ווער געדענקט די שאלות וואס מען הענגן אויפן וואנט און די בחורים האבן אריינגעשיקט תשובות וואס מען האט אויך געהאנגן אויפן וואנט, און אזוי איז אנגעגאנען גאנצעטע קאנטריווערסיעס איבער פארשידענע נושאים בהלכה, איך געדענקט למשל א גאנצע געטואכץ איבער די נושא אויב א באלב אין א לעדל שבת איז אסור משום מוקצה מחמת חסרון כיס אדער מוקצה מחמת איסור.
ווי אזוי האט געהייסן די גאנצע מערכה (נישט שאלות ותשובות)
די ישיבה איז געגרינדעט געווארן שנת תשמ״ח (ווען דער ראש ישיבה האט איבערגעלאזט זיין פאזיציע פון די מתיבתא אין קרית יואל, ווי ער האט געדינט אלס ר״מ פון גלייך נאך זיין חתונה אין די אנהייב ל׳ יארן נאך אין סענדז סטריט.) די ערשטע סטאנציע איז געווען אין פשעווארסקער ביהמ״ד, וואס איז געשטאנען אויף דעווישזאן עוועניא.
פון דארט איז עס אריבער בערך א יאר שפעטער, קיין פּאַמאָנע גלילות מאנסי. אינעם שטח וואס האט באלאנגט פאר רבי בעריש ספינקער ז״ל.
דערנאך לקראת זמן החורף שנת תשנ״א (כמדומה) איז אפגעקויפט געווארן דער בנין הישיבה והשטח אין פארקסוויל נ.י. דאן איז די ישיבה געשטאנען בשיא תקופתו מיט אן ערך פון 120 בחורים. פאר אפאר יאר.
בערך שנת תשנ״ז ווען די ישיבה איז עפעס איינגעשרינקן, איז עס אריבער קיין גלילות קרית יואל. דאן האט דער געגענט געהייסן ״שכונת ראפשיץ״ ע״ש רבי חיים רובין שליט״א - ראפשיצער רבי. וואס פלעגט דארט וואוינען, און געהאט זיין שיינעם ביהמ״ד, און די ראפשיצער שמחה זאל.
די ישיבה האט זיך באזעצט אינעם ראפשיצער בנין וואס איז געשטאנען ליידיג, נאכדעם וואס רבי חיים רובין האט זיך געצויגן קיין בארא פארק.
די ישיבה איז דארט אנגעגאנגען שוין מער בזעיר אנפין, געמישט מיט א כולל אברכים, דער זמן הקיץ פון תש״ס איז געווען דער לעצטער זמן פון די ישיבה.
נארפאקטן האט געשריבן:
ווער געדענקט די שאלות וואס מען הענגן אויפן וואנט און די בחורים האבן אריינגעשיקט תשובות וואס מען האט אויך געהאנגן אויפן וואנט, און אזוי איז אנגעגאנען גאנצעטע קאנטריווערסיעס איבער פארשידענע נושאים בהלכה, איך געדענקט למשל א גאנצע געטואכץ איבער די נושא אויב א באלב אין א לעדל שבת איז אסור משום מוקצה מחמת חסרון כיס אדער מוקצה מחמת איסור. ווי אזוי האט געהייסן די גאנצע מערכה (נישט שאלות ותשובות)
שאילתות דבי מדרשא
צוריק אין די ישיבה וואו ער האָט פארבּראַכט, און לערנט בּייטאָג און בּיינאַכט
געדענק מיר די הכנסת ספר תורה, אוי איז דאס געווען א מעמד די גאנצע טאנזמאן ראוד ביז די ליובאוויטשער קאנטרי איז געווען באהאנגען מיט סיינס, די באסעס האבן אראפגעלייגט די מענטשן אינטן ביי די קאנטרי און די באגלייטן איז געווען ביז ארויף כדענק עס איז געווען א בהלה אינמיטן אז מען זאל אויפהערן די מוזיק אין בית המדרש ווייל פון אינטן (ביי די אינדאר פול) האט אויסגעזען ווי די פלאר האלט ביים איינברעכן.
די אייגנארטיגקייט פון די ישיבה איז געווען אז סאיז געווען געפירט דורך דער ראש הישיבה, די הנהלה און צוזאמענהאנג מיט די בחורים, די בחורים האבן נושא בעול געווען אין יעדן פרט אין די ישיבה. בגשמיות ווי אויך ברוחניות, אלעס אין די ישיבה איז געווען צוגעשטעלט דורך די בחורים און ווען מען האט געדארפט האט די הנהלה גשמיות צוגעלייגט א האנט.
איך, אלס איינער וואס האט אריינגעוואנדערט אין איינע מיינע ישיבה סטאנציעס אויך אין די ישיבה ״נטע שורק״ פאר א קורץ שטיקל צייט, שוין ממש ביים לעצטן יאר ווען עס האבן זיך שוין פארמאכט אירע טויערן.
