אמאל איז דער הייליגער שפאלער זיידע זכותו יגן עלינו געפארן מיט אן עלטערע איד וועלכער האט נאך געקענט דעם בעל שם טוב זי"ע, און אויפ'ן וועג האט אים דער שפאלער זיידע געבעטן ער זאל אים דערציילן א מעשה פונעם בעל שם טוב. האט אים דער איד דערציילט, אז איינמאל יום כיפור נאך שחרית איז דער בעל שם טוב צוגעגאנגען צו זיין תלמיד ר' וואלף קיצעס, און אים אריינגערוימט עפעס שטילערהייט אין זיין אויער, יענעם יום כיפור האט אינמיטן טאג געשיינט די זין, און פאר תפלת נעילה איז געווארן פארוואלקענט, מ'האט געדאווענט נעילה מיט מעריב, נאכן דאווענען האט מען נישט געקענט מאכן קידוש לבנה ווייל ס'איז געווען זייער פארנעפלט, האט דער הייליגער בעל שם טוב מיט זיינע תלמידים געמאכט הבדלה און זיי האבן עפעס טועם געווען, און זיי האבן זיך זייער געפרייעט, און זיי האבן געטאנצן, און דער בעל שם טוב האט מיטגעטאנצט מיט זיי. ביני לביני האט איינער פון די תלמידים באמערקט אז ר' וואלף קיצעס איז נישטא, און ער האט געפרעגט וואו ער איז, אבער דער הייליגער בעל שם טוב האט אים געווינקען ער זאל שווייגן און זיך נישט וואוסענדיג מאכן פון דעם, דערנאך זענען זיך אלע תלמידים צוגעגאנגען און זיי זענען געגאנגען שלאפן. אינמיטן די נאכט איז ר' וואלף געקומען און געקלאפט אויפ'ן פענסטער פון בעל שם טוב און אים געזאגט, רבי מ'קען שוין קומען מחדש זיין די לבנה ווייל די וואלקענעס האבן זיך שוין צושפרייט און דער הימל איז שוין קלאר, און דער הייליגער בעל בעל שם טוב מיט זיינע תלמידים האבן מחדש געווען די לבנה מיט א גרויסע שמחה, נאכדעם וואס זיי האבן מחדש געווען די לבנה האבן זיך דער הייליגער בעל שם טוב און ר' וואלף זייער געפרייעט און זיי האבן געטאצט און אלע תלמידים האבן מיטגעטאנצט מיט זיי, אבער זיי האבן נישט געוואוסט וואס איז פארגעקומען, אבער זיי האבן פארשטאנען אז ס'איז עפעס אינטערסאנט. אזוי ווי אלע יארן האט זיי דער בעל שם טוב דערציילט וואס עס האט זיך אפגעטאן אין די עולמות העליונים, האט ער זיי דערציילט, אז בשעת'ן דאווענען שחרית, האט מען אים מודיע געווען פון הימל אז ס'איז דא א גרויסער קטרוג אויף אידישע קינדער, און ער וועט דארפן גיין פון דער וועלט, און מ'האט מיר געגעבן א סימן אז בשעת מ'וועט דאווענען נעילה וועט ווערן פארוואלקענט און מ'וועט נישט קענען מחדש זיין די לבנה, דערפאר האט דער בעל שם טוב אריינגערוימט דעם סוד פאר זיין תלמיד ר' וואלף, און ר' וואלף האט שטארק איינגעריסן ביי זיין דאווענען ווילאנג ער האט אויסגע'פועלט אז דער הייליגער בעל שם טוב זאל בלייבן לעבן צווישן אונז. דאס אלעס האט דער עלטערער איד דערציילט פאר דעם הייליגער שפאלער זיידע, און ווען ער האט געענדיגט צו דערציילן די מעשה, האט אים דער שפאלער זיידע געזאגט מען זעט פון די מעשה אז ס'איז אמת, כי האמת ניכר. זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל.
מעשה נורא פון רבי מרדכי יפה בעל הלבושים =-=-=-=-=-=-=-=--=-=-=-=-=-=-=-=-=-=== א מעשה נורא וועגין דעם חשיבות פון ענטפערען אמן יהא שמיה רבא א מעשה רב ונורא איז פארגעקומען אין דער צייט פון דעם גאון רבי מרדכי יפה דער בעל הלבושים. אין די מעשה וואס האט פאסירט איז אזוי: דער גאון ר' מרדכי יפה איז געוועהן דער אב בית דין און ראש ישיבה אין א קלענער שטעטעל, און השי"ת האט אים דערהויבען צו זייער א גרויסער מדריגה און זיין נאמען איז געווארען שטארק מפורסם,ביז עס איז געקומען שלוחים פון דער גרויסער קהלה קדושה פוזנא אים אויפצונעמען אלס דעם אב בית דין און ראש ישיבה ביי זייער שטאדט . ווייל ער איז געוועהן זייער גרויס אין נגלה און אויך אין נסתר, ווי יעדער קען דאס זעהן פון זיינע הייליגע ספרים, וואס ער האט מחבר געוועהן מיט דעם נאמען "עשרה לבושים". אין אנפאנג איז זייער כוונה געוועהן צו מערען דעם כבוד שמים, ווייל זיי האבען נאר גענומען אן אב"ד נאר א גדול בתורה, און ווען זיי האבען אים געברענגט דעם"איגרת הרבנות" , ווי דער מנהג איז, האט דער גאון געענפערט צו די שליחים , אז איך וועל מקבל זיין דעם "כתב רבנות" פון אייך און איך בין וויליג צו ווערען אייער מורה הוראה.אבער באלד אויף דעם מאמענט קען איך נאך נישט קומען צו אייער שטאדט און זיין מיט אייך.דאס איז דערפאר וואס איך האב נאך נישט גענוג געלרענט די חכמה פון "עיבור החודש" און דערפאר וויל איך פריער פאהרען אין דער מדינה פון איטאליע אין דער שטאדט וויניציאה צו די "חכמי הספרדים" ווייל זיי זענען קלאר אין דער גרויסע חכמה,און ערשט דערנאך וועל איך זיין גרייט איבערצונעמען דאס רבנות אין אייער שטאדט פוזנא. און כך הוה דער גאון איז באלד געפארען און אנגעקומען קיין איטאליע, און געלערנט ביי דעם גרויסען חכם מהר"י אבוהב. ער האט דארט פארברענגט ביי דעם גרויסען חכם מהר"י אבוהב אן ערך פון דריי חדשים צייט און ער האט זיך אויסגעלערנט די גאנצע חכמה גאר גוט . ווי מיר קענען דאס זעהן פון זיין ספר "לבוש אדר יקר" פון הלכות ראש חודש. פון דארטען קען מען זעהן אביסעל דאס גרויסקייט פון דעם גאון אויך אין דער חכמה פון עיבור החוודש.