בני, קוק אריין אין פסוק, שטייט קודם עילם אשור ארפכשד, דער ויולד בנים ובנות, קען זיין, אז ער האט נאכדעם געהאט נאך קינדער, ביי אדם נאך שת, שטייט אויך ויולד בנים ובנות.
דיונים ועיונים בפרשת בראשית
חידושים ופלפולים בפרד"ס התורה
די אחראים: אחראי , גבאי ביהמד
איך_הער;
עס קען זיין אז דו ביסט גערעכט, מיין נארישער מח האט אנדערש געדענקט (כ'האב געמיינט ווייל אברהם איז געווען אן איידעם ביי הרן, על כרחך אז ער איז אינגער געווען), אבער יעצט זעה איך אין רבינו בחיי אז הרן איז געווען דער אינגסטער (פאלט אוועק מיין פשט'ל, און מען מוז לערנען כפשוטו של מקרא אז אברהם איז געווען א בכור).
עס קען זיין אז דו ביסט גערעכט, מיין נארישער מח האט אנדערש געדענקט (כ'האב געמיינט ווייל אברהם איז געווען אן איידעם ביי הרן, על כרחך אז ער איז אינגער געווען), אבער יעצט זעה איך אין רבינו בחיי אז הרן איז געווען דער אינגסטער (פאלט אוועק מיין פשט'ל, און מען מוז לערנען כפשוטו של מקרא אז אברהם איז געווען א בכור).
- שוועמל
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 14266
- זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך יולי 19, 2006 8:40 pm
- לאקאציע:גידולו בכל מקום
דער האר פון דער וועלט האט געזאגט: לא ידון רוחי באדם בשגם הוא בשר ועי' רשי.
מיין קשיא איז, אויב אזוי האט זיך שוין דאן אנגעהויבן די הסתרת פנים, און נאכמער איז דען אין מדבר און אין א"י נישט געווען קיין דין ודברים צווישן בוכ"ע אינעם מענטש ביי די אלע חטאים וואס מען האט תיכף באקומען אן עונש?
עס איז דא נאך פשטים אויף לא ידון עי' א"ע ורמבן ואוה"ח ה'
נאך וואס איך גלייך צו וויסן, וויאזוי איז געווען פארן חטא, זענען בעלי חיים געשטארבן אדער איז אויף זיי אויך נגזר געווארן מיתה צוזאמען מיט אדם?
ווען איז מותר געווארן פאר בעלי חיים צו עסן בשר, אין פסוק שטייט דאך קלאר ירק עשב לכם לאכלה? און נאר פאר נח איז מותר געווארן בשר שפעטער?
מערקווירדיג וואס רשי זאגט מיד כל חיה אדרשנו אז א חיה האט נישט קיין רעכט צו הרגנ'ן א מענטש, דאס הייסט עפעס א בחירה האט ער (?)
און אפשר איז משמע פון דעם אז אנאנדער בעל חי מעג ער יא עסן (?)
מיין קשיא איז, אויב אזוי האט זיך שוין דאן אנגעהויבן די הסתרת פנים, און נאכמער איז דען אין מדבר און אין א"י נישט געווען קיין דין ודברים צווישן בוכ"ע אינעם מענטש ביי די אלע חטאים וואס מען האט תיכף באקומען אן עונש?
עס איז דא נאך פשטים אויף לא ידון עי' א"ע ורמבן ואוה"ח ה'
נאך וואס איך גלייך צו וויסן, וויאזוי איז געווען פארן חטא, זענען בעלי חיים געשטארבן אדער איז אויף זיי אויך נגזר געווארן מיתה צוזאמען מיט אדם?
ווען איז מותר געווארן פאר בעלי חיים צו עסן בשר, אין פסוק שטייט דאך קלאר ירק עשב לכם לאכלה? און נאר פאר נח איז מותר געווארן בשר שפעטער?
מערקווירדיג וואס רשי זאגט מיד כל חיה אדרשנו אז א חיה האט נישט קיין רעכט צו הרגנ'ן א מענטש, דאס הייסט עפעס א בחירה האט ער (?)
