אידישע וועלט פארומס

מהרש״א האט געשריבן:

נחוניא האט געשריבן:

מהרש״א האט געשריבן: איך זוך א בילד פונעם מציבה פון ר' אליעזר יצחק פעלבראנדאן איידעם פון ר' אברהם אייכלער חתן רבינו

ער איז נפטר געווארן אין מיקאהאזא ט"ז שבט תר"ס.
זיין מציבה שטייט נישט היינט אויפן בית החיים אין מיקאהאזא.
זיין פרוי [בזיוו"ש] יענטא בת ר' אברהם ארי' אייכלער איז נפטר געווארן אין טאלטשווא י"ח אדר תרע"ד, איר מציבה שטייט דארטן אויפן בית החיים.

געפונט זיך מיקאהאזא נאנט מיט טאלטשאווע?

35 ק"מ איינס פון די אנדערע.

חתנו רבי גרשון וואלף (בנימין זאב) בנעט

hi class האט געשריבן:

מיר זיכן מער אינפארמאציע איבער די קלארקייט פון די מציבה ווייל איינער האט מיר געזאגט אז עס שטימט נישט

א דאנק

אאן אינטערעסאנטע אויפדעקונג
די פארגאנגענע ג' אייר ביי א נסיעה למקומות הקדושים לבית סענדזשארזש האט מען געטראפן די ארגינעלע מציבה (אטטעטשעט) און עס שטייט טאקע נישט קיין ווארט "נינה לבעל קיצור שולחן ערוך"
בערך די סקריפט ליינט זיך אזוי _אדרבה אויב קענט איר מפענח זיין ביטע ארויסהעלפן)
פ.נ.

אשת חיל כאסתר ?
מצוינת בצנועות וחסידות ?
אשת לפידות צדקת מפוא?
מרת חי' שרה אש'
הרב החסיד מוה"ר משה זאב
בן הרה"ג הצדיק הישיש
מוה"ר יששכר בער קאהן
האבדק"ק ע' סענזשארץ זצ"ל
היא היתה אם כל ימי חיה
גדל על דרכי תורה וחסידות ?
נפ' בש"ט ב' אדר שנת תש"א לפ"ק

hi class האט געשריבן:

hi class האט געשריבן:

מיר זיכן מער אינפארמאציע איבער די קלארקייט פון די מציבה ווייל איינער האט מיר געזאגט אז עס שטימט נישט

א דאנק

אאן אינטערעסאנטע אויפדעקונג
די פארגאנגענע ג' אייר ביי א נסיעה למקומות הקדושים לבית סענדזשארזש האט מען געטראפן די ארגינעלע מציבה (אטטעטשעט) און עס שטייט טאקע נישט קיין ווארט "נינה לבעל קיצור שולחן ערוך"
בערך די סקריפט ליינט זיך אזוי _אדרבה אויב קענט איר מפענח זיין ביטע ארויסהעלפן)
פ.נ.

אשת חיל כאסתר ?
מצוינת בצנועות וחסידות ?
אשת לפידות צדקת מפוא?
מרת חי' שרה אש'
הרב החסיד מוה"ר משה זאב
בן הרה"ג הצדיק הישיש
מוה"ר יששכר בער קאהן
האבדק"ק ע' סענזשארץ זצ"ל
היא היתה אם כל ימי חיה
גדל על דרכי תורה וחסידות ?
נפ' בש"ט ב' אדר שנת תש"א לפ"ק

אז ס'שטייט נישט איז נישט עפעס א ראי', אבער ס'איז סיי ווי הבלים די יחוס צום קיצור

פיישל האט געשריבן:

hi class האט געשריבן:

מיר זיכן מער אינפארמאציע איבער די קלארקייט פון די מציבה ווייל איינער האט מיר געזאגט אז עס שטימט נישט

hi class האט געשריבן:

די פארגאנגענע ג' אייר ביי א נסיעה למקומות הקדושים לבית סענדזשארזש האט מען געטראפן די ארגינעלע מציבה (אטטעטשעט) און עס שטייט טאקע נישט קיין ווארט "נינה לבעל קיצור שולחן ערוך"

hi class האט געשריבן:

אז ס'שטייט נישט איז נישט עפעס א ראי'

מיט דעם געבען מיר אויך גערעכט ווייל עס שטייט בכלל נישט בת מי היתה אויף די ערשטע מציבה, ממילא אז עס שטייט נישט די זיידע איז זיכער נישט קיין ראי'

