אידישע וועלט פארומס

מחצה''ק האט געשריבן:

צופרי ביים טיש זינגט מען אהבה רבה ביינאכט די ערשטע נאכט בריך שמיה די צווייטע נאכט געדענק איך נישט

צווייטע נאכט בריך שמיה, און אויך ברוך הוא אלקינו (זעלבע ניגון ווי פאר אקדמות)

אין די נייע עתיקין ברענגט ער די ניגון שבת שלום ומבורך פון בני יששכר אויף ברוך אלקינו, מ'וואלט געדארפט צוצייכענען אז דאס איז דער זעלבע ניגון.

מחצה''ק האט געשריבן:

צופרי ביים טיש זינגט מען אהבה רבה ביינאכט די ערשטע נאכט בריך שמיה די צווייטע נאכט געדענק איך נישט

יישר כח

popo האט געשריבן:

אין די נייע עתיקין ברענגט ער די ניגון שבת שלום ומבורך פון בני יששכר אויף ברוך אלקינו, מ'וואלט געדארפט צוצייכענען אז דאס איז דער זעלבע ניגון.

מיינסט אוודאי צוזאגן די ניגון ברוך אלקינו פון בני יששכר אויף שבת שלום ומבורך

רבותינו האט געשריבן:

ווי זענען די טישען איז אלעס ברבים אדער געוויסע אין שטוב ?
וואס זענען די זמנים בערך ווען הייבט זיך אן בוז ווען ?
ווען זאגט די עולם תיקון ליל שבועות ?

מונקאטש'ער רב שליט"א פירט טיש ברבים בלויז די ערשטע נאכט שבועות.

תיקון ליל שבועות זאגט מען פאר'ן טיש און נאכ'ן טיש

רבותינו האט געשריבן:

אהבה רבא ניגון זינגט מען ביים דאוונען אדער ביי די טיש ?

אהבה רבה זינגט מען ביי די סעודה ביידע טעג יו"ט

צדיק דורינו האט געשריבן:

רבותינו האט געשריבן:

ווי זענען די טישען איז אלעס ברבים אדער געוויסע אין שטוב ?
וואס זענען די זמנים בערך ווען הייבט זיך אן בוז ווען ?
ווען זאגט די עולם תיקון ליל שבועות ?

מונקאטש'ער רב שליט"א פירט טיש ברבים בלויז די ערשטע נאכט שבועות.

תיקון ליל שבועות זאגט מען פאר'ן טיש און נאכ'ן טיש

ווען איז די טיש וויפיל אזייגער מסתם גאר שפעט ?

רבותינו האט געשריבן:

ווען איז די טיש וויפיל אזייגער מסתם גאר שפעט ?

בערך 1:00

צדיק דורינו האט געשריבן:

רבותינו האט געשריבן:

ווען איז די טיש וויפיל אזייגער מסתם גאר שפעט ?

בערך 1:00

ווי לאנג נעמט די טיש ?

רבותינו האט געשריבן:

בריך שמיה זייער זייער ענליך צו א דזיקובע ניגון הרה"ק רבי אליעזר צו באבוב זינגט עס אויך עפעס אזוי האב איך געהערט
ברוך אלוקינו איז די שבת שלום ומבורך אין נאדבורנא די מקור האב איך פארגעסין ?

יעצט זעה איך גאר פארקערט אין עתיקין שטייט אז בריך שמיה קומט פון די בני יששכר
שוין אנטשולדיג פאר מיין טעות
איז ביידע סיי בריך שמיה און סיי ברוך הוא אלקינו פון די בני יששכר זי"ע

איינס פון די מצוה טאנץ ניגונים זינגט די וועלט אויף אתה בחרתנו ווער האט עס מחבר גוועהן ?

אין דינוב פלעגט דאווענען פארן עמוד דער רב פון דינוב בארא פארק די צווייטע טאג יום טוב אין ער פלעגט זינגען ביים ממקומך די אהבה רבה ניגון פון סאטמאר כדי די סאטמארע אידן וואס פאלן אריין זאלן זיך פילן באקוועם, היינטיגע צייטן פארט ער שוין נישט אריין אויף יום טוב ווייל ער בלייבט אין בארא פארק אין זיין שול, ווייס איך נישט צו די מנהג גייט ווייטער אן.

