Re: דארי האול/סקופיס סענאט רעיס דיסטריקט 42--בלויז נייעס און אנקעטע
אין ווייטערדיגע מאסיווע השתדלות-מיטינגען פון כ"ק מרן אדמו"ר מסאטמאר שליט"א (מהר"א) אויסצונוצן די קומענדיגע וואלן אלס ערנסטע פאר'ן קאמף קעגן די גזירת החינוך, און אויך פאר דירות פאר'ן ציבור, איז אין די לעצטע מינוטן אנגעקומען אויף א באשטימטע וויזיט דער סטעיט סענאטאר פון די געגנט, דזשעימס סקופיס, וועלכע לויפט פאר ווידערוויילונג.
סקופיס איז שוין במשך די לעצטע יאר צייט געווען זייער אקטיוו אין די נושא, זינט ער האט ביי זיין פריערדיגע ערוויילונג ערהאלטן א ערשטמאליגע אינדארסירונג פון קרית יואל נאכ'ן זיך פארפליכטן פאר'ן רבי'ן שליט"א אז ער וועט זיך צושטעלן צו אלעם וואס מען דארף פון אים. דער רבי האט אים דעמאלס געזאגט איין זאך: "אלעס וואס דער אסעמבלימאן שמחה אייכנשטיין וועט אויפברענגען אין אסעמבלי, זאלסטו אלס סענאטאר דורכשטיפן אין סטעיט סענאט". סקופיס האט דאס אויסגעפירט מיט א שמוץ אריבער, אזש ער האט סוף פון די לעצטע סעסיע געגעבן א אפענע רעדע אינעם סענאט לטובת די חרדישע חינוך, ווען עס האט זיך געקאכט איבער א פלאן וואס האט זיך דערווייל אנגעשטויסן אין אנדערע פראבלעמען.
צו קענען דורכפירן א טויש אינעם סטעיט געזעץ דארף מען האבן 3 פליגלען. די עקזעקיוטיוו ברענטש וואס איז די גאווערנאר, די סענאט, און די אסעמבלי. אינעם סענאט האט זיך סקופיס אפן ארויסגעשטעלט צו זיין דער "טשאמפיאן" פאר א חינוך ביל, בעת וואס אין אסעמבלי איז דער טשעמפיאן דער היימישער הר"ר שמחה אייכנשטיין. סקופיס קעמפט דארט מיט עטליכע שטארקע שונאי הדת וועמען ער דארף איבערקומען, אריינגערעכנט דער טשעירמאן פון די עדיוקעישן קאמיטע, און אצינד וויל דער רבי הערן א פלאן אויף ווייטער.
ביים לעצטן סענאט סעסיע איז שוין געווען א פלאן אויפ'ן טיש, וואס האט נישט געקענט צושטאנד קומען צוליב אנדערע שטערונגען, ווי דער שטייגער איז. אצינד ארבעט דער רבי צו אויסנוצן דעם יעצטיגן מצב צו בעז"ה צוברעכן אלע שטיינער אין וועג, און סקופיס וועט האפנטליך קענען נאכאמאל זיין דער גוטער שליח צו פארטרעטן די קאאליציע פון חרדישע מוסדות און עסקנים וועלכע ארבעטן העפטיג צו דורכברעכן א לעגיסלאטיווער לעזונג צום ביטערן גזירה, א מהלך וואס מען וועט עפ"י עצתו ופקודתו פונעם רבי'ן אי"ה פרובירן איינמאל און נאכאמאל ביז מען וועט האפנטליך מצליח זיין, מיט אסאך תפילות ישראל.
סקופיס'ס ארבעטן העפטיג פאר אונזער חינוך און פאר אזויפיל אנדערע געברויכן פאר די וואוקס פון קרית יואל, ווערט באוואונדערט אין די ברייטע גאס און דינט ווי דער גרעסטער איבערצייגונג אויפן כח פונעם קרית יואל'ס שטימען מיט א פאראייניגטע בלאק וואוט לויט די הוראות פון א רבי'ן און עסקני הכלל, זעענדיג ווי איינער וואס איז בעבר געווען פון די וועלכע האבן געארבעט צו שטערן און מאכן היבש ווערדלאז דעם פעלדער געזעץ, בשעתו ווען ער האט נאך געפירט א קאמף קעגן קרית יואל און איז נאר אינדאסירט געווארן דורך די קלענערע אנטי-גרופעס פון די שטאט, טאקע ער איז זאגאר געווארן איבערגעדרייט צו דער גרעסטער קעמפער לטובת די שטאט און שוין פאקטיש דעליווערט מיליאנען דאלארן אין יחידישע און ציבורישע הילף, און עס איז אנגעקומען אזוי ווייט אז ער איז שוין דער קעמפער אינעם סענאט פאר אונזער חינוך אפענערהייט, והרבה יותר כתוב כאן.