ווען ער האט שוין געהאלטען ביי דער ענדע פון די דריי חדשים וואס דער גרויסער גאון האט פארברענגט ביי דעם מהר"י אבוהב, איז געשעהן די מעשה. דער מהר"י אבוהב האט געהאט א אינגעל. וועלכער איז דעמאלט אלט געוועהן פינף יאר . און דאס אינגעל האט געהאט אין דער האנט א פרי און דאס אינגעל האט געמאכט א ברכה "בורא פרי העץ" – און דער גאון רבי מרדכי יפה זצ"ל האט אומווילענדיג נישט געענטפערט אמן אויף דעם קינדס ברכה (ווי ליידער צום באדויערען זיינען דער רוב עולם געשטרויכעלט וואס זענען אין דעם נישט נזהר) און ווי דער חכם דער רבי פון דעם פריער דערמאנטען גאון האט דאס געזעהן , אז ער האט נישט געענפערט אמן אויף די ברכה פון דעם קינד, איז ער זייער שטארק אין כעס געווארען אויף אים (אויף דעם גאון רבי מרדכי יפה) און ער האט געשריגען אויף אים און ער האט אים מנדה געוועהן. דער גאון רבי מרדכי יפה האט געוווארט ביז נאך דרייסיג טעג ווי דער דין איז ווען א רבי איז מנדה זיין תלמיד, און דערנאך איז דער גאון רבי מרדכי יפה געגאנגען צו זיין רבי’ן און געוואלט אים מפייס זיין אבער דער רבי זיינער האט זיך נישט געלאזט מפייס זיין . דער גאון האט געזאגט צו זיין רבי'ן זייט מיר מוחל מיין האר מיין זונד, וואס האב איך זיך אזוי שטארק פארזינדיגט אקעגען אייך און פארוואס איז אייער צארן אויף מיר אזוי גרויס . האט דער חכם אים געענפערט און געזאגט דו זאלסט וויסען אז א גרויסע ליבשאפט האב איך דיך ליב געהאט אזא אהבה שאינה תלויה בדבר , איך האב דיך ליב געהאט נאך מער ווי איך האב ליב מיין זון אבער דו זאלסט וויסען מיט אמונה אז דו ביזט געוועהן מחויב מיתה. אין דער צייט ווען דו האסט נישט געענפערט אמן אויף דער ברכה פון מיין קינד אבער איך בין דיר מוחל מיט אן אמת און מיט א גאגנצקייט . נאר אויף דעם תנאי אז אין יעדען ארט און אין יעדער קהלה ווי נאר דיינע טריט פון דיינע פיס וועלען טרעטען זאלסטו דארטען דרש’נען ברבים און דו זאלסט זיי מודיע זיין די זינד און דעם גרויסען פגם וואס עס טוט דער וואס ענפערט נישט קיין אמן אויף א ברכה וואס ער הערט פון א איד . און איך באפעל דיר אז דו זאלסט באפעלען פאר דיינע קינדער און אייניקלעך ביז דעם סוף פון אלע דורות אז זיי זאלען דערציילען די גרויסע און שרעקליכע מעשה וואס איך וועל דער יעצט דערציילען און אזוי איז געוועהן די מעשה . אין די מדינות פון שפאניע איז געוועהן פאר די גזירות פון יאהר תתנ"ו גרויסע קהלות קדושות און אין איינע פון די מדינות איז געוועהן א גרויסע שטאדט פון אידען יראים ושלמים און דער שטאדט איז געוועהן אמלך וואס האט שוין פיל מאהל געוואלט פארטרייבען די אידען פון דער שטאדט נאר דארט איז געועוהן א רב וואס איז געוועהן א גרויסער למדן און א חסיד און א גרויסער עניו ער איז אויך געוועהן זייער יריך און ער האט נושא חן געוועהן ביים מלך . יעדעס מאהל ווען דער מלך האט געוואלט פארטרייבען די אידען איז דער רב געקומען און פארשטערט די עצות פון די שונאי ישראל און אפגשריגען די די ביטערע גזירה.
איין טאג איז דער קעניג אין כעס געווארען אויף די אידען או ער האט ארויסגעגעבען א באפעהל צו פארטרייבען די אידען פון דער שטאדט זיינען געקומען די מענטשען פון דער קהלה צום רב דער גרויסער חסיד, און זיי האבען אים געבעטען אז ער זאל גיין ממליץ זיין פאר זיי ביי דעם מלך און ער זאל מבטל זיין די גזירה ווי ער פלעגט דאס צו טוהן פון צייט צו צייט .
אבער ליידער איז דאס מאהל געלונגען דעם שטן בעוה"ר . די מענטשען זיינען געקומען צו דעם צדיק מנחה צייט און אווענט און דער חסיד האט זיי געזאגט אז ער וויל פריער דאווענען מנחה און דערנאך וועט ער גיין צו דעם מלך, ווי עס שטייט אין פסוק "ראשית חכמה יראת ה'" און די מענטשען האבען אים שטארק געבעטען און זיי האבען צום אים געזאגט אז דאס איז אויך א מצוה צו ראטעווען דעם כלל ישראל און איצט איז אן עת רצון פאר דעם מלך, און דערנאך קענט איר דאווענען מנחה. דער חסיד האט אזוי געטוהן און ער איז מיט זיי מיטגעגאנגען צום קעניגליכען פאלאץ. ווי נאר דער קעניג האט אים דערזעהן האט ער זייער נושא חן געוועהן ביי דעם מלך, און דער מלך איז אים אנטקעגען געלאפען און ער האט אים געהאלדזט און געקושט דעם גרויסען חסיד. דער חסיד איז געוועהן זיכער ביי זיך אז עס וועט אים אוודאי געלונגען מבטל צו זיין די גזירות פון דעם גירוש. דערווייל האט דער חסיד גערעדט מיט דעם מלך אין אנדערע ענינים . און מיטען דערינען איז געקומען א גלח פון ערגעץ א מדינה פון דעם קעניג פון די מרחקים וואס האט באלאנגט צום מלך און ער איז געפאלען פאר די פוס צום מלך און ער האט גענומען זאגען אלאנגע און חשוב'ע ברכה פאר דעם מלך אין דער לאטיינישער שפראך. ווי דער חסיד האט דערזעהן אז די צייט פון מנחה וועט באלד פאראיבער גיין איז ער זיך אוועקגעגאנגען און אן אנדער ווינקעל כדי צו דאווענען מנחה און דער חסיד האט געמיינט אז ער וועט נאך האבען גענוג צייט צו פארענדיגען זיין דאווענן מנחה נאר איידער דער גלח וועט ענדיגען די ברכה פאר דעם קעניג. דערווייל אין מיטען דערינען ווען דער חסיד האט געהאלטען אין מיטען שמונה עשרה. איז דער גלח אויפגעשטאנען פון דער ערד אויף זיינע פיס און ער האט באפוילען פאר די אלע אנוועזענדע וועלכע זיינען דעמאלס געוועהן ביי דעם מלך אין פאלאץ אז מען זאל ענטעפרען אמן אויף זיין ברכה דערמיט עס זאל מקוים ווערען אלץ וואס ער האט געבענטש דעם קיסר און אלע צוזאמען האבען געענפערט אמן . אבער דער חסיד האט נישט גענפערט ווייל ער האט נישט געוואלט מפסיק זיין אין מיטען דאווענען דעמאלס האט דער גלח געפרעגט די אלע וועלכע האבען זיך געפונען אין דעם זאל אויב אלע האבען געענפערט אמן האבען זיי געזאגט אז יא האט דער גלח ווייטער געפרעגט צו דער איד וואס שטייט דארטען אין ווינקעל האט אויך געענפערט אמן? האבען זיי געזאגט אז ניין און דאס איז דערפאר ווייל ער דאווענט דארטען. ווי נאר דער גלח האט דערהערט אז דער איד האט נישט געענפערט אמן נאך זיין ברכה פאר דעם קעניג האט ער זיך גענומען רייסען די האר פון קאפ און איז