צדיק דורינו האט געשריבן:

ס'איז וויכטיג צו פארשטיין געוויסע נקודות ווען מ'שמועסט ארום איבער מונקאטש'ער ניגונים און זייערע מקורות. (קען שטארק נוגע זיין אין אנדערע חצירות אויך)

1 - די הייליגע מנחת אלעזר זי"ע איז געווען א גרויסע מומחה אין עניני נגינה און נוסחאות, ער האט געקענט, און ער האט געטוהן אין דעם, אזוי ווי זיין זיידע רביה"ק בעל שם שלמה זי"ע. משא"כ רביה"ק בעל דרכי תשובה האט נישט עוסק געווען צופיל אין די ענינים, דאס איז איינער פון די סיבות פארוואס די מנחת אלעזר זי"ע האט זיך נישט געלאזט גרינג טרייסטן נאך די פטירה פונעם זיידן, ונפשו קשורה בנפשו.

האמור לעיל ברענגט צו דעם אז טראץ דעם וואס די מנחת אלעזר האט עוסק געווען אין די ענינים, און ס'איז מסתבר צו זאגן אז ער האט געוואלט וויסן די מקור פון די ניגונים, קען אבער מעגליך זיין אז ער האט נישט געהאט פון ווי צו וויסן, די זיידע האט שוין נישט געלעבט, די טאטע האט נישט עוסק געווען דערין און דעריבער האט עכר נישט געהאט אלע מקורות.

2 - אין מונקאטש - פונקט ווי רוב חסידות'ן זיינס גלייכן - האט דער עולם עפ"י רוב בכלל נישט געטון אין די ענינים פון די ניגונים, מ'האט געוואוסט וועלכע ניגונים די רב זינגט, מ'האט דאס מיט געזינגען און נאך געזינגען, מ'האט געוואוסט אז ס'איז א "ניגון הידוע" אדער "ניגון המקובל" אבער מ'האט נישט געהאט צופיל אינטערעסע צו וויסן פונקטלעך פון ווי ס'קומט.

3 - די ניגונים וואס מ'האט געזינגען יעדן שבת און יעדן יו"ט די זעלבע ברוב עם הדרת מלך, האט דער עולם געוואוסט אז דאס איז די ניגון המקובל וואס מ'זינגט אויף דעם שטיקל, משא"כ ווען ס'קומט צו אנדערע ניגונים ווי אהבה וגאולה וכדו' קען מען נישט ברענגן קיין ראי' אז איך האב געהערט פון דעם אדער פון יענעם אלטן איד אז מ'האט געזינגן דאס אדער יענץ, ווייל אפילו אויב יענער איז אן איש מהימן און ער האט טאקע געהערט ביים מנחת אלעזר זינגען דעם ניגון מיינט דאס נאך בכלל נישט אז דאס איז וואס מ'האט אלעמאל געזינגען, ס'איז שטארק מעגליך אז א וואך שפעטער אדער א יאר שפעטער האט מען בכלל געזינגען אן אנדערע ניגון.

4 - ווען מ'זאגט אז דער אדער יענער ניגון איז פון בני יששכר (וה"ה צאנז, ראפשיץ רוזין וכדו') מיינט דאס נישט אז דער ניגון האט די בני יששכר זי"ע געמאכט. ס'מוז ניטאמאל זיין אז ער איז דער ערשטער וואס האט עס געזינגען, ס'מיינט סך הכל אז ער האט עס געזינגען, ס'איז נישטא קיין מקור אז די בני יששכר איז געווען א מחבר ניגונים, ס'זענען געווען ניגונים וואס זענען געווען מקובל אז ער האט דאס געזינגען אדער מ'האט דאס געזינגען ביי אים.

5 - געציילטע ניגונים זענען יא דא וואס האט אין מונקאטש אינדערהיים נאך געהאט א מקור, בעיקר טאקע די ניגונים פונעם בני יששכר.

6 - אויף ווי ווייט מען ווייסט האט די מנחת אלעזר זי"ע נישט מחבר געווען קיין ניגונים בכלל, ניגונים פון מנחת אלעזר מיינט אז מ'האט דאס ביי אים געזינגען, און ס'זענען דא אסאך אזעלכע ניגונים, נאר רוב פון זיי זענען פארגסען געווארן.

