אידישע וועלט פארומס

ביי די וועי שמעלקע גראמט נישט מיט שטערקסטע. עס גראמט ענדערש מיט א "שנעלקע" און די גיסט דיך א וועק אויף....

מחותן האט געשריבן: זייער גוט שמעלקע,
אבער פאר דיר איז דא א בעסערע עצה, וועל דיר אויס די גראמען דארט ווי מען האט דיר די שענסטע אויסגעריעמט, און צינד א טעיפ דערפון איין מאל א וואך ביי דיר אין דערהיים, קענסטע עס אפילו מאכען פאר די רינגער פון דיין סעלפאון... די מיזט דאך נישט אויפהאלטן א ציבור אידן דערוועגן.

לענ"ד זאלסטו עס נישט מאכן פאר א רינגער אויף דיין פאון אויסער טאמער די לייגסט דיין טעלעפאן אויף ווייבערעיט ווען די ביסט אין מקוה... דער עולם וועט זיך אויסגליטשן...

מחותן האט געשריבן: עס איז נישט קיין מצווה.. נישט קיין ענין.. נישט קיין מנהג.. נישט קיין כיבוד.. נישט איינגענעם.. גארנישט גארנישט, און עס גייט אן מיטען גאנצן פראכט, האט עס א הסבר??

במסכת כתובות, דף ט"ז עמוד ב':
כיצד מרקדין לפני הכלה? בית שמאי אומרים כלה כמות שהיא ובית הלל אומרים כלה נאה וחסודה.
ומאן יימר אז דאס גייט ארויף דוקא אויף זיידעס און מחותנים, און נישט סתם מסובין?

ובכמה ספרי חסידות מובאים ענינים גבוהים מאוד, וכן נהגו רבותינו מראפשיץ, צאנז, סיגעט, דינוב וכו' וכו' לערוך עבודה גדולה אצל ריקודין לפני הכלה, וכן הוא מנהג ישראל בכל מקומות מושבותיהם, נאר א חילוק, ביי חסידים מאכט מען מצוה טאנץ, און ביי ליטווישע טאנצט מען סתם אביסל לפני הכלה.

במילא קודם, "עס איז נישט קיין מצוה, ענין, מנהג, גארנישט, גארנישט" איז אפגעפרעגט.

נאר, ווען דו קומסט מיט טענות אויף דעם וואס מען דארף מאכן ביי פעטערס און געשוויסטער א גאנצן בראטל און עס דארף פארנעמען א האלבע נאכט, בין איך 100 פראצענט איינשטימיג. מען דארף נישט אויסרופן אזוי לאנג פעטערס, מען דארף נישט אזוי לאנג טאנצן, און מען דארף איבערהויפט נישט טאנצן נאכאמאל מיט'ן חתן יעדער פעטער עקסטער. און די בעסטע עצה איז טאקע דאס, צו מאכן איין גרויסע כל הנערים, אזוי איז מען מקיים די מצוה, מאמר המשנה, מנהג וכו'.

אבער

מחותן האט געשריבן: דאס פארשטיי איך אויך נישט, וואטס די פוינט פון מאכען א כל הנערים?? טאנץ בכלל נישט!!
איז עפעס א לחש אז אלע פעטערס און קאזנעס מיזען עס טיען אז די נייע קאפעל זאל האבן הצלחה?

סתם אוועקמאכן?

זאלץוואסער האט געשריבן: ביי די וועי שמעלקע גראמט נישט מיט שטערקסטע. עס גראמט ענדערש מיט א "שנעלקע" און די גיסט דיך א וועק אויף....

אשרי חלקו (חלקע)

שקר_הדייעט האט געשריבן: ובכמה ספרי חסידות מובאים ענינים גבוהים מאוד, וכן נהגו רבותינו מראפשיץ, צאנז, סיגעט, דינוב וכו' וכו' לערוך עבודה גדולה אצל ריקודין לפני הכלה, וכן הוא מנהג ישראל בכל מקומות מושבותיהם, נאר א חילוק, ביי חסידים מאכט מען מצוה טאנץ, און ביי ליטווישע טאנצט מען סתם אביסל לפני הכלה.במילא קודם, "עס איז נישט קיין מצוה, ענין, מנהג, גארנישט, גארנישט" איז אפגעפרעגט.

