הונדערט פראצענט אז ס'איז דא די פראבלעם דארט אבער טאקע אביסל ווייניגער ווייל זיי שטעלן יא צו עפעס.. כמעט יעדע ליטפישע ישיבה האט א פלאץ און צייט אין טאג מיחוד צו שפילן באל עקסערסייז וכדו'
פון די אנדרע זייט, איז חוץ פון די פאר שוואכע וואס פאלן ארויס, בלייבן זיי איבער מיט א גרויסע צאהל שטארקע לערנערס.... און איך מיין א גרעסערע פראצענט ווי ביינונז... און פארגעס נישט אז זיי האבן נישט חתונה אזוי יונג..
פון די אנדרע זייט, איז חוץ פון די פאר שוואכע וואס פאלן ארויס, בלייבן זיי איבער מיט א גרויסע צאהל שטארקע לערנערס.... און איך מיין א גרעסערע פראצענט ווי ביינונז... און פארגעס נישט אז זיי האבן נישט חתונה אזוי יונג..
דארף מען אפלערנען פארוואס ביי זיי איז די מצב בעסער. און דאס אימפלעמענטן ביי אונז.
פון די אנדרע זייט, איז חוץ פון די פאר שוואכע וואס פאלן ארויס, בלייבן זיי איבער מיט א גרויסע צאהל שטארקע לערנערס.... און איך מיין א גרעסערע פראצענט ווי ביינונז... און פארגעס נישט אז זיי האבן נישט חתונה אזוי יונג..
דארף מען אפלערנען פארוואס ביי זיי איז די מצב בעסער. און דאס אימפלעמענטן ביי אונז.
איך מיין אז ביי זיי איז תורה א גרעסערע עיקר!! די טאטעס געבן עס אריין פאר די קינדער מדור דור .. זיי לעבן מיט דעהם אויף גאר א שטארקע אופן, מפילעוועט אויף תורה מיט אן אמת... די קינד פילט אז די טאטע איז ערנסט.. און די בחור פארשטייט אז דוס איז די עיקר... און אז פאצן און ישיבה מיינט א פעליער...
פון די אנדרע זייט, איז חוץ פון די פאר שוואכע וואס פאלן ארויס, בלייבן זיי איבער מיט א גרויסע צאהל שטארקע לערנערס.... און איך מיין א גרעסערע פראצענט ווי ביינונז... און פארגעס נישט אז זיי האבן נישט חתונה אזוי יונג..
דארף מען אפלערנען פארוואס ביי זיי איז די מצב בעסער. און דאס אימפלעמענטן ביי אונז.
איך מיין אז ביי זיי איז תורה א גרעסערע עיקר!! די טאטעס געבן עס אריין פאר די קינדער מדור דור .. זיי לעבן מיט דעהם אויף גאר א שטארקע אופן, מפילעוועט אויף תורה מיט אן אמת... די קינד פילט אז די טאטע איז ערנסט.. און די בחור פארשטייט אז דוס איז די עיקר... און אז פאצן און ישיבה מיינט א פעליער...
מיין איך אז די קעפל איז מיסליעדינג. מילא "דער פראבלעם מיט די 1 סייז פיט אלל ישיבה סיסטעם" אא"ו, אבער די "סכנה" פאר "בחורים" אין ישיבות? אפשר "די סכנה פאר די נשמה אראפצוקומען אויף דעם עולם"
זענען מיר און גלות און די גאנצע לעבען איז נאכאנאנדע נסיונות
די בעסטע עצה פארן בחור איז צו לערנען און זיין פארנומען מיט לימודים שליבו חפץ, אינטרעסאנטע גמרות אגדתא'ס און מדרשים, אינטרעסאנטע הלכה ספרים, איך אלץ בחור בין איך נישט געווען פון די מצויינים אבער א יודע ספר האב איך געהייסן צוליב דעם וואס איך האב ליבגעהאט צו לערנען די אינטרעסאנטע אגדתא'ס, פון רבה בר בר חנא'ס שרעקעדיגע געשיכטעס ביז די ארבעה נכנסו לפרדס, אונז האבן געהאט אין ישיבה א שיינע אוצר הספרים מיט אסאך אינטערעסאנטע ספרים, הפך בה והפך בה דכולא בה
דאס איז א עצה פאר א געוויסן סעגמענט, פאר רוב אינטרעסירט נישט די זאכן, לויט ווי עס זעהט מיר אויס.