ארויס מיט א גרויס געשריי , און ער האט געזאגט אוי וויי איז מיר אויף דער שלעכטער מעשה וואס צוליב דעם אידען וועט די ברכה וואס איך האב געבענטשט דעם קעניג נישט מקויים ווערין ווייל דער איד האט נישט געענפערט אמן אויף מיין ברכה! און ווי נאר דער קעניג האט דערהערט די רייד פון דעם גלח איז ער אריין אין א גרויסען צארן און א גרויסען כעס אויף דעם חסיד און ער איז אינגאנצען איבערגעקערט געווארען פון א ליבהאבער צום חסיד אויף אן אכזר און ער האט באלד ארויסגעגעבען א באפעל צו זיינע באדינער אז מען זאל דעם חסיד גלייך הרג'ענען און אים צושניידען אויף שטיקער און מען האט דעם באפעל דורכגעפירט גלייך ווי דער קעניג האט באפוילען . און מען האט גע'הרג'עט דעם גרויסען חסיד מיט שרעקליכע און שוידערליכע יסורים בעוה"ר און מען האט אים צושניטען און דעם צושניטענעם קערפער האט מען אריינגעלייגט אין א קלייד און מען האט דאס געטראטען איןזיין שטוב און נאכדעם האט דער מלך פארטריבען אלע אידען .. און דער שטאדט איז געוועהן נאך א חסיד וואס ער איז געוועהן דער חבר פון דעם חסיד וואס איז גע'הרג'עט געווארען . ער האט געוויסט אז דער פריער דערמאנטער חסיד איז געוועהן א גרויסער צדיק און א איש קדוש . און דער חבר פון דעם חסיד וואס איז גע'הרג'ט געווארן איז געוועהן ווי א מתרעם אויף די מדות פון הקב"ה ח"ו האט ער דאך נישט געוואלט ביי זיך באשליסען אז חס ושלום איז דען הקב"ה נישט גערעכט מיט זיינע מעשים איז דען הקב"ה חשוד ח"ו אז ער זאל טוהן א דין אהן א משפט האט ער באשלאסען אז עס מוז זיין אז דער דערהרג'עטער חסיד האט עובר געוועהן עפעס אן עבירה פארבארגענעהייט און דער חסיד האט געפאסט און געוויינט און מתפלל געוועהן אז מען זאל אים מודיע זיין פון הימעל פאר וועלכען חטא איז זיין חבר דער חסיד גע'הרג'עט געווארען מיט אזא מיתה משונה . דער חסיד האט זיך מתבודד געווהן אין א חדר מיוחד און ער איז געזעסען און געטראכט און זיךמתבונן געוועהן פאר וואס יענער חסיד זיין חבר איז דערהרג'עט געווארען . אין דעם זעלבען טאג האט זיך צו אים באוויזען זיין חבר דער חסיד וואס איז דערהרגעט געווארען . ער איז שטארק דערציטערט געווארן און ער האט זיך שטארק דערשראקען ווען ער האט דערזעהן ווי זיין חבר האט זיך באוויזען צו אים . דער חסיד וואס איז דערהרגעט געווארען האט געזאגט צום אים האב נישט קיין מורא און שרעק זיך נישט . זאגט אים דער לעבעדיגער חסיד איך ווייס דאך אז דו ביזט געוועהן א גרויסער חסיד און דערפאר בעט איך דיך אז דו זאלסט מיר מגלה זיין פארוואס האט מען דיר אזוי געטוהן און פארוואס איז אויף דיר געקומען אזא גרויסע צארן און עונש האט אים דער דערהרגעטער חסיד געזאגט איך וועל דיר זאגען דעם אמת אין מיין גאנצען לעבען האב איך נישט געטוהן קיין שום עבירה נאר ווי דו ווייסט דאס אז הקב"ה איז מדקדק עם סביביו כחוט השערה צדיקים אפילו ווען זיי זענען עובר אויף א קליינע עבירה ווי א האר איז הקב"ה מדקדק דערויף און דער רוב העולם איז נישט פארזיכטיג בעוה"ר איןד ער עביר האון ער דערציילטוואס פאר אן עבירה ער האט אויבער געוועה. אייןמאהל האט מיין קליין קינד גמאכט א ברכה אויף ברויט און איך האב געהערט די ברכה פון אים און נישט געענפערט דערויף אמן אוןה קב"ה האט מאריך אויף געוועהן אויף מיר ביז די מעשה וואס איז מיט מיר פארגעקומען ווען איך בין געשטאנען פאר דעם מלך א מלך בשר ודם וואס איך האב נישט געענפערט אמן אויף דער ברכה וואס מען האט אים געבענטשט און דער מלך בשר ודם איז אויף מיר אין כעס געוארען און פונקט דעמאלס אין דער זעלבער צייט האט דער בית דין של מעלה מיך גע'משפט פאר מיין נישט ענטפערען אמן אויף מיין קינד'ס ברכה. און דערפאר בעט איך דיך מיין פריינד אז דו זאלסט דאס דערציילען פאר דיינע זין און פאר דיינע אייניקלעך און פאר דער גאנצער וועלט אט די מעשה און דו זאלסט זיי ווארענען אז זיי זאלען נזהר זיין און ענטפערען אמן . נאכדעם איז דער חסיד דער איש האמת צוריק פארשווינדען. ווען דער ספרדישער חכם האט געענדיגט דערציילען די מעשה פאר דעם גאון רבי מרדכי יפה הנ"ל , האט ער צו אים געזאגט זיי נישט ברוגז אויף מיר וואס איך האב דיך מנדה געוועהן ווייל מיין כוונה איז געוועהן אז כדי דו זאלסט האבען א כפרה אויף דער עבירה און איך בין דיר מוחל נאר בתנאי אז דו זאלסט דרש'ענען ברבים און זיי ווארענען אז מען זאל זיין נזהר צו ענטפערען אמן. און ווען איך בין אויפגענועמן געווארען אלס בעל דרשן אין א סאך מדינות האט מיר דערציילט מיין שווער ז"ל וויבאלד דו ביסט געווארען משודך מיט די קינדער פון דעם גאון מוה"ר מרדכי יפה הנ"ל ליגט אויף דיר א פליכט צו גיין דרש'ענען אין אלע מקומות וועגען אים און דערציילען די מעשה נורא און דו זאלסט ווארענען די אלע אידען וועגען דעם אז מען זאל זיין געווארענט צו ענטפערן אמן. און דערפאר דארף יעדער איד וואס איז א ירא שמים און איז פארזיכטיג פאר א דבר ה' אז ער זאל אדורכליינען די מעשה נורא ווייניגסטענס איין מאהל אין א חודש און ער זאל מודיע זיין די מעשה און דער גרויסען עונש וואס עס קומט פאר דעם וואס מען ענפערט נישט נאך קיין אמן נאך א ברכה און אפילו נאך א ברכה פון א קליין קינד. און פון דאנען קען מען זיך נעמען א ביישפיל אז דאס איז די שטראף אויב מען ענטפערט נישט אויף א ברכה פון א קינד איז דאך אוודאי געוויס ווען מען געפינט זיך אין בית המדרש אדער אין דער שוהל , און דער בעל תפלה זאגט די הויכע שמונה עשרה און מען פארפעלט צו ענטפערען , וואס זאל שוין דעאמלס זיין ... געדענקט דעם מוסר השכל פון דער מעשה נורא!!!
