והנה הובא מעשה רב בענין זה ממרן בעל האגרות משה בתלמיד ישיבת תפארת ירושלים בן להורים פשוטים שהאב הי' רחוק מן התורה בשהבן הי' מגיע לשבת הביתה הי' מטפטף את משנתו כשהאב שואלו לפרש דבריו וביקש לראות את הגמ' שבידו האב שהבין את המשמעות של לימוד התורה החל ללמוד את השפה הארמית לצורך לימוד הגמרא לאתר כשלוש שנים כאשר האב ידע את הדף הראשון על בוריו ביקש האב מבנו לעשות סיום על הדף השיב בנו כי אין הדרך לעשות סיום על דף אלא על מסכת שלימה אך לאחר הפצרות האב הלך לשאול שאלה זו את מורו ורבו הגאון ר' משה פיינשטיין והשיבו הייתי בימי חיי בהרבה סוגי סיומים על משניות גמרות משנה ברורה ועוד אך לא זכיתי להיות בסיום על דף אהד בודד שנלמד מתוך עמל ויגיעה במשך שלוש שנים אמור לאביך שיעשה סיום ואף אני אבוא למסיבתו בשמחתו עמד האב והקריא את השורה האחרונה של אותו הדף ואחרי כן נערכה סעודת מצוה ברוב פאר והדר מתוך שירה וזימרה הבוקר אור והאנשים שולחו לכתיהם חתן הדף עלה על יצועו ושוב לא קם כאשר בא הבן לספר דבר זה לרבו אמר לו יש קונה עולמו בשעה אחת ויש קונה עולמו בדף אחד.
ohrchodosh האט געשריבן:
איך זוך די מקור המעשה, א גדול איז געגאנגען שתדלן ביים קעניג און געפערליך געוויינט און געזאגט נישט איך וויין כלל ישראל וויינט פון מיר
מען פארציילט עס אויף די צייטן פונעם טיילונג אין אונגארן, איך געדענק נישט וועלכער גדול, אפשר דער מחנה חיים, ביים קייזער פראנץ יאזעף
די מעשה איז געווען מיט די מלכה מארי' טערעזעיא ווען די שטאט ראט און פראג האט געמאכט צרות און מהאט געשיקט שתאדלנים און דער רעדנער איז געווען ר' זלמן קרוב וואס ער האט געהאט זייער א דיקער שטימע און ווען ער האט געשריגען האט די מלכה געזאגט ער זאל רעדען רואיגער און מיט דרך ארץ האט ער גענפערט אז ער רעדט נישט פון זיך סשרייט ארויס פון אים די קולות פון אלע אידען און פריערדיגע האבען גטייטשט ביי משה רבינו ותראהו הילד והנה הנער בוכה און רש"י שטייט קולו כנער האט זי געזען א בעבי האט א שטימע פון אן בחור האט זו געזאגט סמיז זיין אז דאס קול איז מילדי העברים ער וויינט פאר אלע אידישע קינדער די מעשה פון הארץ שפראך איז א צוויטער מעשה
והוא פלאי האט געשריבן:
די מעשה מיט הארץ שפראך איז געווען וועגען רבנים לערנען שפראך, מיטן חפץ חיים
דארט איז געווען די מעשה אז דער חפץ חיים האט נישט געלאזט נעמען איינער וואס האט געקענט די שפראך? און דער קייסער האט נישט פארשטאנען וואס דער גדול האט געזאגט האט דער דאלמלטשער געוואלט איבער זאגען האט דער קיסר געזאט אז הארץ שפראך פאשטייט ער כמדומה אז אזוי האב איך געליינט און חפת חיים עה"ת
איך זוך שטארק עפעס שיינע סיפורים און ערציילונגען איבער דעם ענין פון צדקה און גיין נאך געלט, ספעציעל פאר בחורים אין ישיבה, צו נוצן פאר א צדקה-ארגאניזאציע וואס פירט דורך א קאמפיין צווישן די תלמידים פון א ישיבה אריינצוברענגען געלט בימי הפורים הבעל"ט.
איי וואלד ריעלי אפרישיעט אויב איינער קען מיר דערמיט ארויסהעלפן.
זאג נאר האט געשריבן:
איך זוך שטארק עפעס שיינע סיפורים און ערציילונגען איבער דעם ענין פון צדקה און גיין נאך געלט, ספעציעל פאר בחורים אין ישיבה, צו נוצן פאר א צדקה-ארגאניזאציע וואס פירט דורך א קאמפיין צווישן די תלמידים פון א ישיבה אריינצוברענגען געלט בימי הפורים הבעל"ט.
איי וואלד ריעלי אפרישיעט אויב איינער קען מיר דערמיט ארויסהעלפן.
דאנק פון פאראויס
דער ברך משה האט דערציילט כמה פעמים ביי די דרשות פתיחה פונם הייליגן דברי חיים אז ווייל ר' (מאיר נתן?) איז נישט געגאנגען נאך געלט, איז ער געגאנגען בארוועס אין גן עדן.
עס איז דא די באקאנטע מעשה אז איינע פון די תלמידי בעש"ט האבן אין א וואכען טאג געפראוועט א גאנצן סדר פון שבת, די בגדי שבת, תפילות שבת, מאכלי שבת, וכו' און זיי האבן געשפירט די זעלבע קדושה, זענענן זענענן געלאפן צו זייער רבין מיט א געוויין אז מעגליך אז אפילו שבת איז עס נאר א איינרעדעניש והא ראיה אז אינדערוואכען האבן זיי עס געשפירט, האט ער זיי גענעפערט אז די בגדי שבת איז אזוי גרויס אז עס קען אראפ ברענגן הערות שבת אפילו אין א וואכען טאג.. וכו'