אידישע וועלט פארומס

In my opinion איז עס א משוגעת פונקט ווי די סאטמארע גייען מיט א שווארצע גארטל דווקא... וד״ל

דווקא? קיינמאל געהערט

שופר האט געשריבן: געהערט אמאל פון א איד אז אין מעשה רב ווערט געברענגט אז דער גר"א איז געגאנגען מיט ציצית פון קאטען, און די מבארים דארטן זוכען מסביר צו זייו פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר ופשתן, זאגט דארט איינער אז דער גר"א איז געגאנגען מיט העמדער פון פשתן, און ער האט מחמיר געווען ווי שיטת רבינו יונתן אין הל' כלאים, אז מען טאר נישט אנטון א בגד פון צמר אויף א בגד פון פשתן -נאר מיט א הפסק אינדערמיט- אויב מען קען נישט אויסטון די אינטערשטע בגד אן אויסטון די אויבערשטע, איז לפי"ז אויב איינער וויל מחמיר זיין צו די שיטות, אויב די קיטל איז געמאכט פון פשתן דארף עפעס מפסיק זיין צווישען די קיטל און די טלית קטן, אדער גיין מיט א קאטענע ציצית.. (בעצם לייגט מען דאך ארויף די טלית גדול אויפן קיטל, אבער דאס קען זיין אז מען קען אויסטון די קיטל אן אויסטון די טלית)

פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר?
שיטות?
דאכציך בלויז איין שיטה יחידאי, און דאס איז מסתמא די תירוץ אויך.

צבישלום האט געשריבן: In my opinion איז עס א משוגעת פונקט ווי די סאטמארע גייען מיט א שווארצע גארטל דווקא... וד״ל

דאכט זיך אז אין מונקאטש איז מען מקפיד.

איטשע האט געשריבן:

שופר האט געשריבן: געהערט אמאל פון א איד אז אין מעשה רב ווערט געברענגט אז דער גר"א איז געגאנגען מיט ציצית פון קאטען, און די מבארים דארטן זוכען מסביר צו זייו פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר ופשתן, זאגט דארט איינער אז דער גר"א איז געגאנגען מיט העמדער פון פשתן, און ער האט מחמיר געווען ווי שיטת רבינו יונתן אין הל' כלאים, אז מען טאר נישט אנטון א בגד פון צמר אויף א בגד פון פשתן -נאר מיט א הפסק אינדערמיט- אויב מען קען נישט אויסטון די אינטערשטע בגד אן אויסטון די אויבערשטע, איז לפי"ז אויב איינער וויל מחמיר זיין צו די שיטות, אויב די קיטל איז געמאכט פון פשתן דארף עפעס מפסיק זיין צווישען די קיטל און די טלית קטן, אדער גיין מיט א קאטענע ציצית.. (בעצם לייגט מען דאך ארויף די טלית גדול אויפן קיטל, אבער דאס קען זיין אז מען קען אויסטון די קיטל אן אויסטון די טלית)

פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר?
שיטות?
דאכציך בלויז איין שיטה יחידאי, און דאס איז מסתמא די תירוץ אויך.

נישט ממש. דער רי"ף און דער רמב"ם זענען ביי די זעלבע מיינונג, און דער מחבר (סי' ט) נעמט אן ווי זיי להלכה.

ראפאט קראמפלי האט געשריבן:

אלט מאנרא האט געשריבן:

ניס קראכער האט געשריבן: די וואס גייען גייען אלעמאל (וכן אני נוהג )
נישט קיין חילוק אין די וועטער
פארוואס ? ווייל אזוי האט מיין טאטע געטוען

די ביסט אפשר אויכט פון די אידן וואס ניצן נישט קיין מעיל פאר א רעגן מאנטל?

מאכסט מיר לאכן, מיין טאטע איז טאקע נישט געגאנגען קיין מעיל גלייך ווען ס'איז ארויסגעקומען, איך ווייס נאכנישט פינקטלעך פון וואס אונזערע טאטעס האבן מורא געהאט.

זעמיר גראדע מיטן מעיל געגאנגען פון די ערשטע מינוט ב"ה
(נישט געהאלפן במילא בימים ההם......)
באט פאר סאם ריזאן גייט מיין טאטע אין מיין אדמו"ר מיט א בעקיטשע אינטער דעם קיטעל
מסתמא האבן זיי עס אויך געזען אינדערהיים . ניין ?