אין פנקס הקהל פון די שטאט קראקא איז פארשריבן א מעשה נורא וואס ס'האט פאסירט ביים מגלה עמוקות אלס יונגערמאן, ומעשה שהיה כך היה אין די שטאט קראקא האט געוואוינט א איד א גביר א ת"ח ויר"ש, ער האט גענומען איידעמער תלמידי חכמים מופלגגין, דריי איידעמער האט ער געהאט, פאר זיין יונגסטע טאכטער האט ער גענומען א חתן, א בחור א געוואלדיגער ירא שמים און א גרויסער למדן, (ער האט געהייסן ר' נתן נטע שפירא זי"ע מחבר פון ספרה הקדוש מגלה עמוקות), וועלכער האט זיך געפירט בקדושה ובטהרה בפרישות יתירה, זיין שווער האט אים ליב געהאט אהבת נפש, דרכו בקודש איז געווען אז ער פלעגט אויפשטיין יעדע נאכט חצות און אפגעראכטן תיקון חצות מיט גרויס בכיות, אמאל האט ער אנגעזאגט פאר זיין פרוי אז זי זאל אנזאגען שטרענג איר פאטער און זיינע קינדער אז זיי זאלן נישט אריינקומען אין זיין צומער ווען ער רעכט אפ תיקון חצות, ווייל ס'וועט זיי אריינשטעלן אין א סכנה ח"ו. ווען זיי האבן דאס געהערט, האבן זיי זיך אויסגעלאכט דערפון, זיינע שוואגערס האבן געזאגט היתכן, ווי קומט פאר אזא יונגערמאן זיך צו האלטן אזוי בגאות און שטאלצירן מיט זיך אז קיינער קען נישט זיין דעמאלטס מיט אים אין צימער!, האבן זיי זיך אפגעשמועסט איינער מיט'ן אנדערן, אז ווען ער וועט גיין מערביד דאווענען אין שוהל אריין, וועלן זיי זיך דעמאלטס באהאלטן אין יענעם צימער צו זעהן וויאזוי ער רעכט אפ תיקון חצות, און ס'וועט זיי זיכער נישט שאדן, ס'וועט זיי גארנישט געשעהן. זיי האבן טאקע אזוי געטוהן, זיי האבן זיך באהאלטן אונטער א בעט, און דא האט פאסירט אן אומגליק, ווען דער הייליגער יונגערמאן האט אנגעהויבן זאגן דעם תיקון, זענען זיי רח"ל אויסגעגאנגען אויפ'ן פלאץ, אנדעם וואס איינער זאל האבן אפילו געוואוסט פון עפעס. דעם אנדערען צופרי ווען זיי זענען נישט אהיין געקומען, זענען די ווייבער זייערע געווארן שטארק אומגעדולדיג וואס מיט זיי איז געשען, איז מען זיי געגאנגען זוכן אין ביהמ"ד וואו זיי האבן פריער געלערענט, אבער מ'האט זיי נישט געטראפן דארט, ווען דער הייליגער יונגערמאן איז געגאנגען אין שוהל אריין דאווענען שחרית, איז דער משרת אריין אין זיין צימער אויפרוימען, ווי ער עפענט די טיר האט זיך מיט אים געווארפן פאר פחד זעענדיג פאר זיך די צוויי איידעמר פונם בעל הבית זיינעם ליגן אויף דער רח"ל, ס'איז געווארן א גרויסער רעש, אלע האבן געוואוסט אז זיי זענען אויסגעגאנגען הערנדיג דעם תיקון חצות פון דעם הייליגען יונגערמאן ר' נטע. די גאנצע שטאט איז געווען איינגעהילט אין גרויס טרויער, יעדער איז גאגאנגען אפגעבן דעם כבוד אחרון פאר די נפטרים, ס'זענען פארגעקומען רייסענדע בכיות ביי די לוי', און דער יונגערמאן ר' נטע ווידער האט נישט געהאט קיין מנוחת הנפש וויסענדיג אז צוליב אים איז געשען דער אומגליק, האט ער געטראכט בשעת די לוי' אז אזוי ווי זייינע שוואגערס זענען אוועק נאר וויילס'האט זיי געשאדט דאס הערן מיין תיקון חצות, בין איך דאך בגדר פון א הורג נפש בשגגה וואס על פי תורה בין איך מחויב גלות, דערפאר האט ער מחליט געווען צו גיין גלות ליידן אלס א כפרה אויף דעם חטא. ס'איז אדורך די שבעה רח"ל, האט ער דערציילט זיין ווייב וואס ער האט באשלאסן, ער האט איר באשוואוירן למען השם קיינעם נישט מגלה זיין דעם סוד, ער האט זיך איבערגעטוהן אין אנדערע מלבושים און אזוי ארויס שפאצירט פון שטאט און זיך צוגעטשעפעט צו א חברותא פון ארעמע ארחי פרחי'ס, און מיט זיי אינאיינען געגאנגען פון טיר צו טיר. אין דעם זעלבע צייט איז ביי זיין שווער געווארן חושך, דער הייליגער טייערער יונגערמאן נטע'לע איז נישט דא, מ'האט אים גענועמן זוכען אין אלע גאסן אבער אן ערפאלג, ער איז נישט דא, זיין שווער האט אפגעשריבן פריווען צו אלע רבנים פון די ארומיגע שטעט, אזו אויב זיי וועלן זעהן זיין איידעם מיט די און די סימנים, זאלן זיי אים פארשטענדיגען תיכף ומיד, ער וועט דערפאר באצאלן א שיינם סכום. ר' נטע איז אזוי ארום געגאנגען א גאנץ קיילעכדיג יאר מיט די באנדע ארימעלייט, ביז ס'איז אנגעקומען חודש אלול, האט ער אנגעהויבן זיך צו זארגען, וואו וועל איך טרעפן א אתרוג א הדר, וואו וועל איך קענען מקיים זיין די מצוה פון שלאפן אין א סוכה אזוי ווי איך בין געווען צוגעוואוינט ביי מיין שווער, ער איז אנגעקומען פאר יו"ט אין א גרויסע שטאט און איז צוזאם מיט אלע ארעמעלייט אריבער געגאנגען צום פרנס החודש אז ער זאל זיי געבן א גורל צו וועלכען בעה"ב ער זאל אנקומען און זיין דארט איבער יו"ט, דער פרנס איז געווען א שטיקל מבין אויף א צורה פונעם מגלה עמוקות, האט ער אים געפרעגט ווער ער איז? האט ער אים געענטפער אז ער איז אן עני ואביון אזוי ווי די אנדערע דא, ער האט אים נישט געוואלט זאגען ווער ער איז. דער פרנס האט אים געגעבן דעם גורל-צעטיל אין איז געגאנגען דערמיט צו א גביר דארטן, א בר אוריין א ת"ח, אזוי ווי דער יונגערמאן ר' נטע האט נאר איבערגעטרעטן די שוועל פון דעם גביר איברגעבנדיג אים דאס צעטיל, האט דער בעל אכסניא געזעהן אויף אים, אז ער איז עפעס א העכעער מענטש און פרעגט אים ווער ער איז, ר' נטע האט נישט געענטפערט קיין קלארע תשובה, ער האט אים אויפגענומען בסבר פנים יפות, אריינגענומען אין אן עקסטערן חדר, מכבד געווען אזוי ווי ס'פאסט זיך פאר אזא איד, ער האט אים געוויזן זיין הערליך שיינעם אתרוג און אים געזאגט אז ער קען אויך אתרוג בענטשן דערמיט, ר' נטע האט געדאנקט דעם באשעפער פאר האבן די מעגליכקייט מקיים זיין די מצות ארבעה מינים מהודרים אויך אין דער פרעמד.
