אידישע וועלט פארומס

יחליצך האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 12:49 pm

@ביבליאגראף, צוביסלעך זעט מען אז עפעס זאגסטו.

#קום אריין קלאר - ווייל איך גיי ארויס צעמישט...

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:30 pm

ביטע ברענג א מקור אז אידיש קומט פון ירושלים.

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:30 pm

בכל אופן, דו ווילסט שרייבן "יודיש" ווייל אמאל האט מען עס אזוי געזאגט, כאטש שוין לאנג וואס קיין איין איד/ייד/יוד זאגט עס נישט אזוי. איז דאס נישט קיין פאראדאקס צו דיין גרונד שיטה פון שרייבן ווי מ'זאגט?

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:51 pm

אין דער ליטע פלעגט מען זאגן איד מיט אן א'? איך בין כמעט זיכער דו האסט א טעות.

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:51 pm

בכל אופן, דאס מציאות איז אז מ'פלעגט נישט זאגן יוד מיט א מלאפום. דאס אז מ'האט עס אמאל אזוי געשריבן איז זייער א שוואכער קעיס.

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:41 pm

ניין, לויט ווי איך ערקלער דא האב איך נישט דאס געמיינט. כ'וואלט געדארפט שרייבן דעם קעפל אביסל קלארער.

יחליצך האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 11:21 pm

קענסט נאך דאכט זיך טוישן קעפל.
כאפ אריין ווילאנג מ'קען נאך (3 וואכן?).

אין וועלט אריין האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 6:39 am

איך פארשטיי אינגאנצן נישט וואס די פראבלעם מיט אידיש/יידיש שרייבן און אויסלייגן, זאל יעדער טון וואס און וויאזוי ער פארשטייט. מ'טוט דאך עניוועי אזוי

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:30 pm

דער גאנצער שמועס איז פאר די וואס האבן איבריג צייט.

גרשון האט געשריבן: ↑ מוצ"ש יוני 22, 2024 11:48 pm

אליינס איז א גרייז; דאס ווארט אין אליין.

farshlufen האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 7:49 am

גרשון האט געשריבן: ↑ מוצ"ש יוני 22, 2024 11:48 pm

אליינס איז א גרייז; דאס ווארט אין אליין.

אין דויטש זענען ביידע ריכטיג.

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:57 pm

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:51 pm

אין דער ליטע פלעגט מען זאגן איד מיט אן א'? איך בין כמעט זיכער דו האסט א טעות.

עיי"ש במעלות.

שווערמער האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 8:46 pm

די "איד" אויסלייג זאגסטו קומט פון ווילנע, וואונדער איך מיר צו דו האסט מער מקורות דערצו, ווען און וואו

גרשון האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 1:00 pm

שווערמער האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 8:46 pm

די "איד" אויסלייג זאגסטו קומט פון ווילנע, וואונדער איך מיר צו דו האסט מער מקורות דערצו, ווען און וואו

גרויסער ווערטערבוך פון דער יידישער שפראך 2, יודל מארק, ערך איד.

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:16 pm

איך געדענק אז @ארגאן האט אמאל צוגעצייכנט דעם מקור פונעם אי- אויסטרעף.

ס'וואלט נאר געווען מערקווירדיג ווער ס'האט עס אריינגעברענגט ביי אונז. אפשר "דאס אידישע ליכט"?

(דער\דאָס) אידיש; יידיש [yídish]; דרומדיק: [yí:dish]; צפונדיק: [ídish], אין טייל (מזרחדיקע) צפונדיקע מקומות: [ídəsh] אויך {זעלטן}: [í-desh];

בײַ הײַנטיקע חרדים (אַזוי ווי בײַ אַ גרויסן חלק סעקולערע יידישע שרײַבער פון נײַנצעטן און צוואַנציקסטן יאָרהונדערט), געשריבן נאָר און בלויז: אידיש;

{אין אַ סך עלעמענטאַרע קלאַסן, קורסן, קלובן און די סביבות פון נאָרמאַטיוויסטיש געשטימטע ליבהאָבער פון דער שפּראַך, געשריבן נאָר און בלויז:} ייִדיש;

