ר' ירחמיאל ישראל יצחק מאלכסנדר זצ"ל - כ"ט טבת תר"ע
הרה"ק ר' ירחמיאל ישראל יצחק מאלכסנדר זצוק"ל
כ"ט טבת שנת תע"ר
צווישן די אנגעזעענע חסידים פונעם רבי'ן פון אלכסנדר, האבן זיך פאררעכענט די צוויי נגי'דישע ברודער ר' דוד און ר' זלמן קאהן, ר' דוד האט גועואוינט אין לאדזש און ר' זלמן האט געוואוינט אין וואליע, און צוזאמען האבן זיי געפירט גרויסע פארצווייגטע געשעפטן פון וואס סיי האבן פארדינט אסאך געלט.
כאטש די קאהן- ברידער זענען געווען אשכנז'ישע אפשאמיגע און זייער טאטע האט זיי בכלל נישט מחנך געווען אויפן דרך החסידות, פונדעסטוועגן האבן זיי זיך געהאלטן גאר נאנט מיט'ן אלכסנדר רבי'ן, און זיי פלעגן מיט אים אדורכשמועסן אלע זייערע געשעפטליכע עניינים, און דערביי פלעגן זיי איבערלאזן פאר'ן רבי'ן פון אלכסנדר גרויסע סכומים מיט געלט.
ויהי היום, און דער ברודער זלמן איז קראנק געווארן, די דאקטוירים וואס האבן אים אונטערזיכט האןב פעסגעשטעלט אז עס אנטוויקלט זיך ביי אים אן ערנסטער קרענק ל"ע, אוףי וואס ער דארף דרינגענד באהאנדלט ווערן מיט די פאסיגע מעדעצינען.
ר' זלמן, נאך איידער ער האט זיך געוואנדן צום אפטייק איינצוהאנדלען די פארגעשריבענע רעצעפט, האט ער באלד ארויסגעשיקט א גוט-באצאלטער שליח קיין אלכסנדר, מזכיר צו זיין פאר'ן רבי'ן זיין מצב, און בעטן אַן עצה און ברכה.
דער רבי האט אופיגענומען דעם שליח, און אים אויסגעהערט, און ער האט אים געזאגט: זאגט פאר זלמ'נען אז ער זאל געבן א שיינעם סכום פאר הכנסת כלה וועט אלעס גוט זיין.
דער שליח איז צוריק געקומען צו ר' זלמן און איבערגעזאגט די ווערטער פונעם רבי'ן, האט ר' זלמן באלד געועמן טויזענט רובן און ד אס פארטיילט פאר הכנסת כלה.
די רעזולטאט דערפון האט נישט פארשפעטיגט צו קומען, און ער איז פולקא געזונט געווארן.
א שטיק צייט שפעטער איז דער בורדער האט ר' דוד צו ליידן ל"ע אויף שטארקע פחדים.
און די דאקטוירים האבן געזאגט אז זיין רפואה פאר דעם קען נאר זיין אויב א גייסטליכער מענטש אין וועמען ער גלייבט וועט אים פארשפרעכן א רפואה.
ר' ד וד האט געשיקט א שליח קיין אלכסנדר, אזויווי זיין ברודער ר' זלמן, און ער האט געבעטן אז דער רבי זאל אים געבן אן הבטחה אז ער וועט געזונט ווערן, דער רבי האט אים אפגעשריבן א בריוול, וואס האט זיך געליינט ווי פאלגנד:
"ר' דוד, זיי ניטש באזארגט, דו וועסט אין גיכן האבן א רפואה שלימה.
די פרייד פו ןר' דוד איז געווען אין לשער, ווען ער האט באקומען דעם בריוו, און נאך א קורצע צייט איז ער טאקע אינגאנצן אויסגעהיילט געווארן.
באלד האט ער איינגעשפאנט דעם פירל און איז אריבערגעפארן קיין אלכנסדר און אריין צום רבי'ן מבשר זיין די גוטע בשורה, און האט צוגעזאגט א הון תועפות פאר צדקה.
ר' דוד איז אהיימגפארן און ... נישט איינגעהאלטן זיין צוזאג.
