יסורי הנפש
משה א באקאנטע טעטיגער עסקן באקאנט איבערן שטאט מיט זיינע וואוילטעטיגע אקטיוויטעטן, געשעצט און באליבט ביי אלעמען, א געשמאק צו שטיין און זיין ד' אמות. קובע עתים לתורה מיט א פעסטקייט, דאווענט געשמאק, מחנך די קינדער לשם ולתפארת. שטארק מצליח אין זיינע געשעפטן. צו גאט און צו לייט.
איין טאג כאפט אים אן א שטארקע חולשה ער קען ממש נישט ארויס פון בעט. נא ס'וועט דורך גיין. ס'גייט אריבער נאך אפאר טעג ער גייט שוין צום דאקטער. צו מאכן די מעשה קורץ... די דאקטער לאזט אים וויסן אז ער ליידט אויף א שווערע מחלה ל"ע, און ער וועט דארפן דורך גיין שווערע באהאנדלונגען צו זיין געזונט בעז"ה.
אפאר וואכן שפעטער ער ליגט נעבעך זייער אפגעשוואכט ער האט קוים כח צו רעדן שוין אפגערעדט פון לערנען. אלע זיינע ידידים און משפחה געבן זיך אפ מיט אים. מקומט אים באזוכן, מ'איז אים מחזק אז ס'וועט נאך קומען גוטע צייטן... אלע ארגענעזאציעס לייגן צו א האנט ארויסצוהעלפן מיט וואס מ'קען, פארשטייט זיך אז די דאגת הפרנסה ליגט בכלל נישט אויף אים יעצט.
משה אליין איז קלאר ביים דעת ער רעדט זיך אויס פאר זיינע חברים זיינע זארגן, ער איז מחזק זיינע קינדערלעך, און מיטן אויבערשטענס הילף וועט ער עס נאך פארציילן אין פריידן.
יעצט לאמיר זעהן וואס טוט זיך ביי יחזקאל... א טייערע איידעלע אינגערמאן קלוג און פארשטענדליך, נאך פינעף יאר אין כולל געווארן א שטיקל כלי קודש מאכט פרנסה צום לעבן. א געטרייע אשת חיל וואס שטייט אים צום האנט. פינעף לעכטיגע קינדער אא"וו. קלארע שאיפות אויף ווייטער.
פון איין טאג אויפן צווייטן לאזט זיך אראפ א שווארצע וואלקן אויף (אין) זיין קאפ, ער שפירט ווי די גאנצע וועלט האט זיך אים אויסגעלאשן, ער האט נישט קיין חיות און געדולד צו גארנישט, ער פילט אנגעצויגן און אנגעשטרענגט ווי א מענטש וואס דארף אויפקומען מיט א מיליאן דאלאר פון איין מינוט אויפן צווייטן... ער פילט נישט, הערט נישט, ער איז אינגאנצן אריינגעטוהן אין זיין צער.
ער וויל זיך ארויסזעהן פונעם מצב אבער ס'גייט נישט. ער פראבירט קודם צו גיין צום דאקטער, נאכן פעסטשטעלן אז אלעס איז ב"ה אין ארדענונג. הייבט ער אן מיט נאטורליכע זאכן טראפן שמיראכצער וכו' אבער גארנישט רוקט זיך נישט.
עס גייט דורך וואכן, חדשים און יאאארן וואס גארנישט רוקט זיך נישט ס'הייבט זיך אן א מסכת (פון די שווערסטע מסכתות...) פון מעדעצינען טעראפיסטן ארויף אראפ... ס'קומט זמנים ווי ימים טובים שמחות אלע מענטשן ארום זענען פרייליך אויפגעלייגט, אבער ער איז צוזעצט, צוקלאפט, צובראכן אויף שברי שברים פילט זיך עלנד אליינס מיט שווערע בערג אויפן קאפ, ער קען זיך נישט צוזאמנעמען צו גארנישט. ער קומט אהיים נאך א ביטערע שווערע טאג פון אינערליכע יסורים זיין קאפ איז נישט דא ער וויל אריינפאלן און זיך באגראבן אין בעט כאטש פאר די קומענדיגע 24 שעה... ער מוז אבער שמייכלען צו זיינע קינדער און בני בית. אפילו ער איז בכלל נישט דאהי... ער גייט אין בית המדרש ער דארף אנגיין געהעריג כאילו לא היה, ווייל ס'איז נישט מעגליך אז איינער זאל אים פארשטיין. אפילו זיין בעסטער חבר וואס ער האט אים שוין אלעס פארציילט איז אויך נישט אינטערסירט אים צו הערן קרעכצן יעדן טאג.
