נס קריעת ים סוף, כחצי עגולה
עס איז באקאנט דער תוספות אין ערכין ט"ו, ווי תוספות איז דארט מחדש איז קריעת ים סוף איז נישט געווען אז מ'איז דורך דעם ים און ארויס פון די אנדערע זייט וואסער, נאר מ'האט געמאכט א ציקל. און תוספות ברענגט דארט עטליכע ראיות דערויף. און מיט דעם פארענטפערט תוספות די גמרא דארט זאגט אז די אידן האבן געשריגן" כשם שאנו עולים מצד זה, כך מצרים עולים מצד אחר".
זעט דא דעם תוספות און די מאפע וואס תוספות ברעננט צו:
ענליך צו דעם שרייבט אויך דער אבן עזרא עטליכע מאל אין בשלח., און דער מקור דערפון איז א פס"ז (י"ד י"ז).
דער רש"ש ברענגט א ראיה דערצו אז מ'איז נישט דורך דעם ים אין די ברייט, נאר מ'איז אריין פון "מדבר איתם" און מ'איז פון די אנדערע זייט אין "מדבר איתם" וי עס שטייט אין פסק "במדבר ל"ג ו'", ויסעו מסוכות ויחנו באיתם".
דער יעב"ץ אבער קריגט שטארק אויף תוספות און זאגט אז תוספות איז נישט גערעכט, און אויך אז די ציור פון תוספות איז נישט ריכטיג.
ווען מ'נעמט אפיר דעם ציור פון דן שווארץ, אדער דעם ענגליש ציור וואס איך וועל דא צושטעלן, קען מען אביסל בעסער פארשטיין דעם יעב"ץ פארוואס ער קריגט.
אבער עס לייגט זיך דאך נישט אויפן שכל, וויאזוי דער יעב"ץ קען קריגן אויף חז"ל און אויף די ראשונים.
דא איז דן שווארץ'ס מאפע. דא זעט מען ווי די אידן זענען אריין אינעם ים, און ווי זיי זענען ארויס
דא קען מען זען אן ענגלישע צייכענונג פון מצרים און קריעת ים סוף, און ווי די בני ישראל זענען געגאנגען אין מדבר 40 יאר.
די ענגליש מאפע נעמט אן אז מ'איז דורך דעם ים געהעריג, נישט ווי תוספות זאגט.
פון די אלע מאפעס וואס מיר זעען דא, בלייבט דאך שווער, פארוואס האט מען געדארפט צוקומען צו זאגן אז די אידן זענען נישט דורך דעם ים. למעשה זעט מען דאך פון די מאפעס אז דער שפיץ ים ווי די אידן זענען באמת אריין, שניידט אריין ביים מדבר איתם, נו פארוואס איז עס א סתירה.
און צו זאגן אז וועגן דעם איז מען אריין און ארויס פון וואסער כחצי עגולה כדי נישט צוריק צוגיין צו מצרים, איז אויך שווער צו זאגן, ווייל מ'איז דאך ארויסגעקומען פונעם ים ממש לעבן די מצרים נאכאמאל.
עס קען אבער זיין, אז כדי עס זאל מקוים ווערן דער "וירא ישרראל את מצרים מת על שפת הים", אז די אידן זאלן זען זייערע טויטע מצרים, האט מען טאקע יא געדארפט ארויסקומען כחצי עגולה, און נישט דורך און דורך, ווייל דארט וואלט דער ים זיי נישט פולט געווען. (און דאס איז אויך נאר גוט לויט רש"י, ווייל דער ראב"ע זאגט אז דער ים האט זיי נישט אויסגעשפיגן עיי"ש).
זעט דא דעם תוספות און די מאפע וואס תוספות ברעננט צו:
-
- ערכין ט"ו ע"א, תוספות
ענליך צו דעם שרייבט אויך דער אבן עזרא עטליכע מאל אין בשלח., און דער מקור דערפון איז א פס"ז (י"ד י"ז).
דער רש"ש ברענגט א ראיה דערצו אז מ'איז נישט דורך דעם ים אין די ברייט, נאר מ'איז אריין פון "מדבר איתם" און מ'איז פון די אנדערע זייט אין "מדבר איתם" וי עס שטייט אין פסק "במדבר ל"ג ו'", ויסעו מסוכות ויחנו באיתם".
דער יעב"ץ אבער קריגט שטארק אויף תוספות און זאגט אז תוספות איז נישט גערעכט, און אויך אז די ציור פון תוספות איז נישט ריכטיג.
ווען מ'נעמט אפיר דעם ציור פון דן שווארץ, אדער דעם ענגליש ציור וואס איך וועל דא צושטעלן, קען מען אביסל בעסער פארשטיין דעם יעב"ץ פארוואס ער קריגט.
אבער עס לייגט זיך דאך נישט אויפן שכל, וויאזוי דער יעב"ץ קען קריגן אויף חז"ל און אויף די ראשונים.
דא איז דן שווארץ'ס מאפע. דא זעט מען ווי די אידן זענען אריין אינעם ים, און ווי זיי זענען ארויס
-
- דן שווארץ מאפע1
דא קען מען זען אן ענגלישע צייכענונג פון מצרים און קריעת ים סוף, און ווי די בני ישראל זענען געגאנגען אין מדבר 40 יאר.
די ענגליש מאפע נעמט אן אז מ'איז דורך דעם ים געהעריג, נישט ווי תוספות זאגט.
-
- ענגלישע מאפע
פון די אלע מאפעס וואס מיר זעען דא, בלייבט דאך שווער, פארוואס האט מען געדארפט צוקומען צו זאגן אז די אידן זענען נישט דורך דעם ים. למעשה זעט מען דאך פון די מאפעס אז דער שפיץ ים ווי די אידן זענען באמת אריין, שניידט אריין ביים מדבר איתם, נו פארוואס איז עס א סתירה.
און צו זאגן אז וועגן דעם איז מען אריין און ארויס פון וואסער כחצי עגולה כדי נישט צוריק צוגיין צו מצרים, איז אויך שווער צו זאגן, ווייל מ'איז דאך ארויסגעקומען פונעם ים ממש לעבן די מצרים נאכאמאל.
עס קען אבער זיין, אז כדי עס זאל מקוים ווערן דער "וירא ישרראל את מצרים מת על שפת הים", אז די אידן זאלן זען זייערע טויטע מצרים, האט מען טאקע יא געדארפט ארויסקומען כחצי עגולה, און נישט דורך און דורך, ווייל דארט וואלט דער ים זיי נישט פולט געווען. (און דאס איז אויך נאר גוט לויט רש"י, ווייל דער ראב"ע זאגט אז דער ים האט זיי נישט אויסגעשפיגן עיי"ש).
