אידישע וועלט פארומס

עיין כאן
http://www.hebrewbooks.org/pagefeed/heb ... 46_108.pdf

נאר א מנהג חסידים

אין זידיטשויב זאגט מען אויך נישט יעדן פרייטאג און יעדן זונטאג

יוראפ האט געשריבן: אין זידיטשויב זאגט מען אויך נישט יעדן פרייטאג און יעדן זונטאג

פרייטאג נישט ווייל אין ארץ ישראל איז שוין שבת
זונטאג נישט ווייל א טייל האבען נאך נישט געגעסן מלוה מלכה

ישלהוסיף האט געשריבן: אין זידיטשוב זאגט מען נישט גאנץ חודש אדר אלץ "והחודש אשר נהפך מאבל ליום טוב", קומט אויס זאגט מען נישט פון ראש חודש אדר ביז י"ג סיון, בימי הספירה אויך נישט ווייל מרעכנט עס כימי חול המועד.

לפי זכרוני כותב בשו"ת שבט הלוי שגם הוא נהג שלא לומר, עד שנתעורר שאין לזה מקור והנהיג לומר כפשטות השו"ע עד ר"ח ניסן.

איך האב געוואוסט א מ'זאגט נישט וועגן די "שבעת ימי המילואים" וואס הייבט זיך אן כ"ג אדר, קען זיין איך בין נישט גערעכט.

ישלהוסיף האט געשריבן: דער מונקאטשער רב האט דאס גענומען א טריט ווייטער אין נישט געזאגט א טאג פארדעם אין א טאג נאכדעם.

אין זידיטשוב זאגט מען נישט גאנץ חודש אדר אלץ "והחודש אשר נהפך מאבל ליום טוב", קומט אויס זאגט מען נישט פון ראש חודש אדר ביז י"ג סיון, בימי הספירה אויך נישט ווייל מרעכנט עס כימי חול המועד.

ביסט זיכער דערין? ווייל איך פלעג דאווענען אין גאלאנטא, און פון דארט געדענק איך די מימרא אז פון י"א אדר ביז נאך די ז' תשלומין פון שבועות זאגט מען נישט קיין תחנון.

קרעמער האט געשריבן:

ישלהוסיף האט געשריבן: דער מונקאטשער רב האט דאס גענומען א טריט ווייטער אין נישט געזאגט א טאג פארדעם אין א טאג נאכדעם.

אין זידיטשוב זאגט מען נישט גאנץ חודש אדר אלץ "והחודש אשר נהפך מאבל ליום טוב", קומט אויס זאגט מען נישט פון ראש חודש אדר ביז י"ג סיון, בימי הספירה אויך נישט ווייל מרעכנט עס כימי חול המועד.

ביסט זיכער דערין? ווייל איך פלעג דאווענען אין גאלאנטא, און פון דארט געדענק איך די מימרא אז פון י"א אדר ביז נאך די ז' תשלומין פון שבועות זאגט מען נישט קיין תחנון.

עס איז א סתירה?

איך האב געדענקט פון י"א אדר, און ער [יש להוסיף] איז מוסיף פון ר"ח.

מ'פלעגט נישט זאגן תחנון אדער מ'האט נאר גערעדט דערפון?

קרעמער האט געשריבן: איך האב געדענקט פון י"א אדר, און ער [יש להוסיף] איז מוסיף פון ר"ח.

איהר ווילט א גרעסערע חידוש (הליכות חיים, מנהגי הגה"ק מצאנז קלויזענבורג זצ"ל - הל' נפילת אפים אות א'):
רבינו לא נהג לומר תחנון ונפילת אפים. אבער זיי ברענגען דארט צו אז בימי הסליחות ועשרת ימי תשובה האט מען מקפיד געוועהן צו זאגען אפילו במנחה.

מתקנות ביהמ"ד דקהל חסידי בעלז בעיר מונקאטש בחתי"ק רבי ישכר דוב רוקח מבעלזא זצ"ל, וזה לתו"ד לענינינו:
אין להקל באמירת תחנון רק בחתן בפניו וברית מילה כשהוא בבית מדרשינו, או אם מתפלל שם אחד מבעל ברית, וביום שיהי' בו סיום משניות או סיום הש"ס, וכל שאר הימים הנזכרים בשו"ע שאין אומרים בהם תחנון. וכן בהימים שנוהגים בבהכ"נ ובבהמ"ד של כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א בבעלז שלא לומר בהם תחנוןאו ביום שיהי' שמחה של מצוה לכלל בני בית מדרשינו, עכתו"ד.

לויט ווי איך געדענק אין מנהגי בעלז ווערט אויס גערעכנט די טעג וואס מ'זאגט נישט קיין תחנון אין בעלז.

אין צאנז האט מען נישט געזאגט תחנון בערב שבת,

אונטערוועגנס האט מען אויך נישט געזאגט קיין תחנון.

כ'מיין אז אין בעלז איז געווען די מנהג אז ביי די יארצייטן פון די בעלזא רביים האט מען געמאכט א סיום, און אזוי ארום האט מען נישט געזאגט קיין תחנון.

פליגל האט געשריבן: מ'פלעגט נישט זאגן תחנון אדער מ'האט נאר גערעדט דערפון?