טייערע אידן! גלייבטס אפילו איר פארשטייט ב"ה נישט. אז די יסורים וואס דער יחזקאל גייט דורך איז טויזנטער מאל ערגער ווי דעם משה מיט וואס מיר האבן אנגעהויבן, מ'זאגט נאך פון צדיקים אז ריכטיגע יסורים של אהבה מיינט יסורי הנפש וואס איינער וואס גייט דאס נישט אדורך איז נישט מעגליך עס צו פארשטיין. מקען שרייבן גאנצע ביכער איבער וואס די מענטשן גייען נעבעך אדורך, ליידער איז דא אסאך צווישן אונז וואס גייען דאס דורך און דארפן אנגיין מיטן געהעריגן לעבן, קיינער אין די וועלט פארשטייט זיי נישט.
וואס מ'דארף ארויסנעמען פון דעם איז. קודם אז מקען קיינמאל נישט דן זיין א מענטש. און אויך נישט מקנא זיין יענעם ווייל דו האסט נישט קיין השגה וואס גייט פאר ביי יענעם.
און די וואס ווייסן נישט דערפון זאלן דאנקן דעם אויבערשטן און בעטן אויף זיך און אויף די קינדער א מ'זאלן ניצל ווערן פון יסורי הנפש, קיינער איז נישט פארזיכערט.
און די וואס גייען דאס דורך זאלן וויסן די גרויסע שכר פון קבלת יסורים באהבה. און אז דער כל יכול האט פאר יעדן א וועג ארויס ישועת השם כהרף עין.
און מיר זאלן אוודאי אפגעהיטן ווערן פון אלע ערליי יסורים לא הן ולא שכרן.
ווער עס האט צוצולייגן זאל עס ביטע נישט צוריקהאלטן פון די אידן וואס קוקן ארויס אויף יעדע ביסל האפענונג.
איין טאג כאפט אים אן א שטארקע חולשה ער קען ממש נישט ארויס פון בעט. נא ס'וועט דורך גיין. ס'גייט אריבער נאך אפאר טעג ער גייט שוין צום דאקטער. צו מאכן די מעשה קורץ... די דאקטער לאזט אים וויסן אז ער ליידט אויף א שווערע מחלה ל"ע, און ער וועט דארפן דורך גיין שווערע באהאנדלונגען צו זיין געזונט בעז"ה.
אפאר וואכן שפעטער ער ליגט נעבעך זייער אפגעשוואכט ער האט קוים כח צו רעדן שוין אפגערעדט פון לערנען. אלע זיינע ידידים און משפחה געבן זיך אפ מיט אים. מקומט אים באזוכן, מ'איז אים מחזק אז ס'וועט נאך קומען גוטע צייטן... אלע ארגענעזאציעס לייגן צו א האנט ארויסצוהעלפן מיט וואס מ'קען, פארשטייט זיך אז די דאגת הפרנסה ליגט בכלל נישט אויף אים יעצט.
משה אליין איז קלאר ביים דעת ער רעדט זיך אויס פאר זיינע חברים זיינע זארגן, ער איז מחזק זיינע קינדערלעך, און מיטן אויבערשטענס הילף וועט ער עס נאך פארציילן אין פריידן.
יעצט לאמיר זעהן וואס טוט זיך ביי יחזקאל... א טייערע איידעלע אינגערמאן קלוג און פארשטענדליך, נאך פינעף יאר אין כולל געווארן א שטיקל כלי קודש מאכט פרנסה צום לעבן. א געטרייע אשת חיל וואס שטייט אים צום האנט. פינעף לעכטיגע קינדער אא"וו. קלארע שאיפות אויף ווייטער.