פיישל האט געשריבן:

hi class האט געשריבן:

hi class האט געשריבן:

מיר זיכן מער אינפארמאציע איבער די קלארקייט פון די מציבה ווייל איינער האט מיר געזאגט אז עס שטימט נישט
א דאנק

אאן אינטערעסאנטע אויפדעקונג
די פארגאנגענע ג' אייר ביי א נסיעה למקומות הקדושים לבית סענדזשארזש האט מען געטראפן די ארגינעלע מציבה (אטטעטשעט) און עס שטייט טאקע נישט קיין ווארט "נינה לבעל קיצור שולחן ערוך"
בערך די סקריפט ליינט זיך אזוי _אדרבה אויב קענט איר מפענח זיין ביטע ארויסהעלפן)
פ.נ.

אשת חיל כאסתר ?
מצוינת בצנועות וחסידות ?
אשת לפידות צדקת מפוא?
מרת חי' שרה אש'
הרב החסיד מוה"ר משה זאב
בן הרה"ג הצדיק הישיש
מוה"ר יששכר בער קאהן
האבדק"ק ע' סענזשארץ זצ"ל
היא היתה אם כל ימי חיה
גדל על דרכי תורה וחסידות ?
נפ' בש"ט ב' אדר שנת תש"א לפ"ק

אבער ס'איז סיי ווי הבלים די יחוס צום קיצור

ווי נעמט זיך דאס אז עס איז הבל הבלים ?,דאס איז אמאהל זיכער אז די קיצור שלחון ערוך האט געהאט א קינד זאב און ער איז געבוירן תר''ח [שנת בתור ה ווי דער פאטער שרייבט אליין]
און חי' שרה איז געבוירן תרכ''ו-ז לערך איז פארוואס קען נישט זיין אז זי איז זיין קינד
דא האט איר בייגעלייגט 2מציבות פון נכדי ר' משה זאב- וחי' שרה וואס אויף זייערע מציבות שטייט נכד הקיצור שלחון ערוך


א) מ' יהודית יענטה לינצער[וואס אג''ב האט זי אויך מנדב געווען און די נ' יארן צו דריקען אחד מספריו [דאכצע''ך לחם ושלמה]בת מ' מרים בת ר' משה זאב הנ''ל

ב) מ' מרים שרייבער [סופר]בת ר' מנחם מענדל בן ר' משה זאב הנ''ל

ג) מ' שעניא ראזענבערג בת ר' יחזקאל שרגא בן ר' משה זאב הנ''ל אויף איר מציבה שטייט אויך נכדת הקיצור שלחון ערוך


און ווי אויך ווייסט מען צו זאגען ביי די משפחת דעעש מיאמי אז הרבנית 'יענטה [בת מ' שבע בת ר' משה זאב הנ''ל ]פלעגט זאגען אז זי געדענקט אז מען פלעגט אזוי זאגען אינדערהיים [שמעתי האחד ששמעה מחותנה מאסקאוויטש]

און פיהר אויס אז אלעס איז געבויעט אויף די מציבה וואס איינער בן בלי שם האט ארויפגעלייגט אן דעם וואס מיר זאלן וויסן מקורו

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

דעס איז קלאר אז די אלטע מציבה שטייט נישט קיין ווארט איבער די יוחס
דעס איז קלאר אז די נייע מציבה האט איינער ארויפגעלייגט אין די לעצטערע יארן

דעס איז קלאר אז חי' שרה'ס טאטע האט געהייסן זאב
דעס איז קלאר אז זאב'ס טאטע האט געהייסן מנחם מענדל (וואס מנחם מענדל קען נישט זיין א זוהן פון בעל קיצור שלחן ערוך)

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^


בירור מאת מכון ימי קדם


בעזהשי"ת
אייר תשע"ד לפ"ק

לפי מה שעלה במצודתי לברר ע"י דאקומענטן מעיר שאראש פאטאק ושאר מקומות, נמצא - ששם אביו של ר' זאב ז"ל הי' ר' מנחם (מענדל) גאנצפריעד ז"ל, וזה בנוי על מה שמצאתי תעודת נישואיו של ר' זאב במאטריקל של עיר שאראש פאטאק (ראה העתק להלן). - ולפי"ז נמצא שבוודאי לא הי' בנו של הקיצשו"ע, וגם לפי"ז א"א לומר שהי' נכדו של הקישו"ע, כי לפי מה שביררנו (ראה להלן) נולד זקינו ר' זאב גאנצפריעד ז"ל מ'שאראש פאטאק בערך בשנת - תקצ"ח ת"ר לפ"ק, ולפי"ז מוכרח שאביו ר' מענדל נולד כבר בשנת תקע"ח תק"פ לכה"פ, ולפי מה - - שביררנו ממקום אחר יוצא שהגאון בעל קיצשו"ע נולד בערך שנת תקס"ח לפ"ק, וא"כ בשנת תק"פ הי' עדיין ילד כבן י"ב שנה ובוודאי לא הי' נשוי עדיין.

