ווילהעלם קאנאריס, דער נאצי שפיאן מייסטער וואס האט מלחמה געהאלטן מיט היטלער ימ״ש
איך וויל ווידמען אן אשכול איבער דער מענטש ווילהעלם קאנאריס (Wilhelm Canaris).
קודם א שטיקל הקדמה איבער ווער ער איז געווען, קאנאריס איז געבוירען געווארן אויף January 1, 1887 (ה׳ טבת תרמ״ז) צו א העכערע מיטל קלאס משפחה אין די דייטשע פראווינץ פרייסן, זיין טאטע איז געשטארבן ווען ער איז געווען בלויז 14 יאר אלט, זייענדיג בלויז 18 יאר אלט. אין 1905, האט ער זיך איינגעשריבן אין די דייטשע קייסערליכע מארינע (די ים חלק פון די מיליטער, כעין די אמעריקאנע Navy), איינער פון די זאכן וואס קאנאריס האט זיך אויסגעצעכיינט אין שולע, איז געווען די לימודים פון פרעמדע שפראכן, אויך שפעטער אין לעבן, ווען עס האט אויסגעפעלט זיך צו לערנען א נייע שפראך, האט ער דאס באוויזן גרינג און שנעל.
אין די יאר 1914, איז קאנאריס ארויסגעפארן מיט די קריגס שיף דרעזדען צו מעקסיקא, מעקסיקא איז דאן געווען פארמישט אין א בלוטיגע בירגער קריג, און אלע וועלטס מדינות האבן געוואלט האלטען אן אויג אויף די מצב דארט. אנקומענדיג דארט, האט זיך אויסגעשטעלט אז ס׳איז געווען אסאך צעווילע בירגער (בעיקר פון די פאראייניגטע שטאטען) וואס זענען געווען פארכאפט אין די מלחמה, און זיי האבן געזוכט צו אנטלויפן פון דארט, די פארשידינע וועלטס לענדער וואס האבן געהאט שיפן אין די געגענט, האבן זיך צוזאמגענומען צו פלאנירען א רעטונגס אקציע, קאנאריס, קענעדיג פיל שפראכן, האט אנגעפירט די געשפרעכן מצד די דרעזדען מיט די מעקסיקאנע אויף די יבשה, מיט די ענגלישע שיפן, און מיט די אמעריקאנע פארכאפטע.
קורץ נאך די רעטונגס אקציע, האט אויסגעבראכן די ערשטע וועלט מלחמה, אזוי אז די דרעזדען, וואס האט נארוואס גע׳ענדיג׳ט א רעטונגס אקציע מיט ענגלישע שיפן, האט זיך יעצט געפונען אין א מלחמה מצב מיט די זעלבע שיפן. דא האט זיך ווידער אויסגעשטעלט קאנאריס׳ מומחיות, די דרעזדען איז געלאפן אויף קוילן, און עס האט כסדר געדארפט באקומען נאך קוילן, קאנאריס איז געווען אחראי אויף צו טרעפן א האפן וואס וועט פארקויפן קוילן פאר די דרעזדען, אן דעם וואס די ענגלישע זאלן וויסן ווי די דרעזדען געפינט זיך. דאס איז געווען א שווערע אויפגאבע, און בלויז די מומחיות פון קאנאריס האט באוויזן צו האלטן די דרעזדען אויף׳ן ים.