דעריבער טייערע עלטערן נעמט אין אכט, זייט אייך מייאש אז די ישיבה זאל נעמען אייער מגושם'דיגער מפונק'דיגער אומערצויגענער בחור, און מאכן פון אים א לייט!
פאנגט אן צו לעבן אביסל א העכערן לעבן, געבט אריין אין אייערע קינדער א געשמאק אין תורה און מצוות, זייט אייך אביסל פורש פון אלע היינטיגע תאוות, שטעלט די שטוב אויף די ריכטיגע רעלסן, וועט די ישיבה האפענטליך קענען ווייטער פירן אייער בחור צום תכלית.
הונדערט פראצענט אז ס'איז דא די פראבלעם דארט אבער טאקע אביסל ווייניגער ווייל זיי שטעלן יא צו עפעס.. כמעט יעדע ליטפישע ישיבה האט א פלאץ און צייט אין טאג מיחוד צו שפילן באל עקסערסייז וכדו'
און יענעם'ס שטוב איז אויך דא ווייניגער פראבלעמען ווי אין דיין שטוב
דעריבער טייערע עלטערן נעמט אין אכט, זייט אייך מייאש אז די ישיבה זאל נעמען אייער מגושם'דיגער מפונק'דיגער אומערצויגענער בחור, און מאכן פון אים א לייט!
פאנגט אן צו לעבן אביסל א העכערן לעבן, געבט אריין אין אייערע קינדער א געשמאק אין תורה און מצוות, זייט אייך אביסל פורש פון אלע היינטיגע תאוות, שטעלט די שטוב אויף די ריכטיגע רעלסן, וועט די ישיבה האפענטליך קענען ווייטער פירן אייער בחור צום תכלית.
די פאקטאיז אז מער פראצענט ליטווישע בחורים זיצן און קנאקן אריין שעות על גבי שעות גמרא בעיון. דאס איז א פאקט וואס מקען זיך נישט קריגן. דעיס מיינט נישט אז די ליטווישע זענען בעסער אויוויר אלל... אויף דעים קען מען זיך טענ'ן... אבער און דעי חלק, יא.
איך זיך שוין לאנג ווי אזוי מען מאכט פאקטען לאזט מיר אייך קלאר מאכען, איך בין שטארק באקאנט מיט די ליטווישע וועלט, מיר דארפען זיך גארנישט שעמען, די ווייסט נישט וואס עלטערן וויינען דארטן צאם
#יענעמס גראז איז גרינער
בכל פגע הריני מורגל להחזיק האמונה, כי לא נעשה דבר ביד המקרה רק על פי השגחתו יתברך, והריני מתאמץ בתפילה להעביר את רוע הגזירה, ולפיכך הריני מתייחס בקרירות להשתדלות (חזון איש אגרות ח"ב קלב)
אנטשולדיגט פארן רעדן אזוי שארף, מ'דארף מחנך זיין די בחורים אין שטוב פון קליינווייז אן צו א לעבן פון טראגן אן עול, לעבן מיט א ציל, א תכלית, גרייטקייט זיך צו פלאגן אויף די וועלט וכו' וכו'
דעריבער טייערע עלטערן נעמט אין אכט, זייט אייך מייאש אז די ישיבה זאל נעמען אייער מגושם'דיגער מפונק'דיגער אומערצויגענער בחור, און מאכן פון אים א לייט!
פאנגט אן צו לעבן אביסל א העכערן לעבן, געבט אריין אין אייערע קינדער א געשמאק אין תורה און מצוות, זייט אייך אביסל פורש פון אלע היינטיגע תאוות, שטעלט די שטוב אויף די ריכטיגע רעלסן, וועט די ישיבה האפענטליך קענען ווייטער פירן אייער בחור צום תכלית.
די אשכול איז געמאכט פאר עצות וואס מען קען "יא" טון. למעשה איז מען שוין אומגעקומען מיט א שיינע פאר עצות. סתם זאגן אז די עלטערן זאלן זיך מייאש זיין איז בכלל נישט קיין עצה.
