קידוש החמה: ענינים מנהגים וחשבונות

ליקוטים וטעמים על ענינים שונים

די אחראים: אחראי , גבאי ביהמד

אוועטאר
ערנסטער
שר חמש מאות
תגובות: 583
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג יאנואר 30, 2007 11:23 am
לאקאציע:פון יעהופעץ

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ערנסטער »

יידישיסט האט געשריבן: א דאנק הרב ערנסטער, איך האב אין דעם געהאט מיין ספק. יעדנפאלס, אפשר קענסטו מיר ערקלערן וויאזוי דאס קען שטימען מיט די אנדערע פארמולאס (נוסחאות) פון איינשטיין אז א מאסע וואס גרייכט א שנעלקייט ווי די ליכט מוז אינגאנצן פארלירן איר גרויסקייט. ד.ה. אין אנדערע ווערטער אז יעדע מאסע - אלס א מאסע - קען קיינמאל נישט צוקומען צו דער שנעלקייט. ווי אויך איז באקאנט אין דער טעאריע פון איינשטיין אז א זאך וואס לויפט אין דער שנעלקייט פון דער ליכט פארלירט אינגאנצן די אפהענגיגקייט פון צייט. אין אנדערע ווערטער הייסט דאס אז א זאך וואס לויפט אין דער שנעלקייט פון ליכט איז פריי סיי פון מאסע און סיי פון צייט.

אלזא, אפשר קענסטו די צוויי קלארשטעלן?

ס' א באוואוסטע 'דער פאראדאקס פון א שער'.
צום ביישפיל, מיר וועלן נעמען א שער און מיר וועלן ריקן זיין קורצע עקן מיט א שנעלקייט, וואס דערנענטערט זיך צו דער שנעלקייט פון ליכט. דאס אבער וועט גורם זיין אז די לענגע עקן וועלן רוקן זיך מיט א גרעסערער שנעלקייט - גרעסערער פון דער שנעלקייט פון ליכט!
היתכן?!
די תשובה איז אז ס'איז נישט קיי סתירה ווייל פון דער זייט פון די לאנגע עקן זיי רוקן זיך נישט שנעלער פון ליכט. די סיבה צו דעם איז אז ווען די שנעלקייט ווערט גרעסער (נישט נאר די מאסע ווערט גרעסער, נאר אויך) די מרחב-זמן (ספייס-טיים) פארקרומט זיך (פארקורצערט זיך).
די וואָר הענגט אויף א האָר
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

הרב ערנסטער עס זעט מיר אויס פראבלעמאטיש: ווען די צוויי ווייטע זייטן לויפן אין אזא שנעלקייט אז זיי זאלן ווערן אומאפהענגיג פון רוים/צייט (מרחב/זמן) באדייט דאך דאס אז עס מוז ווערן אויס מאסע. טראכט דערפון וואס מיר זאגן אז די מאסע ווערט אומאפהענגיג פונעם רוים, דאס מיינט דאך אין אנדערע ווערטער אז עס איז אינגאנצן אויס, נוּל!!. כל זמן עס איז נאך א מאסע איז עס נישט אינדרויסן פונעם רוים, און עס קען דעריבער טאקע נישט צוקומען אויף קיין פאל צו אזא שנעלקייט. דאס איז דאך אויך א קלארע זאך אין רעלאטיוויטעטס טעאריע. איך וועל בלי"נ אפירזוכן די פאָרמולאַ (נוסחה) וואס שטעלט דאס פאָר און עס אריינשטעלן (אויב דו פארשטייסט וויאזוי מען ליינט דאס, איך נישט..). יעדנפאלס, ווייזט אויס אז דו ביסט באקאנט מיט דעם פראבלעם און זיין לעזונג, און איך וועל דיר דאנקבאר זיין אויב דו וועסט דאס מיר ערקלערן.
אוועטאר
ערנסטער
שר חמש מאות
תגובות: 583
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג יאנואר 30, 2007 11:23 am
לאקאציע:פון יעהופעץ

