השתוקקות אנצוטוהן תכלת

ליקוטים וטעמים על ענינים שונים

די אחראים: אחראי , גבאי ביהמד

כפרה
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4696
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג מארטש 08, 2019 10:50 am

השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך כפרה »

התכלת נגנז

ערשטענס לאמיר אנהייבן מיטן מדרש רבה אין פרשת שלח זאגט די מדרש דארט ביי די מצוה פון ציצית, "אימתי כשהיה תכלת ועכשיו אין לנו אלא לבן שהתכלת נגנז ", סא כפשוטו זאגט די מדרש אז תכלת איז נגנז געווארן, און עס איז נישטא מער, און אזוי אויך שטייט אין מדרש תנחומא דארט אימתי כשהיה תכלת ועכשיו אין לנו אלא לבן שהתכלת נגנז , מצוה בלבן", סא בפשטות איז די תכלת נגנז געווארן און עס איז א שאד אלע טירחות און איבריגע רייד, די זאך איז דערנאך.

אין ספרי פרשת וזאת הברכה שטייט אמר ר' יוסי: פעם אחת הייתי מהלך מכזיב לצור, ומצאתי זקן אחד ושאלתיו בשלום. אמרתי לו פרנסתך במה הוא? אמר לי מחלזון. אמרתי לו ומי מצוי? אמר לי השמים! מקום בים שמוטל בהרים, וסמומיות מכישות אותו ומת, ונימק במקומו. אמרתי: השמים! ניכר הוא שגנוז לצדיקים לעולם הבא ע"כ. זעה מיר זייער קלאר פון די מדרש אז תכלת איז נגנז פאר צדיקים לעולם הבא!!!

די גמרא אין מס' בבא בתרא דף ע"ד ע"ב פארציילט: רבי יוחנן משתעי, זימנא חדא הוה קא אזלינן בספינתא, וחזינן ההיא קרטליתא [רש"י - ארגז] תדהוו קא מקבעי בה אבנים טובות ומרגליות, והדרי לה מיני דכוורי דמקרי כרשא [רש"י - כך שמו], נחית בר אמוראי [רש"י - אדם שיודע לשוט במים] לאתויה, ורגש ובעי לשמטיה לאטמיה [רש"י - שביקש לחתוך יריכו] ושדא זיקא דחלא [רש"י - חומץ וברח מריחו] ונחת, נפק בת קלא אמר לן, מאי אית לכו בהדי קרטליתא, דדביתהו דר"ח בן דוסא דעתידה דשדיא [רש"י - להצניע בו] תכלתא בה לצדיקי לעלמא דאתי ע"כ איז פון דא אויך משמע אז תכלת איז געווען אוועקגעלייגט פאר צדיקים לעולם הבא.

פון די אלע מדרשים און גמרות זעהט אויס אז עס איז א שאד צו זיכן די תכלת בזמן הזה, ווייל די תכלת איז נגנז פאר די צדיקים לעולם הבא.

שיטת הרבי מראדזין

די ראדזינער רבי אין זיינע ספרים פתיל תכלת און עין התכלת טענה'ט אז נגנז מיינט נישט כפשוטו אז עס איז נגנז געווארן ביז משיח'ס טאג, נאר עס איז נשתכח געווארן מחמת רוב הצרות והגזירות, און ער ברענגט אלץ א ראי' אז אנדערע זאכן וואס חז"ל זאגן אז עס איז נגנז, און מיט דעם אלעם זעהט מען יא אז אביסל איז נאך יא געווען, אזוי זכוכית לבנה און שירא פרנדא. און ווי אויך ברענגט ער א ראי' פון די גמרא אין מנחות מ"ב אז עס איז געווען תכלת בימי רב אחאי, און ער וויל זאגן אז דער רב אחאי איז גאר געווען פון די גאונים, און אז וויבאלד רב נטרונאי גאון האט געשריבן הלכות פון תכלת מוז זיי אז עס איז נאך געווען תכלת בימיו, און אז די רמב"ם האט געשריבן סימנים אויפן חלזון מוז זיין אז ער האט עס געזעהן אליינס, און אז דער ערוך האט דאך געמאלן א בילד פון דעם אויסזעהן פון די חלזון מוז דאך זיין אז ער האט עס געזעהן וכו', און ממילא מוז זיין אז דאס וואס שטייט נגנז איז נישט כפשוטו נאר נשתכח

בלייבט אבער שווער די ספרי, אז רבי יוסי האט געזאגט השמים! ניכר הוא שגנוז לצדיקים לעולם הבא!!! וואס זייער שווער, די ראדזינער רבי שרייבט א גאנצער אריכות, און ער בלייבט אזא פשט אז דער זקן אחד וואס רבי יוסי האט אים געפרעגט פון וואס איז זיין פרנסה, ער האט נישט געזאגט אז ער פאנגט עס, נאר אז האט עס אן פאנגן, און דאס מוז זיין אז עס איז שווער צו פאנגען די חלזון, ווייל די גמרא זאגט דאך אז עס איז עולה א' לשבעים שנה (מען קען דא מאריך זיין באט איך וועל מקצר זיין), און ממילא וויל ער זאגן אז רבי יוסי רעדט אז דער פלאץ וואס דער זקן האט געטראפן איז גנוז לצדיקים לעולם הבא...

שיטת הגאון בעל ישועות מלכו


דער קוטנא רב אין שו"ת ישועות מלכו סימן א' ב' ג', קריגט שטארק אויפן ראדזינער רבין, ער טענה'ט אז די תכלת איז נגנז געווארן כפשוטו, און די אמוראים וואס האבן געהאט תכלת האבן שוין נישט געהאט קיין חלזון, און זיי האבן זיך מוסר נפש געווען פאר די קיום פון די מצוה פון תכלת, ווייל ביז דאן איז געווען אנגענימען להלכה אז תכלת איז מעכב את הלבן, און אז ביז דאן האט מען נישט גע'דרש'נט די פסוק פון "לדורותם" אז די מצוה פון תכלת איז נישט פאר אלע דורות, און ווי געברענגט ווייטער אז עפ"י קבלה איז נישטא קיין תכלת בזמן הגלות, און איין מאל כלל ישראל האט אזוי אנגענומען להלכה האט מען אויפגעהערט גיין מיט תכלת, נאר מען האט אנגענומען אז דאס איז נגנז ביז משיח'ס טאג, ער פירט אויס אז קעגן די טענה פון ראדזינער רבי'ן אז וואס שאדט אנצוטוהן די תכלת מספק, שרייבט ער: "ודעת גדולי ישראל שהאידנא נגנז ואין אנו מחויבין בתכלת אין לנו להניח הודאי ולהחמיר מספק"