ישראל אהרן האט געשריבן:

ביידע האט מען געזינגען מיט'ן כל מקדש ניגון הידוע

די כל מקדש הידוע אליינס איז נישט אזוי קלאר פונקטלעך ווען און וויפיל מ'האט דאס געזינגען, ווארשיינליך נישט מער ווי איין יאר כל מקדש, ווייל ביים נעקסטן יאר איז געווען א פרישע היה עם פיפיות וואס דאס איז געווארן דער כל מקדש ניגון. אפשר האט דער ספעציפישער כל מקדש געהאלטן אביסל לענגער, אבער ס'איז זיכער נישט געווען די איינציגסטע כל מקדש ניגון.

בנוגע צו די ניגוני אהבה און גאולה און די זעלבע זאך מיט בר יוחאי אום ל"ג בעומר אדער דעם צווייטן טאג סוכות ביים ציון הקדוש פונעם דרכי תשובה, מ'האט געזינגען א שטייטע ניגון התעוררות - כל מקדש סטייל - ס'האט נישט געהאט איין באשטימטע ניגון, אמאל דאס און אמאל יענץ, הצד השוה שבהן איז אז זיי זענען געווען ניגוני התעוררות.

רבותינו האט געשריבן:

בריך שמיה זייער זייער ענליך צו א דזיקובע ניגון הרה"ק רבי אליעזר צו באבוב זינגט עס אויך עפעס אזוי האב איך געהערט
ברוך אלוקינו איז די שבת שלום ומבורך אין נאדבורנא די מקור האב איך פארגעסין ?

די ניגון בריך שמיה וואס מ'זינגט שבועות ביינאכט ביים שולחן הטהור שטאמט פון רביה"ק בעל בני יששכר.

די ניגון ברוך אלוקינו וואס מ'זינגט שבועות בייטאג נאך די אקדמות דרשה, איידער מ'הייבט אן זאגן די אקדמות שטאמט אויך פונעם הייליגן בני יששכר. מונקאטש האט נישט געדארפט אנקומען קיין נדבורנא צו הערן א דינוב'ער ניגון.
די ניגון האט נאך א שטיקל שטייטע פאל וואס מ'זינגט נישט אין נדבורנא.

אויף כל מקדש האט מען געזינגען יעדעס יאר אן אנדערער ניגון. דער כל מקדש הידוע האט מען געזינגען תרצ"ד. אבער דאס איז געווען דער באשטימטער ניגון אויף פיוטי אהבה וגאולה און בר יוחאי און אזוי אויך דעם צווייטן טאג סוכות ביים ציון פון דרכי תשובה. (דער ניגון איז פון דעם דרכי תשובה'ס צייטן)

ווער זענען גוועהן די מחברים פון די ניגונים פון כל מקדש ?

איז דא א נאמבער ווי מקען הערן אלע ניגונים פון די רב ?

זאגט מען אמאל רבונו של עולם ביי ברכת כהנים אין מונקאטש?

בדרך אפשר האט געשריבן:

זאגט מען אמאל רבונו של עולם ביי ברכת כהנים אין מונקאטש?

ניין

זינגט מען אמאהל די בני יששכר אויף קה רבון עלם ?

רבותינו האט געשריבן:

זינגט מען אמאהל די בני יששכר אויף קה רבון עלם ?

אין מונקאטש זינגט מען נישט קה רבון

נחל קהלתינו האט געשריבן:

רבותינו האט געשריבן:

זינגט מען אמאהל די בני יששכר אויף קה רבון עלם ?

אין מונקאטש זינגט מען נישט קה רבון

אין מונקאטש זינגט מען יק רבון ליל ראש השנה, אדרבה אויב איינער ווייסט דער ניגון מען זאגט אז עס איז מקובל פון הייליגען בני יששכר זי"ע

קוליעקב האט געשריבן:

אין מונקאטש זינגט מען יק רבון ליל ראש השנה, אדרבה אויב איינער ווייסט דער ניגון מען זאגט אז עס איז מקובל פון הייליגען בני יששכר זי"ע

איז עס א די זעלבע ניגון פון וואס מזינגט אין בלאזוב אדער א אנדרע ?

די מזמור לדוד פון שלש סעודות קומט פון ווי?