די שרעקליכער "ניין און ניינציגער" קרעטשמע סינדראם!
הלמאי? איר קוקט מיר אזוי אן מיט א בייז וואונדער, ניין און ניינציגער סינדראם? איר טראכט צו זיך, אוודאי, כא'געהערט פון די "זעקס און ניינציגער" קרענקן וואס זענען ליידער שטארק פארשפרייט אין קרעטשמעס ארום די גארער וועלט, אבער וואס איז דאס דעם ניין און ניינציגער קרענק? איז דאס עפעס א נייעם קרענק וואס די דאקטורים זענען אויפגעקומען חדשים לבקרים רבה אמונתך? קומט דאס פון רעדן אויפ'ן סעלפאן בשעת'ן טרונקען אן אנכאפן דאס גלעזעל קאלטע וואדקע וואס איז געגאסן געווארן דורך איינער פון הויפט אקטיוויטעסטן וואס דרייען זיך לעצטענס בין שושנים אינ'ם קעלער פונ'ם קרעטשמע אן רשות פונ'ם ארענדער'ס רעביצין? אדער איז דאס גאר פון גאנץ אן אנדער סארט קרענק, א קרענק וואס איז בלויז א קרענק אויב מ'האט אן אנדערן קרענק וואס קרענקט דעם קראנקען פון זיין קרענק אן דעם וואס ער זאל בכלל באמערקן אז דאס קרענק איז פאר זיך אליין קרענקליך קראנק?
איז דאס א מחלה? איז דאס היילבאר? דארף מען זיין באזארגט? ווער איז דיין פאטער? פארשפרייט זיך עס? שנעל? דארף מען שוין אויסקלאפן אינ'ם בימה וואס איז אריינגעבויט געווארן מיט הונדערטער יאר צוריק אינ'ם פאליש פונ'ם קרעטשמע'ס חצר אז דער עולם זאל באצייטענס אנטרינען? זאל מען שנעל רופן הצלה? שומרים? חברים? שונאים? ברויך מען שנעל אוועקעירען דעם גאנצן געגענט? אפשר זאל מען שנעל אנטוען מאסקעס אויפ'ן פנים? אפשר גאר גאז מאסקעס? עקסערסייז וועט העלפן? איך פרעג שוין צו פיל? דו האלסט מיר ביים ענטפערן? ביזט נאך דא? וואס האסטו געגעסן היינט פאר פרישטאג? ווען גייסטו אהיים? האסט אפשר א קאר? האסט שוין געשטימט?
ניין און יא! ניין אדער יא! ניין אן יא! יא מיט ניין! יא מיט יא! זענט איר צומישט? איך אויך. נאר איך. איך מיט אייך. אונז ביידע צונאזאם. נאר אייך. קיינער נישט, ווייל קיינער ליינט נישט וואס איך שרייב דא. כ'שרייב און כ'שרייב. איך שרייב און איר ליינט. כ'האב שוין געשריבן און איר האט שוין געליינט. איך האב נישט געשריבן אבער איר האט סייווי געליינט. איך בין האניג. איך בין נישט האניג. איך בין האניג אין איך האב עפראווד צייטליכ'ס תגובה. איך בין צייטליכ'ס תגובה און איך בין נאך קיינמאל נישט געווען אזוי אלט. און בין נאך עלטער און איך רעד שוין נישט צום זאך.