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ערנסטער »

יידישיסט, לויט רעלאטיוויטעט טעאריע אין רוים-צייט נישטא קיין אבסאליוט הארטע זאכן (Rigid body), וועגן דעם די פראבלעם פון מאסע (וואס מוז זיין נול אדער אפילו נעגאטיווע) באמת עקזעסטירט נישט.
קוק צום ביישפיל דא:
http://en.wikipedia.org/wiki/Ehrenfest_paradox
די וואָר הענגט אויף א האָר
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27074
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

אז מיר האבן דא די סייענטיסן אין פיזיקס און אסטראנומיה, וויל איך פארשטעלן מיין שאלה פאר די חשובע מיטגלידער.

דער מהרש"א אין חידושי אגדות אין מס' נדרים (דף ח' ע"ב) זאגט אז דאס וואס דער זון איז מחמם איז נישט קיין כח עצמי פון די זון, נאר וויבאלד ער איז סובב מיט א מורא'דיגע שנעלקייט וידוע שטבע התנועה שמחמם פון די תנועה שאפט זיך די גרויסע היץ עיי"ש שמתרץ בזה קושית תוס' הרא"ש על הגמ'.

עכ"פ, דאס איז לכאורה מנוגד צו שיטת קופרניקוס אז דער זון דרייעט זיך בכלל נישט, און אפי' אויב יא, וואס זאגען די היינטיגע חוקרים פון וואס נעמט זיך דער כח החימום?
ניין
שר מאה
תגובות: 109
זיך איינגעשריבן אום:מוצ"ש יוני 16, 2007 10:14 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ניין »

איך האב אויך געליינט דעם ארטיקל אינעם צייטשריפט און עס איז טאקע א שיינע ארבעט. זייער גוט ארויסגעברענגט דעם ענין מיט די באווייזן.

יידישיסט
די טענה אז לויט איינשטיין קען מעגליך זיין ביידע (וואס איז אגב א טענה וואס די קריסטליכע הויפטן האבן געוואלט ארויסרוקן אז לויט איינשטיין איז קיין שום פונקט אין די אוניווערס מעגליך נישט "פיקסד", דעריבער קען זיין אמת דער געאצענטרישער מאדעל) איז לכאורה נישט ריכטיג. ווייל עס איז פאקטיש נישט אמת לויט אלע באווייזן וואס מיר זעען. אפילו מ'זאל שוין גיין מיט די אלע מאדנע און קאמפליצירטע צוגעלייגטע עפיסייקלס, איז דא די פראבלעם אז די וועלט האט נישט די מאסע צו האלטן די פלאנעטן און זון אז זיי זאלן זיך דרייען (און איך זע נישט ווי רעלאטיוויטי קען היילן די פראבלעם). געאצענטריזם האט נישט געקענט פאראויסזאגן אבזערוואציעס , וואס העליאצענטריזם האט יא פיל בעסער געקענט און באשטעטיגט. און נאך אסאך ראיות, ואוס היינט איז עס קיין צל ספק אין די וויסנשאפטליכע וועלט (און זיי ווייסן אויך פון רעלאטיוויטעט).
דאס אז די זון איז נישט אין צענטער פון אלעם, און אז עס איז אפשר בכלל נישט דא קיין אבאסאלוטע צענטער... פרעגט נישט אפ די "רעלאטיווע" ריכטיגע מאדעל וואס שטימט לויט אלע היזיגע חשבונות. (מ'קען נישט יעדע זאך אפפרעגן מיט רעלאטיוויטעט. דיין רעכטע האנט איז נאך אלץ דיין רעכטע האנט, אפילו לויט איינשטיין. )