מיינע רבי'ס פלעגען זאגען, אז מנהג אמעריקע הייסט נישט קיין מנהג,
קיינמאל פלעגן קיין פעטערס נישט טאנצן, עס איז א זאך וואס באלאנגט פאר חתן כלה און מחותנים, און - מן הסתם - אויך רבי'ס אדער געהויבענע אידן, דעיטס איט,

_
אנעים, דיין מעשה איז ווערט קעש, איך גלייב אז עס איז אמת.

שמעק_טאביק האט געשריבן: שקר הדייעט, דער ענין איז א גרויסער, אבער א חלק פונעם ענין (אויסער די תיקונים למעלה) איז כדי משמח צו זיין די כלה.
ביטע רעכן מיר אויס וויפיל כלות היינט דארפן דאס. זיי ווערן שוין מיד פון זיך אזויפיל אויפשטעלן אנכאפן דעם גארטל.

במחילת כבודך,
ווען דו זאלסט יעצט רופן דרייסיג מענטשן טאנצן פארנט פון מיר, וואלט עס מיך גארנישט פרייליך געמאכט - על כל פנים ביז מען וועט מיך נישט מכתיר זיין בכתר האדמורו"ת...

נאר וואס דען, א שמחה פון חז"ל איז נישט קיין פשוטע שמחה בעינינו. למשל חז"ל זאגן אין שמחה אלא בבשר שלמים, אדער אין שמחה אלא ביין. צופעליג איך ווער פרייליך אויך פון א פיינעם פיצא און מאלטעד. אבער א שמחה עפ"י תורה קען מען נישט דעפינירן לויט'ן דעת בעל הבית, נאר די הייליגע חז"ל האבן דאס געקענט מדגיר זיין.

אויב חז"ל האבן געזאגט "מרקדין לפני כלה", קען מען נישט פרעגן "וויפיל כלות דארפן דאס". חז"ל האבן אונז געזאגט וואס די כלות דארפן.

און חוץ מזה זאגסטו דאך אליין אז דאס איז "אויסער די תיקונים למעלה".

איבער מידעקייט, כלות ווערן נישט מיד, זיי ווארטן דערויף א גאנצן לעבן און זיי ענדזשויען יעדע רגע דערפון.

מיד ווערן מיר, די פעטערס, און אויף דעם איז דאך דא די עצה פון כל הנערים וואס האט אלע מעלות, מען טאנצט, מען איז מקיים חז"ל, מקיים דעם מנהג ישראל קדושים, מען איז משמח די כלה (לדעתי איז איין ריזיגע טאנץ סאך שענער ווי עטליכע קלענערע), און אויב האט מען שכל אז מען טאנצט נישט מיט'ן חתן (וואס יעדער האט שוין געטון עטליכע מאל אין די נאכט, און עס איז נישט קיין סיבה דאס צו טון נאכאמאל אלס "שוי-אף" פאר די פרויען), און דער בדחן האט אויך שכל, ער רופט אויס אין רגע כמימרא, איז הכל על מקומו יבא בשלום.

מחותן האט געשריבן: מיינע רבי'ס פלעגען זאגען, אז מנהג אמעריקע הייסט נישט קיין מנהג,
קיינמאל פלעגן קיין פעטערס נישט טאנצן, עס איז א זאך וואס באלאנגט פאר חתן כלה און מחותנים, און - מן הסתם - אויך רבי'ס אדער געהויבענע אידן, דעיטס איט,

מר. מחותן: איך בין נישט געווען אינדערהיים און איך ווייס נישט פון וואס דיין רבי האט גערעדט. אבער פון מיין ערשטע חתונה וואס איך געדענק פון די זיבן יאר -- וואס גייט שוין צוריק עטליכע צענדליג יארן -- האט מען אויסגערופן פעטערס.

פון ערגעץ האט דאס ר' חיים מענדל גענומען.