{אַרכעאיש, וואו⸗ניט⸗וואו אויפגעלעבט אין חרדישע סביבות: יודיש [yí:dish] {אַוואו יעדער אַלטער ו′ אין דער שפּראַך איז במילא [ i ] צי [:i]};

{הערה: דאָ גייט אין דער קולטור⸗סימבאָליק פון דער שרײַבונג, ניט אינעם אַרויסרייד; וואָס שייך אַרויסרייד איז שיער ניט גלאַט איפּכא מסתברא, דהיינו: די מערסטע יידיש ריידנדיקע חרדים זײַנען דאָך דרומדיקע און זאָגן במילא [yídish], בשעת ווען [ídish] איז דער קלאַסישער צפון⸗דיאַלעקטישער (ליטוואַקישער) נוסח. אלא וואָדען, די הײַנטיקע חרדים האָבן געירשנט די שרײַבונג מיט אלף פון אַמאָליקן סעקולערן באַנוץ פון סוף נײַנצעטן און אָנהייב צוואַנצקסטן יאָרהונדערט, בעת די סעקולערע יידיש קולטור פון די וועלטלעכע איז אין 1920 און נאָכדעם אַריבער אויף דער שרײַבונג מיט יוד, לויטן פּסק פון בער באָראָכאָוו אין 1913 — גיי ווייס…). באַקומט זיך, אַז ביים ריידן איז דער בעל⸗פּהעדיקע רעאַליזירונג בײַ חסידים דרומדיק (ד.ה. [yí:t] מיט וואָרטאײַניקן [y]) בשעת ווען אין דער אָרטאָגראַפיע איז דורכאויס מיט וואָרטאײַניקן אלף (ד.ה. „אידיש“). בײַ וועלטלעכע ליטוואַקעס, דערקעגן, איז דער אַרויסירייד [ídish] בשעת ווען די שרײַבונג איז מיטן וואָרטאײַניקן יוד [יידיש].

ארגאן האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 2:39 pm

[

דער פראפעסאר פון אידיש הערשע-דוד ק"ץהאט געשריבן א ווערטערבוך אויפן אינטערנעט. דער איינס פון אידיש/יידיש איז דערציילט אזוי:

(דער\דאָס) אידיש; יידיש [yídish]; דרומדיק: [yí:dish]; צפונדיק: [ídish], אין טייל (מזרחדיקע) צפונדיקע מקומות: [ídəsh] אויך {זעלטן}: [í-desh];

{הערה: דאָ גייט אין דער קולטור⸗סימבאָליק פון דער שרײַבונג, ניט אינעם אַרויסרייד; ... לויטן פּסק פון בער באָראָכאָוואין 1913 — גיי ווייס…). ....

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 9:16 pm

איך געדענק אז @ארגאן האט אמאל צוגעצייכנט דעם מקור פונעם אי- אויסטרעף.

יחליצך האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 1:05 pm

גרשון האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 1:00 pm

שווערמער האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 8:46 pm

די "איד" אויסלייג זאגסטו קומט פון ווילנע, וואונדער איך מיר צו דו האסט מער מקורות דערצו, ווען און וואו

גרויסער ווערטערבוך פון דער יידישער שפראך 2, יודל מארק, ערך איד.

גיבט ער אן די סיבה דערצו?

ארגאן האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 2:39 pm

דער פראפעסאר פון אידיש הערשע-דוד כ"ץ האט געשריבן א ווערטערבוך אויפן אינטערנעט. דער איינס פון אידיש/יידיש איז דערציילט אזוי:

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 6:03 am

יחליצך האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 11:21 pm

קענסט נאך דאכט זיך טוישן קעפל.
כאפ אריין ווילאנג מ'קען נאך (3 וואכן?).

איינער האט א געדאנק וויאזוי ס'זאל הייסן?

ברדלס האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 3:04 pm

ארגאן האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 2:39 pm

דער פראפעסאר פון אידיש הערשע-דוד כ"ץ האט געשריבן א ווערטערבוך אויפן אינטערנעט. דער איינס פון אידיש/יידיש איז דערציילט אזוי:

לינק צו זיין ווערטערבוך ביטע.

גרשון האט געשריבן: ↑ מיטוואך יוני 26, 2024 12:08 pm

אדרבה, ברענג עס. איך האב נישט קיין "מעלות".