פלארייד אין די סינק וואסער, א סכנה'דיגע סם
לאמיר גיין ציביסלעך אין געבען א טיפערע בליק אין דעם וויכטיגען נושא,
אנגעהויבען האט זיך עס אין נאצי דייטשלאנד, וואס איז געווען א מאדערנע דיקטאטורשאפט באניצענדיג זיך מיט סייענס צי באווירקען די מאסען צי זייער אידאלאגיע,
דער מאדערנע פראפעגאנדע איז בעיקר געשטאנען אויף צוויי זאכען, איינס איז פשוטע נאכאנאנדע מאסען פראפעגאנדע, וואס איז ערמעגליכט געווארען דורעך דעם ראדיא וואס איז שוין דאן געווען אין באנוץ, אין צווייטענס אפשוואכען דעם מענטש אינערליך כדי ער זאל נישט זיין אומשטאנד צי אפווארפען די דרויסענדיגע פראפעגאנדע פין איבערנעמען זיינע געפילען אין געדאנקען, אין אנדערע ווערטער צי אפשוואכען די מענטשליכע ווידערשטאנד כח אין כח הבחירה אין מאכען דעם מענטש ענדלען אין א בהמה,
יעצט לאמיר איבערגעבען דאס ווארט פאר מר. טשארלס עליאט פערקינס, א פראמינענטע אינדוסטרואלע קעמיסט פין די פאראייניגטע שטאטען וואס די אמעריקאנע רעגירונג האט אים געשיקט נאכען קריג צי איבערבויען די ריזיגע I.G. FARBEN דייטשע קעמיקאלע קאמפאני, אין יאר 1954 האט ער געשיקט א בריוו צי דעם "לי פאנדעישען פאר נוטרישענעל ריסערטש", צווישען אנדערע שרייבט ער אזוי:
(איבערגעזעצט)
אסאך מעטשען חאפען זיך נישט אז פלארייד איז די שליסעל אינגרידיענט אין פראוזעק [PROZAC] אין אסאך אנדערע פסייקאו דראגס פראוזעק וואס איר סייענטיפישע נאמען איז fluoxetine איז 94 % פלארייד, יעצט איז שוין זייער גרינג צי פארשטיין וויזוי ריטעלין העלפט צי קאנטראלירען קינדער מיט אזוי געריפענע ADHD נישט ווייל עס היילט זיי נאר ווייל עס הארגעט זיי די ווילענקראפט אין זיי ווערען ווי בהמות זיך גרינג צי לאזען דאמינירען, ס'טאקע גרינגער פאר די ארומיגע אבער ס'הארגעט נעבעך די קינדערלאך, אנשטאט זיי צי היילען אין זיי העלפען בויען א לעבען, אין די זעלבע ביי אנדערע פסייקאו דראגס ס'היילט נישט ס'ציברעכט, אפילו אמאל קוקט עס אויבען אויף ווי פאזיטיווע רעזולטאטען,
פלארייד איז שוין געווארען גע'אסר'ט אין אסאך אייראפעאישע לענדער ווי שוועדען, נארוועגיען, דענמארק, דייטשלאנד, איטאליע, בעלגיע, עסטרייך, פראנקרייך, אין נידערלאנד.