נאר וואס דען, אין יענע יארן האט מען געהאט איין צוויי חתונות א יאר. היינט בלי עין הרע ווען מען האט מער אין א חודש ווי אמאל אין א יאר, דארף דאס טאקע א תיקון. אבער דער תיקון איז נישט מבטל זיין, נאר מאכן קורץ און שארף. לדעתי טארן אלע פעטערס אינאיינעם נישט דויערן מער ווי 3-4 מינוט די גאנצע מעשה. אקעי, העכסטנס 5 מינוט.

שקר_הדייעט האט געשריבן:

מחותן האט געשריבן: מיינע רבי'ס פלעגען זאגען, אז מנהג אמעריקע הייסט נישט קיין מנהג,
קיינמאל פלעגן קיין פעטערס נישט טאנצן, עס איז א זאך וואס באלאנגט פאר חתן כלה און מחותנים, און - מן הסתם - אויך רבי'ס אדער געהויבענע אידן, דעיטס איט,

מר. מחותן: איך בין נישט געווען אינדערהיים און איך ווייס נישט פון וואס דיין רבי האט גערעדט. אבער פון מיין ערשטע חתונה וואס איך געדענק פון די זיבן יאר -- וואס גייט שוין צוריק עטליכע צענדליג יארן -- האט מען אויסגערופן פעטערס.

פון ערגעץ האט דאס ר' חיים מענדל גענומען.

נאר וואס דען, אין יענע יארן האט מען געהאט איין צוויי חתונות א יאר. היינט בלי עין הרע ווען מען האט מער אין א חודש ווי אמאל אין א יאר, דארף דאס טאקע א תיקון. אבער דער תיקון איז נישט מבטל זיין, נאר מאכן קורץ און שארף. לדעתי טארן אלע פעטערס אינאיינעם נישט דויערן מער ווי 3-4 מינוט די גאנצע מעשה. אקעי, העכסטנס 5 מינוט.

לאמיר דיר עס מסביר זיין, עס איז באמת נישט קיין נפק"מ צים דיסקאשען צי די ווייסט יא אדער נישט וואס מיינע רבי'ס האבן געזאגט, און צו ביסט יא אדער נישט געווען אינדערהיים, און וופיל יאר די ביסט יא אדער נישט, עס אירעליווענט צו די נושא.

די פאקט איז,
1}אויב קוקט מען מיט שכל זעט מען אז עס איז א ארויסגעוואפענע זאך ווייל עס איז נישט דא קיין גרעסערע ליצנות ווי מאכען א כל הנערים, ווייל נען ווייזט אס די מצווה טאנץ איז א עול און מען זיכט עס צי מאכען שנעל און פטור ווערען דערפון, קיין כיבוד איז עס זיכער נישט...

2}אויב קוקט מען פון א תורה שטאנפוקט זעט מען אזא אזא מנהג איז קיינמאל נישט געווען, דערפאר איז איבריג צו מאכען א כל הנערים ענדערש עס אינגאנצן אויסלאזן.

מחותן, איך בין מי אייך, אבער דארפסט נישט גיין אזוי ווייט.

אז מען זאל זאגן בקיצור א ווארט צוויי אויף יעדן פעטער, און דערנאך טאנצן אלע לפני הכלה, ודי בזה, וואלט נישט געווען אזוי געפערליך.

שמעלקא האט דאס בערך געזאגט, דאס טאנצן 'נאכאמאל' מיטן חתן יעדער עקסטערע, דאס האט טאקע קיין פשט ניט.

זאלץוואסער האט געשריבן: לענ"ד זאלסטו עס נישט מאכן פאר א רינגער אויף דיין פאון אויסער טאמער די לייגסט דיין טעלעפאן אויף ווייבערעיט ווען די ביסט אין מקוה... דער עולם וועט זיך אויסגליטשן...

אלס קומט ער מיט זיינע אויפטרעפן

לעולם יהא אדם האט געשריבן: אלע אנדערע משתתפים ווערן אויפגערופן מיטן חסידישן יעמוד מיט דעם זענען מיר יוצא ידי שניהם אלע גייען ארויס צופרידן
והכל על מקומו יבא בשלום

פערפעקט פערפעקט,

גערעכט, נאך בעסער ווי מיין פארשלאג.

