אידישע וועלט פארומס

עומד מן הצד האט געשריבן: אביסעלע מקרב צו זיין אל הלב, די צרות ויסורים וואס אידישע קינדער זענען דורך ביים חורבן הבית:


ג' של''ו- בערך אנדערהאלבן יאר בעפארן חורבן-

צובראכן און אפגעמיטשעט, זיצט זיך אלישע מיט די פאמיליע אונדערהיים, דער מצב אין ירושלים איז זייער נישט גוט, הערשט נעכטן האט אלישע נעבעך געברויכט באגראבן זיין אייגן קינד, נאך עטליכע טעג וואס ער איז געליגן פארשמאכטעט אין בעט, א לעכטיג זיס נשמה'לע געוועזן, אבער זיינע יונגע אפגעמיטשעטע ביינדלעך האבן שוין מער נישט געקענט דערהייבן די גרויס דארשט וואס האט געהערשט אין שטוב, דער געטרייער פאטער אלישע, האט פרובירט שלעפן א טאג נאך א טאג, מיט'ן האפענונג, אז סוכ''ס וועט דער רבוש''ע רחמנות האבן, און ער וועט נאך קענען זעהן נחת און פירן דעם זיס לעכטיג חיים'ל אונטער די חופה געזונטערהייט, אבער נעכטן ליידער באישון לילה, ווען אלישע האט באזיכט דעם קינדער צימער, זיך ארומקיקענדיג אויף די פולע זעקלעך ביינער בצורת אדם וואס געפינען זיך דארט, איז נישט געווען מער ווי צו באשטעטיגן, אז חיים'ל, האט פארמאכט זיינע אייגעלעך אויף אייביג, און מ'וועט מער נישט זוכה זיין צו זעהן דעם בא'חנ'ט פנימ'ל, דער רבוש''ע האט איהם צוריקגענימען צו זיך, און שנעל פארענדיגט זיין תפקיד,

אלישע כאפט אהן זיין הייליג קינד, דאס שווארטץ אפעל פון זיין אויג, ער גיבט איהם א לייכטע גלעט, און א קיש אין שטערן, און רוימט איהם אריין אין אויער:

''מיין טייער קינד, מיין זיסע נשמה, איידער די גיבסט צוריק דיין לויטערע נשמה להקב''ה, וויל איך דיר זאגן עטליכע דיבורים מעומק הלב, בכדי די זאלסט וויסן און געדענקען דיינע עלטערן דארט בשמי מעל, און איינרייסן פאר אונז, און פאר גאנץ כלל ישרא' א גאנצע ישועה בקרוב ובניקל. די ווייסט כ'האב אלעס פרובירט, דיך צו האלטן ביים לעבן, אבער כך גזר חכמתו יתברך, און מיר פרעגן נישט קיין שאלות, דיין זיסער קול וואס פלעגט לערנען און עוסק זיין בתוי''ש, קלינגט מיר אין די אויערן, דיינע ריינע אייגעלעך וואס האבן נעכטן נאכט זיך געבעטן פאר א שלונג וואסער, שטייט מיר יעצט פאר די אויגן, און ס'צוברעכט מיר און בארירט ביזן טיעפסטע הארץ סטרונעס, אבער איין זאך ווילעך דיר זאגן, מאמי און איך האבן מחליט געווען, אז מ'גייט דיר נישט חלילה נעמען און צושניידן, און אויפעסן דיין פלייש, אזוי ווי אנדערע טוען נעבעך מחמת גרויס הונגער, ניין! ניין! דיין נשמה וועל מיר צוריקגעבן גאנץ פאר'ן בורא עולם, דער משכון וועט בלייבן אומבארירט'',

און אזוי האט אלישע צום לעצטן מאל אין זיין לעבן, נאך איינמאל צוגעדריקט דעם קליינעם נשמה'לע, און געכאפט דאס לעצטן בליק אויפן בלאסן געזיכט, ווען הייסע זוידיגע טרערן גיסן פון זיינע אויגן, אין מח קלינגט איהם נאך די הארציגע געבעטן פון זיין זיס קינד, ''טאטי, כ'קען נישט מער, כ'מעג האבן אביסל וואסער???'', און ווי ער האט איהם נאך נעכטן נאכט מחזק געווען, און פרובירט צו שטארקן,

אזוי אויפהייבענדיג דאס קעפעלע, זעהט ער נעבעך, ווי דאס צונג איז איהם נעבעך צוגעקלעבט צו די גומען פון גרויס דארשט, דאס קליין קינד, האט נעבעך פארבראכט זיינע לעצטע שעות אונטער שרעקליכע יסורים ל''ע, און ניטאמאל האט ער געקענט שרייען און וויינען, דאס צונג האט זיך איהם פארקלעבט פון גרויס טרוקעניש, זעהנדיג דאס, האט דער טאטע אלישע, פון פריש באנייעט זיינע געפילן, און שטערקער צוגעדריקט דאס קינד, און פרייוויליג געלאזט פאלן זיינע טרערן, כאטשיג זאל ער געניסן פון עפעס פליסיגקייט יעצט לאחר פטירתו,


