מען דארף געדענקען דא אז טאקע די פאלק וואס האט געהאט א שם ביי די גוים אלס די מערסטע מענטשליך מיט די בעסטע "מענערס" זיי זענען געווען די גרעסטע רוצחים פין כלל ישרא-ל מאז היתה ישרא-ל לגוי זעט מען וואס עס איז באהאלטען אינטער די מענערס רציחה אויפען ערגסטען פארעם
אבער ווען עס קומט צו מעננער'ס, -פון וואס יענטאאש רעדט- דארט זעה איך נישט אז די תורה צו די רבנן, זאלן אונז זאגן אז מיר זאלן זיך אויפ-פירן ווי חיות, פארקערט,
אבער ווען עס קומט צו מעננער'ס, -פון וואס יענטאאש רעדט- דארט זעה איך נישט אז די תורה צו די רבנן, זאלן אונז זאגן אז מיר זאלן זיך אויפ-פירן ווי חיות, פארקערט,
ודו''ק.
איך האלט פונקט וואו דו, דו באציסט אבער אינגאנצען נישט צו מיין פוינט, ליין עס נאכאמאל, כהאב נישט קיין נערווען
שלום-עליכם יענטאאש. שוין זוי לאנג נישט געזען. זוי לאנג נישט געהערט פון דיר. ס'טיצעך? וויזוי גייט עס? כ'זע ב"ה אז ד'האסט מצליח געווען. שוין זעך ערלויבט צו כאפן א נסיעה'לע קיין ליזענסק. אהה. ב"ה. ס'א'גוטע בשורה פאר אונז אלע. נו, זאל דער פון אויבן העלפן אז זאלסצעך האבן אויסגעבעטן אלדאס גוטס, און דער זכות פון הייליגן רבי'ן ר' מיילעך זאל דיר באגלייטן אויף ווייטער אויך מיט א ברכה והצלחה בכל ענינים.
ששש... טראץ וואס דיינע ארטיקלען זענען איינס אין די קרעטמשע, און איינס אין דער וועלט, שאין דוגמתו, איז מיר אבער פארט גרינגער אויפן הארץ צו זעהן אז האסט מצליח געווען ווי איידער צו זען דיינע פרייע-צייטיגע גאלדענע ארטיקלען כבימים מקדם. און איך האף טאקע אז דיינע עפטערע ערשיינונגען בין כותלי הקרעטשמע, די לעצטע פאר טאג, איז טאקע מחמת דיין הצלחה איז שוין למעלה מן המשוער אויף אזוי ווייט אז ד'האסט שוין צייט צו אונז אויך, געלט וקרעטשמע במקום אחד...
עס איז איבריג צו זאגן אז דיין ארטיקל "דער חסיד אקעגן דעם עראפלאן" איז רייך אין תוכן, פיהל מיט הומאר, און איז געווען א ריכטיגע פארגעניגן אדורכצוליינען. איך וועל זיך נישט באציען אויף די ווערטערליכע אויסלייג פון דיין באשרייבונג, נאר צולייגן עטליכע פונקטן וואס אנבאלאנגן דעם אינהאלט דערפון.
דו ברענגסט ארויס דעם וואויל באקאנטן פאקט אז אידישע קינדער האבן א נויגונג צו 'פארפירן' ווען אימער עס מאכט זיך זיי נאר א פאסיגע געלעגנהייט, און דאס קומט גאר שטארק צום אויסדרוק ווען מען געפונט זיך אין די העכערע ספערן, ארומגענומען מיט בני נח פון אלע זייטן, נאך דערצו ווען מען שפירט זיך אביסל אין א היימישע אטמאספערע, ס'טייטש 'מעכיל' פון 'מיין שוהל' אדער 'יוקל' פון 'מיין בלאק' פארט אויך אויף די נסיעה.
דיין באשרייבונג איז אראפגעשטעלט געווארן אין א פארמאט פון א נסיעה קיין ליזענסק, א זאך וואס איך האב דערווייל נישט 'מיטגעמאכט' (און עס איז נישט געפלאנט אינעם נאנטן צוקונפט, צוליב סיבות וואס איך וועל אי"ה שפעטער ערקלערן), אבער אויף עראפלאנען בין איך שוין היבשע מאל געפארן, הגם איך האב ב"ה נישט באגעגנט אפילו האלב פון דעם בילד וואס דו שטעלסט פאר, מעגליך צוליב דעם וואס ווייניג אידעלעך האבן זיך מיטגעכאפט מיט מיינע נסיעה'לעך, אדער ווייל מיר האבן ב"ה אן אנדער סארט חינוך באקומען (אדער: באקומען עטוואס חינוך און הדרכה) אין הלכות אויפפירונג און באנעמונג "בין ישראל לעמים".