איינמאל ווען ר' דוד איז אוועקגעפארן פון לאדזש אויף בעדער, איז ער שרעקליך קראנק געווארן, זיין מצב איז געווארן ערגער און ערגער פון טאג צו טאג, ער האט געשיקט עטליכע שליחים קיין אלכסנדר, זיך מזכיר זיין ווען ער האט געזען אז ער האלט שוין פאר'ן פארלאזן די וועלט האט ער געשיקט פרעגן פונעם רבי'ן, צו ער זא5ל לאזן שרייבן צוואה דארט ביי די געריכט פון קיסינגער, אבער דער רבי האט - צו די וואונדער פון אלע ארויגע - געלאזט ענטפערן:
"שרייב נישט דארט קיין צוואה, ווייל דו האסט נאך צייט אהיימצופארן קיין לאדזש".
ווען די ענפטער פונעם רבי'ן איז צוריק געקומען האט זיך ר' דוד געטראכט:
"אפשר ווייסט נישט דער רבי מיין מצב?" אבער ער האט נישט געלאזט שרייבן קיין צוואה, אפי' געזונט מצב איז שווערער און שוואכער געווארן.
איין צופרי, ווען דער אלכסנדר'ער רבי איז זיך געגאנגען וואשן אוי ףפת שחרית, פרעגט ער פונעם גבאי'ן ר' אפרים:
ר' דוד לעבט נאך?
- כ'ווייס נישט, ענטפערט דער גבאי
דער רבי האט גענומען דעם טעפל אין האנט, און אנגעפילט מיט וואסער דערנאך האט ער גענומען די האנטוך און פארקאכטערהייט גענומען ארומשפאנען פון איין צימער צום אנדערן.
ווען ער איז נכאמאל פארבייגעגאנגען דעם טעפל, האט ער דאס נאכאמאל אויפגעהויבן און ווידער אראפגעלייגט, און אזוי האט זיך דאס איבערגע'חזר'ט עטליכע מאל, ביז ער האט זיך געגעבן א שטעל אפ און געזאטג פאר'ן גבאי: "ר' אפרים, זאלסט וויסן אז ר' דוד לעבט!
ביינאכט איז אנגעקומען א שליח פון ר' דוד, און דערציילט אז ער לעבט, און ער פרעגט צי ער זאל שוין צוריקפארן קיין לאדזש?
דאן האט דער רבי זיך אנגערופן צו ר' אפרים דער גבאי: "כ'האב דיר געזאגט אז ער לעבט נאך" א משמש ווערט גאר נישט נתפעל אפי' פון אפענע מופתים, הא?!
נאך עטליכע טעג איז ר' דוד געקומען צו פאר'ן קיין אלכסנדר ווי ער האט אויסגעצאלט זיין נדר און פלוקאם געזונט געווארן.
כ"ט טבת שנת תע"ר
צווישן די אנגעזעענע חסידים פונעם רבי'ן פון אלכסנדר, האבן זיך פאררעכענט די צוויי נגי'דישע ברודער ר' דוד און ר' זלמן קאהן, ר' דוד האט גועואוינט אין לאדזש און ר' זלמן האט געוואוינט אין וואליע, און צוזאמען האבן זיי געפירט גרויסע פארצווייגטע געשעפטן פון וואס סיי האבן פארדינט אסאך געלט.
כאטש די קאהן- ברידער זענען געווען אשכנז'ישע אפשאמיגע און זייער טאטע האט זיי בכלל נישט מחנך געווען אויפן דרך החסידות, פונדעסטוועגן האבן זיי זיך געהאלטן גאר נאנט מיט'ן אלכסנדר רבי'ן, און זיי פלעגן מיט אים אדורכשמועסן אלע זייערע געשעפטליכע עניינים, און דערביי פלעגן זיי איבערלאזן פאר'ן רבי'ן פון אלכסנדר גרויסע סכומים מיט געלט.
ויהי היום, און דער ברודער זלמן איז קראנק געווארן, די דאקטוירים וואס האבן אים אונטערזיכט האןב פעסגעשטעלט אז עס אנטוויקלט זיך ביי אים אן ערנסטער קרענק ל"ע, אוףי וואס ער דארף דרינגענד באהאנדלט ווערן מיט די פאסיגע מעדעצינען.
ר' זלמן, נאך איידער ער האט זיך געוואנדן צום אפטייק איינצוהאנדלען די פארגעשריבענע רעצעפט, האט ער באלד ארויסגעשיקט א גוט-באצאלטער שליח קיין אלכסנדר, מזכיר צו זיין פאר'ן רבי'ן זיין מצב, און בעטן אַן עצה און ברכה.
דער רבי האט אופיגענומען דעם שליח, און אים אויסגעהערט, און ער האט אים געזאגט: זאגט פאר זלמ'נען אז ער זאל געבן א שיינעם סכום פאר הכנסת כלה וועט אלעס גוט זיין.
