אידישע וועלט פארומס

ישרן האט געשריבן: מען מוז דערגיין איינמאל פאר אלעמאל ווען האט זיך אנגעפאנגען אז "יעדע" מציבה מוז האבן חרוזים.
גייסט אין אייראפע האבן רובא דרובא מציבות נישט קיין חרוזים. בלויז אפאר שורות.
אפילו ביי רוב גרויסע רבי'ס איז עפ"י רוב נישט דא קיין חרוזים. און עס איז מובן מאליו, גדול מרבן שמו. א מציבה איז נישט קיין "ביאגראפיע" עס איז א "דיסקריפציע" ודו"ק.
די בליק אז וויפל מער ווערטער שטייט אויף די מציבה מאכט דעם מענטש גרעסער איז געפערליך קטנות'דיג.
אלזא וואו און ווען האט זיך דאס אנגעפאנגען?

און ווען האט זיך אנגעפאנגען די לאנגע ארטיקלעך אין איד /בלאט צוויי בלעטער לכה"פ אויף יעדען נפטר /נפטרת ?

עסאיז א וועלט פון אינפלאציע.

לכתחילה אריבער האט געשריבן: 1) וואס איז פשט, אז אין ארץ ישראל לייגט מען די מציבות ליגעדיג, און אין חוץ לארץ (עכ"פ ביי די פרומע) שטייענדיג?

איינער ווייסט א ענטפער אויף די ערשטע שאלה אין דעים אשכול?

ביי די ספרדים לייגט מען ליגעדיגע מצבות, און אין א"י זענען זיי געווען פאר די אשכנזים, ממילא האט מען זיי נאכגעמאכט.

אוראייניקל האט געשריבן: ביי די ספרדים לייגט מען ליגעדיגע מצבות, און אין א"י זענען זיי געווען פאר די אשכנזים, ממילא האט מען זיי נאכגעמאכט.

יישר כח

מים חיים האט געשריבן:

לכתחילה אריבער האט געשריבן: 1) וואס איז פשט, אז אין ארץ ישראל לייגט מען די מציבות ליגעדיג, און אין חוץ לארץ (עכ"פ ביי די פרומע) שטייענדיג?

איינער ווייסט א ענטפער אויף די ערשטע שאלה אין דעים אשכול?

איך האב עס אלץ אנגעקוקט ווי א פשוט'ע פראקטישקייט, מיט די ווינטן וואס עס איז דא אויפן הר הזיתים און הר המנוחות איז כמעט נישט מעגליך אז א מציבה זאל בלייבן שטיין שטייעדיגערהייט.

גראדע אין טברי' האב איך באמערקט איז דא א שיין ביסל מצבות אויך שטייענדיג (ביי די נייע חלקות).

אוראייניקל האט געשריבן: ביי די ספרדים לייגט מען ליגעדיגע מצבות, און אין א"י זענען זיי געווען פאר די אשכנזים, ממילא האט מען זיי נאכגעמאכט.

אמת ,
באמערקט טאקע אין פארשידענע ספרדישע מדינות אז די מציבות זענען ליגעדיג , מאראקא גיבראלטור וכו.

מ'רעדט אסאך ארום דערפון אבער איך מיין אז ס'פארדינט אן עקסטערן אשכול (אויב ס'נאכנישט דא..)

מעג מען אפליינען אויפשריפטן אויף מציבות? פארוואס יא? פארוואס נישט?

איז אזוי, קודם כל די משנה ברורה שרייבט אז ס'איז קשה לשכחה, וז"ל:

מ"ב או"ח סי' ב ס"ב ס"ק ב האט געשריבן: המניח מלבושיו מראשותיו משכח לימודו ואפשר אם מניח דבר אחר המפסיק בין ראשו לבגדיו אין קפידא וכן יזהר מללבוש ב' מלבושים יחד בפ"א כי קשה לשכחה. הקורא כתב שע"ג הקבר או המסתכל בפני המת משכח לימודו,ועיין עוד בפמ"ג מדברים המחזירים הלימוד

פון דעם משנה ברורה קוקט אויס אז ס'איז א פראבלעם זיך צו שטעלן אפליינען א מציבה אויפשריפט, אבער פון די אנדערע זייט טוען מיר אונז דאך עס יעדן שני וחמישי, איז וואס טוט זיך דא?

דא אויפן וועלטל האב איך געזען ברענגען פונעם ספר תל תלפיות אז די קשה לשכחה איז נאר אויף "ארויסגעקריצטע" ווערטער - אותיות בולטות - וואס ס'פלעגט אמאל זיין די מנהג אזוי צו שרייבן אויף מציבות, אבער נישט אויף "אריינגעקריצטע" ווערטער - אותיות חוקקות.

אבער כאטש וואס אריינגעקריצטע ווערטער איז מער אויסגעהאלטן פלעגט מען דאך אנהאלטן די מנהג און געלאזט אפאר ווערטער מיט אותיות בולטות, ווי מ'קען זען אויף די מציבות פון (כמעט?) אלע בעלזע רבי'ס אז אפאר ווערטער (די יום היארצייט) זענען געשריבן מיט אותיות בולטות.