שפיר איך אז רעדענדיג פון די טעכנישע אספעקטן פונעם טשאטער ישיבה.
קען מען נישט ארויסלאזן צו רעדן איבער דעם ראש ישיבה שליט״א זעלבסט... וואס איז א אויסנאם מהות!
א מהות פון משונה׳דיגע שעפּערישע כוחות, מיט א אייזערנעם גייסט! א מהות וואס באזיצט אין זיך א אומאפּשטעלבּארע (איבּער)פלוס פון גוטע ענערגיע... עס קען שלעפן גאר שווערע לאַסטן.
אלעס און צוגאב צו זיין גאר זעלטענעם טיפן מח וואס איז ממש נישטא קיין סך בדורינו (גלייבט מיר - איך האב מיר געדרייט ביי אסאך אסאך סארטן איבער מיינע בחורישע יארן, חסידיש - ליטוויש צוגלייך) אלס א מהות וואס באזיצט ממש אלע כשרונות. פון חריפות, בקיאות, עמקות. א סיני, און א עוקר הרים.
א מהות מיט א אויסנאם כח אין השפעה - משפיע צו זיין זיינע שאיפות און רצוניות אויף זיין סביבה וואס פאסירט אטאמאטיק אן קיין באזונדערע שווערע ארבייט. זיין כח פון אריינברענגן א קנאת סופרים א ווילן צו זיין א יודע ספר.
דא וועל איך וועל מיך אבער באציען צום ראש ישיבה׳ס טיפּ, כדרכי, צו א זייטיגע שביל.
וואס פאר מיר פערזענדליך איז דאס געווען א שטארקע אבּזערוואציע. דהיינו דעם ראש ישיבה׳ס כח השמחה - זיין פרייליכקייט, זיין גוטמוּטיגקייט סיי ווען, צו סתם ביים באגעגנען א מענטש. צו זיצענדיג ביי א שמחה, צו ווען מעטרעפט אים ביי זיינע טעגליכע געלט גיין׳ס אין ביהמ״ד. ווער רעד נאך בשעתן טון א מצוה, דער מצב וואס פארמירט זיך ארום אים בשעת מעשה איז אלע געלטער.
זיין פּאזעטיווען מהלך המחשבה וואס שיקט ארום גוטע סיגנאלן פארן גאנצן ארום. (עס קען זיין אז די וואס קענען דעם ראש ישיבה׳ס נאמען נאר פון געוויסע צייטן אין די גאס אדער פון זיין קנאות עלעמענט אין אים. קומט עס פאר זייער פליאה׳דיג. אבער לעולם יענע זייט איז ווייט נישט זיין מהות!)
עס קומט מיר דעם ראש ישיבה׳ס משונה׳דיגע כח פון גוטמוּטיגקייט און אסאך פארמען אין זכרון.
זיין לייכטן שמייכל און גוטן ספּיריט טוט זיך פון אים קיינמאל נישט אפּ - בכל מעמד ומצב ממש. טראץ וואס צרות און שוועריגקייטן איז נישט געווען א פרעמדער גאסט ביי אים אין שטוב...
איך וועל פראבירן אראפצומאלן דעם גוטן ענערגיע מיט איין סארט עקספערימענט וואס איך האב בייגעוואוינט, און עס איז מיר אריין אין די ביינער.
ווי דערמאנט אויבן, האב איך דארט געלערנט שוין ממש ביים אונטערגאנג פון די ישיבה, עס איז געווען א קנאפע צאל פון בחורים. פון די דרייצן ביז צו די צוואנציג. עפעס א שארית הפליטה מצב.. צומאל האט זיך געקענט מאכן אין א רעגענדיגע זונטאג האט מען געדארפט ווארטן אויף א צענטן צו שחרית ביז אזוי שפעיט ווי 11:30 ביז איינע פון די פארשלאפענע בחורים האבן זיך אנגעריקט...
א צווייטער ראש ישיבה זעהנדיג זיין האראוואניע אויף אזא מצב, וואלט געווען דערביטערט, דערשלאגן, כעס׳יג... אבער נישט דער טשאטער ראש ישיבה.!