תכלת אינו שייך בזמן הגלות

אין פרי עץ חיים (שער הציצית פרק ה', שרייבט די הייליגער רבי חיים וויטאל וז"ל: 'כי האמת הוא שבזמן הזה - אחר החורבן - אין בנו כח להטיל תכלת, כי אין אנו משיגין רק עד מוח בינה דאימא, אמנם ודאי הוא שהוא יוצא בהתלבשות תוך ציצית מוח בינה', עכ"ל. און נאך שטייט דארט (בפרק ד), וז"ל: 'והנה ארבע ציצית שאנו נוהגין אחר ההחורבן... וכולם לבנים, כי אין צריך לחבר עמהם התכלת ... ולכן אין התכלת נוהג בזמן הזה', עכלה"ק. פון די ווערטער האבן פילע צדיקים אנגענומען אז עס איז נישטא קיין ענין בכלל צו אנטוהן תכלת בזמן הזה.
אין ספר עבודת ישראל פון קאזניצער מגיד שטייט (פרקי אבות פ"ג מ"ד) ולזה בזמן הבית כשהיו ישראל בגדולה ושלוה היו צריכין לתכלת להזכיר היראה, ועכשיו אין צריכין לתכלת כי בלא זה לבבות ישראל נכנעים מגודל הצרות העוברים עלינו, ואדרבה צריך לחוט לבן להזכיר שאף עפ"כ חסד הבורא עלינו, ולא יעזבנו נצח עיי"ש

אין ספר מאסף לכל המחנות (סימן ט' ס"ק י"ד) ברענגט דער מחבר וואס ער האט געהערט פון מנחת אלעזר בשם דעם דרכי תשובה אז לכאורה האט דער ראדזינער רבי א טענה, אז מספק דארף מען ווען אנטיען די תכלת, נאר וויבאלד עס שטייט פון אר"י הקדוש אז די הארה פון תכלת איז נישט דא היינטיגע צייטן, זאל מען דאס נישט אנטוהן.

און די אגרות פון מהרש"ב ח"א סימן קנ"ח, שרייבט ער: על עצם הענין אי-אפשר לי להסכים, יען כ"ק אדמו"ר [בעל התניא] זצוקללה"ה נ"ע בלקוטי תורה, בהביאור ד'והיה לכם לציצית' דרוש הב', תפס בפשיטות כהפרי עץ חיים, דבזמן הזה אין תכלת, ובדרוש הנ"ל כתב יד קודש כ"ק אאזמו"ר [הצמח צדק] זצוקללה"ה נ"ע כתב על זה, וז"ל: 'ועמ"ש על פסוק 'מדלג וכו' ומקפץ', דילוג ברגל אחד בחינת אהבה - זהו לבן שבציצית, קיפוץ בשתיים אהבה ויראה - [זהו] תכלת, ונודע דיראה בקושי יותר להשיג' עכ"ל, ובדרוש 'קול דודי הנה זה בא מדלג' וכו' בלקוטי תורה שיר השירים פרק ד מבואר, דבחינת 'מקפץ על הגבעות' זה בחינת הגילוי דלעתיד, שיהיה קול חתן וקול כלה...', עכלה"ק.

און לכאורה איז דאס מקושר צו דעם וואס די פוסקים ברענגן אז מען טוט נישט אן די טלית תשעה באב, ווייל עס שטייט אין פסוק בצע אמרתו, און די מדרשים און זוהר שטייט אז כביכול בזע פורפוריה דיליה, דער אייבערשטער האט צוריסן זיינע פורפורא וואס דאס איז א בגד מלכות וואס איז רומז אויף די ציצית, און ווען משיח וועט קומען שטייט אז דער אייבערשטער וועט אנטוהן זיינע פורפורא און מאכן נקמה אין די גוים, וואס דאס לכאורה מרומז אז דאן וועט די תכלת זיין צוריק.

רביה"ק זי"ע אין שו"ת דברי יואל (יורה דעה סימן מד), שרייבט א טעם נפלא אויף דעם אריה"ק פארוואס בזמן הזה זאל מען נישט גיין מיט תכלת, ותוה"ד אז די חלזון איז א דג טמא און די דמיון לרקיע איז מטהר די חלזון, און בזמן הגלות וויבאלד עס איז נישט דא קיין רקיע בטהרתה, ווערט נישט די חלזון טהור, ממילא זאל מען נישט גיין קיין תכלת בזמן הגלות, ווי אויך פארטייטשט ער דארט שושנת יעקב צהלה ושמחה בראותם יחד תכלת מרדכי אז די אידן האבן זיך געפרייט צו זעהן מרדכי מיט תכלת, ווייל זיי האבן געזעהן מיט דעם וואס מרדכי איז געגאנגן תכלת די התנוצצות הגאולה. (ולכאו' כוונתו שגם בזמן גלות בבל לא לבשו תכלת, רק אז לבש מרדכי תכלת, ולכאורה היה שייך להעיר מדברי הגמ' במס' שבת דף כ"ו, אולם אפשר לתרץ בכמה אנפין, חדא שאכן לא נגנז אז התכלת, אבל לא לבשו אותו בזמן הגלות, או אפשר שנבוזראדן לא ידע שייגנז, ואכן לא הצליח כלום, ואפשר שאין הגמ' מדבר שם מחלזון התכלת רק שאר חלזונות)

אין ספר מעשי למלך פון הייליגן ווייצענער רב אויף די רמב"ם אין הל' כלי המקדש פ"ח הי"ג שרייבט ער א געוואלדיגער חידוש וז"ל: ועוד יש לומר דרך חדש דגניזת חלזון ובטילת עלייתה לא תליא בחרבן ביהמ"ק רק בביטול נשיאת בית דוד , דהא בקרא כתיב ביהודה כיבס ביין לבושו ובדם ענבים סותה, ובתרגם פי' יהא ארגון טב לבושהי כסותי מילא מילא צבע זהורי וצבעונן, א"כ תלי קרא במלכות יהודה ברכת צבע זהורי וצבעונן, א"כ יש לומר גם התגלות צבע תכלת תליא בנשיאת בית דוד, ונשיאת בית דוד הי' עומדת עד תחילת זמן הגאונים כדאיתא בסדר הדורות אשר בשנת ד"א רפ"ד שנים הי' בר מר זוטרא בן מר זוטרא מזרע דוד ראש סנהדרין עד אלפים ת"נ שנים, ואפשר שעד עת ההוא הי' תכלת בנמצא דהי' עולה עדיין החלזון עד שבטלה הנשיאות לגמרי בטלה גם זה עכ"ל. און לפי"ז שטימט אלע גמרות און מדרשים כמין חומר הפלא ופלא.


על כנפי בגדיהם לדורותם

אין פיל ספרים שטייט אז די פסוק שטייט די ווארט לדורותם אויף די חוטי לבן דוקא, משא"כ די תכלת וועט נישט זיין לדורותם, און יעדער מיט אביסל אן אנדערע קנייטש, אבער פון אלע קומט ארויס די זעלבע.