מילער

די זון איז ריזיגע געמיש פון זייער הייסע גאזן, בעיקר היידראדזשין און היליום, וואס די היץ (און אויטמאטיש ליכטיגקייט) קומט פון די מוראדיגע ענערגיע וואס ווערט געשאפן אין איר צענטער צוליב "נוקלעארע פיוזשען (נוקלעארע צוזאמשמעלצונג)" , דאס הייסט א נוקלעארע רעאקציע וואס געשעט ווען די היידראדזשין גאז (א לייכטע סארט עלעמענט) ווערט פארוואנדלט צו היליום גאז (א שווערערע סארט עלעמענט). וויבאלד עס ארבעטן די אומצאליגע ביליאנען אטאמען יעדע סקונדע ברענגט דאס א מורא'דיגע ענערגעיע. (די פיוזשען פראצעדור איז די איידיע פון די מאכטפולע היידראדזשין באמבע).

אגב, ביים צענטער פון די זון איז עס צענדליגער מיליאנען דעגריס הייס. מער אינדרויסן איז עס בערך 10000 דעגריס. וויאזוי מען ווייסט די גראד? לויט די קאליר. לויט ווי הייס א זאך איז, טוישט זיך די קאליר.
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

הרב ניין, אייערע באהויפטונגען איבער דעם קראפט פון דער רעלאטיוויטעטס-טעאריע אין דער פראגע פון געאצענטריזם איבער העליאצענטריזם, איז דאכט זיך איבערהויפט נישט ריכטיג. ווי איך פארשטיי זענען די זאכן באטראכט געווארן דורך דיר לויט דער טעאריע פון רעלאטיוויטעט וואס שטעלט אונזער וועלט אין צענטער פונעם יקום לויטן אויג, א טעאריע וואס איז אונז זייער פארשטענדליך. אבער וואס שייך דער פראגע פון "וואס באוועגט זיך ארום וואס", איז דאס נישט פון די איינפאכע זאכן צו פארשטיין. אט זעסטו אז איך מוטשע מיך אויך דאס צו פארשטיין, דאס ברענגט מיך אבער נישט צו לייקענען אין דער טעאריע. דאס איז קלאר אז איינשטיין האט יא גערעדט פון אונזער שאלה, און נישט נאר איבער וואס דאס אויג זעט. איינשטיין אליין איז געווען פון די גרעסטע פיזיקער אין דעם לעצטן יאר-הונדערט, און זיינע טעאריעס זענען דערווייל נאכנישט אפגעפרעגט. פארקערט גאר, זיי זענען א טייל פון דער מאדערנער פיזיק.

עס האט מיר געזאגט א סטודענט פון דער העברעאישער אוניווערזיטעט אין ירושלים וואס האט שטודירט פיזיק אז די מחלוקת צווישן גאלילעאו און דער אינקוויזיציע איז שוין היינט איגאנצן נישט רעלעוואנט. ער האט דאס געפרובט מיר מסביר זיין, איך האב אבער נישט צוגעלייגט קאפ, וויבאלד עס איז נישט געווען א טייל פונעם שמועס. איך האב שוין געזען אמאל א וויסנשאפטליך ארטיקל איבער דעם, אבער איך האב דאס צו מיין באדויערן נישט פארשטאנען. למעשה, האט מיך די שאלה קיינמאל נישט אינטערעסירט, וויבאלד איך האב סיי-ווי קיינמאל נישט געזען קיין סתירה צווישן אונזערע מקורות און געאצענטריזם. אויב עס איז דיר יא אינטערעסאנט צו פארשטיין גענוי, וועל איך פאר דיינעט וועגן פרובן דאס איבערצושמועסן מיט יענעם. עס מוז אבער קלאר זיין אז אין אלגעמיין איז די רעלאטיוויטעטס-טעאריע נישט פון די לייכטע זאכן צו פארשטיין. יעדנפאלס, קען מען דאס נישט אוועקמאכן פארן פארשטיין. מען דערציילט אז עס איז געווען אמאל א גרויסער פיזיקער (פארגעסן ווער..) וואס מען האט אים געזאגט אז ער איז דער דריטער מענטש נאך איינשטיין וואס האט ארויס ריכטיג די רעלאטיוויטעטס-טעאריע. דערויף האט יענער רעאגירט: "אזוי? ווער איז דער צווייטער?..."
אוועטאר
ערנסטער
שר חמש מאות
תגובות: 583
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג יאנואר 30, 2007 11:23 am
לאקאציע:פון יעהופעץ