אויף 9 מארטש 1915, נאך פילע שלאכטן האט די דרעזדען געלאנדט אין טשילע (Chile), די שיף האט געדארפט פארראכטען ווערען, און עס איז שוין נישט געווען קאמפספעיעג, די שיף האט געדארפט פארבלייבן אין טשיליען הענט. אבער אויף מארטש 14 האבן זיך באוויזן די ענגלישע שיפן גלאסגאו און קענט, און גע׳עפענט פייער, כאטש וואס דאס איז געווען אן אקט פון מלחמה קעגן טשילע, קאנאריס איז שנעל ארויסגעפרן פארהאנדלען מיט די ענגלישע שיפן, און זיי מודיע געווען אז זיי טוהן ברעכן אינטערנאצינאלע געזעץ, דאס האט ווייניג באוואיגען די ענגלישע שיפן, זיי האבן געזאגט אז מיט טשילע וועלן זיי זיך שוין אויסקומען, אין אז די באפעל פון ענגלאנד איז צו פארניכטען די דרעזדען, אדער אז די דרעזדען זאל זיך גענצליך אונטערגעבן, בשעת די פארהאנדלונגען, איז פארגעקומען א שנעלע עוועקיוערינג פון די דרעזדען צו די יבשה. ווען קאנאריס האט זיך אומגעקערט צו די דרעזדען, האט די קאפיטאן פון די דרעזדען געגעבן די באפעל, און ער האט אליין אויפגעבלאזן זיין שיף.
ס׳איז מיין פלאן צו שרייבן ארטיקלען איבער די מענטש, און געוויסע ארטיקלען וועט אויספעלן מער צו שרייבן איבער די תקופה פון 1915 און ווייטער, מילא וועל איך לאזן די פרטים פאר יענע ארטיקלען, אין דא ממשיך זיין מיט פרטים וואס זענען נוגע די מענטש בכלליות, אין 1922, איז קאנאריס געווען א לערער אין די רייכסמארינע (די נייע נאמען פאר די קייסערליכע מארינע), צעווישן די סטודענטען, איז געווען ריינהארד היידריך ימ״ש, קאנאריס האט זיך באפריינדעט מיט היידריך ימ״ש צוליב דעם וואס קאנאריס׳ ווייב און היידריך ימ״ש האבן ביידע געשפילט פידל.
אין 1931 האט היידריך ימ״ש אפגעלאזט א שידוך, און אנשטאט חתונה געהאט מיט א מיידל א שטארקע נאצי, צוליב די פערברעך, איז ער פארשיקט געווארן פון די רייכסמארינע, דאס האט עם שטארק פארביטערט, און ער איז אריבערגעגאנגן ארבייטען (לכאורה ע״פ עצת אשתו, אשת מפחידי) פאר די SS, אין 1932, האט די SS גע׳עפענט א שפיאן נעץ, וואס זאל שפינארען איבער אלע פרעזנליכקייטען אין די לאנד, זען ווער איז געטריי צו די נאציס, און ווער נישט. די נעץ האט געהייסן זיכערהייטסדונסט (SD) און איז אנגעפירט געווארן דורך היידריך ימ״ש, אין 1933 ווען די נאציס ימ״ש האבן איבערגענומען די מאכט, איז די SD געוואקסען אין כח, די מילטערישע שפיאן נעץ, די אבוועהר, האט אנגעפאנגן זיך ארומאמפערן מיט די SD, ווער איז בעה״ב אויף וועלעכע חלק פון שפיאנירן, סוף 1934, איז די אנפירער פון די אבוועהר קאנראד פאטציג, געווארן אפגעזאגט פון זיין פאזיציע, אנשטאט דעם האט מען אריינגעשטעלט קאנאריס, מיט די האפענונג אז זיין אלטע פריינטשאפט מיט היידריך ימ״ש, וועט העלפן אז די SD און די אבוועהר זאלן אויסארבייטען זייערע פראבלעמען און ארבייטען צוזאמען.
אין זיין נייער אמט אלץ הויפט פון די אבוועהר, איז קאנאריס געווען איינער פון היטלער ימ״ש׳ס הויפט יועצים, אבער צוביסלעך האט קאנאריס אנגעפאנגען צו באקומען א שנאה קעגן היטלער ימ״ש, ער האט געהאלטען אז היטלער ימ״ש פירט דייטשלאנד צו א צווייטע וועלט מלחמה, א מלחמה וואס קען זיך בלויז ענדיגן אין א חרוב׳ע דייטשלאנד. קאנאריס, צוזאמען מיט זיין משנה, האנס פאול אסטער (hans paul oster) האבן אנגעפאנגען פירן א מלחמה קעגן היטלער ימ״ש.
