אידישע וועלט פארומס

שפיגליצקי האט געשריבן: יישר כח פאר די קלארע תשובה.

יעצט דארף מען נאר וויסן צי אזא מעשה פון די וואך הייסט א ריעותא אויף אלע בעקיטשעס דאס צו דארפן בודק זיין...

ווי איך פארשטיי עס, אויב קומט עס פון א געשעפט וואס האט נישט קיין הכשר, איז דא א חיוב בודק צו זיין. די וואס קומען פון געשעפטן וואס האבן יא א הכשר איז נישטא קיין חיוב צו בודק זיין יעצט פריש [לויט ווי איך פארשטיי איז דאס כאילו אן אנדער מין, אמת טאקע אויב וועט מען טרעפן אפילו אין איינס מיט א הכשר, וועט שוין זיין א חיוב צו בודק זיין אויף אלע - פון די הכשר].

און דאס איז וואס איז געשטאנען אין יענעם אימעיל, נאר זיי האבן געשריבן אז אפילו ס'האט א הכשר איז נאך אלץ רעקאמאנדירט צו בודק זיין.

פאריאר איז ארויסגעקומען א הערליכע ספר דורך עוז והדר "תורת השעטנז", דער מחבר הרה"ג ר' דניאל דוד שטיינבערג שליט"א פון קרית יואל איז א בארימטע בקי בעניני שעטנז, ער שרייבט דארט פונקטליך ווען מ'דארף גיין בודק זיין און ווען נישט, באגלייט מיט בילדער.

למעלה משבעים האט געשריבן:

שפיגליצקי האט געשריבן: ס'קומט אויס פון וואס מ'רעדט דא אז איך דארף אריין געבן מיין גאנצע האב און גוטס צו בודק זיין, אנגעהויבן פון אלע אלע קינדער קליידער, ב"ב קליידונג, שיך, פאפאטש, בעקיטשעס, רעקלעך, מיינע וועש, אלעס אלעס!

איז דאס מעגליך? דארף מען טאקע ע"פ הלכה חושש זיין אויף אזוי ווייט? אדער איז גענוג אז איך געב אריין מיינע וואלענע און לינען זאכן צו בודק זיין?

איך קויף ביי א קלאודינג סטאר וואס האט קיין השגחה.

ביי די שיעורים וואס מען האט אויבן צוגעלינקט האט ער געענטפערט אויף די שאלה ווי די פאלגנד.

אויב שטייט אויפן לעיבל פונעם בגד אז ס'האט וואל/לינען, דארף מען עס טשעקן.

אויב שטייט נישט אויפן לעיבל וועגן לינען/וואל, און מען האט נאך קיינמאל נישט געטראפן אין דעם מין בגד א חשש שעטנז, דארף מען נישט בודק זיין.

אויב האט מען שוין געטראפן אין דעם מין בגד שעטנז, האט עס א ריעותא און ס'הייסט א מיעוט המצוי און מען איז מחויב צו בודק זיין.

דאס איז באופן כללי, דערנאך איז דא די פראבלעם פון ריסייקעלד סחורה, וואס ווי איך פארשטיי איז א מחלוקת הפוסקים וירא שמים יחמיר עס נישט צו ניצן אן בודק זיין [עמער שפעטער פרעגן מיין דיין דערוועגן אויף למעשה].

כמדומה ער האט דארט אנגעגעבן פארשידענע סימנים ווי אזוי מען קען דערקענען אויף א בגד צו ס'האט וואל און לינען, אויפן מינוט געדענק איך די חלק, אז וואל פאר זיך וועט אייביג זיין שיין צוזאמגעדרייט, משא"כ מיט לינען וויבאלד לינען איז א דיקערע פאדעם, אויב שטעלט מען דאס צוזאם, וועט די ליניעס נישט זיין אייניג נאר דיק און דין.

