הרה"ק רבי צדוק ב"ר יעקב הכהן זי"ע, (רבינוביץ), בעל פרי צדיק, מלובלין
ער איז געבוירן אין שטאט קרייזבורג, כ"ג שבט בשנת תקפ"ג,
צו זיין טאטן הגה"ק רבי יעקב הכהן אב"ד קרייזבורג זי"ע, בן הגה"ק רבי אשר הכהן אב"ד קריניק זי"ע, פון די מאמע'ס זייט איז ער געווען א אייניקל פונעם הייליגען של"ה הקדוש זי"ע,
ליידער ביי די זעקס יאר אלט איז דער טאטע זי"ע נסתלק געווארן, און די מעשה איז געווען אז דאן ווען דער קינד איז געגאנגען אויפן גאס שטארק פארטראכט אין זיינע מחשבות, איז א פערד אין וואגן איבער געפארן דעם קינד צדוק, און ווען די טאטע האט דאס געהערט האט ער ליידער געכאפט א הארץ אטאקע פון וואס ער איז ליידער נפטר געווארן, אבער בחסדי ד' האט פארן קינד גארנישט ערענסט פאסירט,
וויבאלד אונעם שטוב איז נישט געווען קיין פרנסה, איז דער קינד נתגדל געווארן אונעם שטוב פון זיין פעטער הגה"ק רבי יוסף הכהן בעל כפות זהב אב"ד קריניק זי"ע,
ער איז געווען א בקי נפלא בתורה, און א חריף עצום און א גרויסע שקדן, און א קדוש ופרוש, א גרויסע פועל ישועות, ער האט עוסק געווען בתורה יומם ולילה מיט א געוואלדיגע התמדה שטייענדיג אויף די פיס די גאנצע צייט, אויך איז ער געווען באוויסט אלס א גרויסע בקי אין אלע עניני חכמה עד להפליא, ער איז אויך געווען מפורסם אלס א בעל רוח הקודש,
לגבי זיין געוואלדיגע קדושה דערציילט מען אז ביי די איין יאר אלט האט ער שוין צוגעדעקט זיין קאפ ווען ער האט געמאכט א ברכה, און ביי די צוויי יאר האט ער שוין געדאווענט אין א סידור אלע תפילות,
בעפאר די בר מצוה האט ער שוין געמאכט א סיום הש"ס וואס ער האט געלערנט מיט א געוואלדיגע חריפות און בקיאות, ביי די בר מצוה האט ער געזאגט 4 אייגענע פלפולים וואס זענען שפעטער געדריקט געווארן אין זיין ספר משיב צדיק, און אלע גאונים און גדולים פונעם שטאט זענען ממש ארויס פון התפעלות פון דעם יונגען גאון, מען האט אים פון דאן גערופן מיטן נאמען "דער עילוי פון קריניק",
ביי די 18 יאר אלט האט ער זיך מפלפל געווען מט די גדולים בדורו, ובתוכם הגה"ק רבי יצחק חיות זי"ע, והגה"ק רבי שלמה קלוגער זי"ע, והגה"ק רבי יוסף שאול נאטענזאהן מלבוב זי"ע, והגה"ק רבי יעקב משולם אורנשטיין בעל ישועות יעקב מלבוב זי"ע, והגה"ק רבי יצחק אלחנן מקובנה זי"ע, און די אלע גדולים בתורה האבן אלע אייניג מעיד געווען אז דא וואקסט א גדול בישראל א יחיד בדורו,
ער האט חתונה געהאט בזיווג ראשון מיטן טאכטער פון הגביר הר"ר שמואל הירש הכהן מוולאדאווקא ז"ל, אבער נאך אפאר יאר האט ער זיך גע'גט פון דעם זיווג ראשון,
דאן האט ער חתונה געהאט מיטן הרבנית הצדקת מרת חנה דבורה ע"ה, בת הרה"ק רבי ישראל יעקב מטשעחין זי"ע,
גאנץ אנפאנג איז ער געווען פון די מתנגדים צום דרך החסידות, אבער דאן איז ער אנגעקומען צום שטאט איזביצה, און דארט איז ער נתקרב געווארן צום גאון הרה"ק רבי מרדכי יוסף ליינער בעל מי השילוח זי"ע, און גאר שנעל איז ער דארט נתקרב געווארן צום דרך החסידות, שפעטער איז ער געווען פון די גרעסטע גדולים וואס האבן פארשפרייט דעם דרך החסידות אין די וועלט,