באזונדער גייט אן די השתדלות אז סקופיס זאל העלפן צושטאנד ברענגען די מאסיווע "בעיקערטאון טרעפיק פלאן" בעיקר מיט'ן עפענען א נייעם ראוד פונעם סטעיט פאליס ראוד צו דעעש ראוד. דער מאסיווער אונטערנעמונג דארף זיך שוין פאקטיש אנהייבן האפנטליך ממש אין די נאנטע חדשים, אבער ס'איז אנגעוויזן אין מיליאנען דאלארן פון די סטעיט וויבאלד מען ארבעט ווי אלעמאל אז די ווילעדזש שטייערן זאלן בלייבן היסטאריש נידריג און די גרויסע פראיעקטן זאלן באצאלט ווערן פון גרענטס אנשטאט פונעם ציבור'ס טאש. דאס צו צושטאנד ברענגען קאסט שווערע כוחות און השתדלות וואס איז אלעמאל אנגעוויזן אויף גרויס סיעתא דשמיא, און אצינד ווערט אויסגעארבעט אז סענאטאר סקופיס זאל זיך פארפליכטן פאר'ן רבי'ן צו ברענגען דעם גרענט פאר תושבי קרית יואל.
אינעם זעלבן באזוך קומט אויך אן דער "אסעמבלימאן" פון אונזער געגנט, קריס עיקוס, וואס ארבעט גאר העפטיג אינעם אסעמבלי סיי פאר'ן חינוך און סיי פאר די אנדערע צרכי העיר וצרכי הכלל, קומענדיג יעצט דא צום רבי'ן שליט"א אינאיינעם מיט'ן היימישן עסקן אסעמלימאן הר"ר שמחה אייכנשטיין.
עיקוס איז איינער וואס איז געווארן אריינגעברענגט צום אסעמבלי ביי די לעצטע וואלן נאר אדאנק קרית יואל, געווינענדיג מיט א נישטיגע 8 שטימען צו זיין קעגנער! אזוי אז ער האט אן אויסטערלישער הכרת הטוב צו די שטאט און ארבעט אין אלבאני פאר יעדע זאך וואס איז לטובתינו, מיט א נאנטע מיטארבעט.
אזוי ארום איז בע"ה דא די ריכטיגע פארטרעטער אין גאנץ אלבאני פאר די טובה פון קרית יואל, סיי אינעם סענאט און סיי אינעם אסעמבלי, וואס די ביידע, סקופיס אין עיקוס, ארבעטן אויך זייער העפטיג אויף קאלעגע סענאטארן און אסעמבלילייט צו פארשטיין אונזערע געברויכן און שטיצן אונזערע אינטערעסן ביים אפשטימען אויף בילס אד"ג.
עס זענען געווען אנוועזנד דער סענאטאר סקופיס וואס פארטערט אונזערע געברויכן אין סענאט, אסעמבלימאן קריס עיקוס וואס פארטרעט אונז העפטיג אין אסעמבלי זינט די פארלאפענע געווינס לעצטע יאר [וואס די ביידע, סקופיס און עיקוס, זענען אין די "מעדזשארעטי פארטיי" פון די סטעיט אזוי אז זיי האבן אן אפעקטיווער כח אויפצוטון לטובתינו בס"ד], דער היימישער אסעמבלימאן מו"ה שמחה אייכנשטיין נ"י וועלכע פארטרעט דעם חרדיש'ן ציבור אינעם אסעמבלי, דער ראה"ק וראש העיר פון קרית יואל הרה"ח ר' אברהם ווידער הי"ו, און דער ווילעדזש אדמיניסטראטאר הרה"ח ר' גדלי' סעגעדין הי"ו.
דער רבי שליט"א האט אויפגענומען סקופיס מיט א ברייטן שלום עליכם, נאכ'ן זיין העפטיג בקשר עטליכע חדשים צוריק דורך שלוחים בעת סקופיס האט געארבעט אינעם סענאט פאר עדיוקעישן געזעצן וואס מען האפט צו עררייכן, און אצינד האט מען זיך געטראפן פערזענליך אפגעבן דעם דאנק און זאפארט אויסשמועסן דעם פלאן אויף ווייטער וואס מען וועט טון אינעם קומענדיגן סעסיע, ביז מען וועט האפנטליך זוכה זיין צו א ריכטיגער לעזונג אויף וואס כלל ישראל קוקט אזוי ארויס.
גלייך אין אנהויב האט זיך דער שמועס געצויגן איבערצוגיין וואס עס ליגט אלס אויפן סדר היום אינעם נושא פון חינוך, און דער רבי האט דערביי ווייטער גע'חזר'ט און ערקלערט קלאר אז חינוך איז אונזער גרעסטע אישו, העכער ווי אלעם פון וואס מען גייט נאך דא רעדן.
סקופיס האט דערביי צום ערשטן מאל געשילדערט פאר'ן רבי'ן פערזענליך וויאזוי עס איז פארלאפן די פריערדיגע סעסיע ווען מען האט שוין געהאט דורכגעבראכן ערנסטע מויערן איבער עדיוקעישן, מיט גרויסע שטיינער וואס זענען שוין צופיצלט געווארן, כאטש מען האט נאכנישט געקענט דערלעבן אן ענדגילטיגער לעזונג אויפ'ן פאפיר, און דאס אלעס גיבט גרויסע האפענונג אויף ווייטער אויב וועט זיין סיעתא דשמיא אינעם קומענדיגן סעסיע, צו נוצן אונזערע כוחות אין אלע 3 לעגיסלאטיווע פליגלען, דער גאווערנאר'ס אפיס; דער סטעיט סענאט; און די סטעיט אסעמבלי.
