אידישע וועלט פארומס

יאפין האט געשריבן: וועלמיר אריינווארפן מיינע צוויי צענט. נא עפען די באקסל און נעם ארויס די פידאלע. קלינג קלאנג.... אריין געווארפן.

יאפין!!

א מחי'!...

האסט געזאגט זאכן וואס איך האב געוואוסט, און זאכן וואס כ'האב נישט געוואוסט,
און די וואס כ'האב יא געוואוסט, האב איך נישט אזוי גוט געוואוסט, עס צו קענעו אזוי גוט ארויסברענגען און צולייגן.
(ווי פלעגט מיין רבי זאגן? אז ס'פעלט אין הסברה פעלט אין הבנה...)

ווייסט, ס'איז דא אמאל זאכן, וואס מ'קען, מ'פילט, אבער מ'האט נישט ארויס - ווי מ'זאגט - אויף פען און פאפיר, מיט טרוקענע הארטע נומבערס.
קיינער האט מיר נישט געזאגט ביי די ניין יאר, אז "ווען דו ווילסט מאכן היי-הארמאני, צייל 1-2-3, און די 3rd איז די הארמאני" פארשטייסט?
נאר וואס דען מ'כאפט, מ'דערשמעקט, און צוביסלעך רייבט מען זיך אויס מער און מער.

דא קומט אבער אונזער יאפין, און צולייגט די נושא אויף קליין געלט, ערקלערט שווארץ אויף ווייס מיט נומערן און ציפערן, אזש זיך צו באלעקן די פינגער!

אויף וועלכע טאן זינגט ער די לאו אויף די ניגון?

https://drive.google.com/file/d/1R3EDha ... sp=sharing

שלג כצמר האט געשריבן: נאך א ביישפיל פון א קונצליכע פיפט הארמאני:
די ניגון "אנא אנא אנא, עבדא דקודשא בריך הוא"
געשפילט ביי די ריספלער שבע ברכות ע"ח, אנגעפירט דורך מונה.

הער "אנא אנא אנא" ביי 0:12, און נאכאמאל ביי 1:22
אנא עבדא

(נו פרעג איך דיר, איז דאס לאו הארמאני?.. קענסט עס אפי' נאכזינגען?...

די הארמאני וואס מונה מאכט דא איז די 4th הארמאני מען ניצט עס כמעט נישט ווען מוויל ארויסברענגען א ניגון נארמאל סאיז גיט פאר די שטיק ביי אן אינסטרומענטל

אויפן טאן האט געשריבן:

יאפין האט געשריבן: וועלמיר אריינווארפן מיינע צוויי צענט. נא עפען די באקסל און נעם ארויס די פידאלע. קלינג קלאנג.... אריין געווארפן.

וואס מיינט א קארד, און וואס מיינט הארמענייזען? וואס איז זייערע שייכות? און וואס מיינט אן אינטערוואל?
קארד מיט הארמאניע האבן גארנישט קיין שייכות, חוץ מיט דעם איין נקודה אז ביידע זענען א צאמשטעל פון צוויי אדער מערערע קלאנגען (אוודאי האט עס יא שייכות, וואו געשריבען אויבען, נאר אזוי ווי מאנכע דא ווערן צומישט, מוז מען דאס פונאנדער טיילן). און אויב איז דאס נישט גענוג קאנפיוזינג, טיילען זיי זיך מיט מיט די זעלבע נעמען פאר אנדערע טערמינען (מן הסתם כדי צו שווערער מאכן די מוזיק טעאריע... ).

איז אזוי, ביי הארמאניע, ווען מען רעדט פון 3rd 4th 5th און 6th, מיינט מען די אינטערוואל פון די ׳יעצטיגע׳ נאוט צו די הארמאניע וואס מען זינגט/שפילט ׳יעצט׳, אן קיין שום שייכות מיט די קארד וואס ווערט געשפילט. די באקאנטע הארמעני הייסט א 3rd, וויי עס איז אפגעריקט פון די יעצטיגע נאוט מיט דריי קנעפלעך אויף די סקעיל דאס הייסט פון א A וועט ווערן א C, און B וועט ווערן א D.