ר' חיים ויטאל אין ספר עץ הדעת טוב פרשת שלח שרייבט וז"ש ועשו להם ציצית וכו' זה הוא הלבן ולכן אמר בו לדורותם כי הוא מצוה קיימת לדורות ונתנו על ציצית הכנף הנ"ל שהוא הלבן יתנו עליו פתיל תכלת וזה אינו לדורות כי באחרית הימים תבטל התכלת ולכן מלת לדורותיכם לא נכתב בסוף פסוק זה אלא אחר ועשו וכו' ויען כי הלבן יתקיים אחר החורבן לדורות אמר בו דבר לשון קושי ובפתיל תכלת שהוא בזמן הבית אמר ואמרת אמירה בלשון חיבה. עיי"ש

די אור החיים הקדוש אין פרשת שלח שטייט וז"ל: עוד ירצה בהעיר למה כתב לדורותם באמצע פרטי המצוה אכן לצד שיש במצות ציצית ב' דברים הלבן והתכלת, הלבן ישנו בכל זמן, והתכלת יש זמן שאינו מצוי, ונתחכם ה' ואמר לדורותם קודם זכרון התכלת לומר שהלבן לדורותם אבל תכלת כשאינו בנמצא אין חיוב בו , והגם שהתכלת אינו מעכב את הלבן ולא הלבן את התכלת אף על פי כן הלבן הוא בנמצא לדורות בלא הפסק מה שאין כן התכלת עכ"ל. אז מען איז מדייק אין זיינע ווערטער זאגט ער אז די ווארט לדורותם איז א מיעוט צו דרש'נען אז בזמן הזה איז בכלל נישט דא אזא מצוה, און פארדעם לייגט ער צו די נקודה פון תכלת אינו מעכב את הלבן אז בזמן הזה אפילו דער וואס האלט אז תכלת אינו מעכב וועט נישט האבן קיין פראבלעם ווייל די לדורותם טוט עס ממעט זיין, און און אזוי שרייבט הגרי"פ פערלא אויפן ספר המצוות לרס"ג, און ער ברענגט א ראי' פון דעם וואס די רבינו בחיי אין פר' שלח פסק'נט ער ווי רבי אז תכלת מעכב את הלבן, און דאך שרייבט ער אז בזמן הזה איז עס נישט מעכב, און באמת לפי זה איז פארענטפערט די קשיא פון רמב"ן אין מלחמות אויף בעל המאור וואס פסק'נט ווי רבי אז תכלת מעכב און ער זאגט אז אויב אזוי איז די בעל המאור נישט געגאנגען קיין ציצית, אבער לפי"ז איז דאס אויך פארענטפערט, אז אפי' די הלכה איז ווי רבי, אבער דאס איז נאר ווען עס איז דא די מצוה פון תכלת, אבער בזמן הזה איז קיין מצוה בכלל נישט דא. (וגם הגה"ק מראדזין בספרו פתיל תכלת מבין שזה היה כוונות האור החיים הקדוש בענין דתכלת אינו מעכב, רק שעצם הלימוד על לדורות מסבב שם כפי דעתו עיי"ש)

אין אלשיך הקדוש שטייט אויך וז"ל על כנפי בגדיהם והוא חוטי הלבן וזה יהיה לדורותם כולל כל הדורות כי הלבן לא יחסר לעולם. אך יש דבר שאינו לכל הדורות וזהו ונתנו על ציצית הכנף פתיל תכלת וזהו אינו לדורותם . כי לא בכל הדורות נמצא דם חלזון. אזוי אויך אין דרשות בית יוסף פרשת שלח שטייט וז"ל: והסיבה שלא אמר לדורותיכם לפי שבציצית יתכן לומר לדורותיכם אבל כשאומר ונתנו על ציצית לא יתכן לומר לדורותיכם שהרי בזמננו לא נמצא דם חלזון . און אזוי שרייבט אויך די הייליגער חתם סופר

אין גליון פרי עץ חיים פר' שלח תשס"ג ווערט געברענגט וואס די באבובער רבי מהרנ"צ זצ"ל האט פארציילט וועגן דעם ראדזינער רבי זצ"ל און וועגן די תכלת וז"ל ער האט געמאכט א ספר פתיל תכלת. און אויף איין ארט זאגט ער דארט, אפילו מען וועט וועלן זאגען אז איך בין נישט אינגאנצען גערעכט, אבער על כל פנים על צד הספק, אונז טוה מיר דאך פארשידענע מצוות וואס אונז ווייס מיר נישט גענוי און מען טוט עס על צד הספק, און אפשר בין איך דאך יא גערעכט איז וואס שאדט אז מען נעמט איין ציצית פון תכלת על צד הספק, אפילו ס'איז באמת נישט תכלת פסל'ט עס נישט די ציצית. האב איך געהערט פון ר' הערצקא, האט ער מיר געזאגט אז ער איז געשטאנען ביים זיידן זכרונו לברכה אין שטוב, און דער זיידע האט געשמועסט פון דעם ענין. האט ער דערמאנט די סברא, אז לכאורה איז ער דאך אפשר גערעכט אז מטעם ספק זאל מען אנטוהן די תכלת. האט ער געזאגט אז דער אור החיים הקדוש באמערקט אז דער פסוק זאגט דארט ועשו להם ציצית על כנפי בגדיהם "לדורותם" ונתנו על ציצית הכנף פתיל תכלת, איז די תורה האקט איבער מיט דעם ווארט לדורותם, לכאורה וואלט דאך געדארפט צו שטיין ועשו להם ציצית על כנפי בגדיהם ונתנו על ציצית הכנף פתיל תכלת לדורותם, דער לדורותם זאל שטיין שוין נאך פתיל תכלת, פארוואס איז די תורה מפסיק צווישען די מצוה פון ציצית מיט די מצוה פון תכלת מיט דאס ווארט לדורותם. נאר דאס איז צו ווייזען אז ציצית איז טאקע לדורותם, און פתיל תכלת איז טאקע נישט לדורותם. פון דעם פסוק אליין - אזוי האט דער זיידע ז"ל געזאגט - איז א הוכחה אז אין די שפעטערדיגע דורות איז טאקע נישט דא קיין תכלת. עכ"ל

גדולי ישראל בחיפוש התכלת

אז מען ליינט די אלע קונטרסים פיל מיט ראיות פון ספרים אז די פורפורא איז די תכלת, און נניח אז דאס איז ריכטיג, קומט אבער אויס אז זיי האבן גארנישט געטוהן דערצו, נישט געזיכט און נישט פראבירט צו זיכן בכלל, און דאס אליינס זאגט עפעס!
און נאך מער די מהרי"ל שרייבט אז די סיבה די גזירה פון סדין בציצית גייט אן בזמן הזה וז"ל: וסברא הוא דשמא יחזור דבר לקילקולו שיהא תכלת מצוי, כ"ש למאי דכתב סמ"ג דאותו דג חלזון הוא בים המלח וכתב סימנין, בקל היה לעשות תכלת, עכ"ל. אונז ווייס מיר אז אין ים המלח איז נישטא קיין לעבעדיגע בעלי חיים, און די סמ"ג איז די לשון הרמב"ם און די מפרשים אויפן רמב"ם טייטשן אז ים המלח מיינט די זאלציגע ימים (לאפוקי די זיסע), אבער די מהרי"ל עכ"פ האט דאס איך אפגעטייטש'ט כפשוטו, נו פארוואס האט ער נישט גענימען א שיף קיין ארץ ישראל און דורכגעזיפט דעם ים המלח? אלא מאי מען ברויך עס נישט זיכן און נישט קריכן, נאר ווארטן אויף משיח צדקינו בב"א.