סענאטאר סקופיס וואס איז זאגאר געווארן דער טשעמפיאן פאר א עדיוקעישן ביל אינעם סענאט, האט געשילדערט די השתלשלות אינעם לעצטן סעסיע וויאזוי אין אנהויב האט די גאנצע סענאט לידערשיפ נישט געוואלט לאזן בכלל בארירן די אישו פון עדיוקעישן. סיי די פירער אינעם פארטיי, סיי די עדיוקעישן טשעירמאן, און סיי די אלע איבריגע קאמיטע פירער וועלכע ווערן דא פארמישט, און אפילו די סטעיט לויער האבן געשריגן אז מ'טאר נישט אנרירן די זאך, עס איז געמאכט געווארן זייער גוט מיט יארן צוריק און דארף בלייבן שטיין אן קיין טויש, און מען טאר נישט אפשוואכן די כח פונעם סטעיט עדיוקעישן דעפארמענט, די רידזשענטס. דעמאלס איז מען געשטאנען ביי א פונקט אז אינעם אסעמבלי איז שוין געווען א גרייטקייט צו אויפברענגען טוישונגען, אבער אינעם סענאט איז עס געווען א געשלאסענע טאפיק.
סקופיס האט געשילדערט וויאזוי ער איז געזיצן מיט איין סענאטאר און נאך א סענאטאר, און ער האט צולייגט וויאזוי ער האט באוויזן צו טוישן מיינונגען לטובת אונזערע פלענער, ביז ער איז אנגעקומען צום מעדזשארעטי לידער, און נאר נאכדעם וואס די לידערשיפ האט געזען אז דער מהלך האט שטארקע שטיצע נישט בלויז ביים גאווערנאר און אינעם אסעמבלי נאר אויך דא אינעם סענאט, נאר דעמאלס האבן זיי עס שוין יא געלאזט אויפברענגען, און טראץ וואס געוויסע סענאטארן און קאמיטע מיטגלידער האבן ווייטער פארפירט גאר היציג, האט סקופיס עס אפן פארטיידיקט אויפ'ן הויכהילכער ביי אן אינערליכע "קאמיטי" מיטינג, און געברענגט דערצו אז ער האט געהאט רוב סטעיט סענאטארן מיט זיך, און די העסליכע קעגנער זענען געווארן מאכטלאז.
די אנוועזנדע עסקנים ביים רבי'ן האבן דערביי שטארק קאפלימענטירט דעם סענאטאר אויף זיין ארבעט אין יענע היציגע טעג, זאגנדיג אז מילא די אידישע עסקנים האבן אזעלכע טעג וואס זיי שוויצן בייטאג און זענען אויף ביינאכט, אבער א סענאטאר זאל דאס טון פאר איין ספעציפישע סעקטע וועמען ער פארטרעט איז א אויסנאמליך שטארקע זאך, בפרט ווען ס'איז דא מערערע סטעיט סענאטארן וועלכע פארטרעטן חרדישע אידן, און קיינער האט זיך נישט אזוי ארויסגעשטעלט ווי ער.
דער רבי האט אויסגעשמועסט מיט'ן סענאטאר די פרטים וויאזוי מען האט די לעצטע מינוט באשלאסן אז די צייט איז נאכנישט רייף צו באשטעטיגן אונזער פארשלאג, נאכדעם וואס עס וואלט נישט געקענט זיין א דבר השלם, און דא האט סקופיס געזאגט פאר'ן רבי'ן אז ס'איז אים בכלל נישט געווען גרינג צו זען וויאזוי די אסעמבלי טשאמפיאן פונעם אונטערנעמונג (ר' שמחה אייכנשטיין) לייגט אפ דעם גאנצן פלאן אין די לעצטע מינוטן פונעם סעסיע, א זאך וואס איז געווען א שווערע פיל פאר אים אלס שותף זייענדיג דער טשאמפיאן אינעם סענאט, וויבאלד מ'האט דאך שוין געהאלטן זייער ווייט און ער האט דאס שוין געוואלט זען עררייכט און פארטיג און נישט דארפן אויסשטיין די גאנצע שפיל נאכאמאל אין א קומענדיגע סעסיע, "אבער דא האב איך מיך אויסגעלערנט אז די קאמיוניטי פארלאנגט פון מיר עפעס וואס איז אנדערש ווי די געווענליכע אלבאני רולס. געווענליך ביי אונז ווען מען וויל באקומען א ברויט, סעטלט מען קודם אויף א האלבע ברויט... אבער דא ביי עדיוקעישן וויל מען נאר נעמען א גאנצע ברויט..."
אבער ער האט אויסגעפירט "איך בין געווען דא 4 יאר צוריק, דער רבי האט מיר געזאגט אז עדיוקעישן זאל איך שטופן פאראויס אלעס וואס [ר' שמחה] אייכנשטיין ברענגט אויף, כמו שהוא. אזוי האב איך געטון. עס איז געווען זייער א היציגע סעסיע".
דער רבי שליט"א האט דאן געזאגט זייער רירענד פאר סקופיס "די קאמיונעטי וועט דיר אלעמאל געדענקען! פאר'ן העלפן ראטעווען אונזער חינוך".
*
דערנאך האט מען גערעדט איבער אלע אנדערע פראיעקטן לטובת די איינוואוינער פון קרית יואל.
