אידישע וועלט פארומס

איך_הער האט געשריבן: הרב גד, פארשעם מיך נישט, איך בין א בעל קורא, און כ'האב טאקע יא געוואוסט דערפון.

אויף דעם האביך דאך געשריבן אז געציילטע קענען יא

ביי זית, איז אויך א סיבה אז ס'שווער צו זאגן אין מבטא נאך א יוד אגעהעריגע צירי, די זעלבע ביי שנים אדער שתים

ביי גר הן חן זאגט זיך גרינג א צירי, ביי זית אבער קומט כמעט מיט א חיריק יוד, פרובירט עס אויס.

בפרט אז אמאל זאגט מען דאך טאקע יא מיט א חיריק יוד, וועגן דעם מאכט זיך מער די טעות.

איינער האט דערמאנט דא אשרי יושבי, ביי סוף אשרי האב איך שוין אסאך מאל געהערט בעל תפלות ביי מנחה ענדיגן, תהלת ה' ידבר פי וַיברך אזוי ווי ויברך דוד את ה'.

גד האט געשריבן: איינער האט דערמאנט דא אשרי יושבי, ביי סוף אשרי האב איך שוין אסאך מאל געהערט בעל תפלות ביי מנחה ענדיגן, תהלת ה' ידבר פי וַיברך אזוי ווי ויברך דוד את ה'.

הרב גד,
די דערמאסט מיך הערען גאליציאנער יודען זאגען
זכרינו ליחיים מלך חפץ... דער למד מיט א פתח און מיט א יוד דערנאך
אוויא און לילה

אפגעטיילט פון די זית-שמן אשכול, להיות דבר דיבר על אופניו.

וויפיל מאל האב איך שוין געהערט ביי מוסף שבת
תכנת שבת... צוית פירושיה
דער ש"ץ [נישט אינזער שאץ] זאגט צויתמיט א חירוק אינטערען ת

דער בעל תפלה ביי אונז אין שוהל זאגט ביי כתר: אז בקול רעש גדול אדיר וחזק, ומשמיעים קול...

מאשקע האט געשריבן: דער בעל תפלה ביי אונז אין שוהל זאגט ביי כתר: אז בקול רעש גדול אדיר וחזק, ומשמיעים קול...

ביי אונז זאגט מען בכלל נישט די ווערטער ביי כתר

פארוואס מתקן זיין
סע'איז דאך מעין דעם נאמען פונעם אשכול
" אפטע טעותים...

על כגון דא נאמר: טעות לגולם חוזק...

אלעקסיי האט געשריבן: 'קוראים' אל ה' והוא יענם, אין תלים און קבלת שבת, די א' איז סיילענט [נחה, בלשון המדקדקדים], מען זאגט עס נישט ארויס, נאר מען זאגט 'קוׁרִים'

די זעלבע זאך איז מיט 'יראו' וואס די א' איז סיילענט, און עס קומט צו זאגען 'יְרוּ', נישט 'יראו' וואו מאנכע זאגען, אדער

כבוד הרב אלעקסיי, עס איז זייער א קליינע חילוק, דערפאר וואס ע"פ דקדוק דארף דער שו"א פונעם ר' שטארק נשפע ווערן פון דעם קומענדיגן חיריק / מלאופים, ממילא הערט זיך עס די זעלבע.

איך ווייס נישט צו דאס באלאנגט דא אין דעם אשכול (עס איז מיר געלעגן אין קאפ אס מיר האבן אן אשכול פאר טעותים שגורים, אבער איך האב עס נישט אפגעפונען) אבער איך מיין אז עס קען זיין נוגע פאר מערערע אידן.

היינט שב"ק נאכמיטאג לערנענדיג חומש רש"י האט מיר א איד מעורר געווען ביי די פרשה פון די עולת התמיד, אז מענטשן זענען זיך טועה ביי קרבנות און זאגען 'את הכבש האחד תעשה בבקר, ואת הכבש השני תעשה בין הערבים' ווען למעשה שטייט נישט 'הכבש האחד'נאר 'הכבש אחד', איך האב אריינגעקוקט און אינאכט גענומען אז גם עלי עבר כוס התרעלה עס איז שוין עטליכע צענדליגער יארען וואס איך זאג ליידער נישט דעם פסוק כתיקונו בשגגה, האב איך געקלערט אז אפשר א שטיקל תיקון וועט כאטש זיין אז איך וועל מעורר זיין אנדערע אידען דערוועגן, וה' הטוב יכפר בעדי.

און אז כ'האב עס שוין באמערקט האט מיר טאקע געוואונדערט, פון וואו נעמט זיך דער טעות? למעשה אין פרשת תצוה שטייט טאקע יא 'הכבש האחד' און דער אבן עזרא אויפן פלאץ דא אין פנחס איז מעורר אז הגם אז ארויסצובערנגען דעם ה"א הידיעה פעלט עס נישט אויס ביי ביידע ווערטער, דאך איז דער סדר אז דער ה' ווערט נמשך ביי ביידע ווערטער אזוי ווי 'ההר הטוב' און נאך, ממילא איז טאקע דא אן אויסנאמס פאל.

איך שטעל צו דעם ה"א הידיעה נידון צו אונזער אלטע שאלה פון לשון רבים אויף א באגריף פון צוויי ווערטער, צו מען ברויך פלורעלייזען ביידע ווערטער אזוי ווי בתי-כנסיות, כתבי-ידות, עמי-הארצים און נאך, קאן זיין אז אפי' אויב אלס טייטש נישט, אבער אלס שיפור הלשון איז עס בעסער, כנ"ל בדרך אפשר.

אין זמר "שבת היום לה'" איז פארהאן כמה גרייזן שגורין בפי העולם, איינס דערפון איז וגם הרבו "מעדני", דער מ"ם איז מיט א פת"ח אלס איין ווארט אז ווי "מעדנים" משא"כ אין ברוך קל עליון וואו ממלאים כריסם "מעדני" איז דער מ"ם במקום "מן" וואס איז געפינטלט מיט א ציר"י, אבער מענטשן פארטוישן די יוצרות מחמת חסרון ידיעה.