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ערנסטער »

יידישיסט האט געשריבן: מען דערציילט אז עס איז געווען אמאל א גרויסער פיזיקער (פארגעסן ווער..) וואס מען האט אים געזאגט אז ער איז דער דריטער מענטש נאך איינשטיין וואס האט ארויס ריכטיג די רעלאטיוויטעטס-טעאריע. דערויף האט יענער רעאגירט: "אזוי? ווער איז דער צווייטער?..."

דאס דערציילט מען וועגן ארטור עדינגטאן:

http://en.wikipedia.org/wiki/Arthur_Stanley_Eddington
http://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7% ... 7%95%D7%9F
די וואָר הענגט אויף א האָר
ניין
שר מאה
תגובות: 109
זיך איינגעשריבן אום:מוצ"ש יוני 16, 2007 10:14 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ניין »

הרב יידישיסט, איר האט לכ' נישט געהעריג פארשטאנען מיין שטעלונג.
לגבי דעם רעלאטיוויטי טעאריע בין איך בכלל נישט דערקעגן, פארקערט, איך האב שוין היפש געלייענט דערוועגן און בין גאר אנטציקט דערפון, ווי ווייט איך פארשטיי איר. פארשידענע רעזולטאטן פון דער טעאריע זענען שוין אפילו קלאר איבערגעוויזן געווארן און זענען היינט נישט בגדר טעאריע נאר בגדר פאקט.
וואס איך האב אבער געזאגט איז, אז נישט יעדע אנגענומענע זאך קען מען וועגן דעם לייגן בגדר ספק אז אפשר איז עס נישט אזוי ווייל אלעס איז רעלאטיוו. אזוי ווי ביי דעם ענין למשל האלט איך נישט אז איינשטיין וואלט געזאגט אז לויט רעלאטיוויטי איז נישט זיכער אז די וועלט דרייט זיך ארום די זון, נאר ער האט אויך געהאלטן אזוי. מען דארף קענען אפטיילן.
לגבי די אנדערע זאך, האב איך אויך קיין שום פראבלעם פון געא אדער העליאצענטריזם לגבי אונזערע מקורות, עס קען רואיג גיין לויט ביידע שיטות, איך האב נאר געזאגט אז דאס וואס דו זאגסט אז לויט איינשטיין קען שטימען געאצענטריזם איז א זאך וואס די קריסטן האבן זיך פארענטפערט צו אנווייזן פאר די וועלט אז די ביבלישע שיטה קען יא שטימען אפילו זי איז געווען אפגעפרעגט פון די וויסנשאפטליכע וועלט, ווייל לויט רעלאטיוויטי ווייסט מען נישט "דעם פאקטישן אמת". אבער ווי געזאגט איז דאס נישט אמת און קיין שום וויסנשאפטלער, אויך דער וואס קען גוט רעלאטיוויטי, וועט מודה זיין אז געאנצענטריזם איז פאקטיש קעגן דעם מציאות.
ערנסטער, עס קוקט אויס ווי דו האסט שוין געבליקט אין דעם ענין. ביסטו איינשטימיג מיט מיינע ווערטער אדער נישט?
פרייליכערהייט

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פרייליכערהייט »

קרעמער האט געשריבן: איך האב נאכגעשריבן וואס איך האב נעכטן געהערט ביים שיעור פון ר' פייוול קליין, פרטים קענסטו אים פרעגן, איך ליג נישט דערין.