סקופיס האט דערמאנט די געלט וואס ער האט באשטעטיגט אינעם סענאט צו דעקן א גרויס טייל פון א נייע "מצילי אש פייער טראק" וואס מען האט שוין באנייט; ר' גדלי' סעגעדין האט דערמאנט די 3 סעטס "רויט לייטס" וואס מען גרייט זיך צו לייגן לענגאויס בעיקערטאון רד. וואס סקופיס האט געברענגט א גרענט דאס צו אויסצאלן צו פארלייכטערן די לאקאלע טרעפיק, און צום לעצט די מאסיווע "6 מיליאן דאלאר" וואס סקופיס אינאיינעם מיט'ן אנוועזנדער אסעמבלימאן עיקוס האבן אינאיינעם ארלעדיגט צו דעקן א ריזן טייל פונעם פראיעקט צו איבערבויען גאנץ "פארעסט ראוד"; אויך איז געווארן דערמאנט די הילף וואס ער האט געגעבן מיט שתדלנות ביי די DEC וועגן וועטלענד שטחים; דאס באשטעטיגן די סוער מעין'ס ביי שכונת ויואל משה (די נארטערן אינטעסעפטאר) וואו עס וואוינען שוין נאנט צו 1,000 משפחות נאר אדאנק די הילף וואס ער האט געגעבן; און אזוי ווייטער שטייט ער צו די רעכטע האנט מיט אלעם וואס נאר מעגליך צו העלפן תושבי קרית יואל און באגלייטן די וואוקס פון די שטאט בליעה"ר אן קיין איבריגע קאסטן פאר די שטייער צאלער.
דאן האט מען גערעדט וועגן דעם מאסיוון גראנדיעזער פלאן צו בויען א "דעעש קאנעקטאר ראוד" אלס א נייע אריינגאנג צום שטאט, א גאר ריזיגער אונטערנעמונג וואס נעמט אויך אריין טרעפיק אימפראוומענטס מיט נייע לעינס אין אלע ארומיגע ראודס אויף א ערשמאליג ריזיגער פארנעם.
ווי סקופיס האט דערציילט האט ער שוין געשאפן עטליכע מיליאן דאלאר וואס איז אפראווד צו גיין פאר דעם פראיעקט, און ער האפט צו קענען ברענגען נאך מער בקרוב, אזוי אז די ווילעדזש זאל בכלל נישט דארפן איינקאסירן פון קיין איינוואוינער דאס געלט פאר דעם גרויסן פראיעקט.
די אויפנאמע האט זיך געענדיגט מיט א ווארימער וואונטש פונעם רבי'ן, אבער באגלייט מיט א הייסע בקשה אז די ביז יעצטיגע ארבעט כלפי די חינוך אישו [לייען: די ביטערע גזירה וואס איז שוין א פאקט אויפ'ן פאפיר] מוז נאך פארענדיגט ווערן עד הסוף, ביז דער געפעכט ארום די נושא וועט ענדליך זיין געלעזט, אויף וואס סקופיס און עיקוס האבן ביידע ווידערהאלט אז זיי גייען צוריק אינעם קומענדיגן סעסיע קאמפס גרייט, און מען האפט אז אלע ארומיגע זאכן זאלן טאקע פאלן אין פלאץ אז מ'זאל קענען באווייזן דאס אומגלויבליכע, מיט האפענונג פאר סוקסעס. בסיעתא דשמיא.
*
פון דארט זענען די ראשי ועסקני העיר אריבער אינאיינעם מיט סענאטאר סקופיס צום דעעש ראוד, וואו דער סענאטאר האט געוואלט זען מיט די אויגן די פאקטישע פלענער.
אנקומענדיג קיין קרית יואל האט סקופיס שוין טאקע געהאט געזען מיט די אויגן די העווי טרעפיק וואס דארט טוט זיך יעצט אינעם פארנומענעם ערב יו"ט סעזאן, און דא האט מען אים געוויזן די גענויע פלענער וואו מען האפט צו קענען ערגענצן מיט א שפאגל נייע אריינגאנג צום שטעטל/שטאט גלייך אראפ פונעם סטעיט פאליס ראוד צום דעעש ראוד.
ווי פריער געשריבן האט שוין סקופיס מבשר געווען איבער א סטעיט גרענט וואס ער האט געקענט ברענגען דערפאר, פון עטליכע מיליאן דאלאר. ער האט פארשפראכן צו ברענגען נאך מער, זאגנדיג אז די בעסטע וואלט געווען צו ווארטן אויפן נייעם סעסיע און ער וועט ארבעטן דאס אריינצולייגן אינעם קומענדיגן בודזשעט.
אבער, ר' גדלי' האט אים זייער געבעטן אז מען וויל שוין פאקטיש אנהייבן די ארבעט, און מ'דארף נויטיג האבן דאס געלט וואס פריער כדי נישט צו דארפן בארגן געלט אויפ'ן חשבון פון די אנגעשטרענגטע מולטי-פאמיליע איינוואוינער, און סקופיס האט פארשפראכן דאס צו מאכן געשען וואס פריער, מעגליך נאך פונעם יעצטיגן בודזשעט.
עס איז אלעמענס שטוינונג צו זען וויפיל מען קען בס"ד אויפטון מיט'ן איין איינציגן כח וואס דער רבוש"ע האט אונז געגעבן, דער "קרית יואל בלאק וואוט", וואס יחעדער בר דעת פארשטייט וויפיל פון די דערמאנטע און אלע אנדערע רעגינרונג טובות עס וואלטן בכלל געקענט צושטאנד קומען ווען יעדער וואלט געשטימט אליינס אזוי ווי ביי די אלגעמיינע באפעלקערונג, וואו אזעלכע אישוס ווערן קיינמאל נישט דעליווערט פאר איין געוויסע שטאט אדער געמיינדע, ניטאמאל עפעס נאנט צו דעם.