איבערשמועסנדיג דיין ארטיקל מיט א ידיד וואס איז געזעסן נעבן מיר ביי א מסיבה'לע נישט לאנג צוריק, האט ער מיר איבערדערציילט אן עפיזאד וואס האט 'אים' ארויסגענומען פון די כלים בשעתו, און איז געבליבן איינגעקריצט אין די טיפע מח קעמערלעך זיינע אלץ א "סואוועניר" פון יענע נסיעה צו מקומות הקדושים. ער איז טאקע אויך געפארן קיין ליזענסק, מיט א נסיעה וואס איז געווען בהשתתפות אדער גאר בראשות עפעס א געוויסן אדמו"ר, וואס איז דאן געווען אין 'יאהר' נאך זיין פאטער, דער פלוני-אלמוני'ער רבי זצ"ל.
עס האט זיך דאן אזוי צוגעפירט אז דער פילאט האט אויסגערופן אויפן הויכהילכער "רבותינו הגיע זמן צום לאנדן" פונקט אינעם זעלבן צייט וואס דער אדמו"ר האט געהאלטן אינמיטן פארזאגן הויכע שמונה עשרה פאר די חסידישע רייזנדע, פארשטייט זיך אליין אז דער רעוועלע (אדמו"ר) האט קיין ענגליש נישט געטארט פארשטיין, אלזא ווי נאר ער האט אויסגעטרעטן פונעם דביקות'דיגן שעמענעסרע האבן די געטרייע חסידים זיינע אים דאס געגעבן צו פארשטיין אויף מאמע לשון, אז מען דארף זיך קונה שביתה זיין, צוריקזעצן אויף די ערטער איינגעבינדענערהייט, ווייל מען דערגרייכט שוין די פוילישע ערד.
ווייזט אויס אז 'אויסטרעטן' ביי דעם רבי'ן מיינט נאכנישט התפשטות הדביקות ח"ו, ווייל ער איז ווייטער פארבליבן עומד על עמדו אלץ דער בעל תפילה ווי גלייך נישט אים מיינט מען דא. דער פילאט האט געטאן וואס זיין פליכט פארלאנגט, אויסרופנדיג נאכאמאל אז די פאסאזשירן זאלן זיך ביטע אראפזעצן, אנדערש קען ער נישט לאנדן, אבער והוא באחת, דער רבי הייבט אן מיטן באקאנטן 'טשויבער נוסח "קדיש תתקבל" נאך אשרי-ובא לציון.
דער פילאט האט אנגעהויבן באקומען באריכטן אז ער קען רעדן צום דופן און שנעלער אויפטאן, האט ער טאקע געטאן דאס וואס זיינע פארשריפטן הייסן, זיך צוריקגעדרייט און צירקולירט אין די לופטן במשך דעם גאנצן 'יום' און 'קוה', ענדליך ענדליך נאכן אפפארטיגן עלינו לשבח מיט אל תירא (אפשר גאר א יום תהלים מיטן יהי רצון אויך) האט דער פילאט באקומען רשות פונעם רבין'ס קאנטראל-טורעם צו לאנדן --- היכי דמי חילול השם!
אבער אז מען רעדט שוין פון 'נסיעות' צו 'מקומות הקדושים' וויל איך אנפרעגן דעם עולם א פראגעלע וואס עגבערט מיר שוין א לענגערע צייט, זינט אלע מיינע חברים זענען אלץ חתן געפלויגן קיין פוילן/רוסיע און וואו נישט. מיינט דאס טאקע אז איך בין דער איינציגער וואס גלייכט בעסער די אייגענע בעט און הכנות צימער ווי די ראסטיגע 5-שטערן האטעל אין ליזענסק אדער די הערליך אויסגעשניצטע לאך אין דער ערד וואס ווערט דארט באנוצט אנשטאט א בית הכבוד? שפירט איר טאקע א דירעקטע געשמאק אין נוצן סענד-פאפיר במקום אשר-יצר פאפיר?
ביי מיר איז א האטעל, אפילו א מערב-וועלט האטעל מיט אלע פיטשעווקעס, כמעט ווי אן אפקומעניש. די זיבעצן קושענעס וואס ווערן צוגעשטעלט, שלעפן מיר נישט אזוי גוט איין ווי די איין פארנוצטע אויסגעדראשענע קושעלע וואס האלט מיר שוין אונטער דאס קעפעלע די לעצטע פאר יאר. די מאנגל אין עסנווארג און געטראנקן געבן אויך נישט צו צום געשמאק, איך וואלט גערן אויפגעטוישט די מיני-באר פונעם האטעל צימער, מיט מיין גרויסע פרידזשידער אינדערהיים וואס פארמאגט טאקע נישט קיין ביר און ברוינפן, דאקעגן פארמאגט עס אבער א קאלט גלעזל מאראנצן זאפט מיט א גוטן הכשר.
אין מיין ווילדסטן חלום קען איך זיך נישט דערזען ערגעץ וואו מעבר לים, שלאפנדיג אויף א 'קאוטש' באס צווישן הודיא-נאנאש און וואשארהעלי אנשטאט אין מיין באקוועמען געלעגער איינגעקורטשעט ביי די וואנט, און תהלים זאגט זיך פונקט אזוי געשמאק זיצנדיג אויפן פארעדיגן בענקל ביי מיר אין שטוב, בפרט אז אויסגערוהטערהייט קען מען בעסער אינזין האבן די פירוש המלות.