און אפשר איז משמע פון דעם אז אנאנדער בעל חי מעג ער יא עסן (?)
שוש אשיש בה', תגל נפשי באלקי! (ישעיה סא)
- קאפקעיק
אבן עזרא אויף "קוץ ודרדר"
ווער פארשטייט פשט אין דעם אבן עזרא אויף די וואך, אויפן פסוק וקוץ ודרדר.
"וקוץ גדול וקטן ממנו דרדר והוא לבדו דר כי אחיו נעדר".
קודם זאגט אז קוץ איז גרויסע און נאכדעם איז "דרדר". אקעי.
און דערנאך איז ער ממשיך והוא לבדו דר, כי אחיו נעדר.
וואס מיינט ער דערמיט, וואס פעלט?
מיינט ער אפשר אז דער דרדר איז עלנד כערבה במדבר, און אז דער קוץ האט קאלעגעס מיט זיך?
"וקוץ גדול וקטן ממנו דרדר והוא לבדו דר כי אחיו נעדר".
קודם זאגט אז קוץ איז גרויסע און נאכדעם איז "דרדר". אקעי.
און דערנאך איז ער ממשיך והוא לבדו דר, כי אחיו נעדר.
וואס מיינט ער דערמיט, וואס פעלט?
מיינט ער אפשר אז דער דרדר איז עלנד כערבה במדבר, און אז דער קוץ האט קאלעגעס מיט זיך?
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
"וקוץ גדול" - קוץ ווערט אנגערופן דער גרויסער דארן, וקטן ממנו דרדר - און דער קלענערער ווערט אנגערופן דרדר, והוא לבדו דר - דער שרש איז דר נאר עס ווערט געדאפעלט, כי אחיו נעדר - ווייל דער ווארט "נעדר" איז פון זעלבן שרש און משפחה. כנלע"ד.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
נאטרוליסט האט געשריבן: פארשלאפן.
וואס הייסט "כי אחיו נעדר", דאס ווארט נעדר איז לכאורה נישט פון זעלבן שורש ווי "דרדר".
ביידע זענען לשון חסרון, אמאל בכמות און אמאל באיכות.
לולי דמסתפינא וואלט איך אויך צוגעשטעלט "עודר" בכרם.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
farshlufen האט געשריבן:נאטרוליסט האט געשריבן: פארשלאפן.
וואס הייסט "כי אחיו נעדר", דאס ווארט נעדר איז לכאורה נישט פון זעלבן שורש ווי "דרדר".
ביידע זענען לשון חסרון, אמאל בכמות און אמאל באיכות.
לולי דמסתפינא וואלט איך אויך צוגעשטעלט "עודר" בכרם.
לולי דמסתפינא, דארפסט נישט מורא האבן. עודר בכרם הייסט "לעזן" אראפנעמען פון נעדר, אבער דרדר איז לכאורה נישט דאס.
נעדר מיט דרדר זענען לכאורה נישט קיין קיין משפחה,
און אפשר שטעלט מען צו "עדר" (טשערעדע).
וואס האט דרדר מיט פעלן?
בכלל דער פסוק זאגט: וקוץ ודרדר תצמיח לך, איז משמע אז ביידע זענען בערך די זעלבע. דער רד"ק זאגט אז דרדר איז פון די משפחה פון קוץ.
דער אבן עזרא דארף א ביאור.
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
עיין במחוקקי יהודא, שאומר שיש שטעו בדברי אבן עזרא זה ופירשוהו כמו אחד מחברינו כאן שאין לו אח במקרא ושויהו להרב כטועה, ומפרש שאין לו אח שגדל לבדו, ומביא שיש ב' פשטים במדרש וכו'
אבל האהל יוסף נדפס במרגליות הים פי' פי' נפלא איך לייג דא צו א קאפי,
עס איז דא א ספר פון א ירושלמער אויף אבן עזרא בראשית, הפלא ופלא
אבל האהל יוסף נדפס במרגליות הים פי' פי' נפלא איך לייג דא צו א קאפי,
עס איז דא א ספר פון א ירושלמער אויף אבן עזרא בראשית, הפלא ופלא
למה זה תשאל לשמי...