ברוך שנתן לנו כח הרוחני, וואס דאס גיבט אונז דעם עקזיסטענץ אין גלות, כן יעזור ה' להלאה.
סקופיס איז שוין במשך די לעצטע יאר צייט געווען זייער אקטיוו אין די נושא, זינט ער האט ביי זיין פריערדיגע ערוויילונג ערהאלטן א ערשטמאליגע אינדארסירונג פון קרית יואל נאכ'ן זיך פארפליכטן פאר'ן רבי'ן שליט"א אז ער וועט זיך צושטעלן צו אלעם וואס מען דארף פון אים. דער רבי האט אים דעמאלס געזאגט איין זאך: "אלעס וואס דער אסעמבלימאן שמחה אייכנשטיין וועט אויפברענגען אין אסעמבלי, זאלסטו אלס סענאטאר דורכשטיפן אין סטעיט סענאט". סקופיס האט דאס אויסגעפירט מיט א שמוץ אריבער, אזש ער האט סוף פון די לעצטע סעסיע געגעבן א אפענע רעדע אינעם סענאט לטובת די חרדישע חינוך, ווען עס האט זיך געקאכט איבער א פלאן וואס האט זיך דערווייל אנגעשטויסן אין אנדערע פראבלעמען.
צו קענען דורכפירן א טויש אינעם סטעיט געזעץ דארף מען האבן 3 פליגלען. די עקזעקיוטיוו ברענטש וואס איז די גאווערנאר, די סענאט, און די אסעמבלי. אינעם סענאט האט זיך סקופיס אפן ארויסגעשטעלט צו זיין דער "טשאמפיאן" פאר א חינוך ביל, בעת וואס אין אסעמבלי איז דער טשעמפיאן דער היימישער הר"ר שמחה אייכנשטיין. סקופיס קעמפט דארט מיט עטליכע שטארקע שונאי הדת וועמען ער דארף איבערקומען, אריינגערעכנט דער טשעירמאן פון די עדיוקעישן קאמיטע, און אצינד וויל דער רבי הערן א פלאן אויף ווייטער.
ביים לעצטן סענאט סעסיע איז שוין געווען א פלאן אויפ'ן טיש, וואס האט נישט געקענט צושטאנד קומען צוליב אנדערע שטערונגען, ווי דער שטייגער איז. אצינד ארבעט דער רבי צו אויסנוצן דעם יעצטיגן מצב צו בעז"ה צוברעכן אלע שטיינער אין וועג, און סקופיס וועט האפנטליך קענען נאכאמאל זיין דער גוטער שליח צו פארטרעטן די קאאליציע פון חרדישע מוסדות און עסקנים וועלכע ארבעטן העפטיג צו דורכברעכן א לעגיסלאטיווער לעזונג צום ביטערן גזירה, א מהלך וואס מען וועט עפ"י עצתו ופקודתו פונעם רבי'ן אי"ה פרובירן איינמאל און נאכאמאל ביז מען וועט האפנטליך מצליח זיין, מיט אסאך תפילות ישראל.
סקופיס'ס ארבעטן העפטיג פאר אונזער חינוך און פאר אזויפיל אנדערע געברויכן פאר די וואוקס פון קרית יואל, ווערט באוואונדערט אין די ברייטע גאס און דינט ווי דער גרעסטער איבערצייגונג אויפן כח פונעם קרית יואל'ס שטימען מיט א פאראייניגטע בלאק וואוט לויט די הוראות פון א רבי'ן און עסקני הכלל, זעענדיג ווי איינער וואס איז בעבר געווען פון די וועלכע האבן געארבעט צו שטערן און מאכן היבש ווערדלאז דעם פעלדער געזעץ, בשעתו ווען ער האט נאך געפירט א קאמף קעגן קרית יואל און איז נאר אינדאסירט געווארן דורך די קלענערע אנטי-גרופעס פון די שטאט, טאקע ער איז זאגאר געווארן איבערגעדרייט צו דער גרעסטער קעמפער לטובת די שטאט און שוין פאקטיש דעליווערט מיליאנען דאלארן אין יחידישע און ציבורישע הילף, און עס איז אנגעקומען אזוי ווייט אז ער איז שוין דער קעמפער אינעם סענאט פאר אונזער חינוך אפענערהייט, והרבה יותר כתוב כאן.
באזונדער גייט אן די השתדלות אז סקופיס זאל העלפן צושטאנד ברענגען די מאסיווע "בעיקערטאון טרעפיק פלאן" בעיקר מיט'ן עפענען א נייעם ראוד פונעם סטעיט פאליס ראוד צו דעעש ראוד. דער מאסיווער אונטערנעמונג דארף זיך שוין פאקטיש אנהייבן האפנטליך ממש אין די נאנטע חדשים, אבער ס'איז אנגעוויזן אין מיליאנען דאלארן פון די סטעיט וויבאלד מען ארבעט ווי אלעמאל אז די ווילעדזש שטייערן זאלן בלייבן היסטאריש נידריג און די גרויסע פראיעקטן זאלן באצאלט ווערן פון גרענטס אנשטאט פונעם ציבור'ס טאש. דאס צו צושטאנד ברענגען קאסט שווערע כוחות און השתדלות וואס איז אלעמאל אנגעוויזן אויף גרויס סיעתא דשמיא, און אצינד ווערט אויסגעארבעט אז סענאטאר סקופיס זאל זיך פארפליכטן פאר'ן רבי'ן צו ברענגען דעם גרענט פאר תושבי קרית יואל.