ביינאכט נאכ'ן דאווענען זענען זיי אריין אין די הערליכע און שיין אויסגעצירטע סוכה, וכלים מכלים שונים, זילבערנע און גאלדענע כלים אויפ'ן טיש, ר' נטע האט געמאכט קידוש מיט גרויס התלהבות דקדושה און מחדש געווען חידושי תורה ביים טיש, דער בעה"ב דער גביר האט זיך מיט אים שטארק געווען משתעשע געווען און פארברענגט מיט אים א האלבע נאכט, נאכ'ן בענטשן זאגט אים דער בעה"ב אז ער קען שלאפן אין די סוכה א גאנצען יו"ט נאר איין זאך פארלאנגט ער פון אים, נישט צו פארגעסן צו צומאכן די טיהר פון די סוכה ווען ער גייט שלאפן, דער בעה"ב איז זיך געגאנגען לייגן שלאפן און ר' נטע האט ארויסגענומען פון טאש א קבלה ספר און זיך אראפגעשטעלט אין מיטן די סוכה און אזוי שטייענדיג געלערנט א גאנצע נאכט און אפילו נישט מרגיש געווען אז ס'זענען אריין געקומען די גנבים און גענומען אלעס פון טיש מיט די בעטגעוואנט אינאיינעם, און ער איז געשטאנען בהתפשטות הגשמיות נישט געזעהן און נישט געהערט גארנישט. אין די פריע שעה'ן זייענדיג שוין שטארק מיעד, האט ער זיך אראפגעלייגט אביסל און געדרימלט, אביסל שפעטער איז דער בעה"ב אריינגעקומען אין די סוכה און צו זיין שטוינונג, טרעפט ער די טיר אפען אויסגעליידיגט פון אלעם, ער וועקט אויף ר' נטע'ן און פרעגט אים ר' איד וואו זענען אלע זאכן פון די סוכה? ער ווייסט נישט וואס מ'וויל פון אאם האבן, דער בעל הבית איז געווארן אין כעס און האט אים געשלאגין. באלד דעם ערשטן טאג חוהמ"ס, האט אים דער גביר גענומען צום רב פון שטאט און דערציילט אים וואס דער אורח האט געטוהן, און ר' נטע ענטפערט דעם רב, אז דער איינציגער באשפער איז עדות אז ער ווייסט נישט פון קיין גניבה, ער פילט זיך נאר שולדיג מיט דעם ואס ער האט פארגעסן וואס דער בעה"ב האט אים אנגעזאגט צו צושפארן די טיר פון די סוכה, דער רב איז אויך געווען פון די צו וועמען ס'איז אנגעקומען א בריוו פון ר' נטע'ס שווער וועגן זיין "אנטלויפן" פון דער היים מיט אלע סימנים זיינע, אזוי קוקענדיג אויף אים און קוקענדיג אינעם בריוו, האט זיך דעם רב צוגעדאכט אז דא שטייט פאר נישט קיין אנדערער ווי דער "איידעם" פון קראקא, די סימנים שטימען! זאגט ער דעם גביר לאז אים אריין טראגען צו מיר אין צימער און דארט וועט ער מודה זיין אויף די גניבה, דער גביר האט מסכים געווען,
דער רב טראגט אים אריין און ווייזט אים דעם בריוו און פרעגט אים, "יונגערמאן" וואס זאגסט דו צו דעם בריוו? ר' נטע איז שטיין געבליבן און זאגט אים, יא! דאס איז מיין שווער פון קראקא, האט אים דער רב געזאגט איך בין גוזר בגזירת מרא דאתרא אז די זאלס מיר דערציילן די סיבה פון דיין אנטלויפען פון דיין שווער, ר' נטע האט נישט געהאט קיין ברירה און האט דערציילט אלעס וואס איז געשעהן מיט זיינע שוואגערס, אז זיי זענען געווען און זיין שטוב בשעת ער האט געזאגט תיקון חצות, און זענען דארט אויפן פלאץ אויסגעגאנגען ל"ע, דערפאר זעהט ער זיך א שוליגער דערין וואס ער האט דערפאר דעם דין ווי א הורג נפש בשגגה, האט ער דעריבער גענומען אויף זיך גלות ליידן, האט אים דער געפרעגט ער זאל אים זאגען די סיבה פון וואס זענען די שוואגערס געשטארבן? האט ער אים געענטפערט אז "ווען איך רעכט אפ תיקון חצות, וויין איך אזוי שטארק אז מ'קען עס נישט אויסהאלטן הערענדיג, און איך האב א זכי' פון הימעל אז איך הער דעמאלטס דאס זינגען פון די מלאכי השרת און דאס האלט מיך ביים לעבן, דערפאר האב איך אנגעווארענט יעדן אז קיינער זאל זיך נישט געפונען דעמאלטס אין צימער ווייל עס וועט זיי שאטן, מיינע שוואגערס האבן זיך אויסגעלאכט דערפון זאגענדיג, ס'איז גארנישט, מ'דארף נישט מורא האבן, און זענען יא אריינגעקומען, הערנדיג דאס קול פון די מלאכי השרת זענען זיי פון נעימות הקול דאס זיסן און געשמאקן קול אויסגעגאנגען רח"ל. און וועגן די גניבה מעג מיר דער רב גלייבן אז איך בין אינגאנצען ריין דערפון, ער האט דערציילט דעם רב אז ער האט געלערנט א גאנצע נאכט אין די סוכה און ער האט גארנישט באמערקט און גארנישט געהערט און נישט געזעהן. דער רב איז שטארק נתפעל געווארן פון דעם יונגערמאן און איז ארויס צום גביר וועלכער האט געווארט אינדרויסן און ער האט אים געזאגט, לפי דעתי איז דער איד ריין פון די גניבה און דו דארפסט אים מפייס זיין יעצט דא, דער גביר הערנדיג דאס איז שטארק נתפעל געווארן און איז צוגעגאנגען צו אים מיט גרויס הכנעה און געבעטן פון אים מחילה, האט אים דער יונגערמאן ר' נטע געזאגט אזוי, "זאלסט וויסן, אז ווען דו האסט מך געשלאגען אויף מיין פנים צוויי דריי מאל אן קיין שום חקירות ודרישות, האט מען גע'פסק'נט אין הימעל אויף דיר אדער דארפסטו אוועקגיין פון די וועלט רח"ל, אדער זאלסטו א גאנץ לעבן זיין א גרויסער ארעמאן ועני חשוב כמת", די ברירה איז ביי דיר אין די האנט אויס צו וועהלן איינע פון די צוויי. דער גביר איז געווארן שטארק דערשראקן, און מיט א צעבראכן הארץ האט ער אויסגעוועהלט און מקבל געווען אויף זיך עניות, באלד איז ביי אים געשעהן א גרויסע שריפה, ס'איז אים אפגעברענט דאס גאנצע פארמעגן ל"ע, זעענדיג דאס, איז דער בעל הבית געפאלן צו די פיס פון דעם יונגערמאן און אים געבעטן אז ער זאל רחמנות האבן אויף אים, האט ער אים געזאגט, איך האב רחמנות אויף דיר און איך בין דיר מוחל במחילה גמורה וואס דו האסט מיך געשלאגען, ווייל ווען נישט דו וואלט עס אן אנדערער געטוהן אויב דארף איך עס באקומען, דערפאר בין איך מבטל דעם פסק דין דעם הארבן, נאר איך פסק'ען אז דו זאלסט מער קיין עושר נישט זיין, נאר פרנסה זאלסטו האבן, דער סוף איז געווען אז ער האט געטראפן די גניבה, און ער האט זיך געמאכט א געשפעט און פון דעם האט ער געצויגען זיין פרנסה, פרנסה בדרך כבוד, אויף צו קענען לעבען. דערנאך האט ר' נטע געזאגט דעם רב, אז ער וויל שוין אהיים פארן קיין קראקא דער רב איז מיטגעפארן מיט אים, די שמחה ביי זיין שווער איז געווען עד אין לשער, עטליכע טעג שפעטער איז דער רב אין קראקא נפטר געווארן האט מען געוואלט אויפנעמען אויף זיין פלאץ דעם רב, האט ער געזאגט, איך וויל נישט איבערלאזן מיין שטאט, נאר איך בין אייך מייעץ אז איר זאלט אויפנעמען פאר רב דעם יונגערמאן ר' נטע, ווייל ער איז א גאון און קדוש, מ'האט אזוי געטוהן און ר' נטע איז דאן געווארן די רב אין די גרויסע שטאט קראקא, ער האט דארט מחבר געווען דאס הייליגע ספר "מגלה עמוקות זי"ע.