איר ווילט מיר אנהייבן דערציילן איבער דערהויבנקייט, געגועים, השתפכות הנפש וואס מען קען טאקע נאר שפירן סמוך ונראה? פרובירט אמאל צו צאלן אנדערטהאלבן טויזענט דאלער פאר א נסיעה וואס נעמט אייך זיבן טעג און נעכט איבער שטומפיגע וועגן און וואקלדיגע שטעגן (מוז נישט זיין דוקא אין פוילן, בדיעבד איז לבנון אדער די מערב ברעג אויך גוט), אן קיין געהעריגע געלעגער אדער מאלצייטן, אוי וועט איר וויינען ביים קומענדיגן מאל די באס וועט זיך אפשטעלן ביי א שטיין אין פעלד...
איך בין שוין צו ווייט פארפארן, איך האב כלל נישט געקלערט אזוי טיף אריינצוגיין אינעם ענין פון נסיעות, אבער איך בין געווען שולדיג אן ענטפער פאר יענטאאש'ן, האב איך געוואלט באצאלן טאקע כמו שכתוב.
איידער איך שליס מיינע רייד, מוז איך כדי לסיים בדבר טוב – בפרט אין אן אשכול וואס ברענגט עטוואס ארויס דאס פארקערטע – כאטש אויפן שפיץ גאפל ארויסברענגן די מעלות פון כלל ישראל. דאס וועט מיר יעדער מודה זיין אז מען קען רעדן און רעדן, דערציילן און ארויסברענגן די מעלות פון אידישע קינדער, און ניטאמאל אנרירן אפס קצהו דערפון.
איך וועל נישט גיין צו ווייט. נעמט אזא ארגעניזאציע ווי "חסד" (אין קרית יואל "גמ"ח הצלה"), דאס שפראך איז ארים און עס איז באמת נישטא די ווערטער אויסצורימען די טייערע אינגעלייט וואס רייסן זיך אפ אינמיטן טאג פון די געשעפטן כדי גרינגער צו מאכן פאר פאציענטן און זייערע פאמיליעס, די טייערע דיספעטשערס וועלכע ארבעטן ביטער שווער צוזאמצופארן וואלונטירן און משפחה מיטגלידער, אינמיטן די אנגעצויגנסטע טעג פון ערב פסח און פורים אליין. אומגלויבליך צו וואס אונזער דור האט זוכה געווען, און מיט דעם אליין קענען מיר שפאצירן אקעגן משיח בקומה זקופה.
נעם אזא ארגעניזאציע ווי "מתעסקים". אקורשט קום איך פון א ניחום אבלים ל"ע, ביז מען זעט נישט אליין וואס זיי שטעלן צו פאר א בית אבל רח"ל – און מען זאל טאקע קיינמאל נישט וויסן – קען מען זיך נישט פארשטעלן אז אזא סערוויס איז בחנם, פריי פון אפצאל. זיי שטעלן צו "אלעס" וואס פעלט זיך אויס (זאל זיך אודאי נישט אויספעלן), אנגעהויבן פון סידורים, משניות (מיט פירושים און בילדער!), ספרי הלכה הנחוצים, טישן, אלע סארטן בענקליך (הויכע פאר די מנחמים, נידריגע פאר די אבלים, אפילו נידריגע קאוטשעס פאר עלטערע אדער שוואכע רח"ל), ארון הקודש, ספר תורה, פארטעבל עירקאנדישן'ס, היטער'ס, וואסער מאשינען, און וואס נישט?
כי אמרתי עולם חסד יבנה, ממש א וועלט פון חסדים טובים היינטיגע צייטן, נעם אפיר די אלע סארט ביקור חולים ארגעניזאציעס. דער גוי עפנט מויל און אויג און קען זיך נישט גלייבן אז דער עם הנבחר לאזט נישט איבער קיין קרוב משפחה אין שפיטאל אן אויפזיכט, און די וואס פארמאגן ליידער נישט קיין נאנטע פאמיליע מיטגלידער, ווערן באזארגט מיט שטענדיגע וואלונטירן וועלכע קומען זיי באזוכן טעגליך, זיך אומקוקן אויף זייערע באדערפענישן און זיכער מאכן אז זיי באקומען די ריכטיגע באהאנדלונגען.
ווארימע נארהאפטיגע מאלצייטן ווערן טעגליך ארומגעפירט אין אלע שפיטעלער דורך נשים צדקניות פאר קראנקע און זייערע נאנטע, געטרייע וואלונטירן פיטערן כראניש קראנקע אידן און אידענעס וועלכע קענען נישט אליין נעמען דעם לעפל אין מויל אריין, די ליסטע גייט ווייטער און ווייטער, הזמן יכלה והם לא יכלו, כאפט נאר א בליק אין די היימישע אויסגאבעס וויפיל גמ"ח'ין גרינדן זיך אויף א טעגליכן באזיס צוצושטעלן פאר מענטשן אלע סארט באדערפענישן.
ואסיים מעין הפתיחה, איך האב צוגעזאגט אויף נאך יו"ט פסח א לאנגס און א ברייטס, ומוצא שפתי אשמור, ובזה אצא בשלום מן הגוד"ש.