יוש! כ'בין פארפארן. יא, וואו האלט מען דא, אה יא! איז אזוי, הערסטו? אקיצור א מעשה ס'איז שרעקליך. לאמיר עס דא אראפלייגען אויף גרויס געלט: ס'געווען א קעניג וואס האט געהאט שרים און באדינערס אן א צאל, איינמאל אינמיטן די נאכט איז דער קעניג געשלאפן. דאס געשיכטע איז פארלאפן נעכטליך. זייער גוט כא'געכאפט דיין אטענטשען, האסט געזען אז ס'קומט א מעשה, האסטו צוגעשפיצט דאס אויער, יעצט נייג צו א ביסל אויג און הער אויס וואס כ'וועל אזוי וויכטיג ארומשמעוסן ברבים (אה, בנוגע דאס מעשה, ס'איז עפעס א משל למלך בשר ודם, דער נמשל איז מובן מאליו). ס'קומט א צייט וואס יעדער שרייבט זיך איין אינ'ם קרעטשמע, יא, יעדער האט זיך זיין תקופה, זיין מזל, זיין גיסטע, וואס מאכט אים ער זאל זיך איינשרייבן אינ'ם שיכורים הויז. איינמאל מ'איז שוין דא, פארשטייט זיך בלייבט מען דא (חוץ מאיר וואס איז נאך א שטיק צייט עפעס גלייך געגאנגען צום פינטל... [ניין, נישט דעם ניק. יא, דעם פיריאיד...). און וואס פאסירט ווען מ'בלייבט דא? מ'שרייבט דא! און דאן? אנדערע שרייבן צוריק. וחוזר חלילה וחס, הין און צוריק, הין און צוריק, דער שיקט דער בליקט, דער זאגט דער קלאגט, דער שרייבט דער טרייבט (אקעי, כ'וועל נישט צופיל אריינגיין אין דעם האקעלן נושא), ביז וואס ווען וואו, מ'גיבט א בליק אויפ'ן זייט אין מ'דערזעט זיך מיט א קנאפע פיר הונדערט ניין און ניינציג תגובות, און פלוצלינג כהרף עין, אויפ'ן סעקונדע, גיבט זיך אלעס א האסטיגע שטעל אפ מיט א שרעקליכע קוויטש! גענוי אזוי שנעל ווי ער איז אנגעקומען, אזוי שנעל ווערט ער פארשוואונדען! ס'קען אדורך גיין שעות און טעג וואס מ'הערט נישט, מ'זעט נישט. פארלוירען. ער איז נישט דא. פארשוואונדען וואו אין וואסער. פארשוואודען פונ'ם האריזאנט. אינני...
געוואלד! איר הערט וואס גייט דא פאר? יא! דאס איז א שרעקליכע קרענק! דאס פאסירט נישט נאר ביי פיר הונדערט ניין און ניינציג, דאס גייט ביי ניין און ניינציג, ניין הונדערט ניין און ניינציג, טויזענט ניין און ניינציג, בקיצור: רובא דרובא פעלער וואס ס'דא דאס נומער ניין און ניינציג אונטער'ן ניק! וואס פאסירט דא? ס'כאפט א שרעק! ס'כאפט א ציטער! געשעט דאס צו יעדן? אייביג? דאקטורים מוטשען זיך שוין יארן אויסצוגעפינן וואס ברענגט דערצו, צו גיין צום מקור הדבר, ס'קומט צו א פונקט אז מאנכע ציטערן פשוט פון דעם נומער אינגאנצען! ווען איינער אינ'ם קרעטשמע טרעפט זיך פלוצלינג ביי אזא פונקט, לאזן אלע תושבים אראפ זייער קעפ מיט טרויער, ליידער ס'האט פארכאפט נאך א חבר, נאך א תושב איז אנגעשטעקט געווארן דערמיט, אלע כאפן זיך אן צוזאמען און מיט טרערן אין די אויגן נעמט מען ארויס א תהלימ'ל, און מיט א קול געשטיקט פון וואדקע, עפענט מען אויף דעם תהלימ'ל צום שער בלאט און מ'קוקט אויף די דעזיינס, ס'נישט דא וואס צו טון. מ'קוקט זיך אן איינער דעם צווייטן און מיט א געפערליכן צובראכענקייט שאקעלט מען מיט'ן קאפ ארויף און אראפ, יא, נאך איינעם, נאך איינעם האט דאס פארכאפט. ווען גייט זיך דאס אויפהערן? ווען גייט זיך דעם מחלה אפשטעלן? גייט מען אמאל זען א סוף דערצו? אוי, חרבונו של עולם!