איך האף צו שרייבן אפאר ארטיקלען איבער ווילהעלם קאנאריס, און די פארשידנע פעולות וואס ער האט געטוהן קעגן די נאציס ימ״ש.
קודם א שטיקל הקדמה איבער ווער ער איז געווען, קאנאריס איז געבוירען געווארן אויף January 1, 1887 (ה׳ טבת תרמ״ז) צו א העכערע מיטל קלאס משפחה אין די דייטשע פראווינץ פרייסן, זיין טאטע איז געשטארבן ווען ער איז געווען בלויז 14 יאר אלט, זייענדיג בלויז 18 יאר אלט. אין 1905, האט ער זיך איינגעשריבן אין די דייטשע קייסערליכע מארינע (די ים חלק פון די מיליטער, כעין די אמעריקאנע Navy), איינער פון די זאכן וואס קאנאריס האט זיך אויסגעצעכיינט אין שולע, איז געווען די לימודים פון פרעמדע שפראכן, אויך שפעטער אין לעבן, ווען עס האט אויסגעפעלט זיך צו לערנען א נייע שפראך, האט ער דאס באוויזן גרינג און שנעל.
אין די יאר 1914, איז קאנאריס ארויסגעפארן מיט די קריגס שיף דרעזדען צו מעקסיקא, מעקסיקא איז דאן געווען פארמישט אין א בלוטיגע בירגער קריג, און אלע וועלטס מדינות האבן געוואלט האלטען אן אויג אויף די מצב דארט. אנקומענדיג דארט, האט זיך אויסגעשטעלט אז ס׳איז געווען אסאך צעווילע בירגער (בעיקר פון די פאראייניגטע שטאטען) וואס זענען געווען פארכאפט אין די מלחמה, און זיי האבן געזוכט צו אנטלויפן פון דארט, די פארשידינע וועלטס לענדער וואס האבן געהאט שיפן אין די געגענט, האבן זיך צוזאמגענומען צו פלאנירען א רעטונגס אקציע, קאנאריס, קענעדיג פיל שפראכן, האט אנגעפירט די געשפרעכן מצד די דרעזדען מיט די מעקסיקאנע אויף די יבשה, מיט די ענגלישע שיפן, און מיט די אמעריקאנע פארכאפטע.
קורץ נאך די רעטונגס אקציע, האט אויסגעבראכן די ערשטע וועלט מלחמה, אזוי אז די דרעזדען, וואס האט נארוואס גע׳ענדיג׳ט א רעטונגס אקציע מיט ענגלישע שיפן, האט זיך יעצט געפונען אין א מלחמה מצב מיט די זעלבע שיפן. דא האט זיך ווידער אויסגעשטעלט קאנאריס׳ מומחיות, די דרעזדען איז געלאפן אויף קוילן, און עס האט כסדר געדארפט באקומען נאך קוילן, קאנאריס איז געווען אחראי אויף צו טרעפן א האפן וואס וועט פארקויפן קוילן פאר די דרעזדען, אן דעם וואס די ענגלישע זאלן וויסן ווי די דרעזדען געפינט זיך. דאס איז געווען א שווערע אויפגאבע, און בלויז די מומחיות פון קאנאריס האט באוויזן צו האלטן די דרעזדען אויף׳ן ים.
אויף 9 מארטש 1915, נאך פילע שלאכטן האט די דרעזדען געלאנדט אין טשילע (Chile), די שיף האט געדארפט פארראכטען ווערען, און עס איז שוין נישט געווען קאמפספעיעג, די שיף האט געדארפט פארבלייבן אין טשיליען הענט. אבער אויף מארטש 14 האבן זיך באוויזן די ענגלישע שיפן גלאסגאו און קענט, און גע׳עפענט פייער, כאטש וואס דאס איז געווען אן אקט פון מלחמה קעגן טשילע, קאנאריס איז שנעל ארויסגעפרן פארהאנדלען מיט די ענגלישע שיפן, און זיי מודיע געווען אז זיי טוהן ברעכן אינטערנאצינאלע געזעץ, דאס האט ווייניג באוואיגען די ענגלישע שיפן, זיי האבן געזאגט אז מיט טשילע וועלן זיי זיך שוין אויסקומען, אין אז די באפעל פון ענגלאנד איז צו פארניכטען די דרעזדען, אדער אז די דרעזדען זאל זיך גענצליך אונטערגעבן, בשעת די פארהאנדלונגען, איז פארגעקומען א שנעלע עוועקיוערינג פון די דרעזדען צו די יבשה. ווען קאנאריס האט זיך אומגעקערט צו די דרעזדען, האט די קאפיטאן פון די דרעזדען געגעבן די באפעל, און ער האט אליין אויפגעבלאזן זיין שיף.