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
עוד יש לפרש, אז דער אבן עזרא רעדט פון א קעקטוס
[סאונדס סימילער צו "קוץ"?] וואס וואקסט אליינס עלנד און אפגעזונדערט וואס דאן שטימט דער "והוא לבדו דר כי אחיו נעדר" כמין חומר.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
קאפקעיק האט געשריבן: וואס הייסט די ערד האט געזינדיגט מיט'ן נישט ארויסגעבן טעם עצו ופריו שוה ,האט דען די שר פון די ערד א בחירה?
עי' ב אור החיים הק'
מורשת חכמי אמעריקא
ווער עס קען עס ארויפלייגען פון אוצר החכמה איז וועלקאם, איך ווייס נישט וויאזוי
איך לייג יעצט ארויף געטייפט
הוא לבדו דר, פי' כי מלת דרדר, שורשה דר,
ואחיו ממנו נעדר, ר"ל שני אותיות הכפולים, שהוא דל"ת ורי"ש ממלת דר, הם נעדרים ונופלים מהשורש, כך פי' ר' אברהם בספר מאזנים בשער הרביעי, והטעם שכתוב דרדר, כי אלו הי' כתוב דר הי' פירושו שהי' גדול ובעבור שנכפל ידענו כי נכפל להעמיטו ולאמר שהוא קטן, כי אין רבוי שלא לצורך כי אם למעט, וכן פי' בסוף ישעי' (קפיטל ס"ו) על מלת ובכרכרות, שהוא נגזר מן שלחו כר (ישעי' קפיטל י"ו) וכן פירש בשיר השירים בפסוק שחורה אני ונאוה, ובסוף פרשת מצורע גבי ירקרק או אדמדם אמר כי זה הוא הכפל הוא לחסרון, וכן שחרחרות ואדמדם, והארכתי כל זה בעבור כי יש מבינים מדבריו שאמר, שאין לו חבר במקרא, ומקשים עליו כי יש אחד בספר הושע (קפיטל י"א) קוץ ודרדר יעלו על מזבחותם, ואני אומר כי הם שטעו, וקוץ ודרדר יעלה מזבחותם, (וכן פי' המחבר מקור חיים)
איך לייג יעצט ארויף געטייפט
הוא לבדו דר, פי' כי מלת דרדר, שורשה דר,
ואחיו ממנו נעדר, ר"ל שני אותיות הכפולים, שהוא דל"ת ורי"ש ממלת דר, הם נעדרים ונופלים מהשורש, כך פי' ר' אברהם בספר מאזנים בשער הרביעי, והטעם שכתוב דרדר, כי אלו הי' כתוב דר הי' פירושו שהי' גדול ובעבור שנכפל ידענו כי נכפל להעמיטו ולאמר שהוא קטן, כי אין רבוי שלא לצורך כי אם למעט, וכן פי' בסוף ישעי' (קפיטל ס"ו) על מלת ובכרכרות, שהוא נגזר מן שלחו כר (ישעי' קפיטל י"ו) וכן פירש בשיר השירים בפסוק שחורה אני ונאוה, ובסוף פרשת מצורע גבי ירקרק או אדמדם אמר כי זה הוא הכפל הוא לחסרון, וכן שחרחרות ואדמדם, והארכתי כל זה בעבור כי יש מבינים מדבריו שאמר, שאין לו חבר במקרא, ומקשים עליו כי יש אחד בספר הושע (קפיטל י"א) קוץ ודרדר יעלו על מזבחותם, ואני אומר כי הם שטעו, וקוץ ודרדר יעלה מזבחותם, (וכן פי' המחבר מקור חיים)
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 36792
- זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
farshlufen האט געשריבן: עוד יש לפרש, אז דער אבן עזרא רעדט פון א קעקטוס [סאונדס סימילער צו "קוץ"?] וואס וואקסט אליינס עלנד און אפגעזונדערט וואס דאן שטימט דער "והוא לבדו דר כי אחיו נעדר" כמין חומר.
ווער עס האט עס שוין געשפירט על בשרו וויייסט וואס עס מיינט א ריכטיגער דארן.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]