תכלת דין - לבן רחמים

אויך איז באקאנט אין אלע ספרי קבלה וחסידות אז תכלת איז דין און לבן איז רחמים, און ווען מען טוט אן די ריכטיגע תכלת אין די ריכטיגע זמן דעמאלטס איז עס רחמים, משא"כ קלא אילן איז מעורר דינים ה"י, ממילא איז באמת נישט כדאי זיך אריינצולייגן אין דינים ה"י.

השתוקקות למעשה

דער הייליגער גאון ר' יהונתן אייבשיץ שרייבט אין ספר יערות דבש וז"ל: מצות ציצית אין בידינו בשלימות בעו"ה כי אין לנו תכלת, אבל זאת נחמתנו, כי הואיל ואין סיפק בידינו לקיים המצוות, יש לנו שכר כעושה מצוה. רק זהו למי שלבו דוי וכואב על מניעת המצוה, אבל מי שאין משגיח בזה, הלא כל לבבות דורש ה', ואיך יש לו שכר כעושה מצוה וקמיה שמיא גליא שאינו מקפיד בזה. ולכן חובה על כל איש בשומו ציצית בבגדו לזכור במצות תכלת, ולהתאנח בשברון מתנים על אשר אי אפשר לקיים המצוה בשלימות וכו', אזי מקובל ושכר לו כעושה מצוה. אה דאס איז שוין א שטיקל עצה.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

יעצט נאכן אויסשמועסן אז בפשטות איז די תכלת נגנז און מען קען עס נישט טרעפן ביז משיח'ס טאג, און אז די עצם מצוה פון תכלת גייט נישט אן לדורותם, יעצט קומט א מינוט מחשבה, פארוואס דוקא די מצוה האסטו אזוינע געגועים און התעוררות, ומה גם אז תכלת איז א מצוה נאר אויב מען האט א בגד פון ד' כנפות, עס איז נישטא קיין חיוב צו האבן אזא בגד בכלל, און דוקא די מצוה לאזט דיך נישט שלאפן ביינאכט, ממש על משכבי בלילות אזכרה את שהאהבה נפשי, און אפשר איז די השתוקקות גאר נישט פון די גיטע זייט, פון די זעלבע וואס זיי לאזן דיך יא באקוועם פארשלאפן סוף זמן קריאת שמע, א מצוות עשה דאורייתא אן קיין עקסעפשאן'ס, אפשר?

ווייסטו וואס נניח אז די מצוה פון ציצית האט עפעס א ספעציעלע פלאץ ביי דיר אין הארץ, ווייל עס שטייט דאך אין נועם אלימלך אז בדור הזה יש שורש לתקן מצות ציצית יותר משאר מצוות, איז דאס זיכער יעדער מודה אז די מצוה פון לבן קען מען מקיים זיין כתיקונו, סא אז עס פלאקערט אין דיר די מצוה פון ציצית, ביסטו כאטש מקפיד אויף א בגד צמר אדער דו באגניגסט זיך מיט א קאטאנע? ווייל לויט כמה וכמה איז א בגד פון שאר מינים נישט מחויב בציצית מדאורייתא... און צו ביסטו מקפיד אז די בגד של ציצית זאל כאטש האבן די שיעור חזון איש? און וואס טוט זיך מיט מנופץ לשמה עבודת יד כשיטת מרן הדברי חיים? און דא איז שוין אפילו הארבער פון די פריערדיגע, ווייל דו גייסט מיט א בגד ד' כנפות אן ציצית לפי זה... און צו ביסטו אויך מקפיד אליינס צו קניפן די ציצית לשמה כהלכה? אדער די ספרדישע פרוי וואס קניפט פאר די פעקטארי איז דיר גענוג גיט, און מען פארלאזט זיך אויף א לשיטתיה פון בית יוסף...

ממילא מיין טייערער חבר אויב די עצם מצוה פלאקערט נישט אויף דיין הארץ, נאר די בלויע בענדל דערווארעמט דיין הארץ, דאס וואס דיינע אבות האבן נישט געטראגן נאר האבן משתוקק געווען אז משיח צדקינו זאל עס ברענגן פון די קרטליתא דדביתהו פון רבה בר בר חנה, דוקא דא ווערסטו אזוי נעמאשענעל, איז דא א שטיקל עצה, גיי בראט א גרויסע שטיקל סטעיק אזאנץ וואס רינט שמאלץ מכל הצדדים, מאך דים-לייטינג און זינג ויהי-זרעי מיט א גיטאר אפפ-טון, און די אימאושענס וועלן זיך היילן אי"ה.
אוועטאר
חמול על מעשיך
שר חמישים ומאתים
תגובות: 354
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך פעברואר 03, 2021 5:42 pm
לאקאציע:בֵּין כֵּסֶה לְעָשׂוֹר

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חמול על מעשיך »

לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.

אין אפגערעדט פון אוועק מאכן די השתוקקות וואס אידישע קינדער האבען פאר די מצווה, אוואדאי איז מען משתוקק! פינקט ווי יעדע אנדערע מצווה וואס מען קען נישט היינט ליידער מקיים זיין.
פרעג נישט פארוואס איך טוה אזוי...
איך טוה אזוי ווייל מיין טאטע האט אזוי געטוהן,
קענסט פרעגן פארוואס די חכמים האבען אזוי מתקן געווען.


(הרב שלמה אשר טויבער שליט"א מפי אביו הרה”ג ר’ עזריאל זצ"ל, קרבתנו-21)


מיין לייבערי
ליבי ובשרי
שר האלפיים
תגובות: 2829
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 15, 2019 1:41 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ליבי ובשרי »

זייער א שיינע מאמר, די אויספיר איז נאריש ווען די האסט געשריבן נאר דעת רבותינו הק’ נישט אנצוטוען, אבער למעשה זענען דא אסאך ובתוכם צדיקים וקדושים וואס האבן יא, איז עס נישט קיין שטיקל סטעיק....
מעורב בין הבריות
שר העשר
תגובות: 33
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג מאי 26, 2016 10:11 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מעורב בין הבריות »

א שאד אזא קארני אויספיר פאר אזא שיינע ליקוט/מאמר
אוועטאר
שאינו יודע
שר שבעת אלפים
תגובות: 7205
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג מארטש 24, 2011 1:27 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שאינו יודע »

יישר כח פאר די הפלא׳דיגע מאמר. און ספעציעל פאר די גינגאלד אויספיר. נישט נישט דמיון מיט מצוות
אז דו ווייסט נישט, רעד נישט!
אוועטאר
יום המעונן
שר חמישים
תגובות: 93
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג נאוועמבער 16, 2023 10:11 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יום המעונן »

יישר כח פאר דעם מאמר, אבער זעט אויס אז די האסט נישט געזען די סוף פון סי' ג' אין די ישועת מלכו
איברא שאם הי' בנמצא תכלת בבירור והי' ידוע לנו כיצד צובעין ודאי הי' ראוי לאחוז במצוה זו
און אביסל ווייטער שרייבט ער
ודברי הרב שיחי' אינו אלא השערה בעלמא
לענ"ד איז דאס די יסוד פארוואס אלע גדולי ישרא' האבען נישט אנגענומען די ראדזינער, ווייל עס איז געבויט אויף השערות. די ענין פון נגנז האט מען נאר צוגעניצט אלס א סניף נאך וואס מען איז בכלל נישט געווען איבערצייגט פון די ראזינערס השערות.