ולפי"ז מוכרח לומר שר' מענדל גאנצפריעד ז"ל אבי ר' זאב משאראש פאטאק הי' "ממשפחת" - בעל קיצור שולחן ערוך ולא נכדו ממש, ובאמת השם זאב הי' מצוי במשפחה זו, כי זקינו של הקיצשו"ע (אבי אביו ר' יוסף) הי' ג"כ שמו ר' זאב, ועל שמו קרא גם הקיצשו"ע לאחד מבניו בשם זה, ונשאר עדיין לברר בדיוק הקשר של ר' מענדל הנ"ל עם הגאון בעל קיצשו"ע, האם הם היו אחים או בני דודים וכדו', (אם ירצה מע"כ לברר יותר פרטים בענין זה, אולי יכולין לברר ע"י חיפוש בעיר אונגוואר ושכינותיה ששם הוא מקור מוצאם של משפחת הגאון בעל קיצשו"ע, ואי"ה עוד חזון למועד).

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

כעת ארשום מה שעלה במצודתי לברר איזה פרטים אודות סדר ימי חייו של זקינו הנ"ל הר"ר זאב גאנצפריעד ז"ל מעיר שאראש פאטאק.

- וזאת לדעת כי היות שהרשימות והדאקומענטן נכתבו עפ"י רוב רק בלשון לע"ז, ע"כ באיזה מקומות שלא הי' בידינו לידע בתכלית הבירור שם הקודש של הנרשמים, כתבנו השמות בלשון לע"ז כפי שנמצא בהרשימות המקורית.

הרבני מו"ה זאב גאנצפריעד ז"ל נולד בערך שנת תקצ"ח ת"ר - 1 לפ"ק בעיר קעמעטש 2 שבמחוז סאבאלטש במדינת אונגארן, לאביו הר"ר מנחם מענדל גאנצפריעד ז"ל ולאמו
מרת שרה (או חי' שרה 3) לבית ווייס.

לפי הנראה נקרא שמו בישראל זאב ע"ש אבי זקינו הר"ר זאב גאנצפריעד ז"ל מ'אונגוואר?, (אבי אביו של הגה"צ המפו' בעמח"ס קיצור שולחן ערוך זצ"ל, שהר"ר מנחם מענדל הי' ג"כ נמנה מצאצאי משפחה חשובה זו.)

כשהגיע לפרקו נשא הר"ר זאב ז"ל לאשתו מרת יענטא ע"ה, שנולדה בשנת תר"ד לפ"ק לאביה הרבני מו"ה נפתלי בלאך ז"ל מעיר שאראש פאטאק יע"א, הנישואין - התקיימה בעיר מגורי הכלה עיר שאראש פאטאק יע"א ביום י"א סיון שנת תרכ"ד - לפ"ק, והמסדר קידושין הי' האב"ד דמתא הג"ר ישעי' בייערן זצ"ל 4 .

הרבני מו"ה זאב גאנצפריעד ז"ל לא האריך ימים עלי אדמות, ויהי בשנת תרל"ג לפ"ק פשתה מחלת הכאלערא בכל ארצות אייראפע, וגם ר' זאב נפל למשכב מחמת החולי רע - הזה, וביום י"ט אב שנת תרל"ג לפ"ק נפטר מחמת החולי, כשהוא רק בן ל"ה שנה לימי חייו 5 , והובא למנוחה בביה"ח של שאראש פאטאק יע"א, אך לדאבונינו לא נשתמרה - מצבתו שנתקלקלה במשך השנים.

ואלו שמות הילדים שנולדו להם בעיר שאראש פאטאק, כפי מה שעלה בידינו לברר: -

א) מרת חי' שרה ע"ה, נולדה בשנת תרכ"ו לפ"ק 6 . כשהגיעה לפירקה נישאה להרב ר' משה זאב קאהן ז"ל, בנו של הגה"צ מ'סענזשארץ זצ"ל בעמח"ס בינת יששכר, והתיישבו מתחילה בעיר סענזשארץ יע"א ואח"כ עברו לגור בעיר מאראש- וואשארהעלי. מרת חי' שרה נפטרה ב'מאראשוואשארהעלי ביום ב' אדר שנת תש"א לפ"ק ושם מנו"כ.