אז איר מיינט אז דא שטעלט זיך אפ אלע פראבלעמען, האט איר זיך שווערליך טועה געווען, ויהי ערב ויהי בוקר, אויסגעלאזט א הויקער! (קרעדיט: מיכאל. נישט חלילה געהערט אויף אן אייפאד.) יא, ער איז דא געווען און ער איז פארשוואונדען געווארן, אבער ווי נאר איר מאכט שוין שלום מיט'ן מצב, און איר פאקט צאם זיינע לעצטיגע חפצים וואס ער האט איבערגעלזאט צוריקצושיקן צו זיינע צובראכענע עלטערן, איז אזוי פלוצלינג ווי פריער, והנה הוא בא! ער איז צוריק! ער שטייט גלייך אין פארנט פון אייער רויטע נאז! איר דרייט זיך אויס צו אייערע חברים פון אונטען זען צי זעען אויך וואס איר זעט, און איר זעט אז אלע פון זיי ליגן אויפ'ן ערד טויט שיכור. דרייט איר זיך צוריק אויס צום פארנט צו פרעגן די דארטיגע חברים, זעט איר אז זיי קוקן צו די חברים פון אונטער זיי צו זען צי איר זעט אז זיי זענען טויט שיכור. שוין, איר זענט אליינס. גייט איר צו צו אים און איר פרעגט אים אזוי מיט א וואונדער, שלום עליכם! וואס איז געשען מיט אייך, פארוואס זענט איר פארשוואונדען, פארוואס זענט איר צוריק? אבער נאך איידער איר עספיעט נאר ארויסצוזאגן דעם לעצטן קוועשטין מארק, נעמט ער זיך שיסן ווערטער, ער רעדט, רעדט, רעדט, רעדט, און הערט נישט אויף רעדן, גאנצעטע פאראגראפן, גאנצעטע בלעטער פון שטותים שטרומען ארויס פון זיין מפיק מר-גליות, הויפענעס, הויפענעס פון דרשות אלץ אריינגעזעקעלט אין איינס, דער שנעלער די זייגער רוקט זיך - דער מער ער רעדט, דער מער נישט צום זאך ער רעדט - דער מער ער רעדט, דער מער ער רעדט - דער מער ער רעדט, דער וויניגער איך הער צו - דער מער ער רעדט... און פלוצלינג כאפ איך מיר אויף, און... ער רעדט ווייטער... ענדליך, ענדליך, ענדליך, נאך גאנצעטע זעקלעך פון וואדקע גייט עס מיר שוין נישט אן... און דאן, פארטיג. נישט גלויבידיג, אבער ער האט געענדיגט. געענדיגט אלעס, אלע מאמרים, אלע מעשיות, אלע משלים, אלע רעיונות, אלע בשורות, אלע פשט'לעך, אלע אותיות לתורה, פארטיג.
כ'האב אביסעלע מורא געהאט צוצוגיין צו אים, כ'האב געציטערט ס'גייט נאכאמאל אויספלאצען, אבער כ'האב צאמגענומען דאס ביסל קוראזש וואס כא'נאר געהאט אוועקגעלייגט פון נאך אלץ פיצל קינד ווען מיין מאמע פלעגט מיר געבן א קוקי כדי כ'זאל ענדיגן די רייז, און אינטש ביי אינטש גיי איך צו נענטער און נענטער, צוביסלעך, צוביסלעך, ביז איך בין דארט, איך שטיי אויף דעם קעסטל וואס איז צוויי אפגעריקט פון דעם קעסטל וואס ער שטייט. איי מעיד איט טילל היר. איך עפן מיין מויל שטאטליך, שטאטליך, און איך זעץ מיך עסן. ווען איך ענדיג עסן פרעג איך אים: זאג נאר רבי'ניו, מה יום מיומיים? פארווואס ביזטו נעכטן אזוי פלוצלינג פארשוואונדן געווארן, און היינט פלוצלינג צוריקגעקומען, און נאך מיט אזא אייפער ווי קיינמאל פריערט?!
ער קוקט מיר אזוי אינטרעסאנטלעך אן (כאילו איך בין געווען דער וואס האט גערעדט די לעצטע פאר שעה...) און ער זאגט מיר: וואס פארשטייסטו נישט? נעכטן האב איך געהאלטן ביי מיין פיר הונדערט ניין און ניינציגסטער תגובה, יעצט האלט איך ביי א געוואלדיגע פונקט אין לעבן וואס איך האב גע'דרש'נט מיין פינף הונדערסטער תגובה! א קלייניגקייט? פינף הונדערט! דעם קעניג פונ'ם פריערדיגן מעשה האט זיך אנגעארדענט א נייער שר! א שר חמש מאות! (דא קומט א געוואלדיגע מוסר השכל, ואכמל"ה...) און לכבוד דעם גרויסארטיגען מאמענט האב איך גענומען די לעצטע פאר שעה, פארשוואונדען געווארן פון קרעטשמע, און זיך צוגעגרייט צו דעם עת הקושר מיט א הערליכן דרשה, א דרשה וואס האט געוויזן פאר אלע תושבים דא וואס דאס מיינט צו ווערן א שר חמש מאות! א דרשה וואס ווען איינער וואלט נאר צוגעהערט דערצו וואלט ער מיר אוועקגעגעבן זיין גאנץ פארמעגן פון חחח'ס, ס'וואלט נישט איבערגעבליבן קיין שום גרינע אויף די זייט, נישט קיין גרינע און נישט קיין געלע, גארנישט וואלט געבליבן (מ'וואלט נאר געקענט נעמען פון דאס ביסל וואס וואלט איבערגעבליבן פונ'ם אוצר וואס ליגט באהאלטען אונטער די בלויע ווערטער, וואס ליגט טיף אונטען דעם לעצטן סמיילי.)