אין די סיבה איז פשוט ווייל ווי די ישועות מלכו אליין מערקט אן איז דאך מבואר אין כמה מקומות בש"ס אז בימי האמוראים איז נאך געווען תכלת. אזוי אויך איז א דבר פשוט מאוד אז מען קען נישט מבטל זיין א מצות עשה מן התורה געבויט אויף דברי אגדה. אלא מאי וועט מען מוזען בעל כרחך זאגען אז מען האט נישט ריכטיג פארשטאנען די דברי אגדה.


נ.ב. עס איז ממש א שאד אז נאך שרייבען אזא שיינער תורה'דיגע מאמר האסטו עס צום סוף פארפאטשקעט מיט פערזענליכע אטאקעס כאלו אלע וואס גייען תכלת זענען פון די שוואכערע שיכט.
נירעדהאז׳ער
שר חמישים ומאתים
תגובות: 287
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך מארטש 20, 2024 7:35 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נירעדהאז׳ער »

לויט ווי איך ווייס נישטא קיין שום איסור צו גיין תכלת אפילו סאיז נישט די ריכטיגע.
סתם אוועקצומאכן יענעם? (בד״וו פארגין פאר יענעם די סטעיק)

ישר כח פארן ברענגן די תמצית
כפרה
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4696
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג מארטש 08, 2019 10:50 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך כפרה »

חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.
איך דארף דיך באמת נישט ענטפערן, ווייל די קייעסט איבער ככלב ששב אל קיאו די זעלבע אפיקורסות אז אלע צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות וואס האבן געפסקט בפיהם ובכתבם הלכה למעשה אז מען דארף נישט גיין מיט תכלת בזמן הזה זענען לשיטתך עמי הארץ, זיי קענען נישט די רמב"ם וואס נאר דו ווייסט... עס נעמט דיך ניטאמאל די מיה צו פארשטיין זייערע הייליגע דיבורים.
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
אין אפגערעדט פון אוועק מאכן די השתוקקות וואס אידישע קינדער האבען פאר די מצווה, אוואדאי איז מען משתוקק! פינקט ווי יעדע אנדערע מצווה וואס מען קען נישט היינט ליידער מקיים זיין.
ערליכע אידן זענען מקיים יעדע מצוה וואס איז שייך צו מקיים זיין, זיי האבן השתוקקות צו מקיים זיין נאך א מצוה, צו איז דאס א מצוה זמנית, אדער א מצוה וואס איז נישטא בזמנינו.
גראבע אינגען גייען מיט קאטענע ציצית נישט מנופץ לשמה, עס ברענט זיי בכלל נישט מצוות השם, און זיי האבן השתוקקות צו בלויע פעדימער, ווייל זיי ווילן זיין בעסער קאנעקטעד (צום גראבן שטיקל סטעיק), זהו.
אוועטאר
אוראייניקל
רב הצעיר תשפ"ד
תגובות: 18075
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג פעברואר 21, 2019 9:05 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אוראייניקל »

ס'איז יא א פראבלעם צו גיין די נישט ריכטיגע, ווייל ציצית דארף זיין די זעלבע פארב פונעם בגד (א חוץ אז מ'גייט מיט א טלית שכולה תכלת.. ויל"ע אויב האט מען בלויע ליינס אויפ'ן בגד צו ס'וועט העלפן אויף דעם פראבלעם).
חוח בין השושנים האט געשריבן:
עס איז איבערמארגן אין אמעריקע
נירעדהאז׳ער
שר חמישים ומאתים
תגובות: 287
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך מארטש 20, 2024 7:35 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נירעדהאז׳ער »

אין א״י זענען פאראן טויזנטער אידן יראים וואס עסן קוים טשיקן משבת לשבת און גע״ס ווא״ט, זיי גייען מיט בלויע בענדליך אויף זייערע ציצית.

איך פארשטיי די פוינט וואס די ווילסט ארויסברענגן אבער ניץ ביטע נישט תכלת פאר דעם
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 19690
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 19690
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

אוראייניקל האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:46 am
ס'איז יא א פראבלעם צו גיין די נישט ריכטיגע, ווייל ציצית דארף זיין די זעלבע פארב פונעם בגד (א חוץ אז מ'גייט מיט א טלית שכולה תכלת.. ויל"ע אויב האט מען בלויע ליינס אויפ'ן בגד צו ס'וועט העלפן אויף דעם פראבלעם).
און די פראבלעם פון קלא אילן

מהאט זיך שוין ארום געריסן אויף דעם בעבר דא..
viewtopic.php?t=4825
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
מראה המקום
שר חמש מאות
תגובות: 562
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך מאי 29, 2024 3:30 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מראה המקום »

אוראייניקל האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:46 am
ויל"ע אויב האט מען בלויע ליינס אויפ'ן בגד צו ס'וועט העלפן אויף דעם פראבלעם).
עיין פרי מגדים או"ח סימן ט' אשל אברהם ס"ק ו: 'וכן ראוי לעשות טלית לבן, ומה ששפת הבגד כעין תכלת בטליתות שלנו בתר עיקר הבגד אזלינן'.
און לכאורה אויב מען רעכנט זיך מיט די בלויע ליינס איז דאס א פראבלעם פאר די ווייסע ציצית אז זיי זענען נישט מין כנף, ובפרט לשיטת החזון איש אז נאר די ווייסע ציצית דארפן זיין מין כנף, ודו"ק
מכון 'מראה המקום'
מראי מקומות ומקורות פאר ספרים, מאמרים, וכדומה. [email protected]
מיר האבן בעזהשי"ת א סאך יארן עקספיריענס
אוועטאר
יום המעונן
שר חמישים
תגובות: 93
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג נאוועמבער 16, 2023 10:11 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יום המעונן »

כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:38 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.
איך דארף דיך באמת נישט ענטפערן, ווייל די קייעסט איבער ככלב ששב אל קיאו די זעלבע אפיקורסות אז אלע צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות וואס האבן געפסקט בפיהם ובכתבם הלכה למעשה אז מען דארף נישט גיין מיט תכלת בזמן הזה זענען לשיטתך עמי הארץ, זיי קענען נישט די רמב"ם וואס נאר דו ווייסט... עס נעמט דיך ניטאמאל די מיה צו פארשטיין זייערע הייליגע דיבורים.
הייסט עס אז ווען די ישועת מלכו שרייבט אז אויב מען ווייסט בבירור אז דאס איז די ריכטיגע תכלת דארף מען עס גיין איז דאס אויך כפירה?
די צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות האבען גערעדט פון א מציאות ווען עס איז נישט געווען קיין חלזון מיט ראיות ברורות. צו זאגען אז זיי האבען געהאלטען מען דארף עוקר זיין א מצות עשה מן התורה אין א מצב וואס עס איז יא דא א מעגליכקייט עס מקיים צו זיין דאס איז די גרעסטע כפירה בתורת משה וואס איז שייך.
כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:38 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
אין אפגערעדט פון אוועק מאכן די השתוקקות וואס אידישע קינדער האבען פאר די מצווה, אוואדאי איז מען משתוקק! פינקט ווי יעדע אנדערע מצווה וואס מען קען נישט היינט ליידער מקיים זיין.
ערליכע אידן זענען מקיים יעדע מצוה וואס איז שייך צו מקיים זיין, זיי האבן השתוקקות צו מקיים זיין נאך א מצוה, צו איז דאס א מצוה זמנית, אדער א מצוה וואס איז נישטא בזמנינו.
גראבע אינגען גייען מיט קאטענע ציצית נישט מנופץ לשמה, עס ברענט זיי בכלל נישט מצוות השם, און זיי האבן השתוקקות צו בלויע פעדימער, ווייל זיי ווילן זיין בעסער קאנעקטעד (צום גראבן שטיקל סטעיק), זהו.
שוין ווייטער כאפסטו דיך אן אויף עטליכע מקצה המחנה, טויזענטער ערליכער יראים ושלמים טראגען תכלת אדער זענען משתוקק אויף דעם.
כפרה
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4696
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג מארטש 08, 2019 10:50 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך כפרה »

יום המעונן האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 10:33 am
כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:38 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.
איך דארף דיך באמת נישט ענטפערן, ווייל די קייעסט איבער ככלב ששב אל קיאו די זעלבע אפיקורסות אז אלע צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות וואס האבן געפסקט בפיהם ובכתבם הלכה למעשה אז מען דארף נישט גיין מיט תכלת בזמן הזה זענען לשיטתך עמי הארץ, זיי קענען נישט די רמב"ם וואס נאר דו ווייסט... עס נעמט דיך ניטאמאל די מיה צו פארשטיין זייערע הייליגע דיבורים.
הייסט עס אז ווען די ישועת מלכו שרייבט אז אויב מען ווייסט בבירור אז דאס איז די ריכטיגע תכלת דארף מען עס גיין איז דאס אויך כפירה?
די צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות האבען גערעדט פון א מציאות ווען עס איז נישט געווען קיין חלזון מיט ראיות ברורות. צו זאגען אז זיי האבען געהאלטען מען דארף עוקר זיין א מצות עשה מן התורה אין א מצב וואס עס איז יא דא א מעגליכקייט עס מקיים צו זיין דאס איז די גרעסטע כפירה בתורת משה וואס איז שייך.
שוין די צווייטע מאל וואס דו שרייבסט איבער די זעלבע שקר בשם די ישועות מלכו.

די ישועות מלכו ענטפערט פאר א ראדזינער חסיד אז עס איז נישט שייך בכלל צו וויסן אז דאס איז די תכלת בבירור, וויבאלד עס איז דאך א מחלוקת הראשונים טייל האלטן אז די תכלת מוז האבן סממנים, און טייל האלטן אז עס טאר נישט האבן קיין סממנים, ממילא איז נישט שייך בכלל עס זאל זיין תכלת בבירור ביז משיח'ס טאג.
אוועטאר
חמול על מעשיך
שר חמישים ומאתים
תגובות: 354
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך פעברואר 03, 2021 5:42 pm
לאקאציע:בֵּין כֵּסֶה לְעָשׂוֹר

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חמול על מעשיך »

כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 10:49 am
יום המעונן האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 10:33 am
כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:38 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.
איך דארף דיך באמת נישט ענטפערן, ווייל די קייעסט איבער ככלב ששב אל קיאו די זעלבע אפיקורסות אז אלע צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות וואס האבן געפסקט בפיהם ובכתבם הלכה למעשה אז מען דארף נישט גיין מיט תכלת בזמן הזה זענען לשיטתך עמי הארץ, זיי קענען נישט די רמב"ם וואס נאר דו ווייסט... עס נעמט דיך ניטאמאל די מיה צו פארשטיין זייערע הייליגע דיבורים.
הייסט עס אז ווען די ישועת מלכו שרייבט אז אויב מען ווייסט בבירור אז דאס איז די ריכטיגע תכלת דארף מען עס גיין איז דאס אויך כפירה?
די צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות האבען גערעדט פון א מציאות ווען עס איז נישט געווען קיין חלזון מיט ראיות ברורות. צו זאגען אז זיי האבען געהאלטען מען דארף עוקר זיין א מצות עשה מן התורה אין א מצב וואס עס איז יא דא א מעגליכקייט עס מקיים צו זיין דאס איז די גרעסטע כפירה בתורת משה וואס איז שייך.
שוין די צווייטע מאל וואס דו שרייבסט איבער די זעלבע שקר בשם די ישועות מלכו.

די ישועות מלכו ענטפערט פאר א ראדזינער חסיד אז עס איז נישט שייך בכלל צו וויסן אז דאס איז די תכלת בבירור, וויבאלד עס איז דאך א מחלוקת הראשונים טייל האלטן אז די תכלת מוז האבן סממנים, און טייל האלטן אז עס טאר נישט האבן קיין סממנים, ממילא איז נישט שייך בכלל עס זאל זיין תכלת בבירור ביז משיח'ס טאג.
עס ווערט געבעטן די זאלסט דיך היטן דיין מויל (אין שריפט) אין וואטשען ווי אזוי די רעדסט צו אנדרע!!!!
פרעג נישט פארוואס איך טוה אזוי...
איך טוה אזוי ווייל מיין טאטע האט אזוי געטוהן,
קענסט פרעגן פארוואס די חכמים האבען אזוי מתקן געווען.


(הרב שלמה אשר טויבער שליט"א מפי אביו הרה”ג ר’ עזריאל זצ"ל, קרבתנו-21)


מיין לייבערי
כפרה
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4696
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג מארטש 08, 2019 10:50 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך כפרה »

חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:00 am
כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 10:49 am
יום המעונן האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 10:33 am
כפרה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 8:38 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: דינסטאג סעפטעמבער 03, 2024 11:10 pm
לפיכך אם עמד נביא ועשה אותות ומופתים גדולים, וביקש להכחיש נבואתו של משה רבנו--אין שומעין לו (רמב"ם הלכות יסודי התורה ט הל’ ג).