ער פארציילט דארט פון מענטשן וואס האבן געקויפט זאכן וואס אויפן לעיבל איז קלאר געשטאנען ביידע וואל און לינען, מסתבר געקויפט אין גוי'אישע געשעפטן, אבער אז מען ווייס נישט צו קוקן....

--
מען האקט

אויב מ'האט איינמאל געטראפן הייסט עס א מיעוט המצוי? הלמאי?

יידישע קהילות האט געשריבן:

למעלה משבעים האט געשריבן:

שפיגליצקי האט געשריבן: ס'קומט אויס פון וואס מ'רעדט דא אז איך דארף אריין געבן מיין גאנצע האב און גוטס צו בודק זיין, אנגעהויבן פון אלע אלע קינדער קליידער, ב"ב קליידונג, שיך, פאפאטש, בעקיטשעס, רעקלעך, מיינע וועש, אלעס אלעס!

איז דאס מעגליך? דארף מען טאקע ע"פ הלכה חושש זיין אויף אזוי ווייט? אדער איז גענוג אז איך געב אריין מיינע וואלענע און לינען זאכן צו בודק זיין?

איך קויף ביי א קלאודינג סטאר וואס האט קיין השגחה.

ביי די שיעורים וואס מען האט אויבן צוגעלינקט האט ער געענטפערט אויף די שאלה ווי די פאלגנד.

אויב שטייט אויפן לעיבל פונעם בגד אז ס'האט וואל/לינען, דארף מען עס טשעקן.

אויב שטייט נישט אויפן לעיבל וועגן לינען/וואל, און מען האט נאך קיינמאל נישט געטראפן אין דעם מין בגד א חשש שעטנז, דארף מען נישט בודק זיין.

אויב האט מען שוין געטראפן אין דעם מין בגד שעטנז, האט עס א ריעותא און ס'הייסט א מיעוט המצוי און מען איז מחויב צו בודק זיין.

דאס איז באופן כללי, דערנאך איז דא די פראבלעם פון ריסייקעלד סחורה, וואס ווי איך פארשטיי איז א מחלוקת הפוסקים וירא שמים יחמיר עס נישט צו ניצן אן בודק זיין [עמער שפעטער פרעגן מיין דיין דערוועגן אויף למעשה].

כמדומה ער האט דארט אנגעגעבן פארשידענע סימנים ווי אזוי מען קען דערקענען אויף א בגד צו ס'האט וואל און לינען, אויפן מינוט געדענק איך די חלק, אז וואל פאר זיך וועט אייביג זיין שיין צוזאמגעדרייט, משא"כ מיט לינען וויבאלד לינען איז א דיקערע פאדעם, אויב שטעלט מען דאס צוזאם, וועט די ליניעס נישט זיין אייניג נאר דיק און דין.

ער פארציילט דארט פון מענטשן וואס האבן געקויפט זאכן וואס אויפן לעיבל איז קלאר געשטאנען ביידע וואל און לינען, מסתבר געקויפט אין גוי'אישע געשעפטן, אבער אז מען ווייס נישט צו קוקן....

--
מען האקט

אויב מ'האט איינמאל געטראפן הייסט עס א מיעוט המצוי? הלמאי?

ס'איז שטארק מסתבר אז היינט, ווען מ'קויפט פון גרויסע קאמפעניס, אויב טרעפט מען אין איינס איז זיכער די גאנצע בעטש פראבלעמאטיש, ווייל ס'קומט דאך פון די זעלבע ארדער. און מ'קען פארשטיין אז ס'הייסט א מיעוט המצוי.

למעלה משבעים האט געשריבן: און דאס איז וואס איז געשטאנען אין יענעם אימעיל, נאר זיי האבן געשריבן אז אפילו ס'האט א הכשר איז נאך אלץ רעקאמאנדירט צו בודק זיין.