צבישלום האט געשריבן: In my opinion איז עס א משוגעת פונקט ווי די סאטמארע גייען מיט א שווארצע גארטל דווקא... וד״ל

דווקא נישט, אויב פארשטיי איך ריכטיג מיינסטו אפשר די גארטל אויפן טיש בעקיטשע....
ס'נישט נאר סאטמאר, ס'איז באבוב איז קלויזנבורג פונקט אזוי, כ'האב נאך נישט געזעהן גיין מיט א פינקע גארטל
און צווייטנס ס'האט אן ענין בהלכה, ווייל דער בעקיטשע גארטל גייט מען א גאנצן טאג, און עס איז נישט קיין הכון לקראת וגו', ודי

אין באבוב גייט א באדייטענדע עולם מיט א ווייסע גארטעל (און ווייסע קאפלעך אויך א עולם), און נישט געהערט אז עס זאל זיין א קפידה אויף יא אדער נישט.

יאצמעך האט געשריבן:

SPUSMN האט געשריבן: די היינטיגע קיטלעך זענען פון דינע ליילעכער מאטריאל. איך ווייס נישט ווען עס האט זיך אנגעהויבען.

אין ירושלים (דער ירושלים'ער לבוש) איז א שיינע ווייסע כאלאט פון פיינע סחורה און קיינער גייט נישט א בעקיטשע אויך אינטער דעם. טייל קויפען עס טאקע אין ארץ ישראל און גייען עס דא (בנוסף צו דער ירושלים'ער ווייסע קאפל און ווייסע גארטעל).

אינטער די ליילעכער מאטריאל ליגט עס מער ווי א שמאטע וואס מאכט וועלען גיין אינטער דעם א בעקיטשע; אדער איז קאלט, טוהט מען זיך אן א בעקיטשע אינטער דעם. אבער לאידך גיסא פילען זיך אנדערע מענטשען זייער באקוועם אין נאר א קיטל, ווי צו זיצען א גאנצען טאג, און טייל (די בני עליה) 26 שעה אין א בעקיטשע.

ירושלם׳ער גייען מיט ווייסע בעקיטשעס, נישט קיין קיטל. ס׳איז צוויי אנדערע מלבושים, ס׳האט נישט מיט אמאל און היינט.

לויט ווי איך ווייס גייען נישט ירושלים'ער קיין בעקיטשעס און זיי רופען עס אן א כאלאט, אבער דער "ווייסע כאלאט" פון פסח און יום הקדוש באקומט אויך דער נאמען קיטל. אזוי האט מען עס ביי אונז גערופען. נישט ווי איז מיין קיטל; נאר ווי איז מיין ווייסע כאלאט. אזוי ליגט מיר אין זכרון. זאלען די וואס געדענקען אנדערש ביי זיי, זאגען.

זבחי צדק האט געשריבן:

צבישלום האט געשריבן: In my opinion איז עס א משוגעת פונקט ווי די סאטמארע גייען מיט א שווארצע גארטל דווקא... וד״ל

דווקא נישט, אויב פארשטיי איך ריכטיג מיינסטו אפשר די גארטל אויפן טיש בעקיטשע....
ס'נישט נאר סאטמאר, ס'איז באבוב איז קלויזנבורג פונקט אזוי, כ'האב נאך נישט געזעהן גיין מיט א פינקע גארטל
און צווייטנס ס'האט אן ענין בהלכה, ווייל דער בעקיטשע גארטל גייט מען א גאנצן טאג, און עס איז נישט קיין הכון לקראת וגו', ודי

לכאורה אט ער געמיינט אז אין סאטמאר גייט מען מיט א שווארצע גארטל אויף די קיטל, נישט קיין ווייסע. (כ'נישט מברר געווען צו ס'טאקע אזוי אין סאטמאר, אבער מסתמא האט ער דאס געמיינט).

אין סאטמאר גייען פילע מתפללים מיט ווייסע גארטלעך

גראדע איז דער גארטל פונם הייליגן דברי חיים וואס דער סאטמאר רב האט אנגעטאן יוה"כ, איז געווען א ווייסער גארטל [מיט א שלעסל, ווי א ס"ת]

SPUSMN האט געשריבן:

יאצמעך האט געשריבן:

SPUSMN האט געשריבן: די היינטיגע קיטלעך זענען פון דינע ליילעכער מאטריאל. איך ווייס נישט ווען עס האט זיך אנגעהויבען.

