אידישע וועלט פארומס

טשעבינער האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

טשעבינער האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אייזיק איז א כינוי פון כמה שמות הקודש.

אדרבה, לאמיר הערן, אויסער יצחק וואס נאך?

די שמועס דא קען זיין אינטערסאנט פאר די וואס זענען נישט פויל לפחות צו עפענען א שו״ע אה״ע ס׳ קכ״ט, און אביסל אריינקוקן אין בית שמואל, נישט אלעס דארף מען פיטערן מיט א גאפעלע.

יעך האב דעם בית שמואל אדורכגעלערנט, און כ'זע נאך נישט קיין שום מקור אויף נאך א נאמען פון אייזיק אויסער יצחק.
אבער! איך האב געהערט ממקור ראשון, פון איינער וואס האט געגעבן איין קינד יצחק און איין קינד אייזיק, אז ער האט עס געטון לפי דעת אחד מגדולי פוסקי הדור האחרון.

אגב, דער פסק פון דער אנאנימער ״אחד מגדולי פוסקי הדור האחרון״, איז באזירט אויפ׳ן ערשטן שטיקל פונ׳ם בית שמואל, אים וועלדע ער צייגנט צו מהרש״ל:
״כתב מהרש"ל אם לא שיש לו קבלה שאותו משפחה נקראו בשם אברם על איזה סיבה כי לפעמים אביו חי ונקרא אברהם ושם אבי אשתו ג"כ אברהם ומת ורוצה לקרות בנו אחריו לכך נקרא שמו אברם.״

אלעז מען קעם האבן צוויי קינדער, אברהם און אברם, רחל רעכיל און ראכל, און כ״ש א יצחק מיט אן אייזיק... כ״ז ס׳איז דא א שינוי קען מען געבן דעם נאמען, אפילו ס׳איז במקורו די זעלבע שורש. והיינו טעמא, פון דריי קינדער יהודה, ארי׳ מיט ליב, וכן הלאה.

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

מאניס [מיט א פתח] איז דער ליטווישע גירסא פון מאניש [מיט א קמץ] ?

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

איך האלט אז דא האנדלט זיך פון צוויי כינויים, און מאניס איז דער מער באקאנטער, צומאל געשריבן מאַנישׂ.

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

וואס איז די שייכות צווישן מאניס און ליטוויש.

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

איך האלט אז דא האנדלט זיך פון צוויי כינויים, און מאניס איז דער מער באקאנטער, צומאל געשריבן מאַנישׂ.

איז פארוואס האט איהר נישט גלייך אזוי גענפערט ?
איהר קענט מיר אהן ווייזען א מאניש, וואס איז א שין שמאלית ?

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

ווי ווערט א שין ימנית א סמך ?

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

איך האלט אז דא האנדלט זיך פון צוויי כינויים, און מאניס איז דער מער באקאנטער, צומאל געשריבן מאַנישׂ.

איז פארוואס האט איהר נישט גלייך אזוי גענפערט ?
איהר קענט מיר אהן ווייזען א מאניש, וואס איז א שין שמאלית ?

ווייל איר זענט גלייך געקומען מיט א הנחה.
נישט אויפן מאמענט.

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אפשר פארקערט, ווי ווערט א ס׳ צו ר שי״ן ימנית?!

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

איך האלט אז דא האנדלט זיך פון צוויי כינויים, און מאניס איז דער מער באקאנטער, צומאל געשריבן מאַנישׂ.

איז פארוואס האט איהר נישט גלייך אזוי גענפערט ?
איהר קענט מיר אהן ווייזען א מאניש, וואס איז א שין שמאלית ?

ווייל איר זענט גלייך געקומען מיט א הנחה.

כנראה האט איהר נישט באמערקט דער question mark

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איהר האלט אז במקורו איז עס מניס ?

איך האלט אז דא האנדלט זיך פון צוויי כינויים, און מאניס איז דער מער באקאנטער, צומאל געשריבן מאַנישׂ.