פארוואס אין די וועלט?! שטעל זיך פאר אז התאחדות לייגט ארויס אז מען זאל נישט עסן קיין יאגורט מיט די השכחה פון סקווערע בי"ד וויבאלד זיי האבן דארט געטראפן טרעיסעס פון מילך... די בעקישעס פון די גלויבער פירמעס למיניהם האבן ב"ה פיינע השגחות, זאגט די אימעיל אז מען 'רעקאמענדירט' עס בודק צו זיין, פארוואס? פארווען? ווייל זיי האבן דארט געטראפן וואל, עפעס וואס די בעל מכשיר האט קיינמאל געזאגט אז ס'נישטא?!

די מעסעדזש בנוגע די בעקישעס איז בעיסיקלי: כאטש די ברוקלינע לאבאראטאריע זאגט אז ס'איז נקי מחשש שעטנז, איז עס נישט גענוג און מען דארף (אנטשולדיגט, מען 'רעקאמענדירט') עס בודק זיין. נישט ווייל מיר האבן דארט געטראפן שעטנז, נאר ווייל -

ווייל וואס?!

אהרן הלוי האט געשריבן: ווער איז דער רב המכשיר פון G&G? פארוואס הערט מען נישט פון אים איבער דעם נושא?

ווייל קיינער האט נישט געטראפן קיין שעטנז! זיי שרייבן סך הכל אז זיי האבן געטראפן 'וואל' (וואס דער בעל מכשיר האט קיינמאל נישט געזאגט אז עס האט נישט), און דעריבער זאל מען זיך נישט פארלאזן אויף די השגחה.

וער ס'פארשטייט פארשטייט.

אבער רב סאיאג פרעגט גוט, שטעל דיך פאר ער פארקויפט קוקיס אין די געשעפטן און שרייבט א מודעה די קוקיס זענען כשר אן שרייבן א נאמען פון א רב, גייט דאך עס קיינער נישט קויפן, פארוואס דא ביי שעטנז איז גענוג צו שרייבן אז ס'איז כשר אן קיין הכשר פון א רב. און ס'גייט שוין אן צענדליגער יארן ס'איז מרפסין איגרא די קשיא.

אויב געדענק איך ריכטיג הענגט ביי g&g א צעטל פונ'ם בעל מכשיר (כ'געדענק נישט ווער דאס איז).

יידישע קהילות האט געשריבן:

ווישוואש האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן: אויב עס איז געפונען געווארן שעטנז.

אן ארגענעזאציע מיט א נאמען פון א מענטש א דיין א ת"ח זאגט דיר אז יא עס איז געפונען געווארן. ער זאגט אויך די נאמען פון די געשעפט. די געשעפט האט נישט קיין השגחה. די געשעפט געט נישט ארויס אן אפיציעלע הכחשה. וואס פונקטליך דארף נאך זיין אז עס זאל נישט זיין קיין שוידער?

אויב וועד הכשרות שעל ידי קהילת וויען זאגט אז זיי ווייסן אז אין יענקל'ס בוטשער סטאר אין וומסב"ג איז פארקויפט געווארן חלב דאורייתא, אדער נבלה. און דער סטאר ענטפערט נישט. און אין פאפא פלייש געשעפט איז טאקע דא א השגחה. איז עס נישט קיין שוידער? זענען נישטא נאך מענטשן וואס עסן פון יענקל'ס בוטשער?
זענען נישטא נאך מענטשן וואס טראגן רויאל'ס בעקיטשעס?
איז דאס פאליטיק? שקר? מהיכי תיתי?
א מענטש וואס איך קען נישט און דו קענסט נישט. זעט נישט אויס אז ער האט עפעס א פערזענליכע אגענדע. סתם אזוי צו באשולדיגן און מאכן ליצנות?!
רק אין יראת אלקים במקום הזה.

אין דיין משל האסטו קאנוויניענטלי אויסגעלאזט איין חלק פון די מעשה; די ווינער ועד הכשרות זאגט אז מען האט געטראפן טריפה אין יענקל'ס בוטשער (וואס האט נישט קיין השגחה), און דערפאר קען מען זיך נישט פארלאזט אויף די השגחה פון פאפא בוטשער.

