אידישע וועלט פארומס

קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

sheetrock האט געשריבן: קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

די גרעסטע קדיש? פון וואנעט נעמסטו דאס?
כפי ידיעתי איז די גרעסטע קדיש, קדיש נאך תהלים.

איש חמודות האט געשריבן:

sheetrock האט געשריבן: קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

די גרעסטע קדיש? פון וואנעט נעמסטו דאס?
כפי ידיעתי איז די גרעסטע קדיש, קדיש נאך תהלים.

ברויך מען פרעגן דיע וואס קענען די קליינע אותיות, אבער אזוי ליגט מיר אין זכרון. אפשר איז עס "פון" די גרעסטע

בן בוזי האט געשריבן: דאס אז די קדיש נאך תהלים איז די גרעסטע שטייט אין מטה אפרים.

דאס שטייט נאך פון חיד"א ז"ל

sheetrock האט געשריבן: קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

איך וועל דיר דערציילען א באמבע נייעס
טויזענטער יראים ושלמים ווייסען בכלל נישט פון דעם קדיש
די וואס דאווענען נוסח אשכנז און זאגען נישט כגוונא

בן בוזי האט געשריבן: ס'איז זייער א קאמפליצירטע נושא.

באמת זענען אפיציעל דא נאר צוויי קדישי יתום. די קדיש נאכן יום און די קדיש נאך עלינו.

די אלע אנדערע קדישים באלאנגט לכאורה נישט פארן יתום נאר מ'האט עס איהם אהין געגעבן ונהרא ונהרא ופשטיה. ס'געווען פארשידענע מקומות ווי מען האט אפילו מקפיד געווען אז געוואוסע קדישים זאלן די יתומים נישט זאגן.

דאס אז די קדיש נאך תהלים איז די גרעסטע שטייט אין מטה אפרים. די טעם איז לכאורה ווייל אין אומרים קדיש בלא תהלה שלפניו און נאך תהלים איז עס ממש אין פלאץ.

אבער אויך די קדיש פון כגוונא האבן צדיקים געזאגט אז דאס איז גאר הויך. אבער כנ"ל איז א ספק צו דאס אלעס האט מיטן יתום א שייכות.

איך געדענק אז די קאפיטשניצער רבי זז״ג פירט זיך צו זאגן דעם קדיש יעדע וואך ווייל ס׳יז די גרעסטע קדיש פון די וואך.

בן בוזי האט געשריבן: פונעם סאדיגערער רבי שליט"א'ס אמרי קודש, בנוגע הקדיש שלאחר קידוש לבנה - אגב זאגט מען ביי זיי דאן א קדיש דרבנן

וכן ראיתי במנהגי זידיטשוב אז די קדישים נאך ספירת העומר, נאך חמש מגילות, תהלים הושענא רבה וכדומה האבן די יתומים נישט געזאגט.

שיין, סאדיגורא רבי פון ב״ב?

sheetrock האט געשריבן: קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

וכן המהג בקאמארנא-זידיטשויב

א פערטער האט געשריבן:

sheetrock האט געשריבן: קדיש ביי כוונה איז די גרעסטע קדיש, אין רוב קהילות זאגן עס די יתומים, אבער אין סאטמאר און נאך געציילטע קהילות זאגט עס די בעל תפילה

וכן המהג בקאמארנא-זידיטשויב

די סקולענע רביים, וועלכע דאווענען קבלת שבת פארן עמוד, זאגן אויך אליין דעם קדיש פאר כגונא, נישט קיין יתומים

דענק איך א מעשה ווען סקולענע רבי מהרי"א ז"ל האט זיך כדרכו אפגשטעלט א מינוטקעלע פאר קדיש, און א מתפלל האט אנגעהויבן זאגן קדיש, דער ציבור האט אנגעהויבן שישקענען, דער רבי האט זיך מיט א שמייכל אויסגעדרייט און געוויזן מען זאל יענעם לאזן ענדיגן.

בעל מדרגה האט געשריבן: אז מ’רעדט שוין וועל איך אריינווארפן מיינע צוויי צענט.