אין ירושלים (דער ירושלים'ער לבוש) איז א שיינע ווייסע כאלאט פון פיינע סחורה און קיינער גייט נישט א בעקיטשע אויך אינטער דעם. טייל קויפען עס טאקע אין ארץ ישראל און גייען עס דא (בנוסף צו דער ירושלים'ער ווייסע קאפל און ווייסע גארטעל).

אינטער די ליילעכער מאטריאל ליגט עס מער ווי א שמאטע וואס מאכט וועלען גיין אינטער דעם א בעקיטשע; אדער איז קאלט, טוהט מען זיך אן א בעקיטשע אינטער דעם. אבער לאידך גיסא פילען זיך אנדערע מענטשען זייער באקוועם אין נאר א קיטל, ווי צו זיצען א גאנצען טאג, און טייל (די בני עליה) 26 שעה אין א בעקיטשע.

ירושלם׳ער גייען מיט ווייסע בעקיטשעס, נישט קיין קיטל. ס׳איז צוויי אנדערע מלבושים, ס׳האט נישט מיט אמאל און היינט.

לויט ווי איך ווייס גייען נישט ירושלים'ער קיין בעקיטשעס און זיי רופען עס אן א כאלאט, אבער דער "ווייסע כאלאט" פון פסח און יום הקדוש באקומט אויך דער נאמען קיטל. אזוי האט מען עס ביי אונז גערופען. נישט ווי איז מיין קיטל; נאר ווי איז מיין ווייסע כאלאט. אזוי ליגט מיר אין זכרון. זאלען די וואס געדענקען אנדערש ביי זיי, זאגען.

לויט וויפיל איך ווייס גייט מען אין ירושלים א ווייסע קאפטען אן קנעפלעך

ריכטיג, איך דערמאן זיך, מען רופט עס טאקע א קאפטען און נישט א כאלאט. א כאלאט רופט מען דער רעקל (סוט) וואס מען גייט אין דער וואכען.

איטשע האט געשריבן:

שופר האט געשריבן: געהערט אמאל פון א איד אז אין מעשה רב ווערט געברענגט אז דער גר"א איז געגאנגען מיט ציצית פון קאטען, און די מבארים דארטן זוכען מסביר צו זייו פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר ופשתן, זאגט דארט איינער אז דער גר"א איז געגאנגען מיט העמדער פון פשתן, און ער האט מחמיר געווען ווי שיטת רבינו יונתן אין הל' כלאים, אז מען טאר נישט אנטון א בגד פון צמר אויף א בגד פון פשתן -נאר מיט א הפסק אינדערמיט- אויב מען קען נישט אויסטון די אינטערשטע בגד אן אויסטון די אויבערשטע, איז לפי"ז אויב איינער וויל מחמיר זיין צו די שיטות, אויב די קיטל איז געמאכט פון פשתן דארף עפעס מפסיק זיין צווישען די קיטל און די טלית קטן, אדער גיין מיט א קאטענע ציצית.. (בעצם לייגט מען דאך ארויף די טלית גדול אויפן קיטל, אבער דאס קען זיין אז מען קען אויסטון די קיטל אן אויסטון די טלית)

פארוואס ער האט נישט מחמיר געווען אויף די שיטות אז מן התורה דארף זיין דוקא צמר?

ציצית אז מען גייט נישט איז מען נישט עובר אויף גארנישט, משא"כ כלאים איז א לא תעשה ופשוט.

די מקור איז אין סידור הגר"א פון ר' נפתלי הירץ הלוי http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... 37&hilite=

נאך א תשובה, אין חלקת יעקב http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... 00&hilite=
וראה עוד במעשה איש http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... 18&hilite=

וואס איז דער מנהג ביים סדר נאכט?

חסיד'ישע אידן זענען קיינמאל נישט געגאנגען בלויז מיט א קיטל. ונימוקם אז ס'איז נישט קיין מלבוש

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: חסיד'ישע אידן זענען קיינמאל נישט געגאנגען בלויז מיט א קיטל. ונימוקם אז ס'איז נישט קיין מלבוש

האט עס א מקור בהלכה, אדער מסברא?