עפטער אלל איז יעדער בשמחה אז עס האט זיך ארויס געשטעלט אלץ נישט ריכטיג די חשש אז אידן האבן בלא יודעים עובר געווען אויף די איסור פון שעטנז.

קאנסילמאן האט געשריבן: עפטער אלל איז יעדער בשמחה אז עס האט זיך ארויס געשטעלט אלץ נישט ריכטיג די חשש אז אידן האבן בלא יודעים עובר געווען אויף שעטנז.

נאופ, כ'קען דיר כמעט צוזאגן אז די וועלכע האבן ארויסגעלאזט דעם חשש האבן שטארק געהאט גערן אז די חסידים זאלן האבן נכשל געווארן...

יענקי פיש האט געשריבן: כ'פארשטיי נישט,
זיי שרייבען קלאר אז זיין האבען געטראפען סיי וואל אין סיי לינען אין א רויעל קלאודינג בעקעשע,
איז עס אמת אדער נישט ??

און וואס האט דאס מיט g&g?

בנוגע די ראיעל בעקישע שרייבט מען דאך אז עס איז שוין אנאלטע פלוגתא צו די סארט שעטנז איז א פראבלעם.

Think and Thank האט געשריבן:

יענקי פיש האט געשריבן: כ'פארשטיי נישט,
זיי שרייבען קלאר אז זיין האבען געטראפען סיי וואל אין סיי לינען אין א רויעל קלאודינג בעקעשע,
איז עס אמת אדער נישט ??

און וואס האט דאס מיט g&g?

בנוגע די ראיעל בעקישע שרייבט מען דאך אז עס איז שוין אנאלטע פלוגתא צו די סארט שעטנז איז א פראבלעם.

האסט פארגעסן אויסצופירן, און ס'איז אנגענומען למעשה ביי אלע פוסקים היינט נישט צו גיין דערמיט [שמעתי מהדיין שלי].

בקיצור וואס די זאגסט איז אזוי, שטעלט זיך ארויס א איד מיט א נאמען, און זאגט אהובי ידידי גערעכט דיין בעקיטשע האט אן הכשר, אבער מאיזה סיבה וויל איך דיר מעורר זיין אז ס'איז כדאי זאלסט עס איבערקוקן פון שעטנז, יעצט האסטו דריי וועגן ווי אזוי דאס אנצונעמען וואס די סיבה איז 1) ער איז צוקריגט מיטן הכשר [ווי די אנדערע לעבעטארי'ס קומען אריין ווייס איך נאכנישט], 2) ער האט געטראפן עפעס וואס די בעל מכשיר האט שלא במכוון פארזען, אבער למעשה די חזקת כשרות איז נאכנישט אראפ דערפון, אבער א ירא שמים וואלט ענדערש געוואלט דאס זיכער מאכן אז ס'איז טאקע נישט קיין פראבלעם, 3) עפעס א סיבה בלתי ידוע, וואס יתכן דער "בעל מכשיר" איז מסכים מיט אים.

דו ביזט בוחר גאר עפעס אנדערש, אז דאס איז א פלוגתא מיט די לעבעטארי'ס, קענסט זיך מסביר זיין? און פארגעס נישט אויך מסביר צו זיין וואס זיי פארדינען אז די גייסט אריינברענגן דיין בעקיטשע צום וויליאמסבורג לעבעטארי, א זאך צו וואס זיי זענען הארץ און גערן מסכים אין זייער מעלדונג.

און לאמיר נאכאמאל קלאר מאכן, די מעלדונג איז געקומען פון א מענטש מיט א נאמען, נישט פון א בן בלי שם וואס דאן איז עס א פשוטע פאשקוויל, און האסט אלע רעכטן צו טראכטן אויף די מהלך וואס די טראכסט.

Think and Thank האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

ווישוואש האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן: אויב עס איז געפונען געווארן שעטנז.