דער הייליגער צדיק ר' נפתלי זי"ע איז געווען רב אין א קליין ארעם שטעטיל, ער אליין האט אויך נישט געהאט פון וואס צולעבן. אז ער האט זיי געוואלט ארויס העלפן פון זייער ארעמקייט און אינאיינעם זיך זעלבסט א טובה טאן, איז געווען זיין מנהג, ביי זיי צובעטן א מתנה. אז זיי האבן אים געקויפט די מתנה זענען זיי אין זיין זכות געהאלפן געווארן.
די שטאט לייט, ווי זיי האבן געזען אז מיט זייער מתנות באקומען זיי הצלחה, האבן פון אים פארלאנגט אז ער זאל וואס מער פאדערן פון זיי מתנות.
איינמאל איז אויסגעקומען פאר עטליכע גרויסע לייט אדורך צופירן דורך יענעם שטעטיל א וואונדערבאר קעסטילע, פון וואס די גאנצע שטאט איז געלאפן באקוקען דאס נייעס. אויך דער רב איז געגאנגען באקוקען און האט באמערקט אז אין עפענען דאס טירל פון דעם וואנדערבארן קעסטל שטעקט א גרויסער סוד, ער האט זיי געבעטן אים טאן א טובה און ווייזן ווי אזוי דאס טירל צו עפענען. זיי האבן אים צוליב געטאן און ער האט אינעווייניג באמערקט גרויסע וואונדער.
ער איז אהיים געגאנגען, אויפ'ן גאנצן וועג האט ער אלץ געטראכט וועגן דעס קעסטעלע. ווילענדיג פראבירן זיינע שטאט'ס לייט צו זיי האבן בטחון צום באשעפער, האט ער באשלאסן צו פאדערען ביי זיי פונקט אזא קעסטעלע וואס ער האט אין יענעם טאג געזען. ער האט געשיקט א בריוול צו עטליכע חשובים וועגן דעם.
זיי האבן איבערגעליינט דאס בריוול, זעענדיג אז דאס איז פאר זיי אונמעגליך, זייער גאנץ עשירות וועט נישט זיין גענוג אויף דעם, האבן זיי באשלאסן, אים גארנישט צו ענטפערן, און ממילא וועט ער שוין פארשטיין אז זיי קענען אים דאס מאל, נישט צוליב טאן.
אויפ'ן צווייטן טאג האבן זיי ווידער פונ'ם רב ערהאלטן וועגן דעם קעסטעלע א בריוול, זיי האבן געמאכט אן אסיפה וואס מען זאל טאן צו מען זאל אים ווייטער נישט ענטפערן, צו מען זאל צו אים שיקן עטליכע מענטשן וואס זיי זאלן אים גובן צו פארשטיין אז ער פאדערט פון זיי צושטארק. דער צווייטער פונקט איז זיי אלעם שטארק געפאלן און בהסכם כולם האט מען אויסגעקליבן דריי מענטשן מיט געשליפענע צינגלעך און זיי געשיקט צום רב.
ווי דער רב האט זיי ביי זיך אין שטוב דערזען, האט ער זיי געפרעגט וועגן וואס זיי זענען געוקמען. עס האט זיך פון זיי אנגעהויבן צו שיטן ווערטער מיט עזות אקעגן דעם רב. דער ערשטער האט געענטפערט: מאכט אייך נישט נאריש און פאדערט נישט פון אונז אזעלכעס, וואס מיר וועלן אייך נישט געבן. דער צווייטער האט געענטפערט אביסל געלאסענער ווי דער ערשטער און האט געזאגט: רבי, פאדערט נישט פון אונז אזעלכעס וואס מיר קענען באין אופן נישט צוליב טאן. דער דריטער האט געענטפערט מיט מער דרך ארץ ווי די ערשטע צוויי נאר אויך אין זיינע רייד האט מען דערקענט עזות. ער האט געזאגט: רבי, לאזט אונז צורו, מיר זענען נישט אומשטאנד אייך צוגעבן אזעלכעס, צען אזעלכע שטעטליך ווי אונזערע וועלן קיינמאל אין דער וועלט אזעלכעס נישט אויספירן, על כן בעטן מיר פון אייך אז איר זאלט אונז נישט אנטאן קיין עגמת נפש מיט אייערע בריוולעך.
אז זיי האבן אפגערעדט האט דער רבי זיי אויפסניי געפרעגט צו זיי וועלן אים שענקען אזא קעסטעלע ווי יענע? אלע האבן מיט איין קול געענטפערט אז נישט. דאס האט דעם רבי'ן שטארק פארדראסן און ער האט צו זיי געזאגט: נו איך וועל אייך יא געבן מתנות, אבער גאנץ נישט קשה'דיגע. דו, (דער ערשטער) וועסט דעם יאר נישט ענדיגן. דו (דער צווייטער) וועסט אין דעם יאר באגליקט ווערן מיט א גרויס פארמעגן, דיין סוף וועט אדער זיין אז דו וועסט אריינפאלן אין רויבערישע הענט און דארט וועסטו דיין טויט באקומען. דו, (דער דריטער) וועסט באגליקט ווערן מיט עשירות און מיט א געראטענעם זון, חאטש דו האסט נאך קיינמאל נישט געהאט קיין קינדער, נאר ווען דיין זון וועט אלט ווערן דרייצן יאר וועט ער זיך שמד'ען. זיי האבן זיך פון זיינע רייד כמעט ווי אויסגעלאכט, און זענען פון זיין שטוב ארויסגעגאנגען.
ווי זיי האבן די טיר פארמאכט, זענען אנגעקומען די דיינים, וואס פלעגן אלע טאג קומען צום רב. בשעת דער רב האט זיי דערזען האט ער געשיקט נאך משקה. ער האט צו זיי געטרונקען לחיים און געזאגט: ווינשט מיר מזל טוב, א דאנק דעם באשפער בין איך אויסגעקליבן געווארן פאר רב אין פוזנא. זיי האבן אים אנגעקוקט פארוואונדערט און האבן נישט פארשטאנען, וואס זיינע ווערטער באדייטען. נאכדעם ווי זיי האבן אלעס ביי אין אין שטוב געענדיגט זענען זיי פון אים אוועקגעגאנגען נישט צו זיך און שטוב אריין, נאר צו די חשוב'ע לייט פון די שטאט און זיי דערציילט, וועגן דעם מזל טוב וואס דער רב האט זיך געהייסן וואונטשען. די שטאט'ס לייט האבן רוהיג א מאך געטאן מיט זייערע הענט, ווי איינער זאגט נישקשה, ער וועט אונז נישט אפלאזן, ווייל עס פעלט אים גארנישט ביי אונז. זיי האבן גארנישט געוואלט אין דעם אריינקלערן. זיי האבן אבער געהאט א ביטערן טעות., אין דריי טאג ארום איז צו זיי אין שטעטיל אראפגעקומען עטליכע חשוב'ע לייט פון פוזנא. מיט א בריוו צום רב, אז ער זאל שוין מיט זיי מיטפארן קיין פוזנא. און דארטן וועט ער ווערן רב און ראש ישיבה.