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: חסיד'ישע אידן זענען קיינמאל נישט געגאנגען בלויז מיט א קיטל. ונימוקם אז ס'איז נישט קיין מלבוש

לאו דוקא
[ווענד זיך וועלכע מקומות]

עומד מן הצד האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: חסיד'ישע אידן זענען קיינמאל נישט געגאנגען בלויז מיט א קיטל. ונימוקם אז ס'איז נישט קיין מלבוש

האט עס א מקור בהלכה, אדער מסברא?

אלץ מקור להלכה קענט איר גיין מיט בלויז א העמד.
סטאוו האט געשריבען אז חסידישע אידען זענען אזוי געגאנגען.

אביונה האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: חסיד'ישע אידן זענען קיינמאל נישט געגאנגען בלויז מיט א קיטל. ונימוקם אז ס'איז נישט קיין מלבוש

לאו דוקא
[ווענד זיך וועלכע מקומות]

וועלעכע מקומות נישט?

איטשע האט געשריבן: דער קיטל, אדער סארגאניס, איז גאר א חשובע מלבוש, מיר געפונען ווען מען האט געמאכט א פאראדע אים פראג לכבוד המלכות, איז מען געגאנגען א קיטל. והיינט טעמא פארוואס די כלה גייט א ווייסע קלייד - סרגניס, כמבואר בפוסקים.
די טעם אלץ יום המיתה איז בפשוט א דרש, ווען פשוט פשט איז די חשיבות דערפון.
ס׳איז יתכן איז אלץ כבוד המת, האט מען באגראבן מיט אט דעם חשוב׳ן מלבוש.

גיין מיט א בעקעשע צו נישט, איז בפשטות נישט מער ווי א פראקטישקייט. אימיצער איז פראקטיש אזוי און אימיצער אזוי.
לעומת זה, דער רעזשוואלקע, הייסט א סרבל, דאס איז אן אויבערמלבוש, און האט גארנישט מיט׳ן בעשעקף ולא ראי זה כראי זה.
מען איז שוין געגאנגען מיט א סרבל בימי הראשונים אדער נאך פריער.
אגב, ווייס איך פון דאר א חשוב׳ע יוד, וואס ס׳איז אים זייער שווער צו גיין ביידע מלבושים, סיי א בעקעשע און סיי א רעזשוואלקע, דעריבער גייט ער בלויז א רעזשוואלקע. מצד השני, איז ער געצווינגען צוצוקנעפעלן דעם רעזשוואלקע, וואס פאר די וואס ווייסן, קנעפלט מען נישט צו דעם רעזשוואלקע.

ויש נוהגים דירעקט נישט צו לייגן קיין קנעפלעך

נו גוט נו שוין האט געשריבן:

איטשע האט געשריבן: דער קיטל, אדער סארגאניס, איז גאר א חשובע מלבוש, מיר געפונען ווען מען האט געמאכט א פאראדע אים פראג לכבוד המלכות, איז מען געגאנגען א קיטל. והיינט טעמא פארוואס די כלה גייט א ווייסע קלייד - סרגניס, כמבואר בפוסקים.
די טעם אלץ יום המיתה איז בפשוט א דרש, ווען פשוט פשט איז די חשיבות דערפון.
ס׳איז יתכן איז אלץ כבוד המת, האט מען באגראבן מיט אט דעם חשוב׳ן מלבוש.

גיין מיט א בעקעשע צו נישט, איז בפשטות נישט מער ווי א פראקטישקייט. אימיצער איז פראקטיש אזוי און אימיצער אזוי.
לעומת זה, דער רעזשוואלקע, הייסט א סרבל, דאס איז אן אויבערמלבוש, און האט גארנישט מיט׳ן בעשעקף ולא ראי זה כראי זה.
מען איז שוין געגאנגען מיט א סרבל בימי הראשונים אדער נאך פריער.
אגב, ווייס איך פון דאר א חשוב׳ע יוד, וואס ס׳איז אים זייער שווער צו גיין ביידע מלבושים, סיי א בעקעשע און סיי א רעזשוואלקע, דעריבער גייט ער בלויז א רעזשוואלקע. מצד השני, איז ער געצווינגען צוצוקנעפעלן דעם רעזשוואלקע, וואס פאר די וואס ווייסן, קנעפלט מען נישט צו דעם רעזשוואלקע.

ויש נוהגים דירעקט נישט צו לייגן קיין קנעפלעך

ס׳קומט דאך אזוי ארגינעל.