איז פארוואס האט איהר נישט גלייך אזוי גענפערט ?
איהר קענט מיר אהן ווייזען א מאניש, וואס איז א שין שמאלית ?

ווייל איר זענט גלייך געקומען מיט א הנחה.

כנראה האט איהר נישט באמערקט דער question mark

גראדע יא געמערקט, עכ״ז.

בדרך כלל א שי"ן סוף פון א ווארט איז א שי"ן שמאלית, שדי וואס זאגן מיט שי"ן ימנית איז עס מסתם נשתרבב געווארן און היינט איז עס שוין א באזונדער נאמען.

טשעבינער האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

אות א׳:
״אהרן המ'אייזק.״
״(אייזק) נגזר משם יצחק.״
״וכן אם יש באותו מקו' אייזק אחר אשר שם הקודש שלו שאלתיאל.״

אות י׳:
״...אבל כותבים המ' (אייזק) משום דיש לשם (אייזק) שם קודש אח'והוא שאלתיאל או אהרן.״

אות ש׳:
״שאלתיאל. המ' אייזק.״

וואס מיינט המ' און אח' ?

המכונה, אחר

טשעבינער האט געשריבן:

מאניש קומט פון מנחם, איז שוין נישט קיין אונטערשייד צו ש' צו ס.

געשאסן א הייסע לאטקע.
זיכער איז דא אן אונטערשייד, צו מען קען האבן איין זון וואס היייסט מאָנישׁ, און איין זון וואס הייסט מאַנישׂ.

טשעבינער האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

טשעבינער האט געשריבן:

מאניש קומט פון מנחם, איז שוין נישט קיין אונטערשייד צו ש' צו ס.

געשאסן א הייסע לאטקע.
זיכער איז דא אן אונטערשייד, צו מען קען האבן איין זון וואס היייסט מאָנישׁ, און איין זון וואס הייסט מאַנישׂ.

דאס הייסט מ'קען געבן איין זון איטשע און איין זון איצל... קענען קען מען. די שאלה צו ס'איז א כינוי אדער א מקורות'דיגע נאמען געגעבן ביים ברית.

כ׳פארשטיי נישט וואס איר פראבירט צו פראבלעמאטירן.
יעדער נאמען האט עטליכע כינויים, כמה אין לשון הקדוש, פוליש, דייטש און יודיש.
מה לי לשה״ק, מה לי יודיש אדער יעדער אנדערע שפראך? אויב קען מען איינעם געבן לייב איינעם יהודה און און איינעם אריה, קען מען געבן דעם פערדן ליווא, און דעם פופטן ליאון.
פארוואס איז וועטו ביי יצחק איטשע און איצל זיין אנדערש?

שוין אדורך עטליכע טעג, וואס האסטו געוואלט.

נחוניא האט געשריבן:

איז דא א נאמען פאר א פרוי "צישא"?

איך ווייס פון א ענליכע נאמען "ציזיא", מיין שאלה איז אויב עס ווערט ערגעץ דערמאנט די נאמען "צישא" אדער עס איז פשוט פארדרייט פון ציזיא.

אין בית שמואל ווערט נאר דערמאנט צישאנישט ציזיא, ומקורו [ווי אייביג] מספר שמות [בשם דמשק אליעזר]

א דאנק א חוקר יוחסין אויף יוטוב בין איך היינט געוואהר געווארן פון א כינוי העוויש/הייוויש(געשריבן Hejwisz אויף פויליש אין די ליטא), וואס לאחר העיון בספרי הפוסקים שיינט עס צו זיין
יהואשהמכונה הוֹב(י)ש(וואס ע"פ הברת ליטא ווערט עס הֵיביש).
(ביי טייל אחרונים איז פארהאן א ספק צי יעדער הוביש איז א יהואש, אבער עכ"פ עס איז קלאהר אז דער שם קודש וואס האט די מערסטע שייכות איז יואש/יהואש.)