דא האט ער עס, רבותי! דא זעט איר וואס פחד ס'גייט פאר אונטער אונזערע אייגענע באקן דא אין קרעטשמע! ס'כאפט א שוידער אז דאס איז ביז יעצט נישט אנדעקט געווארן ברבים!
רבותי! כדי ארויסצורייסן מתחילתה ועד סופה דעם שרעקליכען "ניין און ניינציגער סינדראם" און דעם עפטער עפעקט דערפון מתוכנו, קום איך דא מיט א ריזיקאלישע אבער העארישע שריט, און איך ווייז דא בפני קהל ועדה אז איך, אני ולא אחר, וועט זיין דער וואס גייט דאס ארויסשטיפן פון צווישן אונז, אוועקזארקענען דעם שורש, צונעמען דעם פורה, אנהאקן דעם ראש, און צושמעטערן דעם לענה! און איך גיי נישט ווארטן ביז נאך "ניין און ניינציג" צו דרש'נען מיינע דרשות פלאות, נאר שוין יעצט, ביים פיר הונדערט ניין און ניינציגסטער תגובה, צוגיין צום דעם סינדראם, און אריינשרייען אין אויער: "מיר האבן געזיגט! איר זענט דערנאך! מיר האבן דיר פאטריבן!!"
זייט מיר געזונט און שטארק, און גייט רעגוליערי פאר טשעקאפס.
הלא כה דברי,
דאקטאר האניג
פוי קרעטשמע, אידישע וועלט
* נעמען, פלעצער און געשיכטעס זענען פארדרייט און צורריקט געווארן צו באשיצן פריוואטקייט און צומישן די ליינער.
א הארציגן דאנק פאר דעם ניק הרוצה בעילום שמו פאר'ן מיר העלפן מיט'ן אנגרייטן דעם דרשה.
זאל ער געבענטשט ווערן מיט תגובות איבער'ן קאפ, אסאך געלט און אסאך חח'ס...
לכבוד מיין פינף הונדערטסטע תגובה וועל איך בעזהשי"ת האבן א גאר אינהאלטסרייכן איטערוויו מיט אים. קיעפ יורסעלף פראסטדעיטעד...
איז דאס א מחלה? איז דאס היילבאר? דארף מען זיין באזארגט? ווער איז דיין פאטער? פארשפרייט זיך עס? שנעל? דארף מען שוין אויסקלאפן אינ'ם בימה וואס איז אריינגעבויט געווארן מיט הונדערטער יאר צוריק אינ'ם פאליש פונ'ם קרעטשמע'ס חצר אז דער עולם זאל באצייטענס אנטרינען? זאל מען שנעל רופן הצלה? שומרים? חברים? שונאים? ברויך מען שנעל אוועקעירען דעם גאנצן געגענט? אפשר זאל מען שנעל אנטוען מאסקעס אויפ'ן פנים? אפשר גאר גאז מאסקעס? עקסערסייז וועט העלפן? איך פרעג שוין צו פיל? דו האלסט מיר ביים ענטפערן? ביזט נאך דא? וואס האסטו געגעסן היינט פאר פרישטאג? ווען גייסטו אהיים? האסט אפשר א קאר? האסט שוין געשטימט?
ניין און יא! ניין אדער יא! ניין אן יא! יא מיט ניין! יא מיט יא! זענט איר צומישט? איך אויך. נאר איך. איך מיט אייך. אונז ביידע צונאזאם. נאר אייך. קיינער נישט, ווייל קיינער ליינט נישט וואס איך שרייב דא. כ'שרייב און כ'שרייב. איך שרייב און איר ליינט. כ'האב שוין געשריבן און איר האט שוין געליינט. איך האב נישט געשריבן אבער איר האט סייווי געליינט. איך בין האניג. איך בין נישט האניג. איך בין האניג אין איך האב עפראווד צייטליכ'ס תגובה. איך בין צייטליכ'ס תגובה און איך בין נאך קיינמאל נישט געווען אזוי אלט. און בין נאך עלטער און איך רעד שוין נישט צום זאך.