דער רבי האט זיך גענומען גרייטן אין וועג אריין. דאס איז מען באלד געוואויר געווארן אין שטעטל, אלע זענען געקומען זיך איבערבעטן דעם רב און ביי אים פועל'ן אז ער זאל זיי נישט איבערלאזן ווי יתומים. דער רב האט זיי געענטפערט אז אזוי ווי עס איז מעגליך אז הימל און ערד זאלן באהעפט ווערן אין איינס, אזוי וועט ער ווייטער בלייבן ביי זיי אין שטאט אלס רב. ער האט זיך מיט זיי געזעגענט און איז אוועק געפארן קיין פוזנא. דארט האט מען אים פיל כבוד אנגעטאן, און ער איז דארטן געווארן רב און ראש ישיבה.
אזוי ווי ער האט פארלאזט זיין שטעטל, האט דארטן אנגעהויבן מקויים צו ווערן די קללות אויף די דריי שלוחים וואס זענען צו אים געהאט געקומען מיט עזות רייד. דער ערשטער איז פלוצלינג געשטארבן. דער צווייטער איז וועגן גרויסע געשעפטן געפארן, און אויפ'ן וועג האבן אים גזלנים דער'הרג'ט. דער דריטער איז זייער רייך געווארן און זיין ווייב האט אים געבוירן א זייער געראטענעם זון - שמעון. אז דער שמעון איז אלט געוארן צען יאר איז די גאנצע שטאט פיל געוועזען פון זיין שארפן העלדישן קאפ. ווער ס'איז געוועזען צופרידען און נחת געשעפט האט אדער נישט געשפירט די וואונדען וואס זענען געווען ביי שמעונ'ס פאטער אין הארץ. ווייל, זעענדיג דעם סוף פון די ערשטע צוויי האט ער געוואוסט אז אויך אויף אים וועט מקויים ווערן דעם רב'ס קללה. ער האט געזוכט אן עצה אז ער זאל זיך כאטש קענען ראטעווען, און מענטשן זאלן אויף אים מיט זייערע פינגער נישט טייטלן אז ער איז דעם משומד'ס פאטער.
אין מיטן נאכט, ווען דער קליינער שמעון איז אויף זיין גביר'ש אויסגעבעט געלעגער געליגען, נישט חלומ'נדיג אפילו פון דעם געוועזענעם טאג, האט אים "שלום דער בעטלער"” א שלאפענדען צו זיך אויף דער פור ארויפגעלייגט. די עלטערן האבן דעם בן יחיד זייערן מיט בלוטיגע טרערן און מיט הייסע ברענעדיגע קישן, זיין פנים באדעקט, און זענען באלד פון אים, ווי פון א גרויס אומגליק אוועקגעלאפן. אזא שרעקליך טרויעריגען איינדרוק האט אויף זיי דער געדאנק וועגן זייער זונ'ס שמד געמאכט. ער איז מיט אים אועקגעפארן אין א פרעמדע שטאט אריין.
צומארגינס האט זיך שמעון אויפגעכאפט פון זיין שלאף. ער האט באמערקט אז ער ליגט אויף א פור, צווישן פרעמדע אפגעריסענע קינדער. ער האט זיך אויפגעזעצט און געפרעגט וואו איז ערגיץ זיין פאטער און מוטער. שלום האט אים געפרובט איינדרעדן אז ער איז זיין פאטער. נאר דאס אלעס האט גארנישט געהאלפן, און דער קליינער האט געהאלטן אין איין שרייען צו די עלטערן, אז ער איז מיד געווארן פון וויינען איז ער צוריק איינגעשלאפען. דער צווייטער שלאף האט פון אים אוועקגערויבט די רעשט זכרון און ער האט שוין כמעט פארגעסן זיין אפשטאמונג.
שלום האט אים די ערשטע צייט גאנץ ארענטליך בעהאנדלט, אים געגעבן ווייס ברויט מיט פוטער צו עסן, כאטש ער מיט זיינע קינדער האבן שווארץ טריקען ברויט געגעסן. ער האט אים געלאזט טראגען זיינע רייכע מלבושים. אז עס איז דורכגעלאפן עטליכע וואכן, האט ער אים אויסגעטאן זיינע רייכע מלבושים, אים אנגעטאן אין אפגעריסענע צוגלייך מיט זיינע קינדער, און אים געשיקט פון איין שטוב אין דער צווייטער קלייבן נדבות. ער האט פון אים געהאט א גרויס הכנסה, ווייל זיין פנים האט עדות געזאגט אז ער איז פון רייכע עלטערן און ער האט ביי יעדן אין הארצן רחמנות אויף זיך דערוועקט. שלום איז פון יענער שטאט אוועקגעפארן און געקומען אין א גרעסערע שטאט, מיטנעמענדיג שמעונ'ן אלס בעטלער אין די הייזער.
איינמאל,דאס איז געווען ווינטער אין א גרויסן פראסט, ווען זיינע צוריסענע מלבושים האבן אים קיין קעלט נישט געזשאליוועט, האט זיך שמעון מיישב געווען אנשטאט צוגיין נדבות בעטלען און געפרוירן צו ווערן, איז גלייכער צו גיין אין בית המדרש אריין לערנען, וועט ער אויך באקומען זיין עסן און דערצו, ער וועט מער נישט פרירן. ער האט אזוי געטאן. שלום האט אים אומעטום געזוכט, זעענדיג אז ער געפונט זיך אין ערגיץ נישט, האט ער גערעכנט מסתמא איז ער צוגעשטאנען צו אן אנדערן בעטלער, און ער איז פון דארט באלד אפגעפארן און זיך מער נישט געוויזן פאר שמעונ'ס עלטערן.
שמעון האט זייער גוט געטראפן מיט זיין איינפאל. אין דעם בית המדרש האט מען אים ליב באקומען און אים אפגעשיקט אין א ישיבה. אין דער ישיבה האט ער ארויס געוויזן זיין בקיאות אין פוסקים און דערפאר, האט אים שוין גאר נישט געפעלט. אלע גבירים און שענסטע לייט פון שטאט האבן געהאלטן פאר א זכייה, אז ער האט געוואלט צו זיי אריינגיין עסן. אין יענער ישיבה איז ער נישט מער ווי א האלב יאר געווען, דען מען האט אים געמוזט אפשיקן אין א גרעסערע ישיבה, אבער אויך פון דער צווייטער האט מען אים געמוזט אפשיקן אין א גרויסע ישיבה אריין און מען האט אים געשיקט אין איינע פון די פוזנער ישיבות. דארט האט ער צוגלייך מיט אלע לומדים עוסק געווען אין קבלה. זיין קאפ און פארשטאנד איז געווען איינס אין דער וועלט.