דאכט זיך אז אין רבינ'ס מנין פלעגט מען זיך מנהג כמנהג זידיטשוב, ביי די אנדערע מנינים נישט [אויסער אויב דער בעל תפילה איז פויל געווען וכו'].

אינטרעסאנט צי הערן, דאווענענדיג אין א ביהמ"ד וואס איז זיך מתנהג מנהגי זידיטשויב האב'ך קיינמאל געהערט דערפון.

ישלהוסיף האט געשריבן:

קרעמער האט געשריבן: איך האב געדענקט פון י"א אדר, און ער [יש להוסיף] איז מוסיף פון ר"ח.

איהר ווילט א גרעסערע חידוש (הליכות חיים, מנהגי הגה"ק מצאנז קלויזענבורג זצ"ל - הל' נפילת אפים אות א'):
רבינו לא נהג לומר תחנון ונפילת אפים. אבער זיי ברענגען דארט צו אז בימי הסליחות ועשרת ימי תשובה האט מען מקפיד געוועהן צו זאגען אפילו במנחה.

מתקנות ביהמ"ד דקהל חסידי בעלז בעיר מונקאטש בחתי"ק רבי ישכר דוב רוקח מבעלזא זצ"ל, וזה לתו"ד לענינינו:
אין להקל באמירת תחנון רק בחתן בפניו וברית מילה כשהוא בבית מדרשינו, או אם מתפלל שם אחד מבעל ברית, וביום שיהי' בו סיום משניות או סיום הש"ס, וכל שאר הימים הנזכרים בשו"ע שאין אומרים בהם תחנון. וכן בהימים שנוהגים בבהכ"נ ובבהמ"ד של כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א בבעלז שלא לומר בהם תחנוןאו ביום שיהי' שמחה של מצוה לכלל בני בית מדרשינו, עכתו"ד.

לויט ווי איך געדענק אין מנהגי בעלז ווערט אויס גערעכנט די טעג וואס מ'זאגט נישט קיין תחנון אין בעלז.

אין צאנז האט מען נישט געזאגט תחנון בערב שבת,

אונטערוועגנס האט מען אויך נישט געזאגט קיין תחנון.

דער קלויזענבורגער רב האט אויפגעהערט זאגן תחנון אויף די עלטער, מפני שהוא עבודה גדולה (וכמדומה שגם הרה"ק מהר"א מדזיקוב לא אמר סוף ימיו), אבער שטאטס דעם האט ער געזאגט אבינו מלכינו

מהיכ"ת אז אין צאנז האט מען נישט געזאגט תחנון פרייטאג, אין סיגוט האט מען נישט געזאגט פרייטאג, והטעם ידוע מפני שהי' יומא דשוקא

והוא פלאי האט געשריבן: מהיכ"ת אז אין צאנז האט מען נישט געזאגט תחנון פרייטאג

לקט הקמח החדש (או"ח סימן קל"א סקנ"ה), וזה לשונו: "שמעתי מהצדיק מה"ר שלום אליעזר הלברשטאם הי"ד שלא אמרו בצאנז ביום ערב שבת קודש תחנון".

ועוד להוסיף מספר אור הישר והטוב החדש (ליסקא, משמיה ספר זכרנו לחיים), וז"ל: "משמיה דהרה"ק מליסקא זצ"ל נאמר בזה על פי הלצה כי לכך אין אומרים תחנון כשהוא בדרך, יען כי הדרך ממעט הממון, ולוקה [לומר תחנון וללקות על החזה באמירת אשמנו], ומשלם [כי הדרך ממעטת הממון] לא אמרינן, עכ"ד. שייט בשו"ת הרדב"ז (חלק ח' סי"ז) ד"יורדי הים כיון שהוא מקום סכנה מוטב שלא יתוודה".

אין דער הקדמה צום ספר דרשת בית היוצר (להג"ר ישראל אפרים פישל ראטה אב"ד וויידיטשקא בעמח"ס אהל אפרים) איז דא א אינטרעסאנטע עובדא בנוגע זאגען תחנון ביארצייט של צדיקים, וואס ער האט אמאהל געהאט און טאג פון דער 'אך פרי תבואה מליסקא'ס יארצייט .

שאינו יודע האט געשריבן: וואס טוט זיך מיט
תפלה לדוד
בית יעקב


איז עס פארבינדן מיט תחנון???

אין סידור פונעם בעל התניא דאכט זיך מיר שטייט אז בית יעקב האט צו טוהן מיט הלל אבער אז תפלה לדוד מיט תחנון געדענק איך נישט

אין אונזערע סידורים שטייט אז תפלה לדוד האט צו טוהן מיט תחנון און בית יעקב מיט אל ארך אפים

דאס פרעג איך מהיכן דנתני?

ישלהוסיף האט געשריבן:

קרעמער האט געשריבן: איך האב געדענקט פון י"א אדר, און ער [יש להוסיף] איז מוסיף פון ר"ח.

איהר ווילט א גרעסערע חידוש (הליכות חיים, מנהגי הגה"ק מצאנז קלויזענבורג זצ"ל - הל' נפילת אפים אות א'):
רבינו לא נהג לומר תחנון ונפילת אפים.

דאס הייסט אז ער האט קיינמאל געזאגט? (חוץ בעשי"ת וכו')