ער איז געזיצן מיט די וועלטס רואיגקייט, אויף זיין פלאץ ביים שטענדער אויסגעדרייט צו מזרח פון 9:00 אזייגער (די זמן תפלה) איינגעהילט אין טלית ותפילין, און האט זיך געשאקלט ווי א יונג בחורל מיט א הילעכיגן קול מיט זיינע בטעמטע תניעות און געלערנט. א ריטב״א, א פני ישועה, א רמב״ן על התורה. און צומאל א שווערע פארפּלאנטערטע טיפע סוגיא אין חידושי סגיות ״נטע שורק״
יעדע שטיק צייט האט ער זיך געגעבן אזא כאפ אויף, זיך אויסגעדרייט מיט אזא סארט גוטמוּטיגע שמייכל. ממש איך האב עס דאן נישט געקענט פארשטיין. און מיט אזא תנועה של שאלה (נישט אויסגערעד מיט תפילין) געפרעגט מיט די פינגערס... אכט... ניין...?? ווי האלט מען.. שוין דא צעהן..??!
דער זייגער האט זיך געריקט.. ער האט געזען אז מנין איז נאכאלץ נישטא, איז ער צוריק אריינגעשווימען אינעם ים התורה והעבודה, מיט אזא נעימות׳דיגן קול, כווייס נישט עס פּאַסט צו זאגן... אבער. עס איז ממש געווען א פארגעניגן אז דער מנין שפעטיגט, פשוט צו קענען זיצן און הערן דעם קול מתוק וואס קומט ארויס פון א שלות הנפש, זיך צושפרייטן אינעם ליידיגן חלל...
אמאל אמאל. אינמיטן דעם שמועס פלעגט ער בעטן מזאל אים ברענגן דעם ספר נאכצוקוקן דעם לשון פון אינווייניג, ער פלעגט זיך געבן א ריק אראפ די ברילן אויפן שפיץ נאז (כדרכו) און איז אוועקגעפלויגן ערגעץ ווייט בים החסידות און געמישט בלעטל נאך בלעטל ביז ער האט זיך געכאפט אז ער האלט אינמיטן פארלערנען...
דער שמועס האט אזוי אנגעהאלטן אן דעם אז איינער זאל וועלן קוקן אויפן זייגער... פאר אן ערך פון צוויי שעה.. די בחורים פלעגן זיצן מיט אפענע מויל און אויערן און אויסהערן די דברי אלוקים חיים וואס האט גערינען..!
דעם ראש ישיבה׳ס געטריישאפט צו זיינע תלמידים זעהט זיך נאך אן עד היום, אזויפיל יארן שפעטער קען מען זעהן ווי די תלמידים וועלן גיין אין פייער פאר אים. די פלא איז, אז דווקא די וואס פלעגן כאפן צומאל (מאר ״אפט״ ווי ״צומאל״..) א גוטן פסק - אדער אפילו עפעס מער... זיי זענען די וואס וועלן טון אלעס אין די וועלט פאר אים!!
דעם ״הוי מקבל את כל האדם בסבר פנים יפות״ איז אויך א סדר היום ביים ראש ישיבה, זיין אויפנאמע פאר א תלמיד אדער סתם א מענטש איז מיט א אויסנאמליכע פנים יפות... ווען אימער איך טרעף אים נאר דעם ״אהההה... שלום עליכם.... פּשּׁי... געב א קוק ערעב... *** איז דא... וואס מאכסטו? אההה... וואס מאכן די קינדער? (ער דענקט די נעמען אויך). און עריז גרייט צו פארברענגן אפילו זיין צייט איז באמת טייער.
נ.ב. מיינע זכרונות רירן בכלל נישט צו צו די גאללערייכע תקופה פון די עקזיסטענץ פון די ישיבה וואס איך האב מיטגעהאלטן נאר זייענדיג א קינד. נאר זאגאר דעם מהות פונעם ראש ישיבה שליט״א ה׳ יארך ימיו ושנותיו בטוב, וויאזוי איך האב דאס מיטגעלעבט זייענדיג במחיצתו אין מיין קורצע תקופה.
רבניש, געוואלדיג! נאכאמזל איך האב מיך נישט אינטערגענומען צו באשרייבן די ראש ישיבה, איך וואלט נישט געקענט מאכן אזא גוטן ארבייט.
איך אויך האב מיך געדרייט אין פארשידענע חסידישע און ליטווישע ישיבות, איך האב אזא מין טיפ ראש הישיבה ווי דער טשאטה ראש ישיבה זז"ג נישט געזען. די כוחות הנפש, די התלהבות דקדושה, די ברען, די שמחת התורה זיינע איז געווען קאנטעידזשעס, די געוואלדיגע נאנטקייט צו בחורים פון אלע מדריגות, און ווי די זאגסט, ווי מער די האסט געכאפט פון אים אין ישיבה אלס נענטער ביזטו געבליבן מיט אים ווען די ביסט ארויס.
אויב די ביזט געווען הערשט אין די שפעטערע יארן האסטו זיכער פארפאסט די הייסע "סוגיא" סעזאן אין ישיבה, ווען די ישיבה איז געפארן אויף רעדער, וואלסט געהאט א שווערע ארבייט דאס אראפצולייגן אין ווערטער דא.