אינעם זעלבן באזוך קומט אויך אן דער "אסעמבלימאן" פון אונזער געגנט, קריס עיקוס, וואס ארבעט גאר העפטיג אינעם אסעמבלי סיי פאר'ן חינוך און סיי פאר די אנדערע צרכי העיר וצרכי הכלל, קומענדיג יעצט דא צום רבי'ן שליט"א אינאיינעם מיט'ן היימישן עסקן אסעמלימאן הר"ר שמחה אייכנשטיין.
עיקוס איז איינער וואס איז געווארן אריינגעברענגט צום אסעמבלי ביי די לעצטע וואלן נאר אדאנק קרית יואל, געווינענדיג מיט א נישטיגע 8 שטימען צו זיין קעגנער! אזוי אז ער האט אן אויסטערלישער הכרת הטוב צו די שטאט און ארבעט אין אלבאני פאר יעדע זאך וואס איז לטובתינו, מיט א נאנטע מיטארבעט.
אזוי ארום איז בע"ה דא די ריכטיגע פארטרעטער אין גאנץ אלבאני פאר די טובה פון קרית יואל, סיי אינעם סענאט און סיי אינעם אסעמבלי, וואס די ביידע, סקופיס אין עיקוס, ארבעטן אויך זייער העפטיג אויף קאלעגע סענאטארן און אסעמבלילייט צו פארשטיין אונזערע געברויכן און שטיצן אונזערע אינטערעסן ביים אפשטימען אויף בילס אד"ג.
עס זענען געווען אנוועזנד דער סענאטאר סקופיס וואס פארטערט אונזערע געברויכן אין סענאט, אסעמבלימאן קריס עיקוס וואס פארטרעט אונז העפטיג אין אסעמבלי זינט די פארלאפענע געווינס לעצטע יאר [וואס די ביידע, סקופיס און עיקוס, זענען אין די "מעדזשארעטי פארטיי" פון די סטעיט אזוי אז זיי האבן אן אפעקטיווער כח אויפצוטון לטובתינו בס"ד], דער היימישער אסעמבלימאן מו"ה שמחה אייכנשטיין נ"י וועלכע פארטרעט דעם חרדיש'ן ציבור אינעם אסעמבלי, דער ראה"ק וראש העיר פון קרית יואל הרה"ח ר' אברהם ווידער הי"ו, און דער ווילעדזש אדמיניסטראטאר הרה"ח ר' גדלי' סעגעדין הי"ו.
דער רבי שליט"א האט אויפגענומען סקופיס מיט א ברייטן שלום עליכם, נאכ'ן זיין העפטיג בקשר עטליכע חדשים צוריק דורך שלוחים בעת סקופיס האט געארבעט אינעם סענאט פאר עדיוקעישן געזעצן וואס מען האפט צו עררייכן, און אצינד האט מען זיך געטראפן פערזענליך אפגעבן דעם דאנק און זאפארט אויסשמועסן דעם פלאן אויף ווייטער וואס מען וועט טון אינעם קומענדיגן סעסיע, ביז מען וועט האפנטליך זוכה זיין צו א ריכטיגער לעזונג אויף וואס כלל ישראל קוקט אזוי ארויס.
גלייך אין אנהויב האט זיך דער שמועס געצויגן איבערצוגיין וואס עס ליגט אלס אויפן סדר היום אינעם נושא פון חינוך, און דער רבי האט דערביי ווייטער גע'חזר'ט און ערקלערט קלאר אז חינוך איז אונזער גרעסטע אישו, העכער ווי אלעם פון וואס מען גייט נאך דא רעדן.
סקופיס האט דערביי צום ערשטן מאל געשילדערט פאר'ן רבי'ן פערזענליך וויאזוי עס איז פארלאפן די פריערדיגע סעסיע ווען מען האט שוין געהאט דורכגעבראכן ערנסטע מויערן איבער עדיוקעישן, מיט גרויסע שטיינער וואס זענען שוין צופיצלט געווארן, כאטש מען האט נאכנישט געקענט דערלעבן אן ענדגילטיגער לעזונג אויפ'ן פאפיר, און דאס אלעס גיבט גרויסע האפענונג אויף ווייטער אויב וועט זיין סיעתא דשמיא אינעם קומענדיגן סעסיע, צו נוצן אונזערע כוחות אין אלע 3 לעגיסלאטיווע פליגלען, דער גאווערנאר'ס אפיס; דער סטעיט סענאט; און די סטעיט אסעמבלי.