ווייסט איינער די טעלעפאון נו, ווי מען קען הערן ר' פייוולס שיעורים אויף הילוך החמה והלבנה,
איך מיין אז סאיז אויף קול דודי, אבער איך האב נישט קיין געדולד ארומצוזוכען אין די פארצווייגטע קנעפלעך סיסטעם,
איך זוך די ריכטיגע זיפ קאוד דירעקט צו די שיעורים,
שכוח,
פארשער
שר האלף
תגובות: 1847
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך דעצעמבער 16, 2009 7:20 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פארשער »

פארשער האבן יעצט אויפגעוויזן די ריכטיקייט פון א געוויסע יסוד פון איינשטיינ'ס שיטה, ליינט דא דערוועגן.
קארל
שר חמש מאות
תגובות: 797
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך סעפטעמבער 09, 2009 11:16 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קארל »

ניין האט געשריבן: ערנסטער, עס קוקט אויס ווי דו האסט שוין געבליקט אין דעם ענין. ביסטו איינשטימיג מיט מיינע ווערטער אדער נישט?

איך ווייס נישט אויב "ערנסטער" שטימט איין, אבער איך שטים זיכער איין מיט דיינע ווערטער.
דאס צוזאמענשטעלן "רעלאטיוויטי" מיט געאצענטריזם שטאמט פון קריסטליכע "קריעישאניסט" גרופעס, און פעלן זיך בכלל נישט אויס פאר דער אידישער אמונה (חוץ לפי שיטת האדמו"ר מליובאוויטש זצ"ל - היינט טאקע זיין זעכצנטער יארצייט).
יעצט לענינינו, דורך צושטעלן תורת איינשטיין צו געאצענטריזם איז מען טאפלט חוטא צו די וויסנשאפטליכע מעטאדן. 1) אויב קלויבט מען אויס די וועלט אלס די רעלאטיווע רעפערענץ-פונקט פון וואנעט צו רעכנען אלע אנדערע הימלישע אביעקטן, פארלאנגט זיך צו זאגן די די זון מיט אלע פלאנעטן (און שטערנס, און עקסאפלאנעטן) מאכן גאר מאדנע הקפות ארום דער וועלט, דאס איז אין קאנטראסט צו דעם לאגישן כלל וואס ווערט גערופן " אקאמ'ס רעיזאר " אז מען דארף אננעמען דעם פשוט'סטן הסבר וואס שייך. 2) א כלל גדול אין וויסנשאפט זאגט אז א טעאריע וואס איז נישט מעגליך אפצופרעגן איז קיין טעאריע נישט. יעדע טעאריע דארף קענען היפאטעזירן וויאזוי מען קען אויפווייזן אז זי איז יא אמת, און וויאזוי מען קען אויפווייזן אז נישט. א טעאריע וואס איז אומאפפרעגבאר קען בכלל נישט גערעכנט ווערן ווי טעאריע. (דער דאזיגער כלל פארלאנגט מסתמא מער הסבר פאר די וואס האבן נישט קיין ידיעה אין די זאכן, אבער דערווייל די בזה.)

אגב, לויט אזא מהלך קענען דאך די חסידים פון כ"ק אדמו"ר הגה"ק ממיסיסיפי שליט"א דערקלערן אז זייער רבי שטייט אין דעם צענטער פון דעם יקום און אלעס דרייט זיך ארום אים. ווען ער גייט צו מערב דרייט זיך די וועלט און דער גאנצער יקום צו מזרח, און ווען ער גייט צו דרום דרייט זיך אלעס צו צפון - אזוי בלייבט דער רבי שליט"א אייביג פונקט אינדערמיט.
דאס מיינט אז איינשטיינ'ס טעאריע פון "רעלאטיוויטי" העלפט ארויס חסידי מיסיסיפי מיט זייער אדמו"ר-ממיסיסיפי-צענטריזם שיטה...
שרייב תגובה

צוריק צו “ליקוטים וענינים”