דער תהילים איד האט געשריבן:

לעולם יהא אדם האט געשריבן: מ'ואלט לענ"ד איינפירן אז די מחותנים אליין מיט די חתן וכלה גראמט מען אויס כדת וכהלכה, און דעטס-אל די אלע אנדערע משתתפים ווערן אויפגערופן מיטן חסידישן יעמוד מיט דעם זענען מיר יוצא ידי שניהם אלע גייען ארויס צופרידן
והכל על מקומו יבא בשלום

מחותן, איך בין מי אייך, אבער דארפסט נישט גיין אזוי ווייט.
אז מען זאל זאגן בקיצור א ווארט צוויי אויף יעדן פעטער, און דערנאך טאנצן אלע לפני הכלה, ודי בזה, וואלט נישט געווען אזוי געפערליך.

מסכים, אבער זאג, וואס איז די מעלה פון אזא מצווה טאנץ? ווער האט הנאה דערפון? וועם טוט מען א טובה דערמיט?

א קנאפע א יאהר צוריק בין איך געווען ביי א חתונה, אן קיין תקנות (וואס וועגן דעם ענין דארף מען עפענען אן עקסטערן אשכול), וואס די מחותנים האבן איך נישט געדארפט דעם "געוואלדיגן" כבוד און הספדים וואס מ'טיילט אויס בהרחבה און דעם געהויבענעם זמן, האבן זיי געמאכט א חתונה כמנהג ירושלים, מ'האט געזינגען "יעמוד יעמוד", און ... מה אומר ומה אדבר ... יעדער !! איז ארויס צופרידן, און די גאנצע מעשה האט געדויערט נישט מעהר ווי 45 מינוט

צום טייערן מחותן זאל לעבן

איך וויל נאכאמאל אויפמערקזאם מאכן דעם עולם כ'האב נישט געמיינט זיך צו פירן אינגאנצן ווי די ארץ ישראל אידן זיך צו באגעניגן מיט'ן יעמוד אליין, ווייל אויף דעם אופן איז א שאלה (עכ"פ פאר אונז אונגערישע אפשטאם,) פון "נוח לו שלא נברא",
נאר אוודאי דארף מען באגראמען די חתן וכלה אויפן שענסטן אופן און אזוי אויך די מחותנים,
אבער ווען ס'קומט צו די שוואגערס פעטערס א.ד.ג. ווען דער גראמער דארף זיך מכלומ'פעריש באפיינען פאר יעדן איינעם און ווייזן וואס ער קען אדער וואס דער אנדערער קען אויפן חשבון פון דורכשטופן טייערע צייט און יעדער מיינט דאך אוודאי אז ער מאכט יענעם צופרידן אא"וו
(און בדרך כלל קומט אלעמאל אויס אז דער אדער יענער גייט אהיים מיט א זויערן פיקל ווייל מיין אנדערע שוואגער האסטו שענער בארימט און די צייט וואס איך הייס אין גאס א שענערער ת"ח ווי יענעם און גיי פרעג דעם אדער יענעם)
וואלט געווען די מערסטע ראטזאם אז פאר די אלע זאל מען יעמוד'ן אזוי ווי מ'רופט איס צו 'ןעליה מיט א שיינעם תנועה צו דערצו, אויך האסטו געגעבן אנטענשן פאר יעדן פעטער עקסטערע און האסטו דורעכדעם פארשפארט צייט מיט עגמ"נ, אין יעדן איינעם צופרידן געשטעלט.

זייט אלע געזונט און שטענדיג פריילעך [img][/img]

ווי עס ווינטשט "לעולם יהא אדם" אויף שמחות מיט פרייליכע הערצער, אכיה"ר

צו ענטפערן אויף די פראגע פונעם אשכול: איך

לכאורה האט געשריבן: צו ענטפערן אויף די פראגע פונעם אשכול: איך

דער לכאורה האט גענומען א פרישע גאנג און פארענטפערט גרינג יעדן אשכול קעפל... אן קיין פארוואס און אן קיין פארווען.

שלעפשיץ האט געשריבן: אויב עלן אלע מצוה טענץ נעמען נאר 45 מינוט
פון ווי על איך נעמען פינקיס ווארעמע גראמען?

פון די 'אקערמאן' חתונות ודומיהן.