ב) מרת גיטל? (Kati) ע"ה, נולדה בשנת תרכ"ז לפ"ק 7 . כשהגיעה לפירקה נישאה למו"ה Simon גרינפעלד מעיר סענזשארץ.

ג) הילד נפתלי ע"ה, נולד בשנת תרכ"ט לפ"ק, ונפטר בקוצר ימים בשנת תרל"א לפ"ק 8 .

ד) מו"ה יעקב נפתלי צבי ז"ל, נולד בשנת תרל"ג לפ"ק 9 .
לפי הנרשם במאטריקל, הי' הסנדק שלו הג"ר ישעי' בייערן זצ"ל אב"ד שאראש פאטאק יע"א. - כשהגיעו לפירקו נשא את זוגתו החשו' מרת פיגא חי' בת הרבני מו"ה מאיר צבי קליין ז"ל (שהי' חתן הג"ר יצחק יוסף בליך זצ"ל אב"ד גאווע יע"א).

1 ברשימת נישואיו במאטריקל של עיר שאראש פאטאק בשנת תרכ"ד לפ"ק (להלן דאקומענט # - 1), נרשם שהוא בן כ"ו שנה, הרי יוצא מזה שנולד בשנת תקצ"ח, וכן אצל רשימת פטירתו במאטריקל הנ"ל בשנת תרל"ג לפ"ק (להלן דאקומענט # 4) נרשם שנפטר בן ל"ה שנה, הרי יוצא ג"כ שנולד בשנת תקצ"ח לפ"ק, אך במפקד (צענזוס) של מדינת אונגארן משנת תרכ"ט לפ"ק (להלן דאקומענט # 5) נרשם שנולד בשנת ת"ר לפ"ק.

2 כך נרשם במפקד המדינה משנת תרכ"ט לפ"ק, ואכן מצאנו במפקד היהודים של מדינת אונגארן של שנת תר"ח לפ"ק בעיר קעמעטש משפחה של מענדל גאנצפריעד (להלן דאקומענט # 2) ואחד מילדיו נקרא בשם Farkas (כינוי הלע"ז להשם וואלף).

3 במפקד היהודים של מדינת אונגארן משנת תר"ח לפ"ק בעיר קעמעטש נרשם שמה שרה לחוד, אך הרי ר' זאב קרא לבתו בשם חי' שרה (הוא היתה לימים אשת הג"ר משה זאב קאהן ז"ל בנו של הגה"צ בעל בינת יששכר זצ"ל), ובוודאי קראה בשם אמו, א"כ יתכן ששמה הי' חי' שרה.

4 ע"פ המאטריקל של עיר שאראש פאטאק (להלן דאקומענט # - 1)

5 ע"פ המאטריקל של עיר שאראש פאטאק יע"א. -

6 ע"פ מפקד המדינה משנת תרכ"ט לפ"ק.

7 ע"פ מפקד המדינה משנת תרכ"ט לפ"ק (להלן דאקומענט # 5)

8 ע"פ המאטריקל של עיר שאראש פאטאק יע"א. ופלא שבמפקד המדינה משנת תרכ"ט (להלן דאקומענט # - 5) נרשם בן בשם Jakob שנולד בשנת תרכ"ט, והדבר צריך בירור אולי הי' שם הילד הזה ג"כ יעקב נפתלי, ואח"כ כשנפטר נתן אביו עוה"פ שם זה להבן שנולד אחריו.

דאקומענט #1
תעודת נישואין של רבי זאב גאנצפריעד ז"ל במאטריקל של עיר שאראש פאטיק


דאקומענט #2
רשימת משפחת רבי מענדל גאנצפריעד ז"ל במפקד היהודים משנת תר"ח בעיר קעמעטש


דאקומענט #3
רשימת לידתו של רבי יעקב נפתלי צבי גאנצפריעד ז"ל במאטריקל של עיר שאראש פאטיק


דאקומענט #4
רשימת פטירתו של רבי זאב גאנצפריעד ז"ל במאטריקל של עיר שאראש פאטיק


דאקומענט #5
רשימת משפחת רבי זאב גאנצפריעד ז"ל במפקד המדינה (צענזוס) של עיר שאראש פאטיק בשנת תרכ"ט לפ"ק
בירור מאת מכון ימי קדם שיין אויסגעשטעלט

וואס איז די רעכט אז דעי szeli איז די אזויגערופענע מרת חי' שרה איז דא פראף דעראויף ? איך ברענג נאר ראיות פון כמה משפחה מיטגלידער פון פארן קריג וואס האבן געוויסט צו זאגן אז זיי זענען אייניקליך, איר האלט אז לינצער האט זיך אפגעשמיסט מיט סופר אין מיטען דעעשער רבי'צן צו באקען א מעשה .!?