ס׳איז מיין פלאן צו שרייבן ארטיקלען איבער די מענטש, און געוויסע ארטיקלען וועט אויספעלן מער צו שרייבן איבער די תקופה פון 1915 און ווייטער, מילא וועל איך לאזן די פרטים פאר יענע ארטיקלען, אין דא ממשיך זיין מיט פרטים וואס זענען נוגע די מענטש בכלליות, אין 1922, איז קאנאריס געווען א לערער אין די רייכסמארינע (די נייע נאמען פאר די קייסערליכע מארינע), צעווישן די סטודענטען, איז געווען ריינהארד היידריך ימ״ש, קאנאריס האט זיך באפריינדעט מיט היידריך ימ״ש צוליב דעם וואס קאנאריס׳ ווייב און היידריך ימ״ש האבן ביידע געשפילט פידל.
אין 1931 האט היידריך ימ״ש אפגעלאזט א שידוך, און אנשטאט חתונה געהאט מיט א מיידל א שטארקע נאצי, צוליב די פערברעך, איז ער פארשיקט געווארן פון די רייכסמארינע, דאס האט עם שטארק פארביטערט, און ער איז אריבערגעגאנגן ארבייטען (לכאורה ע״פ עצת אשתו, אשת מפחידי) פאר די SS, אין 1932, האט די SS גע׳עפענט א שפיאן נעץ, וואס זאל שפינארען איבער אלע פרעזנליכקייטען אין די לאנד, זען ווער איז געטריי צו די נאציס, און ווער נישט. די נעץ האט געהייסן זיכערהייטסדונסט (SD) און איז אנגעפירט געווארן דורך היידריך ימ״ש, אין 1933 ווען די נאציס ימ״ש האבן איבערגענומען די מאכט, איז די SD געוואקסען אין כח, די מילטערישע שפיאן נעץ, די אבוועהר, האט אנגעפאנגן זיך ארומאמפערן מיט די SD, ווער איז בעה״ב אויף וועלעכע חלק פון שפיאנירן, סוף 1934, איז די אנפירער פון די אבוועהר קאנראד פאטציג, געווארן אפגעזאגט פון זיין פאזיציע, אנשטאט דעם האט מען אריינגעשטעלט קאנאריס, מיט די האפענונג אז זיין אלטע פריינטשאפט מיט היידריך ימ״ש, וועט העלפן אז די SD און די אבוועהר זאלן אויסארבייטען זייערע פראבלעמען און ארבייטען צוזאמען.
אין זיין נייער אמט אלץ הויפט פון די אבוועהר, איז קאנאריס געווען איינער פון היטלער ימ״ש׳ס הויפט יועצים, אבער צוביסלעך האט קאנאריס אנגעפאנגען צו באקומען א שנאה קעגן היטלער ימ״ש, ער האט געהאלטען אז היטלער ימ״ש פירט דייטשלאנד צו א צווייטע וועלט מלחמה, א מלחמה וואס קען זיך בלויז ענדיגן אין א חרוב׳ע דייטשלאנד. קאנאריס, צוזאמען מיט זיין משנה, האנס פאול אסטער (hans paul oster) האבן אנגעפאנגען פירן א מלחמה קעגן היטלער ימ״ש.
איך האף צו שרייבן אפאר ארטיקלען איבער ווילהעלם קאנאריס, און די פארשידנע פעולות וואס ער האט געטוהן קעגן די נאציס ימ״ש.