נישט ח”ו צו אוועקמאכן דארט ווי עס שטייט אז מען קען נישט מקיים זיין היינט די מצווה פון תכלת נאר דיך מסביר צו זיין אז א זאך וואס שטייט אין די תורה איז מען מחיוב צו טוהן אייביג אין אלעמאל נישט קיין חילוק וואס! אין אלע מראה מקומות זענען קשיות נישט קיין תריצים, וואס אגב מען קען שיין פארענפרען.
איך דארף דיך באמת נישט ענטפערן, ווייל די קייעסט איבער ככלב ששב אל קיאו די זעלבע אפיקורסות אז אלע צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות וואס האבן געפסקט בפיהם ובכתבם הלכה למעשה אז מען דארף נישט גיין מיט תכלת בזמן הזה זענען לשיטתך עמי הארץ, זיי קענען נישט די רמב"ם וואס נאר דו ווייסט... עס נעמט דיך ניטאמאל די מיה צו פארשטיין זייערע הייליגע דיבורים.
הייסט עס אז ווען די ישועת מלכו שרייבט אז אויב מען ווייסט בבירור אז דאס איז די ריכטיגע תכלת דארף מען עס גיין איז דאס אויך כפירה?
די צדיקים וגאונים ופוסקי הדורות האבען גערעדט פון א מציאות ווען עס איז נישט געווען קיין חלזון מיט ראיות ברורות. צו זאגען אז זיי האבען געהאלטען מען דארף עוקר זיין א מצות עשה מן התורה אין א מצב וואס עס איז יא דא א מעגליכקייט עס מקיים צו זיין דאס איז די גרעסטע כפירה בתורת משה וואס איז שייך.
שוין די צווייטע מאל וואס דו שרייבסט איבער די זעלבע שקר בשם די ישועות מלכו.

די ישועות מלכו ענטפערט פאר א ראדזינער חסיד אז עס איז נישט שייך בכלל צו וויסן אז דאס איז די תכלת בבירור, וויבאלד עס איז דאך א מחלוקת הראשונים טייל האלטן אז די תכלת מוז האבן סממנים, און טייל האלטן אז עס טאר נישט האבן קיין סממנים, ממילא איז נישט שייך בכלל עס זאל זיין תכלת בבירור ביז משיח'ס טאג.
עס ווערט געבעטן די זאלסט דיך היטן דיין מויל (אין שריפט) אין וואטשען ווי אזוי די רעדסט צו אנדרע!!!!
ווילאנג דו וועסט שרייבן דא מיט זלזול אויף פריעדיגע גדולי ישראל וועל איך ווייטער שרייבן אויף דיר אז דו ביסט אן אפיקורס.
אוועטאר
חמול על מעשיך
שר חמישים ומאתים
תגובות: 354
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך פעברואר 03, 2021 5:42 pm
לאקאציע:בֵּין כֵּסֶה לְעָשׂוֹר

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חמול על מעשיך »

לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
פרעג נישט פארוואס איך טוה אזוי...
איך טוה אזוי ווייל מיין טאטע האט אזוי געטוהן,
קענסט פרעגן פארוואס די חכמים האבען אזוי מתקן געווען.


(הרב שלמה אשר טויבער שליט"א מפי אביו הרה”ג ר’ עזריאל זצ"ל, קרבתנו-21)


מיין לייבערי
דממה דקה
שר חמשת אלפים
תגובות: 5157
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מאי 28, 2017 7:00 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך דממה דקה »

חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:15 am
לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
אנבעליוועבל, א גאנצע ארטיקל מיט לשונות פון גדולי ישראל, און דו מאכסט נאכאמאל א סיכום פון דיינע הבלים אן קיין איין מקור, סיריאסלי?
אוועטאר
חמול על מעשיך
שר חמישים ומאתים
תגובות: 354
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך פעברואר 03, 2021 5:42 pm
לאקאציע:בֵּין כֵּסֶה לְעָשׂוֹר

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חמול על מעשיך »

דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:20 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:15 am
לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
אנבעליוועבל, א גאנצע ארטיקל מיט לשונות פון גדולי ישראל, און דו מאכסט נאכאמאל א סיכום פון דיינע הבלים אן קיין איין מקור, סיריאסלי?
מיינסט די ראדזין’ער האט נישט געוויסט פון די אלע מקורות איך פארשטיי באמת נישט וואס דיין פראבלעם איז....?

דעיס אלעס וואס איך האב געשריבן איז באמת דברים שאינם צריכים הסבר נאר וויבאלד איינער באשמיצט מיר דא אזוי אימווערדיג די לעצטע וואך צייט האב איך געשריבן פשוטע זאכן וואס יעדע ת”ח אדער גדול וועט מסכים זיין מיט מיין סיכום...!

עס איז נישט קיין מחלוקת פון גדולי הדור וואס איך מוש זיך ח”ו אריין איך בין מסביר א קאנסעפט וואס איז פשוט פאר יעדם איינעם אין עס איז נישט דא קיינער וואס איז מחולק מיט דעם פאקט.
פרעג נישט פארוואס איך טוה אזוי...
איך טוה אזוי ווייל מיין טאטע האט אזוי געטוהן,
קענסט פרעגן פארוואס די חכמים האבען אזוי מתקן געווען.


(הרב שלמה אשר טויבער שליט"א מפי אביו הרה”ג ר’ עזריאל זצ"ל, קרבתנו-21)


מיין לייבערי
דממה דקה
שר חמשת אלפים
תגובות: 5157
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מאי 28, 2017 7:00 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך דממה דקה »

חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:25 am
דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:20 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:15 am
לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
אנבעליוועבל, א גאנצע ארטיקל מיט לשונות פון גדולי ישראל, און דו מאכסט נאכאמאל א סיכום פון דיינע הבלים אן קיין איין מקור, סיריאסלי?
מיינסט די ראדזין’ער האט נישט געוויסט פון די אלע מקורות איך פארשטיי באמת נישט וואס דיין פראבלעם איז....?

דעיס אלעס וואס איך האב געשריבן איז באמת דברים שאינם צריכים הסבר נאר וויבאלד איינער באשמיצט מיר דא אזוי אימווערדיג די לעצטע וואך צייט האב איך געשריבן פשוטע זאכן וואס יעדע ת”ח אדער גדול וועט מסכים זיין מיט מיין סיכום...!

עס איז נישט קיין מחלוקת פון גדולי הדור וואס איך מוש זיך ח”ו אריין איך בין מסביר א קאנסעפט וואס איז פשוט פאר יעדם איינעם אין עס איז נישט דא קיינער וואס איז מחולק מיט דעם פאקט.
דו מאכסט יעצט א קוגל, די ראדזינער האט נישט געהאלטן אז די תכלת איז נגנז וכו', אבער ער האט נישט געטענה'ט אז די גדולי ישראל וואס קריגן אויף אים זענען פשוטע עמי הארצים און ווייסן נישט פון די רמב"ם וועגן א נביא שקר... דאס זאגסטו.

(און דער ראדזינער איז געווען אין זייער דור, ער האט געמעגט זאגן זאכן וואס דו טארסט נישט)
אוועטאר
חמול על מעשיך
שר חמישים ומאתים
תגובות: 354
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך פעברואר 03, 2021 5:42 pm
לאקאציע:בֵּין כֵּסֶה לְעָשׂוֹר

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חמול על מעשיך »

דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:32 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:25 am
דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:20 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:15 am
לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
אנבעליוועבל, א גאנצע ארטיקל מיט לשונות פון גדולי ישראל, און דו מאכסט נאכאמאל א סיכום פון דיינע הבלים אן קיין איין מקור, סיריאסלי?
מיינסט די ראדזין’ער האט נישט געוויסט פון די אלע מקורות איך פארשטיי באמת נישט וואס דיין פראבלעם איז....?