פיישל האט געשריבן:

Hi class
דאס איז אלטע מעשיות
היינט ווייסט מען סאך מער ארום די משפחה.

אדרבה קומט אריין קלאר וואס ווייסט מען היינט מער מיר זענען גרייט צו הערן.

און די ביכל גור ארי' יהודה וואס באשרייבט ר' יהודה ראזענבערג, שטייט אז מ' חי' שרה האט געהאט א ברודער ר' יחיאל מיכל וואס האט געפירט א ישיבה, און אין די ימי קדם ווערט נישט דערמאנט אזא ברודער...(?)

ווייסט איינער מער איבער דעם?

פיישל האט געשריבן:

Hi class
דאס איז אלטע מעשיות
היינט ווייסט מען סאך מער ארום די משפחה.

וואס ווייסט מען היינט?

ברייטע טירן האט געשריבן:

פיישל האט געשריבן:

Hi class
דאס איז אלטע מעשיות
היינט ווייסט מען סאך מער ארום די משפחה.

וואס ווייסט מען היינט?

גארנישט... ס"ה האט מען געפינען צוויי ר' זאב'ס און מען האט דאס געוואלט צאמשטעלן...

ווי נאנט זענען געווען די צוויי ר' זאב גאנצפריעד'ס ? און נאך וועם הייסן זיי?

יש הנאה האט געשריבן:

ווי נאנט זענען געווען די צוויי ר' זאב גאנצפריעד'ס ? און נאך וועם הייסן זיי?

לפי הנראה נקרא שמו בישראל זאב ע"ש אבי זקינו הר"ר זאב גאנצפריעד ז"ל מ'אונגוואר?, (אבי אביו של הגה"צ המפו' בעמח"ס קיצור שולחן ערוך זצ"ל, שהר"ר מנחם מענדל הי' ג"כ נמנה מצאצאי משפחה חשובה זו.)

ברייטע טירן האט געשריבן:

יש הנאה האט געשריבן:

ווי נאנט זענען געווען די צוויי ר' זאב גאנצפריעד'ס ? און נאך וועם הייסן זיי?

לפי הנראה נקרא שמו בישראל זאב ע"ש אבי זקינו הר"ר זאב גאנצפריעד ז"ל מ'אונגוואר?, (אבי אביו של הגה"צ המפו' בעמח"ס קיצור שולחן ערוך זצ"ל, שהר"ר מנחם מענדל הי' ג"כ נמנה מצאצאי משפחה חשובה זו.)

נישט באמערקט, ייש"כ.

south8 האט געשריבן:

וואס איז די רעכט אז דעי szeli איז די אזויגערופענע מרת חי' שרה איז דא פראף דעראויף ? איך ברענג נאר ראיות פון כמה משפחה מיטגלידער פון פארן קריג וואס האבן געוויסט צו זאגן אז זיי זענען אייניקליך, איר האלט אז לינצער האט זיך אפגעשמיסט מיט סופר אין מיטען דעעשער רבי'צן צו באקען א מעשה .!?

זי האט געהייסן זאלי.

מציבת מרת רבקה בת רבי שלמה
אשת רבי שבתי דיימאנט אב"ד פּעטשענײַדאָרף

כ'האב געזעהן אן אלטן קיצור שלחן ערוך אין די בילד איז געווען אנהייב פונעם ספר

farshlufen האט געשריבן:

מציבתו קרעדיט יוראפ

דא האסטו אן אנדער בילד

איך זע ער האט געהאט א טאכטער וואס איז נפ' געווארן אין טעטש.
מעגליך אז עס איז געווען א זיווג שני.

ר' משה זאב וחי' שרה ובניהם ובנותיהם

ארויפגעברענגט לכבוד די יארצייט להי"א שנפטר בכ"ו ונקבר בכ"ח תמוז