אינטערעסאנט איז אז די מציבה פון הרבנית מלכה, די רעביצין פון די ערשטע בעלזער רב די "שר שלום", איז געשריבן נאר מיט אותיות בולטות (בילד פון דא ):



פארוואס נאר אותיות בולטות איז קשה לשכחה ווייס איך נישט, אפשר ווי די גמרא (חגיגה כג.) זאגט אז ווען מ'מאכט א גזירה איז עס נאר כמעשה שהיה, אבער דאס אליינס אז מ'האט אנגעהאלטן דעם מנהג עכ"פ אויף אפאר ווערטער ווייזט אז מ'וויל דוקא בלייבן מיטן אלטן מנהג, נו איז עס א פראבלעם אדער נישט?

אין משנה ברורה מהדורת "דרשו" ברענגט ער פון הגר"ח קניבסקי אז אותיות חוקקות איז נישט קיין פראבלעם אפצוליינען אבער ויש להחמיר ביי א כתב שאינו לא בולטות ולא חוקקות.

נאך ברענגט ער אז די עיקר קשה לשכחה איז ווען מ'ליינט עס אפ אויפן קול, אבער הסתכלות איז אפשר נישט קיין פראבלעם, אבער דאך פירט ער אויס אבל יש להחמיר אפילו ביים אפליינען בראייה בעלמא.

בלייבט איבער די פאלגענדע שאלות:
א) וואו איז די ערשטע מקור נישט אפצוליינען א כתב פון א מציבה?
ב) וואס איז די סיבה דערפון אז ס'איז קשה לשכחה?
ג) פארוואס נאר אותיות בולטות איז א פראבלעם?

מיטן פארענטפערן די ערשטע צוויי שאלות וועט בפשטות פארענטפערט ווערן די דריטע שאלה אויך.

הצלחה רבה.

הספרדים מזכירים את השם האם, וכן נהגו חלק מהאשכנזים. ורוב האשכנזים נהגו להזכיר את שם האב.\
https://ask-dh.org/2020/11/14/%D7%94%D7 ... %9C%D7%94/

הלבלר בקולמסו האט געשריבן:

מען קען זען אויף פארשידענע אלטע מציבות די נאמען מיט די מאמע'ס נאמען, נישט ווי מיר זענען געוואוינט די טאטע'ס נאמען.

וואס איז די מקור אויף דעם?

דאכצעך איך האב אמאל געזען עפעס וועגן דעם אין חת"ס.

אין אונגארן איז עס געווען זייער פארשפרייט, סיי דער ״שם אמו״ און צומאל בלויז מיט׳ן מאמע׳ס נאמען.
אין אנדערע מדינות, מעולם לא מצאתי.
ג׳ווייס איז גהיום אין געוויסע אונגערישע אפשטאמיגע מקומות, איז עס אן חיוב, און מען לאזט נישט שטעלן קיין מצבה אן דעם ״ש״א״.

איטשע האט געשריבן:

הלבלר בקולמסו האט געשריבן:

מען קען זען אויף פארשידענע אלטע מציבות די נאמען מיט די מאמע'ס נאמען, נישט ווי מיר זענען געוואוינט די טאטע'ס נאמען.

וואס איז די מקור אויף דעם?

דאכצעך איך האב אמאל געזען עפעס וועגן דעם אין חת"ס.

אין אונגארן איז עס געווען זייער פארשפרייט, סיי דער ״שם אמו״ און צומאל בלויז מיט׳ן מאמע׳ס נאמען.
אין אנדערע מדינות, מעולם לא מצאתי.
ג׳ווייס איז גהיום אין געוויסע אונגערישע אפשטאמיגע מקומות, איז עס אן חיוב, און מען לאזט נישט שטעלן קיין מצבה אן דעם ״ש״א״.

אויף דער לעלובער רבי'ס מציבה אויף הר הזיתים שטייט הנ"מ וכו' [הוא נולד מאשה]
נישט מסתברא אז עס שטאמט פון אונגארן

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

הלבלר בקולמסו האט געשריבן:

מען קען זען אויף פארשידענע אלטע מציבות די נאמען מיט די מאמע'ס נאמען, נישט ווי מיר זענען געוואוינט די טאטע'ס נאמען.

וואס איז די מקור אויף דעם?

דאכצעך איך האב אמאל געזען עפעס וועגן דעם אין חת"ס.

אין אונגארן איז עס געווען זייער פארשפרייט, סיי דער ״שם אמו״ און צומאל בלויז מיט׳ן מאמע׳ס נאמען.
אין אנדערע מדינות, מעולם לא מצאתי.
ג׳ווייס איז גהיום אין געוויסע אונגערישע אפשטאמיגע מקומות, איז עס אן חיוב, און מען לאזט נישט שטעלן קיין מצבה אן דעם ״ש״א״.

אויף דער לעלובער רבי'ס מציבה אויף הר הזיתים שטייט הנ"מ וכו' [הוא נולד מאשה]
נישט מסתברא אז עס שטאמט פון אונגארן

כ׳האב מיר באצויגן בכלליות, לכל כלל יש יוצא מן הכלל.

