איך האב אמאל געהערט פון ר' יצחק זילבער ע"ה אז פון דעם וואס שטייט אין פסוק "בטבעת, הארן יהיו הבדים לא יסרו ממנו" קומט אויס אז דער וואס העלפט צו טראגן די תורה (ווי די בדי הארון מיט וועלכע האט מען געטארגן דעם ארון העדות מיט די תורה) איז מובטח אז אויך ער אליין קיין מאל וועט זיך נישט "אפשיידן" פון איר - שנאמר "לא יסרו ממנו".
פון ר' ישראל דוד זז"ג איז דא א שיינע שמועס איבער דעם פסוק "שמרו משפט ועשו צדקה" אז פארדעם איז פר' משפטים פאר תרומה, צו זאגן אז כדי מקיים צו זיין מצוות צדקה בשלימותו, ברויך מען קודם נזהר זיין אין הל' משפטים אז עס זאל זיין ריין ערליך געלט.
דער מדרש די וואך ווייסן דאך אלע, "בשעה שאמר הקב"ה ויקחו לי תרומה מיד אמרו ישראל שמע ישראל" מיט די לצה אז ווען מ'בעט ביים דאווענען צדקה לייגט מען ארויף די האנד אויף די אויגן שמע ישראל..... כעי"ז האט איינער געזאגט א מדרש, "בשעה שאמר הקב"ה לי הכסף ולי הזהב, מיד אמרו כנסת ישראל אני לדודי ודודי לי" אז דו האסט דאס געלט, בינעך גוט מיט דיר.......
בערך מיט א 40 יאר צוריק האב איך גיהערט פון ווינער רב זצ"ל א הערליך ווארט אויף די פרשה וואס ער האט עס גיהערט פונעם 'קרן לדוד' ווען ער האט דארט גילערנט.
"ועשו לי מקדש ושכנתי בתוכם.ככל אשר אני מראה אותך את תבנית המשכן...וכן תעשו"
זאגט דער הייליגער קרן לדוד אז עס איז ידוע וואס דער של"ה הקדוש אין אנדערע זענען מדייק אז עס וואלט גידארפט שטיין 'בתוכו' אין נישט א לשון רבים 'בתוכם', נאר דער רבש"ע האט גיזאגט 'ושכנתי בתוכם' בתוך כל אחד ואחד, דער יוד דארף זיך אזוי פירען אז ער זאלל זיין ראוי פאר השראת השכינה, האט משה רבינו גפרעגט וואס זאל איך זיי זאגען אין וואס זאלל איך זיי ווייזען וויא אזוי דארף מען זיך אויף פירען צוציקומען צו אזוי מצב. האט כביכול גיענטפערט
"...ככל אשר אני מראה אותך..." איך וועל 'דיך' וייזען, 'דוא' וועסט זיין דער 'מוסטער' פאר זיי
דער רשב"א פרעגט אזוי, צדקה איז דאך א מצות עשה מן התורה אויב אזוי פארוואס מאכט מען נישט קיין ברכה אויף דער מצוה פון צדקה? ענפערט דער רבי ר' בונם פון פשיסכא זי"ע אז ווען מען וואלט געמאכט א ברכה אויף נתינת צדקה, וואלט מען אזוי ווי דער שטייגער ביי אנדערע ברכות און מצות, געמאכט א הכנה, און געגאנגען זיך וואשן די הענט, און געמאכט דער ברכה מיט אלע כוונות, און דערווייל וואלט דער ארימאן געקענט אויסגיין פון הינגער, דערפאר ביי אזא מצוה דארף מען שנעל טוהן דער מצוה אהן קיין הכנות.
אין שפת אמת שטייט אז דער טעם פארוואס די תורה באנוצט זיך מיט'ן ווארט "ויקחו" (נעמען) און נישט "ויתנו" (געבן) ווייל דער וואס געבט צדקה מיינט אז "ויתנו" ער גיבט, אבער אין אמת'ן "ויקחו" נעמט ער פאר זיך אליינס זכותים.
דער ווילנא גאון זאגט אז דערפאר שטייט "תקחו את תרומתי", ווייל דער וואס גיבט צדקה דארף אזוי שטארק וויסן אז עס איז פאר איהם א טובה און א זכות אז ער גיבט צדקה, אזוי ווייט אז ער זאל זיך בעטן ביי די גבאי צדקה און זאגן "תקחו את תרומתי" איך בעט אייך "נעמטס שוין פון מיר מיין נדבה".