דעיס אלעס וואס איך האב געשריבן איז באמת דברים שאינם צריכים הסבר נאר וויבאלד איינער באשמיצט מיר דא אזוי אימווערדיג די לעצטע וואך צייט האב איך געשריבן פשוטע זאכן וואס יעדע ת”ח אדער גדול וועט מסכים זיין מיט מיין סיכום...!

עס איז נישט קיין מחלוקת פון גדולי הדור וואס איך מוש זיך ח”ו אריין איך בין מסביר א קאנסעפט וואס איז פשוט פאר יעדם איינעם אין עס איז נישט דא קיינער וואס איז מחולק מיט דעם פאקט.
דו מאכסט יעצט א קוגל, די ראדזינער האט נישט געהאלטן אז די תכלת איז נגנז וכו', אבער ער האט נישט געטענה'ט אז די גדולי ישראל וואס קריגן אויף אים זענען פשוטע עמי הארצים און ווייסן נישט פון די רמב"ם וועגן א נביא שקר... דאס זאגסטו.
ח”ו איך האב דעיס נישט געזאגט! איך האב געזאגט אז דיווייסט נישט פון די רמב"ם אין איבער דעם האלטסטו אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה קען בטל ווערן לדורות.

אבער די אלע אויבערדעמאנטע גדולים האב איך שיין פארענפערט וואס זיי מיינען, אז תכלת איז צוגענומען געווארן פון אינז, נישט אז עס קען נישט מקיים ווערן.

אין די ראדזין’ער האט זיך נישט מיט קיינעם געקריקט מיט דעם פאקט ווייל עס איז א דבר ברור לכול.
פרעג נישט פארוואס איך טוה אזוי...
איך טוה אזוי ווייל מיין טאטע האט אזוי געטוהן,
קענסט פרעגן פארוואס די חכמים האבען אזוי מתקן געווען.


(הרב שלמה אשר טויבער שליט"א מפי אביו הרה”ג ר’ עזריאל זצ"ל, קרבתנו-21)


מיין לייבערי
שיידל
שר חמישים
תגובות: 73
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג אוגוסט 25, 2024 8:53 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שיידל »

ער ברענגט זייער א קלארע ראיה אז אפילו נאכן חורבן איז מען נאך געגאנגען מיט תכלת, איז אויב האלטסטו אז די ווערטער פון אלע גדולים אז נאכן חורבן איז שוין "נישט שייך" צו גיין מיט תכלת, ביסטו דער וואס איז מזלזל אין די גדולים.
כפרה
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4696
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג מארטש 08, 2019 10:50 am

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך כפרה »

שיידל האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:45 am
ער ברענגט זייער א קלארע ראיה אז אפילו נאכן חורבן איז מען נאך געגאנגען מיט תכלת, איז אויב האלטסטו אז די ווערטער פון אלע גדולים אז נאכן חורבן איז שוין "נישט שייך" צו גיין מיט תכלת, ביסטו דער וואס איז מזלזל אין די גדולים.
דו ישועות מלכו רעדט דערפון, ער האט נישט ערפינדן אמעריקא, קוק די תשובה אינעווייניג.
דממה דקה
שר חמשת אלפים
תגובות: 5157
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מאי 28, 2017 7:00 pm

Re: השתוקקות אנצוטוהן תכלת

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך דממה דקה »

חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:38 am
דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:32 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:25 am
דממה דקה האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:20 am
חמול על מעשיך האט געשריבן: מיטוואך סעפטעמבער 04, 2024 11:15 am
לסיכום - עס איז נישט שייך אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה זאל בטל ווערן לדורות.

די אלע פלעצער וואס מען זעיט לשונות ווי תכלת "אינו שייך בזמן הזה" אדער "נגנז עד ביאת המשיח" איז דא צווי זאכען:
א. עס קען נישט מיינען אז עס איז נישט דא קיין מציאות פון תכלת נאכן חורבן ווייל אביסל נאכן חורבן האט מען נאך געהעריג געגאנגען מיט תכלת?
ב. עס קען נישט זיין אז מען דארף נשיט מקיים די מצווה פון תכלת אפ’י אויב מען האט תכלת ווייל אויב אזוי פארוואס האט עס געדארפט נגנז ווערן עס איז דאך סיי ווי נישט שייך?

נאר וואס דען אינז האלטן שוין אינעם אלף השישי בעקבתא דמשיחא אין פאר טייל איד’ן איז תכלת ווידער נתגלה געווארן אזוי ווי נאכן חורבן.

אין אז פאר דיר איז עס נאכנישט נתגלה געווארן מיינט נישט גארנישט פערזענליך קענסט זיין די זעלבע הייליג ווי א צווייטען.




אין נאכאמאל איך בין מוחה אויף וואס שוין די לעצטע וואך צייט שרייבט איינער אויף מיר די ערגסטע לשונות.
אנבעליוועבל, א גאנצע ארטיקל מיט לשונות פון גדולי ישראל, און דו מאכסט נאכאמאל א סיכום פון דיינע הבלים אן קיין איין מקור, סיריאסלי?
מיינסט די ראדזין’ער האט נישט געוויסט פון די אלע מקורות איך פארשטיי באמת נישט וואס דיין פראבלעם איז....?

דעיס אלעס וואס איך האב געשריבן איז באמת דברים שאינם צריכים הסבר נאר וויבאלד איינער באשמיצט מיר דא אזוי אימווערדיג די לעצטע וואך צייט האב איך געשריבן פשוטע זאכן וואס יעדע ת”ח אדער גדול וועט מסכים זיין מיט מיין סיכום...!

עס איז נישט קיין מחלוקת פון גדולי הדור וואס איך מוש זיך ח”ו אריין איך בין מסביר א קאנסעפט וואס איז פשוט פאר יעדם איינעם אין עס איז נישט דא קיינער וואס איז מחולק מיט דעם פאקט.
דו מאכסט יעצט א קוגל, די ראדזינער האט נישט געהאלטן אז די תכלת איז נגנז וכו', אבער ער האט נישט געטענה'ט אז די גדולי ישראל וואס קריגן אויף אים זענען פשוטע עמי הארצים און ווייסן נישט פון די רמב"ם וועגן א נביא שקר... דאס זאגסטו.
ח”ו איך האב דעיס נישט געזאגט! איך האב געזאגט אז דיווייסט נישט פון די רמב"ם אין איבער דעם האלטסטו אז א מצווה וואס שטייט אין די תורה קען בטל ווערן לדורות.

אבער די אלע אויבערדעמאנטע גדולים האב איך שיין פארענפערט וואס זיי מיינען, אז תכלת איז צוגענומען געווארן פון אינז, נישט אז עס קען נישט מקיים ווערן.

אין די ראדזין’ער האט זיך נישט מיט קיינעם געקריקט מיט דעם פאקט ווייל עס איז א דבר ברור לכול.
ער ברענגט קלארע לשונות פון ישועות מלכו, פון מנחת אלעזר, פון הרה"ק מהר"ש הראשון מבאבוב, וואס איז שייך פארענטפערט?
שרייב תגובה

צוריק צו “ליקוטים וענינים”