אבער אין אמעריקע גייט עס דערווייל ווייטער אן אנגעבליך צוליב ספעציעלע אינטערעסען, איינס ווייל פראפעגאנדע אין אדווערטייזונג ארבעט אזוי אסאך בעסער, אין צוויי ווייל נאכען באקומען א פלאטשיגע שכל, קענען מענטשען נישט טראכטען צי טיף אין חאפען זיך נישט אויף די עוולות פין די עליטע,
אבער א חוץ פין אפשוואכען די מענטשליכע שכל אין ווילענסקראפט, ברענגט עס אויך צי אנדערע פלאבלעמען אין מחלות, לאמיר געבען דאס ווארט פאר דר. דיען בורק, דער טשיף קעמיסט פין די יו. עס. נאציאנאלע קענסער אינסטיטוט:
עכ"פ די אונטערשטע שורה איז אז פלארייד איז א סם וואס עפעקטירט די מח אין בעסיקלי שוואכט אפ די כח הבחירה פין דעם מענטש, אין די מענטשליכע ווילענסקראפט, ס'געניצט געווארען דורעך נאצי דייטשלאנד, ס'געניצט געווארען דורעך סטאלין אין די גולאג'ס, אין ס'ווערט אויך געניצט אין די ניו יארקער וואסער......,
כ'האב פונקט לעצטע שמחת תורה געזעהן פין איינע פין די גדולים פין דעם פריערדיגען דור ווי ער וויינט הושענא רבה אז די כח הבחירה איז אפגעשוואכט אינעם דור, מענטשען האבען זיך פשוט נישט אין די הענט, אין ער איז גערעכט אבער ער האט נישט געוויסט פין וואס עס קומט, פאר כלל ישראל איז עס א בראך די גאנצע תורה איז דאך געבויעט אויף די כח הבחירה,
עכ"פ די גאנצע זאך איז א אומגעהויערע קריים אקעגען די מענטשהייט, אין ס'צייט אז מען זאל אויפהערען פארסמ'ען די קינדער (אין די גרויסע), אין ווער עס וואוינט אין אזא פלאץ ווי מען לייגט דעם אומגליקליכע סם אין די וואסער זאל עס פילטערען מיט א ספעציעלע פילטער וואס איז געמאכט דערפאר (סתם א פילטער העלפט נישט דערפאר), אין אוודאי זאל מען שטיין ווייט פין ריטעלין אין אנדערע פסייקאו דראגס, אין מען זאל וויסען אז רוב גאווערמענט איז אין טַאש פאר די ספעציעלע אינטערעסען אין מען קען זיי נישט טראסטען מיט גארנישט ,
זאל גא-ט העלפען אז אידען זאלען שוין אויפגעראכטען ווערען, אמן.
אנגעהויבען האט זיך עס אין נאצי דייטשלאנד, וואס איז געווען א מאדערנע דיקטאטורשאפט באניצענדיג זיך מיט סייענס צי באווירקען די מאסען צי זייער אידאלאגיע,
דער מאדערנע פראפעגאנדע איז בעיקר געשטאנען אויף צוויי זאכען, איינס איז פשוטע נאכאנאנדע מאסען פראפעגאנדע, וואס איז ערמעגליכט געווארען דורעך דעם ראדיא וואס איז שוין דאן געווען אין באנוץ, אין צווייטענס אפשוואכען דעם מענטש אינערליך כדי ער זאל נישט זיין אומשטאנד צי אפווארפען די דרויסענדיגע פראפעגאנדע פין איבערנעמען זיינע געפילען אין געדאנקען, אין אנדערע ווערטער צי אפשוואכען די מענטשליכע ווידערשטאנד כח אין כח הבחירה אין מאכען דעם מענטש ענדלען אין א בהמה,
יעצט לאמיר איבערגעבען דאס ווארט פאר מר. טשארלס עליאט פערקינס, א פראמינענטע אינדוסטרואלע קעמיסט פין די פאראייניגטע שטאטען וואס די אמעריקאנע רעגירונג האט אים געשיקט נאכען קריג צי איבערבויען די ריזיגע I.G. FARBEN דייטשע קעמיקאלע קאמפאני, אין יאר 1954 האט ער געשיקט א בריוו צי דעם "לי פאנדעישען פאר נוטרישענעל ריסערטש", צווישען אנדערע שרייבט ער אזוי:
(איבערגעזעצט)
מר. טשארלס עליאט פערקינס האט געשריבן: די ריכטיגע סיבה אינטער פלארייד אין די וואסער איז נישט צי בענעפיטירען די קינדער'ס ציינער, די ריכטיגע סיבה אינטער פלארייד אין די וואסער איז צי רעדוצירען די רעזיסטענס פין די מאסען צי דאמינאציע אין קאנטראל אין צי פארלירען פרייהייט, נאכאנאנדע דאזעס פין קליינע סומעס פין פראולין וועט מיט די צייט צעביסלעך רעדוצירען דעם אינדיווידיאלע כח צי רעזיסטען דאמינאציע דורעך ציביסלעך פארסמ'ען אין פארשיכור'ען געוויסע חלקים פין די מח אין אים מאכען סאבמיסיוו צי די ווילען פין די וואס ווילען הערשען איבער אים,