ויהי היום, האט דער רב פון פוזנא, דער הייליגער ר' נפתלי זי"ע, געשיקט בריוו צו אלע ראשי ישיבות אז דעם בעסטן און ארענטליכסטן בחור, וואס איז נאך נישט קיין 18 יאר אלט, זאל מען צו אים שיקן, דען ער וויל אים פרובען און זען צו ער וועט אים קענען נעמען פאר אן איידעם. אלע ראשי ישיבות האבן פון בעסטן און שענסטען צו אים געשיקט. צווישן די געציילטע בחורים איז געווען שמעון אלס דער בעסטער. באלד ווי דער רב האט שמעונ'ן באמערקט צווישן די בחורים, האט ער אין אים דערקענט, אז ער איז אן עילוי און ער האט אים פארבעטן צו זיך אין א באזונדערן צימער און דארטן אים געפרובט אין לערנען. זיין בקיאות האט חן ביים רב געפונען, און ער האט באשלאסן מיט אים זיך צו משדך זיין. אלע בחורים זענען צוריק אין זייערע ישיבות געשיקט געווארן, נאר שמעון איז פארבליבן ביים רב אין הויז. דער רב האט אים געפרעגט ווער און פון וואנען זיינע עלטערן שטאמען, האט ער נישט געוואוסט וואס צו ענטפערן, דען ער האט דאך אין זיין שטאט פארגעסן, ער האט נאר דערציילט די מעשה מיט שלום דער בעטלער. דער רב האט דריי טעג נאכאנאנד געהאט צו טראכטן צו ער זאל אים פאר אן איידעם נעמען, און אז ביי אים איז געבליבן אז יא, האט ער אים געפרעגט צו ער באשטייט דערויף, האט ער געענטפערט אז יא, און עס איז געשריבן געווארן תנאים. דעם זמן החתונה האט מען אפגעלייגט אויף דעם טאג וואס ער וועט ווערן בר מצוה. עס איז אונטער געקומען די וואך פון די חתונה, די פארבעטענע געסט, מיט אלע ראשי ישיבות זענען אנגעקומען. מען האט געמאכט גרויסע סעודות די עטליכע טעג וואס פאר דעם חתונה טאג, און ביי יעדער סעודה האט דער חתן געהאלטן זייער שיינע דרשות.
יענע וואך איז פונקט געווען א יריד אין פוזנא, און אז די יריד סוחרים זענען געוואויר געווארן וועגן די חתונה וואס דארף פארקומען ביים רב און די זעלטענע שיינע דרשות וואס דער חתן זאגט, זענען זיי געגאנגן הערן די דרשות. צווישן זיי איז געווען איינער א זייער נאנטער קרוב פונ'ם חתן, דעם חתנ'ס פאטער'ס א ברודער. ער האט זיך גוט איינגעקוקט אין דעם חתנ'ס פנים, עס האט אים אנגעהויבן שווינדלן פאר די אויגן, דען ער האט אין אים דערקענט זיין ברודער'ס זון. אן איבעראשטער פון דעם פלוצלינגען באגעגעניש האט ער קוים מיט זיינע פיס זיך דערשלעפט צו דעם ארט וואט ער האט געהאלטען סטאנציע. ער האט זיך אנידרגעלייגט, אויף זיין געלעגער און האט נישט געקענט שלאפן. דאס האט אין שטארק גערגערט און ער איז געבליבן ליגן א פאר'חלש'טער.
נאך דעם וואס מ'האט אים דערמונטערט, און אים געבעטן דערציילן וועלכיס האט אויף אים אזוי שלעכט געווירקטז? ער האט דערציילט שמעונ'ס גאנצע ביאגראפיע און זיין צוקונפט און דער עיקר, אז דער רב האט אים געשאלטן און איצטער נעמט ער אים פאר אן איידעם. דער בעל אכסניא איז אויך געווארן איבעראשט פון דעם געשעעניש און ביידע האבן באשלאסן דאס צו פארציילן דעם רב. פאר דער חופה, כמעט, פאר מנחה א היבשע צייט, זענען זיי געגאנגען צום רב און אים אלסדינג דערציילט. דער רב האט זיך דערמאנט אז ס'איז טאקע אמת וואס זיי זאגן. ער האט זיי געהייסן ארויסגיין פון יענעם צימער בתנאי, אז קיינער זאל זיך נישט דערוויסן פון דעם. זיי זענען ארויסגעגאנגען פארמאכענדיג די טיר אינטער זיך.
דער רב איז איינער אליין געבליבן אין צימער און האט געדאווענט מנחה. נאך מנחה האט ער זיך אנידער געשטעלט וויינען און האט געבעטן ביים רבונו של עולם רחמים, ווייל ער האט געזען אז ער איז זיין טאכטער'ס זיווג.
נאכדעם איז ער ארויס געגאנגען פון יענעם צימער, האט צוגערופן זיינע באדינער און זיי געבעטן אז זיי זאלן אים צוזאמרופן אלע טרעגער'ס פון דער שטאט, אזוי ווי זיי זענען געקליידעט אין זייערע מלבושים, דאן ער וויל פאר זיי מאכן א ספעציעלע סעודה פאר די חופה. צייט צוויי שעה האבן זיך ביים רב אין שטוב פארזאמעלט גענוי צוויי הונדערט טרעגער'ס און מען האט זיי געגעבן צו עסן. נאכ'ן בענטשן האט דער רב צו זיי געזאגט: איצטער וועט זיין די חופה, על כן פאדער איך פון אייך א קליינע טובה, אז איר זאלט שטיין ביי דער חופה און יעדן פרעמדען אפשטויסן, מעג ער זיין פון די שענסטע פון די שטאט, דען אונטער די חופה וועט דער חתן שרייען אז ער וויל לייקענען אין דעם אידישן באשעפער און וועט וועלן אוועקלויפן פון אונטער די חופה, וויל איך אז איר זאלט אים דערין שטערן, און אים מיט אלע אייערע כוחות אראפלייגן צו מיר אין קעלער אריין און אים היטן עטליכע שעה אז ער זאל פון קעלער נישט אנטלויפן, אזוי וועל איך אים קענען ראטעווען. די טרעגער'ס האבן געענטפערט אז זיי זענען גרייט צוטאן אלסדינג וואס ער וועט פון זיי פארלאנגען.
מ'האט אנגעהויבן צו פירן דעם חתן צו די חופה, אז ער איז געשטאנען אונטער די חופה, האבן אים ארומגערינגעלט די מחנה טרעגער'ס און קיין זייטיגע מענטשן האבן זיי נישט צוגעלאזט. ווען ס'האט געהאלטן אז דער חתן זאל מקדש זיין די כלה, האט ער אויפ'ן העכטסטן קול אנגעהויבן שרייען אז ער וויל זיך שמד'ן. ער האט פון זיי געוואלט זיך אפרייסן און זיי האבן אים נישט געלאזט. זיי האבן אים אריינגעלייגט אין אונטערשטען קעלער און אים געהיטן. דער רב איז אריין צו זיך אין צימער און מיט הייסע טרערן מתפלל געווען צו אויבערשטען אז ער זאל מבטל מאכן די שלעכטע גזירה. אלע מינוט איז אן אנדערע ארויפגעקומען זאגן דעם רב אז זיינע קולות זענען מורא'דיג שרעקליך און הויך, און אז ברעכט די אייזערנע קראטען פון פענצטער. דער רב איז זייער שווער געווארן אויפ'ן הארץ, ער האט זיי געהייסן גוט היטן און מיט אלע כוחות זיך גענומען בעטען ביים רבונו של עולם.
פונקט האלב נאכט, צוועלף א זייגער, איז מען ארויפגעקומען זאגן צום רב אז ער ליגט און שלאפט. דער רב איז אליין מיט א ליכט אין זיין האנט אראפגעגאנגען אין קעלער און האט אים טאקע געטראפן שלאפן. ער האט אים געהייסן ארויפטראגען און שטוב אריין, נאך דעם האט ער די טרעגער'ס געדאנקט פאר זייער ערליך ארבייטען און זיי געהייסן אהיים גיין.
צומארגינס איז דער חתן אויפגעשטאנען א ניי געבוירענער, ער האט זיך ארומגעוואשען און געהייסן צוזאמענרופן די געסט צו די חופה.
ביינאכט האט מען געמאכט די חופה און די גאנצע שטאט, פון קליין ביז גרויס זענען געווען פארנומען אין די גרויסע שמחה. דער חתן האט אין נחת עשירות מיט פיל תורה אויסגעלעבט זיינע גליגליכע יארן.