דער טאטע גייט ארויס אין פעלד, און מיט די לעצטע כוחות האט ער אויפגעגראבן א שטיק ערד, און אריינגעלייגט זיין טייערסטע זאך וואס ער פארמאגט, מיט א הייסע תפלה צום רבוש''ע אז עליה השלם כל הקרבנות כולם, און כאטשיג די אנדערע קינדער זאלן נאך יא איבערלעבן די שווערע זמנים, אזוי אוועקגייענדיג, גיבט ער אזא בליק צוריק צום פרישן קבר, און צו זיין ווייטאג, זעהט ער ווי עטליכע אויסגעהונגערטע אידן, האבן זיך שוין צוגעכאפט צו די קערפער פון זיין שעפעלע, און מ'גרייט שוין צו די האלץ און אלע כלים, ארויפצולייגן דערויף זיין בן יקיר, ער לויפט צוריק, און פרובירט זיך איינבעטן, מ'זאל רחמנות האבן, אבער די אידן קוקן איהם צוריק אין פנים אריין, ווי זיי ווייסן נישט וואס ער וויל, און גייען ווייטער אהן מיט זייער עבודה מיט א שנעלקייט, און ביז געציילטע מינוט איז דאס קליין קינד שוין געליגן אין די מיילער פון עטליכע אויסגעהונגערטע אידעלעך, ווען דער טאטע שטייט פונדערזייט און ברויך צוקוקן ווי די אידן צוברעכן און קוועטשן אויס יעדעס ביינדל, זעהן אויב מ'קען ארויסנעמען עפעס לחלוחית דערפון, און שטעלן זיך דערנאך אויף, איבערלאזענדיג אפאר פארהארטעוועטע ביינדלעך פאר די פייגעלעך צו עסן,


אנקומענדיג אהיים, איז אלישע דערשיטערט געווארן, זעהנדיג זיין אשת חיל זיצט מיט דאס דריי חדשים'דיג קינד, און דעבאטירט מיט'ן שכן אויב מ'זאל צושניידן דאס קינד און דערמיט שטילן די הונגער פאר עטליכע שעה, ווי נאר אלישע האט דאס געהערט, איז ער צוגעלאפן, און ארויסגעכאפט דאס קליין עופה'לע פונעם מאמע'ס שויס, און ארומגענומען דאס מערסטע וואס שייך, די גרויסע תמימות'דיגע אויגעלעך זענען געווען די איינציגסטע באשטעטיגונג אז דאס קינד לעבט נאך, קיין כח צו וויינען האט דאס קינד נישט געהאט, רירן האט זי זיך אויך נישט געקענט, אבער ווען דער טאטע האט איר אויפגעהויבן, האט זי געגעבן א דינע אבער טיפע קרעכטץ, ווי זי וואלט זיך געבעטן ביים טאטע'ן ''כ'וויל נאך לעבן, לאז נישט מאמי טוען אזעלכע נארישקייטן, שוין אזויפיל טעג זיך געמיטשעט, זאג פאר מאמי אז ס'וועט קומען בעסערע צייטן, ווען זי וועט מיר קענען זייגן מיט א רואיגקייט'',, דער טאטע הייבט אויף דעם קליין קינד, און ענטפערט איר צוריק מיט א ליבשאפט און ווארימקייט ''טייערע יוכבד'ל, דיין טאטע וועט אזא זאך קיינמאל נישט טוען צו דיר, די ביסט מיר טייער און לעכטיג, דיין ברודער האבן אנדערע נעבעך אוועקגעלייגט, אבער ביי דיר וועל איך אפבאכט געבן, וויש אפ שיין דיינע טרערעלעך, ס'וועט קומען גוטע צייטן,'', א קליינער זיסער שמייכל האט זיך אויסגעשפרייט אויפן קינד'ס געזוכט, און איז אנטשלאפן געווארן, נישט האבענדיג מער קיין כח צו רירן אפי' איין גליד,

המשך יבא בס''ד

פאלעסיידס האט געשריבן: זייער גוט שרייבעריש,

איך מיין אבער די זאלסט ווייזען אזא ארטיקעל פאר א דיין אדער דעת תורה אויב סמעג דא בלייבען
סאיז דא א וועג וויאזוי משרייבט די זאכען

פאלעסיידס האט געשריבן: איך מיין אבער די זאלסט ווייזען אזא ארטיקעל פאר א דיין אדער דעת תורה אויב סמעג דא בלייבען
סאיז דא א וועג וויאזוי משרייבט די זאכען

עומד מן הצד האט געשריבן: .

המשך יבא בס''ד