אן ארגענעזאציע מיט א נאמען פון א מענטש א דיין א ת"ח זאגט דיר אז יא עס איז געפונען געווארן. ער זאגט אויך די נאמען פון די געשעפט. די געשעפט האט נישט קיין השגחה. די געשעפט געט נישט ארויס אן אפיציעלע הכחשה. וואס פונקטליך דארף נאך זיין אז עס זאל נישט זיין קיין שוידער?

אויב וועד הכשרות שעל ידי קהילת וויען זאגט אז זיי ווייסן אז אין יענקל'ס בוטשער סטאר אין וומסב"ג איז פארקויפט געווארן חלב דאורייתא, אדער נבלה. און דער סטאר ענטפערט נישט. און אין פאפא פלייש געשעפט איז טאקע דא א השגחה. איז עס נישט קיין שוידער? זענען נישטא נאך מענטשן וואס עסן פון יענקל'ס בוטשער?
זענען נישטא נאך מענטשן וואס טראגן רויאל'ס בעקיטשעס?
איז דאס פאליטיק? שקר? מהיכי תיתי?
א מענטש וואס איך קען נישט און דו קענסט נישט. זעט נישט אויס אז ער האט עפעס א פערזענליכע אגענדע. סתם אזוי צו באשולדיגן און מאכן ליצנות?!
רק אין יראת אלקים במקום הזה.

אין דיין משל האסטו קאנוויניענטלי אויסגעלאזט איין חלק פון די מעשה; די ווינער ועד הכשרות זאגט אז מען האט געטראפן טריפה אין יענקל'ס בוטשער (וואס האט נישט קיין השגחה), און דערפאר קען מען זיך נישט פארלאזט אויף די השגחה פון פאפא בוטשער.

האסט נישט פארשטאנען.
איז צוליב רויאל אליינס נאך נישט גענוג שוידער? פארקויפט טאקע רויאל נישט מער ווי איין בעקיטשע?
דער עולם דא האט אזוי פארוואסערט די שערוריה אז מ'כאפט נישט אז מסתבר איז להלכה אז אלע בגדים פון רויאל זענען צריך בדיקה!!!
שוידער!
חוץ, אויב דער אייגנטומער פון רויאל ענפערט עפעס. כ'ווייס נישט די פרטים. אבער אפילו דאן, דארף דאס א הוראת חכם לגבי נאמנות ולגבי חזקה וכו'.
לגבי די אנדערע געשעפטן איז עס טאקע נישט א שוידער, אבער עס איז מצריך התבוננות.
נישט אלע געשעפטן האבן א השגחה.
האט זינגער'ס א השגחה? האט כתר א השגחה? האט G&B א השגחה?
דער עולם ווערט געבעטן אנשטאט צו זיין פארנומען צו איך האב געמעגט שרייבן שוידער צו נישט, ענדערש רופט אייערע דיינים און רבנים, און זייט מברר ביי די געשעפטן וואו איר האט ג'קויפט אייערע מלבושים פאר אייך און פאר אייערע קינדער.
ווערטלעך אין דעם אשכול איז א סימן פון א קלות ראש און לייכזיניגקייט לגבי א ספק דאורייתא!

למעלה משבעים האט געשריבן:

Think and Thank האט געשריבן:

יענקי פיש האט געשריבן: כ'פארשטיי נישט,
זיי שרייבען קלאר אז זיין האבען געטראפען סיי וואל אין סיי לינען אין א רויעל קלאודינג בעקעשע,
איז עס אמת אדער נישט ??

און וואס האט דאס מיט g&g?

בנוגע די ראיעל בעקישע שרייבט מען דאך אז עס איז שוין אנאלטע פלוגתא צו די סארט שעטנז איז א פראבלעם.

האסט פארגעסן אויסצופירן, און ס'איז אנגענומען למעשה ביי אלע פוסקים היינט נישט צו גיין דערמיט [שמעתי מהדיין שלי].