סענאטאר סקופיס וואס איז זאגאר געווארן דער טשעמפיאן פאר א עדיוקעישן ביל אינעם סענאט, האט געשילדערט די השתלשלות אינעם לעצטן סעסיע וויאזוי אין אנהויב האט די גאנצע סענאט לידערשיפ נישט געוואלט לאזן בכלל בארירן די אישו פון עדיוקעישן. סיי די פירער אינעם פארטיי, סיי די עדיוקעישן טשעירמאן, און סיי די אלע איבריגע קאמיטע פירער וועלכע ווערן דא פארמישט, און אפילו די סטעיט לויער האבן געשריגן אז מ'טאר נישט אנרירן די זאך, עס איז געמאכט געווארן זייער גוט מיט יארן צוריק און דארף בלייבן שטיין אן קיין טויש, און מען טאר נישט אפשוואכן די כח פונעם סטעיט עדיוקעישן דעפארמענט, די רידזשענטס. דעמאלס איז מען געשטאנען ביי א פונקט אז אינעם אסעמבלי איז שוין געווען א גרייטקייט צו אויפברענגען טוישונגען, אבער אינעם סענאט איז עס געווען א געשלאסענע טאפיק.
סקופיס האט געשילדערט וויאזוי ער איז געזיצן מיט איין סענאטאר און נאך א סענאטאר, און ער האט צולייגט וויאזוי ער האט באוויזן צו טוישן מיינונגען לטובת אונזערע פלענער, ביז ער איז אנגעקומען צום מעדזשארעטי לידער, און נאר נאכדעם וואס די לידערשיפ האט געזען אז דער מהלך האט שטארקע שטיצע נישט בלויז ביים גאווערנאר און אינעם אסעמבלי נאר אויך דא אינעם סענאט, נאר דעמאלס האבן זיי עס שוין יא געלאזט אויפברענגען, און טראץ וואס געוויסע סענאטארן און קאמיטע מיטגלידער האבן ווייטער פארפירט גאר היציג, האט סקופיס עס אפן פארטיידיקט אויפ'ן הויכהילכער ביי אן אינערליכע "קאמיטי" מיטינג, און געברענגט דערצו אז ער האט געהאט רוב סטעיט סענאטארן מיט זיך, און די העסליכע קעגנער זענען געווארן מאכטלאז.
די אנוועזנדע עסקנים ביים רבי'ן האבן דערביי שטארק קאפלימענטירט דעם סענאטאר אויף זיין ארבעט אין יענע היציגע טעג, זאגנדיג אז מילא די אידישע עסקנים האבן אזעלכע טעג וואס זיי שוויצן בייטאג און זענען אויף ביינאכט, אבער א סענאטאר זאל דאס טון פאר איין ספעציפישע סעקטע וועמען ער פארטרעט איז א אויסנאמליך שטארקע זאך, בפרט ווען ס'איז דא מערערע סטעיט סענאטארן וועלכע פארטרעטן חרדישע אידן, און קיינער האט זיך נישט אזוי ארויסגעשטעלט ווי ער.
דער רבי האט אויסגעשמועסט מיט'ן סענאטאר די פרטים וויאזוי מען האט די לעצטע מינוט באשלאסן אז די צייט איז נאכנישט רייף צו באשטעטיגן אונזער פארשלאג, נאכדעם וואס עס וואלט נישט געקענט זיין א דבר השלם, און דא האט סקופיס געזאגט פאר'ן רבי'ן אז ס'איז אים בכלל נישט געווען גרינג צו זען וויאזוי די אסעמבלי טשאמפיאן פונעם אונטערנעמונג (ר' שמחה אייכנשטיין) לייגט אפ דעם גאנצן פלאן אין די לעצטע מינוטן פונעם סעסיע, א זאך וואס איז געווען א שווערע פיל פאר אים אלס שותף זייענדיג דער טשאמפיאן אינעם סענאט, וויבאלד מ'האט דאך שוין געהאלטן זייער ווייט און ער האט דאס שוין געוואלט זען עררייכט און פארטיג און נישט דארפן אויסשטיין די גאנצע שפיל נאכאמאל אין א קומענדיגע סעסיע, "אבער דא האב איך מיך אויסגעלערנט אז די קאמיוניטי פארלאנגט פון מיר עפעס וואס איז אנדערש ווי די געווענליכע אלבאני רולס. געווענליך ביי אונז ווען מען וויל באקומען א ברויט, סעטלט מען קודם אויף א האלבע ברויט... אבער דא ביי עדיוקעישן וויל מען נאר נעמען א גאנצע ברויט..."
אבער ער האט אויסגעפירט "איך בין געווען דא 4 יאר צוריק, דער רבי האט מיר געזאגט אז עדיוקעישן זאל איך שטופן פאראויס אלעס וואס [ר' שמחה] אייכנשטיין ברענגט אויף, כמו שהוא. אזוי האב איך געטון. עס איז געווען זייער א היציגע סעסיע".
דער רבי שליט"א האט דאן געזאגט זייער רירענד פאר סקופיס "די קאמיונעטי וועט דיר אלעמאל געדענקען! פאר'ן העלפן ראטעווען אונזער חינוך".
*
דערנאך האט מען גערעדט איבער אלע אנדערע פראיעקטן לטובת די איינוואוינער פון קרית יואל.