פון איין טאג אויפן צווייטן לאזט זיך אראפ א שווארצע וואלקן אויף (אין) זיין קאפ, ער שפירט ווי די גאנצע וועלט האט זיך אים אויסגעלאשן, ער האט נישט קיין חיות און געדולד צו גארנישט, ער פילט אנגעצויגן און אנגעשטרענגט ווי א מענטש וואס דארף אויפקומען מיט א מיליאן דאלאר פון איין מינוט אויפן צווייטן... ער פילט נישט, הערט נישט, ער איז אינגאנצן אריינגעטוהן אין זיין צער.
ער וויל זיך ארויסזעהן פונעם מצב אבער ס'גייט נישט. ער פראבירט קודם צו גיין צום דאקטער, נאכן פעסטשטעלן אז אלעס איז ב"ה אין ארדענונג. הייבט ער אן מיט נאטורליכע זאכן טראפן שמיראכצער וכו' אבער גארנישט רוקט זיך נישט.
עס גייט דורך וואכן, חדשים און יאאארן וואס גארנישט רוקט זיך נישט ס'הייבט זיך אן א מסכת (פון די שווערסטע מסכתות...) פון מעדעצינען טעראפיסטן ארויף אראפ... ס'קומט זמנים ווי ימים טובים שמחות אלע מענטשן ארום זענען פרייליך אויפגעלייגט, אבער ער איז צוזעצט, צוקלאפט, צובראכן אויף שברי שברים פילט זיך עלנד אליינס מיט שווערע בערג אויפן קאפ, ער קען זיך נישט צוזאמנעמען צו גארנישט. ער קומט אהיים נאך א ביטערע שווערע טאג פון אינערליכע יסורים זיין קאפ איז נישט דא ער וויל אריינפאלן און זיך באגראבן אין בעט כאטש פאר די קומענדיגע 24 שעה... ער מוז אבער שמייכלען צו זיינע קינדער און בני בית. אפילו ער איז בכלל נישט דאהי... ער גייט אין בית המדרש ער דארף אנגיין געהעריג כאילו לא היה, ווייל ס'איז נישט מעגליך אז איינער זאל אים פארשטיין. אפילו זיין בעסטער חבר וואס ער האט אים שוין אלעס פארציילט איז אויך נישט אינטערסירט אים צו הערן קרעכצן יעדן טאג.
טייערע אידן! גלייבטס אפילו איר פארשטייט ב"ה נישט. אז די יסורים וואס דער יחזקאל גייט דורך איז טויזנטער מאל ערגער ווי דעם משה מיט וואס מיר האבן אנגעהויבן, מ'זאגט נאך פון צדיקים אז ריכטיגע יסורים של אהבה מיינט יסורי הנפש וואס איינער וואס גייט דאס נישט אדורך איז נישט מעגליך עס צו פארשטיין. מקען שרייבן גאנצע ביכער איבער וואס די מענטשן גייען נעבעך אדורך, ליידער איז דא אסאך צווישן אונז וואס גייען דאס דורך און דארפן אנגיין מיטן געהעריגן לעבן, קיינער אין די וועלט פארשטייט זיי נישט.
וואס מ'דארף ארויסנעמען פון דעם איז. קודם אז מקען קיינמאל נישט דן זיין א מענטש. און אויך נישט מקנא זיין יענעם ווייל דו האסט נישט קיין השגה וואס גייט פאר ביי יענעם.
און די וואס ווייסן נישט דערפון זאלן דאנקן דעם אויבערשטן און בעטן אויף זיך און אויף די קינדער א מ'זאלן ניצל ווערן פון יסורי הנפש, קיינער איז נישט פארזיכערט.
און די וואס גייען דאס דורך זאלן וויסן די גרויסע שכר פון קבלת יסורים באהבה. און אז דער כל יכול האט פאר יעדן א וועג ארויס ישועת השם כהרף עין.
און מיר זאלן אוודאי אפגעהיטן ווערן פון אלע ערליי יסורים לא הן ולא שכרן.
ווער עס האט צוצולייגן זאל עס ביטע נישט צוריקהאלטן פון די אידן וואס קוקן ארויס אויף יעדע ביסל האפענונג.