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

הלבלר בקולמסו האט געשריבן:

מען קען זען אויף פארשידענע אלטע מציבות די נאמען מיט די מאמע'ס נאמען, נישט ווי מיר זענען געוואוינט די טאטע'ס נאמען.

וואס איז די מקור אויף דעם?

דאכצעך איך האב אמאל געזען עפעס וועגן דעם אין חת"ס.

אין אונגארן איז עס געווען זייער פארשפרייט, סיי דער ״שם אמו״ און צומאל בלויז מיט׳ן מאמע׳ס נאמען.
אין אנדערע מדינות, מעולם לא מצאתי.
ג׳ווייס איז גהיום אין געוויסע אונגערישע אפשטאמיגע מקומות, איז עס אן חיוב, און מען לאזט נישט שטעלן קיין מצבה אן דעם ״ש״א״.

אויף דער לעלובער רבי'ס מציבה אויף הר הזיתים שטייט הנ"מ וכו' [הוא נולד מאשה]
נישט מסתברא אז עס שטאמט פון אונגארן

איך זעה עס שוין ביי ר' דוד 'ל בידערמאן
[ביי זיין טאטע רא"מ, זעהט נישט אויס אזוי, הגם דער בילד איז אביסיל פארדעקט]

דא האט איר די גאנצע

איטשע האט געשריבן:

כ׳האב מיר באצויגן בכלליות, לכל כלל יש יוצא מן הכלל.

א שנעלע זוך אויף הר הזיתים געבט מיר 16 הנ"מ, רוב זעהן נישט אויס ווי יוצאי אונגארן

האט נישט מיט אונגארן קיין שייכות, שוין פארהאן אסאך פריער, שוין געווען דא א שמועס דערוועגן.

farshlufen האט געשריבן:

האט נישט מיט אונגארן קיין שייכות, שוין פארהאן אסאך פריער, שוין געווען דא א שמועס דערוועגן.

איך שרייב מגילות יוחסין׳ס, און איך האב שוין געזען טויזנטער מציבות.
אין אלגעמיין איז ווי איך האב געשריבן.

איטשע האט געשריבן:

farshlufen האט געשריבן:

האט נישט מיט אונגארן קיין שייכות, שוין פארהאן אסאך פריער, שוין געווען דא א שמועס דערוועגן.

איך שרייב מגילות יוחסין׳ס, און איך האב שוין געזען טויזנטער מציבות.
אין אלגעמיין איז ווי איך האב געשריבן.

אין אונגארן פלעגט מען שרייבן בלויז פלוני בן פלונית.

די וואס שרייבן הנ"מ אדער ש"א, שרייבן עס צו אלס הוספה.

מיללער האט געשריבן:

יקים האט געשריבן:

דעוויס האט געשריבן:

יקים האט געשריבן:

המצבה הזאת מצאתי בביה"ח קטן שבכפר פינטיוש (Finteușu Mare ע"י שאמקוט) ברומניה.
שם דרו ונקברו אבותי ממשפחת בית אמי, איני יודע למי שייך מצבה זו, אולם נפלאתי מאוד על הנוסח (הם לא היו עמי ארצות כלל) ???

רבקה בת פייגא.jpg

נפלאתי מאד על פליאתך, מה עול מצאת כאן.

פשוט, זאת הפעם הראשונה בחיי שאני רואה א היימישע מצבה שלא כתבו שם האב כלל אלא רק שם האם,
האם יש מדובר בפוסקים על זה
איני מדבר ממאדערנע מצבו, אלא נאך אין די חסידישע היים

גאנץ אונגארן איז פיל מיט מצבות שנחרתו רק שם האם והדברים ידועים ומפורסמים פוק חזי

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

כ׳האב מיר באצויגן בכלליות, לכל כלל יש יוצא מן הכלל.

א שנעלע זוך אויף הר הזיתים געבט מיר 16 הנ"מ, רוב זעהן נישט אויס ווי יוצאי אונגארן

רוב איז מסתם לעלוב

farshlufen האט געשריבן:

האט נישט מיט אונגארן קיין שייכות, שוין פארהאן אסאך פריער, שוין געווען דא א שמועס דערוועגן.

http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.ph ... 4#p1472414

הלבלר בקולמסו האט געשריבן:

אליעזר לאנדא האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן:

כ׳האב מיר באצויגן בכלליות, לכל כלל יש יוצא מן הכלל.

א שנעלע זוך אויף הר הזיתים געבט מיר 16 הנ"מ, רוב זעהן נישט אויס ווי יוצאי אונגארן

רוב איז מסתם לעלוב

ניין, זוך דא , פאר הנ"מ, הנו"מ, נו"מ, וש"א, ש"א, שם אמו, וכו' וועסטו טרעפען עטליכע הונדערט [אויף הר הזיתים אליינס] מכל המינים, [גאליצאנע נעמען איז טאקע דא ווייניג] ביי דער אונגארישע נעמען איז מער שכיח שם אמו, ביי דער ספרדים און אנשי ירושלים הנ"מ