די נידריגע הארמאני הייסט א 6th און איז א שפיגעל פון די 3rd, איז אויך אפגעריקט דריי קנעפלעך נאר אנשטאטס ארויף איז עס אראפ (כ׳מיין, ס׳הייסט דאך לאוער הארמעני....). איי פארוואס הייסט עס 6th? ווייל עס איז נישט קיין חילוק אויף וועלכע אקטאוו די זינגסט א הארמאני, אלעמאל וועט עס זיין די זעלבע סארט הארמאני. דהיינו, אז מען וועט שפילען א היי הארמאני אויף א נידריגע אקטאוו וועט עס נאך אלץ בלייבען א היי הארמאני, וכן להיפך. השתא דאתית להכא, קומט אויס אז ווען וויל מסביר זיין וועלכע סארט באגלייטונג מען וויל האבן איז פשוט לייכטער צו זאגן וועלכע אינטערוואל פון די יעצטיגע נאוט מען וויל האבען, וואס איז ביי א לאוער הארמאני א 6th.

א פיפט הארמאני האט אין זיך א רייכקייט ווייל עס האט א משונה׳דיגע ענליכע קלאנג צום ארגינעלן קלאנג, וואס וועגען הייסט עס א פערפעקט פיפט. די פיפט הארמאניע איז ארויף געריקט פינעף קנעפלעך פונעם מעלאדיע וואס ווערט יעצט געשפילט (און א 4th איז די שפיגעל פונעם פיפט). א פיפט האב איך געשריבען אז ס׳איז נאר פאר מבינים, דאס איז וועגען נאטורליך איז א פשוטע הארמאניע זייער לייכט פאר איינער וואס פארשטייט אביסעל מוזיק, און לאוער הארמאניע דארף מען שוין צולייגען אביסעל קאפ. אבער א פיפט צו קענען זינגען/שפילען וועט נאר איינער וואס פארשטייט באמת מוזיק קענען לייכטערהייט ארויס ברענגען.

אבער די קענסט זיך אויך טרעינען צו קענען די אינטערוואל דורך די זייטעלעך:
https://tonedear.com/ear-training/intervals
https://www.musictheory.net/exercises/ear-interval

לאמיר גיין א טריט ווייטער, ווען מען שפילט א ניגון אויפן A minor לייטער און מען מאכט א A minor קארד, און די מעלאדיע וועט זיין א B וועט די היי הארמאניע הנקרא 3rd זיין D, און די לאו הארמעני הנקרא 6th וועט זיין די G.
פארוואס איז עס אזוי, ווייל ווען א ניגון וואס גייט צב"ש A-B-C, וועט די קארד זיין א A מיט א C און E פאר די גאנצע תנועה, אפילו פארן B, כאטש ווען מען שפילט א A minor צוזאמען מיט א B אליין שטומט עס נישט, אבער די קארד געט דעם טאן פארן ניגון/תנועה, במילא צווישען די A און C הערט זיך די A minor יא אויס שיין.

לאמיר דיך נעמען נעקסט לעוועל. ביים אויבען דערמאנטען ביישפיל, ווען מען מאכט די A minor קארד פארן Aבאקומסטו א 3rd וואס איז א C, און א 5th וואס איז א E. יעצט ווען די מאכט די Cמיט א A minor וואס געשעהט? האלט דיך אן.... באקומסט א 3rd וואס איז א E, און א A וואס איז א 6th צו דעם מעלאדיע און וואס אונז רוף מער היי הארמאני מיט לאו הארמאניע. און E מיט א A minor וועט זיין א 4th מיט א 6th.