סקופיס האט דערמאנט די געלט וואס ער האט באשטעטיגט אינעם סענאט צו דעקן א גרויס טייל פון א נייע "מצילי אש פייער טראק" וואס מען האט שוין באנייט; ר' גדלי' סעגעדין האט דערמאנט די 3 סעטס "רויט לייטס" וואס מען גרייט זיך צו לייגן לענגאויס בעיקערטאון רד. וואס סקופיס האט געברענגט א גרענט דאס צו אויסצאלן צו פארלייכטערן די לאקאלע טרעפיק, און צום לעצט די מאסיווע "6 מיליאן דאלאר" וואס סקופיס אינאיינעם מיט'ן אנוועזנדער אסעמבלימאן עיקוס האבן אינאיינעם ארלעדיגט צו דעקן א ריזן טייל פונעם פראיעקט צו איבערבויען גאנץ "פארעסט ראוד"; אויך איז געווארן דערמאנט די הילף וואס ער האט געגעבן מיט שתדלנות ביי די DEC וועגן וועטלענד שטחים; דאס באשטעטיגן די סוער מעין'ס ביי שכונת ויואל משה (די נארטערן אינטעסעפטאר) וואו עס וואוינען שוין נאנט צו 1,000 משפחות נאר אדאנק די הילף וואס ער האט געגעבן; און אזוי ווייטער שטייט ער צו די רעכטע האנט מיט אלעם וואס נאר מעגליך צו העלפן תושבי קרית יואל און באגלייטן די וואוקס פון די שטאט בליעה"ר אן קיין איבריגע קאסטן פאר די שטייער צאלער.
דאן האט מען גערעדט וועגן דעם מאסיוון גראנדיעזער פלאן צו בויען א "דעעש קאנעקטאר ראוד" אלס א נייע אריינגאנג צום שטאט, א גאר ריזיגער אונטערנעמונג וואס נעמט אויך אריין טרעפיק אימפראוומענטס מיט נייע לעינס אין אלע ארומיגע ראודס אויף א ערשמאליג ריזיגער פארנעם.
ווי סקופיס האט דערציילט האט ער שוין געשאפן עטליכע מיליאן דאלאר וואס איז אפראווד צו גיין פאר דעם פראיעקט, און ער האפט צו קענען ברענגען נאך מער בקרוב, אזוי אז די ווילעדזש זאל בכלל נישט דארפן איינקאסירן פון קיין איינוואוינער דאס געלט פאר דעם גרויסן פראיעקט.
די אויפנאמע האט זיך געענדיגט מיט א ווארימער וואונטש פונעם רבי'ן, אבער באגלייט מיט א הייסע בקשה אז די ביז יעצטיגע ארבעט כלפי די חינוך אישו [לייען: די ביטערע גזירה וואס איז שוין א פאקט אויפ'ן פאפיר] מוז נאך פארענדיגט ווערן עד הסוף, ביז דער געפעכט ארום די נושא וועט ענדליך זיין געלעזט, אויף וואס סקופיס און עיקוס האבן ביידע ווידערהאלט אז זיי גייען צוריק אינעם קומענדיגן סעסיע קאמפס גרייט, און מען האפט אז אלע ארומיגע זאכן זאלן טאקע פאלן אין פלאץ אז מ'זאל קענען באווייזן דאס אומגלויבליכע, מיט האפענונג פאר סוקסעס. בסיעתא דשמיא.
*
פון דארט זענען די ראשי ועסקני העיר אריבער אינאיינעם מיט סענאטאר סקופיס צום דעעש ראוד, וואו דער סענאטאר האט געוואלט זען מיט די אויגן די פאקטישע פלענער.
אנקומענדיג קיין קרית יואל האט סקופיס שוין טאקע געהאט געזען מיט די אויגן די העווי טרעפיק וואס דארט טוט זיך יעצט אינעם פארנומענעם ערב יו"ט סעזאן, און דא האט מען אים געוויזן די גענויע פלענער וואו מען האפט צו קענען ערגענצן מיט א שפאגל נייע אריינגאנג צום שטעטל/שטאט גלייך אראפ פונעם סטעיט פאליס ראוד צום דעעש ראוד.
ווי פריער געשריבן האט שוין סקופיס מבשר געווען איבער א סטעיט גרענט וואס ער האט געקענט ברענגען דערפאר, פון עטליכע מיליאן דאלאר. ער האט פארשפראכן צו ברענגען נאך מער, זאגנדיג אז די בעסטע וואלט געווען צו ווארטן אויפן נייעם סעסיע און ער וועט ארבעטן דאס אריינצולייגן אינעם קומענדיגן בודזשעט.
אבער, ר' גדלי' האט אים זייער געבעטן אז מען וויל שוין פאקטיש אנהייבן די ארבעט, און מ'דארף נויטיג האבן דאס געלט וואס פריער כדי נישט צו דארפן בארגן געלט אויפ'ן חשבון פון די אנגעשטרענגטע מולטי-פאמיליע איינוואוינער, און סקופיס האט פארשפראכן דאס צו מאכן געשען וואס פריער, מעגליך נאך פונעם יעצטיגן בודזשעט.
עס איז אלעמענס שטוינונג צו זען וויפיל מען קען בס"ד אויפטון מיט'ן איין איינציגן כח וואס דער רבוש"ע האט אונז געגעבן, דער "קרית יואל בלאק וואוט", וואס יחעדער בר דעת פארשטייט וויפיל פון די דערמאנטע און אלע אנדערע רעגינרונג טובות עס וואלטן בכלל געקענט צושטאנד קומען ווען יעדער וואלט געשטימט אליינס אזוי ווי ביי די אלגעמיינע באפעלקערונג, וואו אזעלכע אישוס ווערן קיינמאל נישט דעליווערט פאר איין געוויסע שטאט אדער געמיינדע, ניטאמאל עפעס נאנט צו דעם.
ברוך שנתן לנו כח הרוחני, וואס דאס גיבט אונז דעם עקזיסטענץ אין גלות, כן יעזור ה' להלאה.