נאך די פטירה פון זיין רבי דער מי השילוח זי"ע ז' טבת תרי"ד, איז ער אריבער צום שטאט לובלין, און דאן איז ער געווארן גאר שטארק מקושר צום גרויסן גאון הגה"ק רבי יהודה לייב אייגער בעל תורת אמת מלובלין זי"ע, און ער האט גאר אסאך תורה געלערנט פון דעם גאון, און ער האט דעם גאון גענומען אלס זיין רבו מובהק,
מען האט דעם גאון רבי צדוק געוואלט אויפנעמען אלס רב אין גרויסע שטעט, אבער ער האט בשום אופן נישט געוואלט אנעמען קיין רבנות נאר ער האט געוואלט עוסק זיין בתורה ועבודה מיט א געוואלדיגע התמדת התורה אן קיין שטער,
בשנת תרכ"ז ווען דער רב הגה"ק רבי יהושע העשיל אשכנזי אב"ד לובלין זי"ע איז נסתלק געווארן, האט מען געוואלט דעם גאון אויפנעמען אלס ממלא מקום אין לובלין, אבער דער גאון האט בשום אופן נישט געוואלט אנעמען דאס רבנות, און מען האט אויף גענומען הגה"ק רבי שניאור זלמן פרדקין בעל תורת חסד זי"ע,
עס ווערט דערציילט אז דער גאון האט זיין גאנצע לעבן געלעבט אין א געוואלדיגע עניות און דחקות, ער האט אבער גארנישט געברויכט און זיך מפרנס געווען פון דאס ביסל וואס זיין רעבעצין האט פארדינט פון דעם קליינעם געשעפט וואס זי האט געפירט, אויך דערציילט מען אז דער גאון האט כמעט גארנישט געגעסן איבערן טאג, נאר אויב ער האט יענעם טאג גענדיגט א מסכת אין ש"ס האט ער ביינאכט געגעסן צוזאמען מיט א סיום און סעודת מצוה, און עס איז באקאנט אז ער האט יעדע צוויי חדשים געמאכט א סיום הש"ס,
אויך האט דער גאון געהאט א געוואלדיגע אמונה אונעם באשעפער, ווי מען זעט וואס ער שרייבט אין זיין ספר פרי צדיק, אז עס שטייט אין די גמרא (מסכת ברכות ס"ב) כל מה דעביד רחמנא לטב עביד, האט דער גאון געזאגט, דאס מיינט נישט אז נאר מען זאל אנעמען יעדע זאך וואס דער באשעפער טוט מיט א שמחה וואס דאס איז כפרת עונות, נאר מען זאל באמת וויסן אז וואס דער באשעפער טוט איז טאקע ממש נאר לטובה פאר דעם מענטש, ווי למשל די גזירה פון המן הרשע וואס ער האט געוואלט ח"ו אום ברענגען אלע אידן, איז פון דעם ארויס געקומען א טובה, אז אידן קענען דורך דעם מקיים זיין דעם מצוה פון מחיית עמלק,
בשנת תרמ"ח ווען זיין רבי און הרה"ק רבי יהודה לייב אייגער בעל תורת אמת מלובלין זי"ע איז נסתלק געווארן, האבן די אידן אין שטאט זיך געבעטן צום גאון אז ער זאל זיין דער ממלא מקום, אנפאנג האט ער נישט געוואלט מסכים זיין, אבער בלית ברירה האט ער אנגענומען דאס רבנות, אבער דאס געלט וואס ער האט באקומען אלס שכר רבנות, האט דער גאון מיט דעם געקויפט ספרים פארן ביהמ"ד פון שטאט כדי מען זאל האבן ספרים צו לערנען,
ער האט באמת נישט געוואלט פירן קיין רבנות, ווען אידן זענען צום אים געקומען מיט קוויטלעך האט ער דאס בלית ברירה גענומען, אבער קיין פדיון האט ער בשום אופן נישט גענומען, די חסידים האבן אייביג פראבירט צו געבן מיט דריידלעך געלט פארן רבין, אבער ער מיט זיין חכמה האט אייביג צוריק געגעבן דאס געלט, אפילו תורה זאגן האט ער ממש געזאגט געצווינגענערהייט,