יעצט נעם דעם ניגון עוד ישמע און הייב אן צו שפילען A-G-A-B-C-C, און זאג מיר וועלכע באגלייטונג די גייסט דא מאכען. איך האב געמאכט עטליכע. https://flat.io/score/60061b97f3e4de383 ... 5d2a92291c פארשטייט זיך אז עס איז לאו דוקא וואס ס׳שטייט אין דעם שיעט עס איז מער לסבר את האוזן.

און א זייטיגע נאטיץ, דאס אלעס וואס איך האב געשריבען ביז דא, איז נאר די פשוטע הארמאניע, עס איז דא אסאך טיפערע הארמאניעס און אינטערוואלס, אוגמענטעד און דימינישעד האט מען בכלל נישט אנגעכאפט. וואו אויך איז דא א זאך ׳פראגרעסיע׳ וואס געשעט ווען א הארמאניע ווערט געמאכט אויף א אופן וואס וועט יא האבן א שייכות מיט די מעלאדיע פון פריער און שפעטער ואכמ"ל.

ביי קארדס, ווען מען רעדט פון 6th 7th 9th און ווייטער וועט עס מיינען א A minor צב"ש מיט אויף דעם צוגעלייגט נאך איין אדער מערערע אינטערוואלס צום A וואס געט ארויס פארשידענע אינטרעסאנטע קארדס.

איינער האט נאך עפעס א פראגע? זאל אויף הייבען די פינגער.


וואו, קוק אריין אין די פידל באקס, דער עולם האט דא געהעריג אריין געווארפען שיינע זאכן, מען קען דא מאכן אסאך.... שכוח פארן מיך אויס הערען. הצלחה רבה.

א הונדערטער!
יא יא דאס איז געווען מיין טעות
זייער זייער ריכטיג
אבער וואס איך באמערק יא איז אז ביי די היים קנעפל פין די קאורד וועט די לאו הארמעני זיין די 5פט. ריכטיג?

מיין לעצטע ווארענונג! 5th איז נישט לאו הארמאני!

smteb האט געשריבן:

שלג כצמר האט געשריבן: נאך א ביישפיל פון א קונצליכע פיפט הארמאני:
די ניגון "אנא אנא אנא, עבדא דקודשא בריך הוא"
געשפילט ביי די ריספלער שבע ברכות ע"ח, אנגעפירט דורך מונה.

הער "אנא אנא אנא" ביי 0:12, און נאכאמאל ביי 1:22
אנא עבדא

(נו פרעג איך דיר, איז דאס לאו הארמאני?.. קענסט עס אפי' נאכזינגען?...

די הארמאני וואס מונה מאכט דא איז די 4th הארמאני מען ניצט עס כמעט נישט ווען מוויל ארויסברענגען א ניגון נארמאל סאיז גיט פאר די שטיק ביי אן אינסטרומענטל

כ'מיין אז ביזסט נישט גערעכט.
דאס איז א 5th הארמאני.

דו קענסט הערן אז דעי הארמאני דא, איז אזוי ווי א הארמאני אויף די היי-הארמאני,
2 + 3?
5 =

פעניאק האט געשריבן:

אויפן טאן האט געשריבן:

יאפין האט געשריבן: וועלמיר אריינווארפן מיינע צוויי צענט. נא עפען די באקסל און נעם ארויס די פידאלע. קלינג קלאנג.... אריין געווארפן.

וואס מיינט א קארד, און וואס מיינט הארמענייזען? וואס איז זייערע שייכות? און וואס מיינט אן אינטערוואל?
קארד מיט הארמאניע האבן גארנישט קיין שייכות, חוץ מיט דעם איין נקודה אז ביידע זענען א צאמשטעל פון צוויי אדער מערערע קלאנגען (אוודאי האט עס יא שייכות, וואו געשריבען אויבען, נאר אזוי ווי מאנכע דא ווערן צומישט, מוז מען דאס פונאנדער טיילן). און אויב איז דאס נישט גענוג קאנפיוזינג, טיילען זיי זיך מיט מיט די זעלבע נעמען פאר אנדערע טערמינען (מן הסתם כדי צו שווערער מאכן די מוזיק טעאריע... ).

