7 כללים ווען מ'מעג רעדן לשון הרע שתיק"ה יפ"ה (רמז של החפץ חיים זצ"ל)
[דער מאמר און די קומענדיגע אי"ה זענען געשריבן לזכות רפואה שלמה במהרה לכ"ק אדמו"ר מסקולען שליט"א ישראל אברהם בן שיינא רחל]
רעדן לשון הרע להציל עשוק מיד עשקו.
ווען איינער זעט אז ראובן איז מזיק שמעון, מעג ער פארציילן דאס פאר שמעון, אבער נאר אויב ער וועט ערפילן די פאלגענדע זיבן תנאים
וסימנך: "שתיקה יפה"
ואלו הן:
ש- שיתבונן . ער זאל זיך מתבונן זיין צו עס איז באמת א היזק אדער עס זעט נאר אזוי אויס.
אסאך מאל זעהן זאכן אויס אויף די ערשטע רגע אנדערש ווי דער אמת. עס איז כדאי פאר מ'גייט נעמען אזא שריט פון רעדן רייד וועלכע קענען זיין ח"ו אסור מן התורה, זיך
מתבונן זיין צו הכצעקתה איז טאקע באמת אזוי שלעכט ווי עס קוקט אויס, אדער אפשר לאז איך אויס עפעס פרטים.
ת- תועלת - ער זאל מכוון זיין בלויז פאר תועלת, נישט כדי וויי צו טוהן אדער פארשעמען דעם באטרעפנדן.
למשל: צו ראטעווען שמעון פון א היזק, מחזיר בתשובה צו זיין ראובן, אדער אז ראובן זאל באצאלן וואס ער האט מזיק געווען.
י- יסובב . אויב קען ער 'מסבב' זיין און אוועקנעמען דעם היזק פון שמעון נישט דורך דערציילן דעם לשון הרע, טאר מען נישט דערציילן.
ק- קו משקולת . דאס הייסט א פונקטליכער מעסטער. אפילו ווען מ'מעג רעדן, דארף דאס זיין געמאסטן און געוואויגן נישט צולייגן קיין זאלץ און פעפער, נישט מגזים זיין.
ה- הדין . אויב גייט דיין רעדן אויף ראובן'ען גורם זיין אז ראובן וועט נאך ליידן מער ווי עס קומט אים אין א בית דין און על פי דין, דאן טאר מען נישט פארציילן.
י- יראה . ער מוז האבן געזען די מעשה אליינס, נישט האבן געהערט פון א צווייטען, דער צווייטער קען דאך זיין א ליגנער אדער א מגזם. און ווען מ'הערט לה"ר טאר מען דאך נישט גלייבן.
פה- פלוני הוכחה , ער זאל מוכיח זיין דעם פלוני קודם, און הערשט דערנאך מעג רעדן לה"ר.
[דער תנאי גייט נישט אן אויב דער "ראובן" איז א גבר אלים, א מענטש וואס מ'האט מורא אים מוסר צו זאגן]
שמעון זעט אז ער איז געשעדיגקט געווארן. ער איז דיך חושד. דו ווייסט אז ראובן האט עס געטוהן, כנ"ל.
אויב זענען מקויים געווארן אלע 7 תנאים מעגסטו זאגן פאר שמעון אז עס איז גאר ראובן.
אויב זענען נישט מקויים געווארן אלע 7 תנאים, מעגסטו אבער זאגן "נישט איך".
אבער דאך...
זאגט דער הייליגער חפץ חיים זי"ע, איז דא א מידת חסידות לפנים משורת הדין, צו נעמען דעם שולד אויף זיך און אליינס באצאלן אדער מפייס זיין וכדומה, אבי נישט צו בארעדן א צווייטן!
יה"ר אז דער לימוד זאל זיין לזכות רפו"ש לרבינו ישראל אברהם בן שיינא רחל
רעדן לשון הרע להציל עשוק מיד עשקו.
ווען איינער זעט אז ראובן איז מזיק שמעון, מעג ער פארציילן דאס פאר שמעון, אבער נאר אויב ער וועט ערפילן די פאלגענדע זיבן תנאים
וסימנך: "שתיקה יפה"
ואלו הן:
ש- שיתבונן . ער זאל זיך מתבונן זיין צו עס איז באמת א היזק אדער עס זעט נאר אזוי אויס.
אסאך מאל זעהן זאכן אויס אויף די ערשטע רגע אנדערש ווי דער אמת. עס איז כדאי פאר מ'גייט נעמען אזא שריט פון רעדן רייד וועלכע קענען זיין ח"ו אסור מן התורה, זיך
מתבונן זיין צו הכצעקתה איז טאקע באמת אזוי שלעכט ווי עס קוקט אויס, אדער אפשר לאז איך אויס עפעס פרטים.
ת- תועלת - ער זאל מכוון זיין בלויז פאר תועלת, נישט כדי וויי צו טוהן אדער פארשעמען דעם באטרעפנדן.
למשל: צו ראטעווען שמעון פון א היזק, מחזיר בתשובה צו זיין ראובן, אדער אז ראובן זאל באצאלן וואס ער האט מזיק געווען.
י- יסובב . אויב קען ער 'מסבב' זיין און אוועקנעמען דעם היזק פון שמעון נישט דורך דערציילן דעם לשון הרע, טאר מען נישט דערציילן.
ק- קו משקולת . דאס הייסט א פונקטליכער מעסטער. אפילו ווען מ'מעג רעדן, דארף דאס זיין געמאסטן און געוואויגן נישט צולייגן קיין זאלץ און פעפער, נישט מגזים זיין.
ה- הדין . אויב גייט דיין רעדן אויף ראובן'ען גורם זיין אז ראובן וועט נאך ליידן מער ווי עס קומט אים אין א בית דין און על פי דין, דאן טאר מען נישט פארציילן.
י- יראה . ער מוז האבן געזען די מעשה אליינס, נישט האבן געהערט פון א צווייטען, דער צווייטער קען דאך זיין א ליגנער אדער א מגזם. און ווען מ'הערט לה"ר טאר מען דאך נישט גלייבן.
פה- פלוני הוכחה , ער זאל מוכיח זיין דעם פלוני קודם, און הערשט דערנאך מעג רעדן לה"ר.
[דער תנאי גייט נישט אן אויב דער "ראובן" איז א גבר אלים, א מענטש וואס מ'האט מורא אים מוסר צו זאגן]
שמעון זעט אז ער איז געשעדיגקט געווארן. ער איז דיך חושד. דו ווייסט אז ראובן האט עס געטוהן, כנ"ל.
אויב זענען מקויים געווארן אלע 7 תנאים מעגסטו זאגן פאר שמעון אז עס איז גאר ראובן.
אויב זענען נישט מקויים געווארן אלע 7 תנאים, מעגסטו אבער זאגן "נישט איך".
אבער דאך...
זאגט דער הייליגער חפץ חיים זי"ע, איז דא א מידת חסידות לפנים משורת הדין, צו נעמען דעם שולד אויף זיך און אליינס באצאלן אדער מפייס זיין וכדומה, אבי נישט צו בארעדן א צווייטן!
יה"ר אז דער לימוד זאל זיין לזכות רפו"ש לרבינו ישראל אברהם בן שיינא רחל