ר' יצחק מווארקער זי"ע פרעגט, מיר ווייסן דאך אז אפילו שלעכטע מדות למשל כעס, עקשנות, גאווה, וכדו', קען מען אויסנוצן אויף גוטס, אויב אזוי ווי אזוי קען מען אויסנוצן "אפיקורסס" אויף גוטס? עס איז דאך נישט דא ערגער ווי א "אפיקורס"? האט ער געענפערט, אז מען קען דאס אויסנוצן אויף גוטס, ביי דער מצוה פון "צדקה", ווייל ווען עס קומט אן ארימאן און פארציילט זיין ביטערע מצב, איז דער שטייגער אז אנשטאט מען זאל איהם געבן א שיינע נדבה, ערקלערט מען איהם אז עס איז נישט וויכטיג אז ער זאל ארומגיין פאר געלט, בעסער זאל ער האבן אמונה און בטחון און'ם רבונו של עולם, און ער וועט שוין העלפן. זאגט דער הייליגער ר' יצחק מ'ווארקער זי"ע, אז ביי די אייגענע פראבלעמען דארף מען האבן בטחון, אז דער אייבערשטער וועט העלפן, אבער ווען עס קומט צו יענעם, דארף מען נישט רעדן פון אמונה, נאר מען זאל איהם באלד העלפן, אזוי ווי ער וואלט נישט געהאט (חס ושלום) ווער עס זאל איהם העלפן.
אין אמרי חיים שטייט אויפן פסוק "ויקחו לי תרומה" זאגט דאך רש"י "לי לשמי". דער ווארט לשמי איז בגימ' "לב שמח" דאס איז מרמז אז צדקה דארף מען געבן מיט א פרייליך הארץ.
פון הייליגן רבי משה לייב סאסיבער זי"ע זאגט מען נאך, אז ער האט געזאגט, אז מען לערנט זיך פון'ם לחם הפנים וואס דארט שטייט "לחם פנים לפני תמיד" ווי אזוי עס דארף אויסזעהן א טיש פון א יוד, אז אויף דער אייגענער טיש זאל אויך זיין "לחם לפני תמיד" אייביג זאל זיין ברויט אנגעגרייט פאר ארימעלייט.
פון הייליגן מהר"ש מבעלזא זי"ע שטייט אזוי, א יוד וואס האט נישט קיין געלט צו געבן אסאך צדקה, און ער גיבט דאס ביסעל צדקה מיט א גוט הארץ און ליבשאפט, וועט איהם דער אייבערשטער העלפן אז ער וועט האבן אסאך געלט כדי אז ער זאל קענען געבן נאך און נאך. און דאס איז דער פסוק מרמז, "מאת כל איש אשר ידבנו לבו וגו' זאגט רש"י רצון טוב" קען מען זאגן אזוי "מאת כל איש", ווען וועט דער ארימאן קענען געבן, אזוי ווי יעדער איינער? "לשון רצון טוב" אויב דער ביסעל וואס ער וועט געבן וועט זיין מיט א גוט און פרייליך הארץ.
די דורכשניטליכע עלטער פון קרעטשמע מיטגלידער איז דעם ענדע-וואך געשטיגן מיט א שפאר ביסל יארן! איינער האט נאך געהערט ווערטער פון ווינער רב מיט א 40 יאר צוריק, דער צווייטער גרייט אן תורות פאר די אייניקלעך.
עס איז ווערט צו באגריסן די צופלוס פון דעת זקנים צווישן אונזערע ווענט. כל זמן שמזקינים דעתן מתיישבת עליהן, און האפנטליך וועט דאס אויף אונז אויך משפיע זיין לטובה ולברכה.
קרעמער האט געשריבן:
די דורכשניטליכע עלטער פון קרעטשמע מיטגלידער איז דעם ענדע-וואך געשטיגן מיט א שפאר ביסל יארן! איינער האט נאך געהערט ווערטער פון ווינער רב מיט א 40 יאר צוריק, דער צווייטער גרייט אן תורות פאר די אייניקלעך.
עס איז ווערט צו באגריסן די צופלוס פון דעת זקנים צווישן אונזערע ווענט. כל זמן שמזקינים דעתן מתיישבת עליהן, און האפנטליך וועט דאס אויף אונז אויך משפיע זיין לטובה ולברכה.