בקיצור וואס די זאגסט איז אזוי, שטעלט זיך ארויס א איד מיט א נאמען, און זאגט אהובי ידידי גערעכט דיין בעקיטשע האט אן הכשר, אבער מאיזה סיבה וויל איך דיר מעורר זיין אז ס'איז כדאי זאלסט עס איבערקוקן פון שעטנז, יעצט האסטו דריי וועגן ווי אזוי דאס אנצונעמען וואס די סיבה איז 1) ער איז צוקריגט מיטן הכשר [ווי די אנדערע לעבעטארי'ס קומען אריין ווייס איך נאכנישט], 2) ער האט געטראפן עפעס וואס די בעל מכשיר האט שלא במכוון פארזען, אבער למעשה די חזקת כשרות איז נאכנישט אראפ דערפון, אבער א ירא שמים וואלט ענדערש געוואלט דאס זיכער מאכן אז ס'איז טאקע נישט קיין פראבלעם, 3) עפעס א סיבה בלתי ידוע, וואס יתכן דער "בעל מכשיר" איז מסכים מיט אים.

דו ביזט בוחר גאר עפעס אנדערש, אז דאס איז א פלוגתא מיט די לעבעטארי'ס, קענסט זיך מסביר זיין? און פארגעס נישט אויך מסביר צו זיין וואס זיי פארדינען אז די גייסט אריינברענגן דיין בעקיטשע צום וויליאמסבורג לעבעטארי, א זאך צו וואס זיי זענען הארץ און גערן מסכים אין זייער מעלדונג.

און לאמיר נאכאמאל קלאר מאכן, די מעלדונג איז געקומען פון א מענטש מיט א נאמען, נישט פון א בן בלי שם וואס דאן איז עס א פשוטע פאשקוויל, און האסט אלע רעכטן צו טראכטן אויף די מהלך וואס די טראכסט.

איר פארזעהט נאכאמאל אז ער האט נישטגעזאגט אז מען דארף עס בודק זיין 'מאיזה סיבה שיהיה'. ער שרייבט עס מען דארף עס בודק זיין ווייל מען האט רח''ל געטראפן.... וואל.... וואס קיינער האט קיינמאל נישט געזאגט אז ס'נישטא....

דאס מיינט אז נומער צוויי איז זיכער נישטא, היות ער שרייבט קלאר אז ער האט בלויז געטראפן עפעס וואס דער בעל מכשיר האט קיינמאל געזאגט אז ס'נישטא. סיבה נומער דריי איז אויך נישט ווייל ער שרייבט דאך קלאר וואס די סיבה איז, אז ער האט געטראפן וואל.


בקיצור, ביטע זייט מסביר וויאזוי דאס טרעפן וואל אין די g&g בעקישע מאכט צונישט דעם הכשר אז ס'האט נישט קיין שעטנז.

פארוואס האט דער לעיקוואודער נישט געקאלט רויעל?

יענקי פיש האט געשריבן: אקעי כ'האב יעצט גערעדט מיט די לעקוואד שעטנז לאבאטארי, (ער סאונד ווי א ארענטליכע מענטש),

ער זאגט מיר אז ער האט געטראפען לינען מיט וואל אין 2 רויעל בעקעשעס,

ער זאגט אז לויטען רמב"ם אז די סארט וועג, (מסתם ווען ס'נישט ממש ציזאמען נאר אויף 2 פלעצער) לויטען רמב"ם איז עס שעטנז דאורייתא און לויטען רא"ש איז עס נישט קיין שעטנז,
אבער די פוסקים שרייבען אז מ'זאל מחמיר זיין אזוי ווי די רמב"ם,

לגבי אנדערע קאמפאניס חוץ פון רויעל, זאגט ער אז מ'האט דארט נישט געטראפען קיין שעטנז,

איז אזוי: קען טאקע זיין אז מען דארף מחמיר זיין לויט די פוסקים אבער......

יענקי פיש האט געשריבן: .

יענקי אז די ביסט צוריק דא זיי פון דיין נסיעה קיין אייראפע פארצייל אונז שוין וואס איז געווען ווייטער