אין סאטמאר איז איינגעפירט אז די בעל תפילה זאגט די קדישים ביים יום און עלינו

ביי עלינו? דו מיינסט זיכער קדיש דרבנן נאך פיטום הקטורת, ווייל נאך עלינו זאגט קיינמאל נישט דער בעל תפלה, נאר טאמער ער איז א יתום
און אויך ביים יום און קדיש דרבנן זאגט עס דער בעל תפלה נאר אויב ס'איז נישטא קיין חיוב.

קיקיון האט געשריבן: אין בה"מ .-.- בנשיאת הרה"צ ר' ---- לייפער זאגט מען שיר המעלות אין קדיש פאר מעריב מוצש"ק
איז דאס דער מנהג ביי אלע נאדבורנער?

יא!
אויך זאגט מען דארט מוצ"ש ברוך ה' לעולם פאר שמונה עשרה.

קיקיון האט געשריבן: אין בה"מ .-.- בנשיאת הרה"צ ר' ---- לייפערזאגט מען שיר המעלות אין קדיש פאר מעריב מוצש"ק
איז דאס דער מנהג ביי אלע נאדבורנער?

האסט טאקע געלייגט אפגעהאקטע ליינס, אבער איך קען עס ב"ה אויסליינען
בנשיאות הרה"צ ר' שמעלקא לייפער מחוסט שליט"א

איש חמודות האט געשריבן:

בעל מדרגה האט געשריבן: אז מ’רעדט שוין וועל איך אריינווארפן מיינע צוויי צענט.

אין סאטמאר איז איינגעפירט אז די בעל תפילה זאגט די קדישים ביים יום און עלינו

ביי עלינו? דו מיינסט זיכער קדיש דרבנן נאך פיטום הקטורת, ווייל נאך עלינו זאגט קיינמאל נישט דער בעל תפלה, נאר טאמער ער איז א יתום
און אויך ביים יום און קדיש דרבנן זאגט עס דער בעל תפלה נאר אויב ס'איז נישטא קיין חיוב.

גערעכט

מנהג וויזניץ ציווישען רבי ישמעאל און קדיש זאגט מען אמר ר' אלעזר אמר ר' חנינא וכ'

בן בוזי האט געשריבן: פונעם סאדיגערער רבי שליט"א'ס אמרי קודש, בנוגע הקדיש שלאחר קידוש לבנה - אגב זאגט מען ביי זיי דאן א קדיש דרבנן

געוויס אלס "תנא דבי ר' ישמעאל".

קיקיון האט געשריבן:

מ'זאגט קדיש הערשט נאך כגוונא?

בעל מדרגה האט געשריבן: אז מ’רעדט שוין וועל איך אריינווארפן מיינע צוויי צענט.

אין סאטמאר איז איינגעפירט אז די בעל תפילה זאגט די קדישים ביים יום און עלינו, די מנהג קומט פון צאנז, די צאנז’ע רב האט מקפיד געווען אז מען זאל זאגן 4 קדישים נאך שמו"ע. יעצט וואס איז מיט ראש חודש, חול המועד? איז אזוי, די עולם זאגט יא קדיש, פארוואס? ווייל זיי ווייסן אז אין סאטמאר זאגט די בע"ת די קדישים, אבער לכאורה איז עס א גרויסע טעות, ווייל ר"ח און חוה"מ זאגט מען במילא 4 קדישים נאך שמו"ע אויב אזוי האט עס נישט קיין שום פשט.
ודי בזה

ס'נישט ממש אזוי, קדיש להפסיק בין הענינים בתפילה שטייט שוין אין די ראשונים.

דער יום מיטן לייענען האט קיין שייכות וכן דער יום מיטן ברכי נפשי [אגב, אין צאנז האט מען דאס נישט געזאגט ביים דאווענען].

אין סאטמאר, זינט ווען איך געדענק און אזוי פלעט מען צו טאן אויך ביי מרן בעל בר"מ ז"ל, פלעגט דער בעל תפילה זאגן קדיש נאכן יום ר"ח און שבת, כאטש ס'איז נישט געווען יתום, עד שבאו עליו עוררין עטליכע יאר צוריק.

farshlufen האט געשריבן: מ'זאגט קדיש הערשט נאך כגוונא?

איינמאל נאך ה' מלך נאכאמאל נאך כגוונא
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=133