יוש! כ'בין פארפארן. יא, וואו האלט מען דא, אה יא! איז אזוי, הערסטו? אקיצור א מעשה ס'איז שרעקליך. לאמיר עס דא אראפלייגען אויף גרויס געלט: ס'געווען א קעניג וואס האט געהאט שרים און באדינערס אן א צאל, איינמאל אינמיטן די נאכט איז דער קעניג געשלאפן. דאס געשיכטע איז פארלאפן נעכטליך. זייער גוט כא'געכאפט דיין אטענטשען, האסט געזען אז ס'קומט א מעשה, האסטו צוגעשפיצט דאס אויער, יעצט נייג צו א ביסל אויג און הער אויס וואס כ'וועל אזוי וויכטיג ארומשמעוסן ברבים (אה, בנוגע דאס מעשה, ס'איז עפעס א משל למלך בשר ודם, דער נמשל איז מובן מאליו). ס'קומט א צייט וואס יעדער שרייבט זיך איין אינ'ם קרעטשמע, יא, יעדער האט זיך זיין תקופה, זיין מזל, זיין גיסטע, וואס מאכט אים ער זאל זיך איינשרייבן אינ'ם שיכורים הויז. איינמאל מ'איז שוין דא, פארשטייט זיך בלייבט מען דא (חוץ מאיר וואס איז נאך א שטיק צייט עפעס גלייך געגאנגען צום פינטל... [ניין, נישט דעם ניק. יא, דעם פיריאיד...). און וואס פאסירט ווען מ'בלייבט דא? מ'שרייבט דא! און דאן? אנדערע שרייבן צוריק. וחוזר חלילה וחס, הין און צוריק, הין און צוריק, דער שיקט דער בליקט, דער זאגט דער קלאגט, דער שרייבט דער טרייבט (אקעי, כ'וועל נישט צופיל אריינגיין אין דעם האקעלן נושא), ביז וואס ווען וואו, מ'גיבט א בליק אויפ'ן זייט אין מ'דערזעט זיך מיט א קנאפע פיר הונדערט ניין און ניינציג תגובות, און פלוצלינג כהרף עין, אויפ'ן סעקונדע, גיבט זיך אלעס א האסטיגע שטעל אפ מיט א שרעקליכע קוויטש! גענוי אזוי שנעל ווי ער איז אנגעקומען, אזוי שנעל ווערט ער פארשוואונדען! ס'קען אדורך גיין שעות און טעג וואס מ'הערט נישט, מ'זעט נישט. פארלוירען. ער איז נישט דא. פארשוואונדען וואו אין וואסער. פארשוואודען פונ'ם האריזאנט. אינני...
געוואלד! איר הערט וואס גייט דא פאר? יא! דאס איז א שרעקליכע קרענק! דאס פאסירט נישט נאר ביי פיר הונדערט ניין און ניינציג, דאס גייט ביי ניין און ניינציג, ניין הונדערט ניין און ניינציג, טויזענט ניין און ניינציג, בקיצור: רובא דרובא פעלער וואס ס'דא דאס נומער ניין און ניינציג אונטער'ן ניק! וואס פאסירט דא? ס'כאפט א שרעק! ס'כאפט א ציטער! געשעט דאס צו יעדן? אייביג? דאקטורים מוטשען זיך שוין יארן אויסצוגעפינן וואס ברענגט דערצו, צו גיין צום מקור הדבר, ס'קומט צו א פונקט אז מאנכע ציטערן פשוט פון דעם נומער אינגאנצען! ווען איינער אינ'ם קרעטשמע טרעפט זיך פלוצלינג ביי אזא פונקט, לאזן אלע תושבים אראפ זייער קעפ מיט טרויער, ליידער ס'האט פארכאפט נאך א חבר, נאך א תושב איז אנגעשטעקט געווארן דערמיט, אלע כאפן זיך אן צוזאמען און מיט טרערן אין די אויגן נעמט מען ארויס א תהלימ'ל, און מיט א קול געשטיקט פון וואדקע, עפענט מען אויף דעם תהלימ'ל צום שער בלאט און מ'קוקט אויף די דעזיינס, ס'נישט דא וואס צו טון. מ'קוקט זיך אן איינער דעם צווייטן און מיט א געפערליכן צובראכענקייט שאקעלט מען מיט'ן קאפ ארויף און אראפ, יא, נאך איינעם, נאך איינעם האט דאס פארכאפט. ווען גייט זיך דאס אויפהערן? ווען גייט זיך דעם מחלה אפשטעלן? גייט מען אמאל זען א סוף דערצו? אוי, חרבונו של עולם!