דער שליח איז צוריק געקומען צו ר' זלמן און איבערגעזאגט די ווערטער פונעם רבי'ן, האט ר' זלמן באלד געועמן טויזענט רובן און ד אס פארטיילט פאר הכנסת כלה.
די רעזולטאט דערפון האט נישט פארשפעטיגט צו קומען, און ער איז פולקא געזונט געווארן.
א שטיק צייט שפעטער איז דער בורדער האט ר' דוד צו ליידן ל"ע אויף שטארקע פחדים.
און די דאקטוירים האבן געזאגט אז זיין רפואה פאר דעם קען נאר זיין אויב א גייסטליכער מענטש אין וועמען ער גלייבט וועט אים פארשפרעכן א רפואה.
ר' ד וד האט געשיקט א שליח קיין אלכסנדר, אזויווי זיין ברודער ר' זלמן, און ער האט געבעטן אז דער רבי זאל אים געבן אן הבטחה אז ער וועט געזונט ווערן, דער רבי האט אים אפגעשריבן א בריוול, וואס האט זיך געליינט ווי פאלגנד:
"ר' דוד, זיי ניטש באזארגט, דו וועסט אין גיכן האבן א רפואה שלימה.
די פרייד פו ןר' דוד איז געווען אין לשער, ווען ער האט באקומען דעם בריוו, און נאך א קורצע צייט איז ער טאקע אינגאנצן אויסגעהיילט געווארן.
באלד האט ער איינגעשפאנט דעם פירל און איז אריבערגעפארן קיין אלכנסדר און אריין צום רבי'ן מבשר זיין די גוטע בשורה, און האט צוגעזאגט א הון תועפות פאר צדקה.
ר' דוד איז אהיימגפארן און ... נישט איינגעהאלטן זיין צוזאג.
איינמאל ווען ר' דוד איז אוועקגעפארן פון לאדזש אויף בעדער, איז ער שרעקליך קראנק געווארן, זיין מצב איז געווארן ערגער און ערגער פון טאג צו טאג, ער האט געשיקט עטליכע שליחים קיין אלכסנדר, זיך מזכיר זיין ווען ער האט געזען אז ער האלט שוין פאר'ן פארלאזן די וועלט האט ער געשיקט פרעגן פונעם רבי'ן, צו ער זא5ל לאזן שרייבן צוואה דארט ביי די געריכט פון קיסינגער, אבער דער רבי האט - צו די וואונדער פון אלע ארויגע - געלאזט ענטפערן:
"שרייב נישט דארט קיין צוואה, ווייל דו האסט נאך צייט אהיימצופארן קיין לאדזש".
ווען די ענפטער פונעם רבי'ן איז צוריק געקומען האט זיך ר' דוד געטראכט:
"אפשר ווייסט נישט דער רבי מיין מצב?" אבער ער האט נישט געלאזט שרייבן קיין צוואה, אפי' געזונט מצב איז שווערער און שוואכער געווארן.
איין צופרי, ווען דער אלכסנדר'ער רבי איז זיך געגאנגען וואשן אוי ףפת שחרית, פרעגט ער פונעם גבאי'ן ר' אפרים:
ר' דוד לעבט נאך?
- כ'ווייס נישט, ענטפערט דער גבאי
דער רבי האט גענומען דעם טעפל אין האנט, און אנגעפילט מיט וואסער דערנאך האט ער גענומען די האנטוך און פארקאכטערהייט גענומען ארומשפאנען פון איין צימער צום אנדערן.
ווען ער איז נכאמאל פארבייגעגאנגען דעם טעפל, האט ער דאס נאכאמאל אויפגעהויבן און ווידער אראפגעלייגט, און אזוי האט זיך דאס איבערגע'חזר'ט עטליכע מאל, ביז ער האט זיך געגעבן א שטעל אפ און געזאטג פאר'ן גבאי: "ר' אפרים, זאלסט וויסן אז ר' דוד לעבט!
ביינאכט איז אנגעקומען א שליח פון ר' דוד, און דערציילט אז ער לעבט, און ער פרעגט צי ער זאל שוין צוריקפארן קיין לאדזש?
דאן האט דער רבי זיך אנגערופן צו ר' אפרים דער גבאי: "כ'האב דיר געזאגט אז ער לעבט נאך" א משמש ווערט גאר נישט נתפעל אפי' פון אפענע מופתים, הא?!
נאך עטליכע טעג איז ר' דוד געקומען צו פאר'ן קיין אלכסנדר ווי ער האט אויסגעצאלט זיין נדר און פלוקאם געזונט געווארן.