איז אזוי, ביי הארמאניע, ווען מען רעדט פון 3rd 4th 5th און 6th, מיינט מען די אינטערוואל פון די ׳יעצטיגע׳ נאוט צו די הארמאניע וואס מען זינגט/שפילט ׳יעצט׳, אן קיין שום שייכות מיט די קארד וואס ווערט געשפילט. די באקאנטע הארמעני הייסט א 3rd, וויי עס איז אפגעריקט פון די יעצטיגע נאוט מיט דריי קנעפלעך אויף די סקעיל דאס הייסט פון א A וועט ווערן א C, און B וועט ווערן א D.

די נידריגע הארמאני הייסט א 6th און איז א שפיגעל פון די 3rd, איז אויך אפגעריקט דריי קנעפלעך נאר אנשטאטס ארויף איז עס אראפ (כ׳מיין, ס׳הייסט דאך לאוער הארמעני....). איי פארוואס הייסט עס 6th? ווייל עס איז נישט קיין חילוק אויף וועלכע אקטאוו די זינגסט א הארמאני, אלעמאל וועט עס זיין די זעלבע סארט הארמאני. דהיינו, אז מען וועט שפילען א היי הארמאני אויף א נידריגע אקטאוו וועט עס נאך אלץ בלייבען א היי הארמאני, וכן להיפך. השתא דאתית להכא, קומט אויס אז ווען וויל מסביר זיין וועלכע סארט באגלייטונג מען וויל האבן איז פשוט לייכטער צו זאגן וועלכע אינטערוואל פון די יעצטיגע נאוט מען וויל האבען, וואס איז ביי א לאוער הארמאני א 6th.

א פיפט הארמאני האט אין זיך א רייכקייט ווייל עס האט א משונה׳דיגע ענליכע קלאנג צום ארגינעלן קלאנג, וואס וועגען הייסט עס א פערפעקט פיפט. די פיפט הארמאניע איז ארויף געריקט פינעף קנעפלעך פונעם מעלאדיע וואס ווערט יעצט געשפילט (און א 4th איז די שפיגעל פונעם פיפט). א פיפט האב איך געשריבען אז ס׳איז נאר פאר מבינים, דאס איז וועגען נאטורליך איז א פשוטע הארמאניע זייער לייכט פאר איינער וואס פארשטייט אביסעל מוזיק, און לאוער הארמאניע דארף מען שוין צולייגען אביסעל קאפ. אבער א פיפט צו קענען זינגען/שפילען וועט נאר איינער וואס פארשטייט באמת מוזיק קענען לייכטערהייט ארויס ברענגען.

אבער די קענסט זיך אויך טרעינען צו קענען די אינטערוואל דורך די זייטעלעך:
https://tonedear.com/ear-training/intervals
https://www.musictheory.net/exercises/ear-interval

לאמיר גיין א טריט ווייטער, ווען מען שפילט א ניגון אויפן A minor לייטער און מען מאכט א A minor קארד, און די מעלאדיע וועט זיין א B וועט די היי הארמאניע הנקרא 3rd זיין D, און די לאו הארמעני הנקרא 6th וועט זיין די G.
פארוואס איז עס אזוי, ווייל ווען א ניגון וואס גייט צב"ש A-B-C, וועט די קארד זיין א A מיט א C און E פאר די גאנצע תנועה, אפילו פארן B, כאטש ווען מען שפילט א A minor צוזאמען מיט א B אליין שטומט עס נישט, אבער די קארד געט דעם טאן פארן ניגון/תנועה, במילא צווישען די A און C הערט זיך די A minor יא אויס שיין.