איך זאג דאס מיט די גאנצע ערענסטקייט אין אפען-הארציגקייט פין א סייענטיסט וואס האט פארברענגט כמעט 20 יאר ריסערטש אין די קעמיסטרי, בייאו-קעמיסטרי, פיזיאולאדזשי, אין פאטאולאדזשי פין פלאורין, עני מענטש וואס וועט טרינקען פלארידעיטעד וואסער פאר א צייט פין איין יאר אדער מער וועט שוין קיינמאל נישט זיין דער זעלבער מענטש, מענטעלי אין פיזיקלי,
אסאך מעטשען חאפען זיך נישט אז פלארייד איז די שליסעל אינגרידיענט אין פראוזעק [PROZAC] אין אסאך אנדערע פסייקאו דראגס פראוזעק וואס איר סייענטיפישע נאמען איז fluoxetine איז 94 % פלארייד, יעצט איז שוין זייער גרינג צי פארשטיין וויזוי ריטעלין העלפט צי קאנטראלירען קינדער מיט אזוי געריפענע ADHD נישט ווייל עס היילט זיי נאר ווייל עס הארגעט זיי די ווילענקראפט אין זיי ווערען ווי בהמות זיך גרינג צי לאזען דאמינירען, ס'טאקע גרינגער פאר די ארומיגע אבער ס'הארגעט נעבעך די קינדערלאך, אנשטאט זיי צי היילען אין זיי העלפען בויען א לעבען, אין די זעלבע ביי אנדערע פסייקאו דראגס ס'היילט נישט ס'ציברעכט, אפילו אמאל קוקט עס אויבען אויף ווי פאזיטיווע רעזולטאטען,
פלארייד איז שוין געווארען גע'אסר'ט אין אסאך אייראפעאישע לענדער ווי שוועדען, נארוועגיען, דענמארק, דייטשלאנד, איטאליע, בעלגיע, עסטרייך, פראנקרייך, אין נידערלאנד.
אבער אין אמעריקע גייט עס דערווייל ווייטער אן אנגעבליך צוליב ספעציעלע אינטערעסען, איינס ווייל פראפעגאנדע אין אדווערטייזונג ארבעט אזוי אסאך בעסער, אין צוויי ווייל נאכען באקומען א פלאטשיגע שכל, קענען מענטשען נישט טראכטען צי טיף אין חאפען זיך נישט אויף די עוולות פין די עליטע,
אבער א חוץ פין אפשוואכען די מענטשליכע שכל אין ווילענסקראפט, ברענגט עס אויך צי אנדערע פלאבלעמען אין מחלות, לאמיר געבען דאס ווארט פאר דר. דיען בורק, דער טשיף קעמיסט פין די יו. עס. נאציאנאלע קענסער אינסטיטוט:
דר. דיען בורק האט געשריבן: פאקטיש טוט פלארייד גורם זיין מער יומען קענסער טויט-פאלען, אין איז עס גורם שנעלער פין עני אנדערע קעמיקאל
עכ"פ די אונטערשטע שורה איז אז פלארייד איז א סם וואס עפעקטירט די מח אין בעסיקלי שוואכט אפ די כח הבחירה פין דעם מענטש, אין די מענטשליכע ווילענסקראפט, ס'געניצט געווארען דורעך נאצי דייטשלאנד, ס'געניצט געווארען דורעך סטאלין אין די גולאג'ס, אין ס'ווערט אויך געניצט אין די ניו יארקער וואסער......,
כ'האב פונקט לעצטע שמחת תורה געזעהן פין איינע פין די גדולים פין דעם פריערדיגען דור ווי ער וויינט הושענא רבה אז די כח הבחירה איז אפגעשוואכט אינעם דור, מענטשען האבען זיך פשוט נישט אין די הענט, אין ער איז גערעכט אבער ער האט נישט געוויסט פין וואס עס קומט, פאר כלל ישראל איז עס א בראך די גאנצע תורה איז דאך געבויעט אויף די כח הבחירה,
עכ"פ די גאנצע זאך איז א אומגעהויערע קריים אקעגען די מענטשהייט, אין ס'צייט אז מען זאל אויפהערען פארסמ'ען די קינדער (אין די גרויסע), אין ווער עס וואוינט אין אזא פלאץ ווי מען לייגט דעם אומגליקליכע סם אין די וואסער זאל עס פילטערען מיט א ספעציעלע פילטער וואס איז געמאכט דערפאר (סתם א פילטער העלפט נישט דערפאר), אין אוודאי זאל מען שטיין ווייט פין ריטעלין אין אנדערע פסייקאו דראגס, אין מען זאל וויסען אז רוב גאווערמענט איז אין טַאש פאר די ספעציעלע אינטערעסען אין מען קען זיי נישט טראסטען מיט גארנישט ,
זאל גא-ט העלפען אז אידען זאלען שוין אויפגעראכטען ווערען, אמן.
שוואנצאנית לא עלתא בידו אלא שוואנצניתא (שלחן ערוך חלק ה' סימן ו')