אז איר מיינט אז דא שטעלט זיך אפ אלע פראבלעמען, האט איר זיך שווערליך טועה געווען, ויהי ערב ויהי בוקר, אויסגעלאזט א הויקער! (קרעדיט: מיכאל. נישט חלילה געהערט אויף אן אייפאד.) יא, ער איז דא געווען און ער איז פארשוואונדען געווארן, אבער ווי נאר איר מאכט שוין שלום מיט'ן מצב, און איר פאקט צאם זיינע לעצטיגע חפצים וואס ער האט איבערגעלזאט צוריקצושיקן צו זיינע צובראכענע עלטערן, איז אזוי פלוצלינג ווי פריער, והנה הוא בא! ער איז צוריק! ער שטייט גלייך אין פארנט פון אייער רויטע נאז! איר דרייט זיך אויס צו אייערע חברים פון אונטען זען צי זעען אויך וואס איר זעט, און איר זעט אז אלע פון זיי ליגן אויפ'ן ערד טויט שיכור. דרייט איר זיך צוריק אויס צום פארנט צו פרעגן די דארטיגע חברים, זעט איר אז זיי קוקן צו די חברים פון אונטער זיי צו זען צי איר זעט אז זיי זענען טויט שיכור. שוין, איר זענט אליינס. גייט איר צו צו אים און איר פרעגט אים אזוי מיט א וואונדער, שלום עליכם! וואס איז געשען מיט אייך, פארוואס זענט איר פארשוואונדען, פארוואס זענט איר צוריק? אבער נאך איידער איר עספיעט נאר ארויסצוזאגן דעם לעצטן קוועשטין מארק, נעמט ער זיך שיסן ווערטער, ער רעדט, רעדט, רעדט, רעדט, און הערט נישט אויף רעדן, גאנצעטע פאראגראפן, גאנצעטע בלעטער פון שטותים שטרומען ארויס פון זיין מפיק מר-גליות, הויפענעס, הויפענעס פון דרשות אלץ אריינגעזעקעלט אין איינס, דער שנעלער די זייגער רוקט זיך - דער מער ער רעדט, דער מער נישט צום זאך ער רעדט - דער מער ער רעדט, דער מער ער רעדט - דער מער ער רעדט, דער וויניגער איך הער צו - דער מער ער רעדט... און פלוצלינג כאפ איך מיר אויף, און... ער רעדט ווייטער... ענדליך, ענדליך, ענדליך, נאך גאנצעטע זעקלעך פון וואדקע גייט עס מיר שוין נישט אן... און דאן, פארטיג. נישט גלויבידיג, אבער ער האט געענדיגט. געענדיגט אלעס, אלע מאמרים, אלע מעשיות, אלע משלים, אלע רעיונות, אלע בשורות, אלע פשט'לעך, אלע אותיות לתורה, פארטיג.
כ'האב אביסעלע מורא געהאט צוצוגיין צו אים, כ'האב געציטערט ס'גייט נאכאמאל אויספלאצען, אבער כ'האב צאמגענומען דאס ביסל קוראזש וואס כא'נאר געהאט אוועקגעלייגט פון נאך אלץ פיצל קינד ווען מיין מאמע פלעגט מיר געבן א קוקי כדי כ'זאל ענדיגן די רייז, און אינטש ביי אינטש גיי איך צו נענטער און נענטער, צוביסלעך, צוביסלעך, ביז איך בין דארט, איך שטיי אויף דעם קעסטל וואס איז צוויי אפגעריקט פון דעם קעסטל וואס ער שטייט. איי מעיד איט טילל היר. איך עפן מיין מויל שטאטליך, שטאטליך, און איך זעץ מיך עסן. ווען איך ענדיג עסן פרעג איך אים: זאג נאר רבי'ניו, מה יום מיומיים? פארווואס ביזטו נעכטן אזוי פלוצלינג פארשוואונדן געווארן, און היינט פלוצלינג צוריקגעקומען, און נאך מיט אזא אייפער ווי קיינמאל פריערט?!