לאמיר דיך נעמען נעקסט לעוועל. ביים אויבען דערמאנטען ביישפיל, ווען מען מאכט די A minor קארד פארן Aבאקומסטו א 3rd וואס איז א C, און א 5th וואס איז א E. יעצט ווען די מאכט די Cמיט א A minor וואס געשעהט? האלט דיך אן.... באקומסט א 3rd וואס איז א E, און א A וואס איז א 6th צו דעם מעלאדיע און וואס אונז רוף מער היי הארמאני מיט לאו הארמאניע. און E מיט א A minor וועט זיין א 4th מיט א 6th.

יעצט נעם דעם ניגון עוד ישמע און הייב אן צו שפילען A-G-A-B-C-C, און זאג מיר וועלכע באגלייטונג די גייסט דא מאכען. איך האב געמאכט עטליכע. https://flat.io/score/60061b97f3e4de383 ... 5d2a92291c פארשטייט זיך אז עס איז לאו דוקא וואס ס׳שטייט אין דעם שיעט עס איז מער לסבר את האוזן.

און א זייטיגע נאטיץ, דאס אלעס וואס איך האב געשריבען ביז דא, איז נאר די פשוטע הארמאניע, עס איז דא אסאך טיפערע הארמאניעס און אינטערוואלס, אוגמענטעד און דימינישעד האט מען בכלל נישט אנגעכאפט. וואו אויך איז דא א זאך ׳פראגרעסיע׳ וואס געשעט ווען א הארמאניע ווערט געמאכט אויף א אופן וואס וועט יא האבן א שייכות מיט די מעלאדיע פון פריער און שפעטער ואכמ"ל.

ביי קארדס, ווען מען רעדט פון 6th 7th 9th און ווייטער וועט עס מיינען א A minor צב"ש מיט אויף דעם צוגעלייגט נאך איין אדער מערערע אינטערוואלס צום A וואס געט ארויס פארשידענע אינטרעסאנטע קארדס.

איינער האט נאך עפעס א פראגע? זאל אויף הייבען די פינגער.


וואו, קוק אריין אין די פידל באקס, דער עולם האט דא געהעריג אריין געווארפען שיינע זאכן, מען קען דא מאכן אסאך.... שכוח פארן מיך אויס הערען. הצלחה רבה.

א הונדערטער!
יא יא דאס איז געווען מיין טעות
זייער זייער ריכטיג
אבער וואס איך באמערק יא איז אז ביי די היים קנעפל פין די קאורד וועט די לאו הארמעני זיין די 5פט. ריכטיג?

מיין לעצטע ווארענונג! 5th איז נישט לאו הארמאני!

פליז נאך איין מאל
(איך האב עס שוין געפרעגט איינמאל [צו מער] אין קיינער האט נישט געענטפערט)
אויף א Am סקעיל
וואס איז לאו הארמעני ווען מען זינגט א A אויף א Am קאורד
וואס איז לאו הארמעני ווען מען זינגט א F אויף א F קאורד
וואס איז לאו הארמעני ווען מען זינגט א C אויף א C קאורד
וואס איז לאו הארמעני ווען מען זינגט א G אויף א G קאורד
וואס איז לאו הארמעני ווען מען זינגט א E אויף א E קאורד
ביטע זיי מסביר מיט געדולד
ישר כח

אויפן טאן האט געשריבן:

F
Db
Ab
Eb
C

ציגאנער האט געשריבן: אוי וויי...
וואו האמיר דיך פארלוירן?

קודם אפאר קלאץ קשיות:

פון וואו ווייסט מען וועלכע קאורד מ'דארף נוצן וואו?
די פיפט פון וואס מ'רעדט איז ווירקליך די פינפטע, אדער ס'איז דריי טענער אראפ, וואס קומט אויס די פיפט רעכענענדיג אויף ארויף?

קלאץ תירוצים:

זעה דעם תגובה, און זאג מיר וואס ס'בלייבט דיר שווער.