הסרפד האט געשריבן:

(ביי טייל אחרונים איז פארהאן א ספק צי יעדער הוביש איז א יהואש, אבער עכ"פ עס איז קלאהר אז דער שם קודש וואס האט די מערסטע שייכות איז יואש/יהואש.)

איהר קענט מיר זאגן ווער האט דער ספק ?
דער אחרונים [רמר"י והטיב גיטין] זענען דן לגבי א מקום ספק צו מען שרייבט י[ה]ואש מיט א ה"א אדער אהן דעם, אז דער כינוי הוביש זאל מכריע זיין אז עס איז מיט א ה"א, אבל האם נסתפק אדם מעולם אז עס איז א כינוי פאר דער נאמען ?

דער מקור השם איז דער סדר הגט למהר"י מרגלית [כמדומה לי דער ערשטע סדר השמות] ומשם לסדר שמות של ר' מיכל ר' יוזפש ובפירושו בריכות המים ומשם לבית שמואל [שלשתן באשכנז] זיי אלע שרייבן יהואש המכונה יואש [וכן הוא בסדר שמות של ר' אברהם שרעצלנש -שמעתי, מסתמא בקראקא], ומשם לכל סדרי השמות

אגב, איהר טרעפט איינער זאל שרייבן הע וויש, מיט צוויי ואו"ן ? דער בריכות המים שרייבט אז הגם עס קומט מיט א בי"ת [ככללו של התרה"ד] שרייבט מען מיט א וא"ו מכח דער חול"ם

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

הסרפד האט געשריבן:

(ביי טייל אחרונים איז פארהאן א ספק צי יעדער הוביש איז א יהואש, אבער עכ"פ עס איז קלאהר אז דער שם קודש וואס האט די מערסטע שייכות איז יואש/יהואש.)

איהר קענט מיר זאגן ווער האט דער ספק ?
דער אחרונים [רמר"י והטיב גיטין] זענען דן לגבי א מקום ספק צו מען שרייבט י[ה]ואש מיט א ה"א אדער אהן דעם, אז דער כינוי הוביש זאל מכריע זיין אז עס איז מיט א ה"א, אבל האם נסתפק אדם מעולם אז עס איז א כינוי פאר דער נאמען ?

איך מיין אז איך האב מיך טאקע טועה געוועהן מיט דעם, איז מצד לשונות הפוסקים זענט איר גערעכט - אבער למעשה, כידוע, בדורות האחרונים בליטא האט מען זייער נישט מדייק געוועהן מיט כינויים, און פון מצבות און הנצחות זעה איך 'הובש' אלץ א כינוי מיט 'יוסף' אדער אהן קיין שום שם קודש.

אגב, איהר טרעפט איינער זאל שרייבן הע וויש, מיט צוויי ואו"ן ? דער בריכות המים שרייבט אז הגם עס קומט מיט א בי"ת [ככללו של התרה"ד] שרייבט מען מיט א וא"ו מכח דער חול"ם

איך טרעף עס טאקע נישט, דאס איז בלויז 'לסבר את העין' (ווען איך שרייב 'הוביש' פון אנהייב וואלט איינער געליינט 'העֶיוואוּש'?)

הסרפד האט געשריבן:

איך טרעף עס טאקע נישט, דאס איז בלויז 'לסבר את העין' (ווען איך שרייב 'הוביש' פון אנהייב וואלט איינער געליינט 'העֶיוואוּש'?)

איהר קענט דאך שרייבן hewes ...... [ע"ז אי"ן העיוועש סטריט, אפשר דער עי"ן לבסוף שטימט נישט ...]

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

הסרפד האט געשריבן:

איך טרעף עס טאקע נישט, דאס איז בלויז 'לסבר את העין' (ווען איך שרייב 'הוביש' פון אנהייב וואלט איינער געליינט 'העֶיוואוּש'?)

איהר קענט דאך שרייבן hewes ...... [אפשר דער עי"ן לבסוף שטימט נישט ...]

Hewicz
Ejwus
Hejwes
Hejwusz
Geves
......

איז באקאנט אז ברידער זאלן הייסן איינער אברהם און איינער אבא ?