ער קוקט מיר אזוי אינטרעסאנטלעך אן (כאילו איך בין געווען דער וואס האט גערעדט די לעצטע פאר שעה...) און ער זאגט מיר: וואס פארשטייסטו נישט? נעכטן האב איך געהאלטן ביי מיין פיר הונדערט ניין און ניינציגסטער תגובה, יעצט האלט איך ביי א געוואלדיגע פונקט אין לעבן וואס איך האב גע'דרש'נט מיין פינף הונדערסטער תגובה! א קלייניגקייט? פינף הונדערט! דעם קעניג פונ'ם פריערדיגן מעשה האט זיך אנגעארדענט א נייער שר! א שר חמש מאות! (דא קומט א געוואלדיגע מוסר השכל, ואכמל"ה...) און לכבוד דעם גרויסארטיגען מאמענט האב איך גענומען די לעצטע פאר שעה, פארשוואונדען געווארן פון קרעטשמע, און זיך צוגעגרייט צו דעם עת הקושר מיט א הערליכן דרשה, א דרשה וואס האט געוויזן פאר אלע תושבים דא וואס דאס מיינט צו ווערן א שר חמש מאות! א דרשה וואס ווען איינער וואלט נאר צוגעהערט דערצו וואלט ער מיר אוועקגעגעבן זיין גאנץ פארמעגן פון חחח'ס, ס'וואלט נישט איבערגעבליבן קיין שום גרינע אויף די זייט, נישט קיין גרינע און נישט קיין געלע, גארנישט וואלט געבליבן (מ'וואלט נאר געקענט נעמען פון דאס ביסל וואס וואלט איבערגעבליבן פונ'ם אוצר וואס ליגט באהאלטען אונטער די בלויע ווערטער, וואס ליגט טיף אונטען דעם לעצטן סמיילי.)
דא האט ער עס, רבותי! דא זעט איר וואס פחד ס'גייט פאר אונטער אונזערע אייגענע באקן דא אין קרעטשמע! ס'כאפט א שוידער אז דאס איז ביז יעצט נישט אנדעקט געווארן ברבים!
רבותי! כדי ארויסצורייסן מתחילתה ועד סופה דעם שרעקליכען "ניין און ניינציגער סינדראם" און דעם עפטער עפעקט דערפון מתוכנו, קום איך דא מיט א ריזיקאלישע אבער העארישע שריט, און איך ווייז דא בפני קהל ועדה אז איך, אני ולא אחר, וועט זיין דער וואס גייט דאס ארויסשטיפן פון צווישן אונז, אוועקזארקענען דעם שורש, צונעמען דעם פורה, אנהאקן דעם ראש, און צושמעטערן דעם לענה! און איך גיי נישט ווארטן ביז נאך "ניין און ניינציג" צו דרש'נען מיינע דרשות פלאות, נאר שוין יעצט, ביים פיר הונדערט ניין און ניינציגסטער תגובה, צוגיין צום דעם סינדראם, און אריינשרייען אין אויער: "מיר האבן געזיגט! איר זענט דערנאך! מיר האבן דיר פאטריבן!!"
אֲזְלָא גייייייייייייייירֵש!!!!!!
זייט מיר געזונט און שטארק, און גייט רעגוליערי פאר טשעקאפס.
הלא כה דברי,
דאקטאר האניג
פוי קרעטשמע, אידישע וועלט
* נעמען, פלעצער און געשיכטעס זענען פארדרייט און צורריקט געווארן צו באשיצן פריוואטקייט און צומישן די ליינער.
א הארציגן דאנק פאר דעם ניק הרוצה בעילום שמו פאר'ן מיר העלפן מיט'ן אנגרייטן דעם דרשה.
זאל ער געבענטשט ווערן מיט תגובות איבער'ן קאפ, אסאך געלט און אסאך חח'ס...
לכבוד מיין פינף הונדערטסטע תגובה וועל איך בעזהשי"ת האבן א גאר אינהאלטסרייכן איטערוויו מיט אים. קיעפ יורסעלף פראסטדעיטעד...
ביז'ן טרינק דארף מען אויך א קרעטשמע.