ביידע. ווי געזאגט, ביי הארמאני מאכט כמעט נישט אויס וועלכע סקעיל מ'נוצט. יעדע E איז די פיפט פאר יעדן A.
(אויפן קיבאורד דריקט מען וועלעכע ס'איז נענטער... ווען מ'האלט ביי Am און מ'גייט צו CM וועט מען נאר דארפן אראפרוקן איין פינגער פונעם A צום G. אויב גייט מען צום Dm וועט מען בלויז ריקן 3,5 פון C,E צו D,F).

וויאזוי אויסצוקלויבן די הויפט קלאנגען פון א ניגון איז נישט שווער צו פארשטיין, איך פרעג פון וואו מ'ווייסט צו מ'נוצט די מעידזשאר קאורד אדער די מיינאר.

זייער פשוט, מ'גייט בלויז לויטן סקעיל פונעם ניגון און אזוי מאכט מען די קארד.
למשל יעדע A קארד פאר א מיינאר ניגון וועט זיין A,C,E און יעדע A קארד פאר א מעידזשער ניגון וועט זיין A,C#,E. א B קארד פאר מיינאר וועט זיין B,D,F און א B קארד פאר מעידזשער וועט זיין #B,D,F. און אזוי ווייטער.

די נעמען פון די קארדס זענען נאר אביסל צומישט ווי אויבן ערקלערט, און דער מיינאר A וועט הייסן א Am און דער B וועט זיין Bdim.

כ'גיב אויף.

דער פשוט׳סטער און פראקטישסטער וועג זיך צו לערנען קארדס, איז פשוט נעמען אפאר שיטס פון ניגונים מיט קארדס און עס נאכשפילן. איינער מיט א מוזיקאלישע אויער וועט זייער שנעל כאפן ווי אזוי דאס ארבעט. נאכדעם וואס מען קען דאס שוין, קען מען מער אריינגיין אין טעאריע אא"וו.

ציגאנער האט געשריבן:

אויפן טאן האט געשריבן:

F
Db
Ab
Eb
C

איי אפאר פין די זענען נישט אין סקעיל
אין עס איז נישט שיין
מאכט נישט אויס?

קלאָצקאָפּ האט געשריבן: כ'גיב אויף.

איך נישט...

אויפן טאן האט געשריבן:

ציגאנער האט געשריבן:

אויפן טאן האט געשריבן:

F
Db
Ab
Eb
C

איי אפאר פין די זענען נישט אין סקעיל

וועלעכע?
וויאזוי וואלסטו געזאגט?

ציגאנער האט געשריבן:

אויפן טאן האט געשריבן:

ציגאנער האט געשריבן:

אויפן טאן האט געשריבן:

F
Db
Ab
Eb
C

איי אפאר פין די זענען נישט אין סקעיל

וועלעכע?

די Db. די Ab קען נאך מיטגיין בדיעבד (עס ווערט א האמאניק). די Eb. די אלע זענען נישט אין סקעיל

קען זיין איך האב זיך טועה געווען. רעכן עס אליינס אויס, ס'איז אייביג פיר האלבע אראפ (פאר א מיינאר סקעיל).

ציגאנער האט געשריבן: קען זיין איך האב זיך טועה געווען. רעכן עס אליינס אויס, ס'איז אייביג פיר האלבע אראפ(פאר א מיינאר סקעיל).

לויט דעם וואס איז די לאו הארמעני אויפן C? א Ab???אייביג?

אזוי איז עס שוין פאר די לעצטע זעקס טויזנט יאר, מסתם וועט זיך עס שוין נישט טוישן...

גרויסע עם הארץ האט געשריבן: אויף וועלכע טאן זינגט ער די לאו אויף די ניגון?

https://drive.google.com/file/d/1R3EDha ... sp=sharing

ער זינגט די גאנצע ניגון אויפן F מיינאר סקעיל, אויב דאס מיינסטו צו פרעגן.

ציגאנער האט געשריבן: ער זינגט די גאנצע ניגון אויפן F מיינאר סקעיל, אויב דאס מיינסטו צו פרעגן.

ביי ישיש עליך זינגט ער משוגע נידריג. איז דאס א קונץ?