בשנת תר"נ ווען זיין רעבעצין בזיווג שני איז ליידער נפטר געווארן האט דער גאון חתונה געהאט בזיווג שלישי מיט דעם טאכטער פון הרה"ק רבי פישל מסטוקטשין זי"ע אייניקל פון הרה"ק היהודי הקדוש מפשיסחא זי"ע, און א איידעם ביי הרה"ק רבי משה בעל תפארת משה מלעלוב זי"ע,
דערציילט מען אז דער גאון מיט זיין געוואלדיגע עניות האט בעפאר די חתונה דערציילט א מעשה פונעם הייליגען צדיק רבי מנחם מענדל מקאצק זי"ע, אז בשעת ווען ער האט חתונה געהאט האט ער געזאגט פארן שווער הרה"ק רבי משה ליפשיץ מווארשא זי"ע, אז די תורה זאגט דאך אז אויב א מענטש איז מקדש א פרוי בתנאי אז ער איז א צדיק, איז אפילו ער איז באמת א רשע, זאגט די גמרא אז די קידושין איז חל, ווייל אפשר האט דער מענטש געהאט א הרהר תשובה,
יעצט אבער אויב א מענטש איז מקדש א פרוי בנתאי אז ער איז א רבי, און באמת ווערט מען געוואויר אז ער איז נישט קיין רבי, איז די קידושין נישט חל, האט דער גאון רבי צדוק געבעטן פונעם שווער אז ער זאל מודיע זיין פאר די רעבעצין אז זי זאל נישט טראכטן אז זי האט יעצט חתונה מיט קיין רבי, ווייל באמת איז ער נישט קיין רבי און קיינער טראכט אפילו נישט אז ער איז א רבי,
ספר פרי צדיק, על התורה ומועדים, ספר אור זרוע לצדיק, ספר לבושי צדקה, על ספרי בעל הלבושים, ספר רסיסי לילה, דברי תורה שנתגלו לו בחלום,
ער האט ליידער נישט איבער געלאזט קיין זש"ק,
דערציילט מען אז די רבי האט אמאל מסביר געווען דאס וואס שטייט אין גמרא (מסכת שבת קנ"ג) "תנן התם רבי אליעזר אומר שוב יום אחד לפני מיתתך, שאלו תלמידיו את ר"א וכי אדם יודע איזהו יום ימות אמר להן וכל שכן ישוב היום שמא ימות למחר ונמצא כל ימיו בתשובה, איז לכאורה שווער פארוואס האט דער תנא רבי אליעזר נישט געזאגט גלייך פאר די תלמידים די טעם פארוואס מען דארף תשובה טון, ווייל אפשר גייט די מענטש מארגען שטארבן,
נאר זאגט דער גאון רבי צדוק, אז רבי אליעזר האט געוואלט אויס לערנען פאר די תלמידים אז א איד ברויך באמת תשובה טון יעדן טאג און זיך פירן אלעס אזוי ווי די תורה הייסט, מיט די זעלבע מחשבה און אמת כאילו ער גייט מארגן שטארבן, ווייל אויב האט מען נאר א ספיק אויב מען גייט שטארבן איז די עבודה נישט מיט די זעלבע השלמה ווי ווען מען גלייבט באמת אז מען גייט שטארבן מארגען, און דערפאר האט די תנא רבי אליעזר געוואלט אז די תלמידים זאלן קודם פרעגן דעם שאלה און דערנאך האט ער דאס מסביר געווען מיט זיין תשובה,
אויך דערציילט מען אז די רבי האט נאכגעזאגט פון א חסיד אחד, וואס די תלמידים האבן געזאגט אז באמת האט די רבי אליין געזאגט די ווערטער אבער מחמת זיין גרויסע עניות האט ער געזאגט אז ער האט דאס געהערט פון א אנדערן, אז ער האט באמת נישט מורא פון דעם גיהנום, אדרבא ער פרייט זיך אז ער וועט קענען מאכן א נייע ברכה פארן באשעפער און זאגן בזה"ל, "ריבונו של עולם יפה דנתני, ויפה חייבתני",
נסתלק לגנזי מרומים ט' אלול תר"ס, ומנוחתו כבוד איז אונעם ביה"ח אין שטאט לובלין, סמוך ונראה צו זיין הייליגן רבי הגה"ק רבי יהודה לייב אייגער בעל תורת אמת זי"ע,
זכותו הגדול יגן עלינו ועל כל ישראל אמן.
לערן א משנה און צינד אן ליכט לעילו נשמת: *הרה"ק רבי צדוק ב"ר יעקב הכהן זי"ע.* די זכות פונעם צדיק וועט זיכער מיגן זיין.