דעריבער טייערע עלטערן נעמט אין אכט, זייט אייך מייאש אז די ישיבה זאל נעמען אייער מגושם'דיגער מפונק'דיגער אומערצויגענער בחור, און מאכן פון אים א לייט!
פאנגט אן צו לעבן אביסל א העכערן לעבן, געבט אריין אין אייערע קינדער א געשמאק אין תורה און מצוות, זייט אייך אביסל פורש פון אלע היינטיגע תאוות, שטעלט די שטוב אויף די ריכטיגע רעלסן, וועט די ישיבה האפענטליך קענען ווייטער פירן אייער בחור צום תכלית.
אוי ביסטו גערעכט, ס'שוין צייט איינצוזעהן אז אין הדבר תלי אלא בי! קיינער זאל זיך נישט איינרעדן אז די ישיבה און די מוסדות וועט מחנך זיין און אויסמענטשלען אינזערע קינדער. אבער למעשה דא רעדט מען אפילו טאקע פון גוטע בחורים, וואס די יעצטיגע מהלך אין ישיבות מאכט אז עס זאל זיי אויסברענען, אן קיין חיות פארן סדר היום, וואס קען א טאטע טוהן?!
די בעסטע וועג אויסצורעכענען דיין צוקונפט, איז דורכ'ן עס מאכן...(פרעזידענט לינקאלן)
עצה נא.1 ישיבות זאלן מאכן א פלאץ און צייט ווען בחורים קענען זיין פארנימען מיט כשר'ע אקטיוויטעטן וואס א בחור האט סייווי ליב צו טוען, למשל צוזאמשטעלן פורניטשער, און דער בחור באקומט פוינטס לויט וויפיל ער שטעלט צו פאר'ן אויבערשטן קען ער דארט פארברענגען. למשל 2 שעה לערנען. = איין שעה אקטיוויטי.
פארוואס די בחורים קאכן נישט און רוימען נישט די ישיבה פאר א געלט אפצאל (ווייניגער ווי דעם גויאישן ארבעטער) איז מיך פלא פארוואס רוב מסיבות אין רוב ישיבות ווערן נישט ציגעשטעלט און באשטעלט דורך די בחורים איז מיך א פלא
סאיז אלעס איינס און די זעלבע קולטור, מ'וואקיום פעקט די בחורים, מציעט ארויס יעדעס ביסל אקסידזשען און רוח חיים (שלא בכוונה) פון די ישיבה ווענט. ניין, נישט יעדער האלט ביים לערנען. און ניין, די היינטיגע ישיבות שטייען נישט צוליב לערנען.. נאר צוליב אוועקהאלטן די בחורים פון די גאס. סאיז א לענגערע נושא אבער כמיין אז פון די קדושת ציון'ס זצ"ל'ס ווערטשאפט בימים ההם קען מען לערנען אויף היינטיגע טעג, אנגעהויבן פון די בחורים'ס שיין מאכן די סוכה און אריבער צו די קאזאקן ביי די רבישע חתונות.. סאיז געווען דארטן א רוח חיים. אין גאליציע האט מען אמאל נישט געהאלטן פון ישיבות, וואס האט זיך געטוישט? פשוט, די ישיבות איז א רוחניותדיגע בעיביסטיטינג!!! מקען מסכים זיין דערמיט.. מקען זיך דינגען דערויף.. די פאקט גייט זיך נישט טוישן.. אוואדע דארף מען לערנען! אבער ווען משטיפט דארטן אריין 90 פראצענט בחורים דארף דאס פלאץ זיין ציגעשטעלט פאר כאטשיג 80 פראצענט פון זיי און סאיז ווייט נישט..
האט מיר טאקע שטארק געבאדערט אריבערצופארן א ישיבה, און געזעהן ווי בחורים שמיעסן אינדרויסן, שטיפען צייט, בשעת ווען צוויי גוים בויען אויף די סוכה פאר די ישיבה. עס מאכט דאך נישט קיין סענס? האסט בחורים געב זיי צו טוהן.
די בעסטע וועג אויסצורעכענען דיין צוקונפט, איז דורכ'ן עס מאכן...(פרעזידענט לינקאלן)
איך בין מיט דיר אז פאר געוויסע דארף מען נאר בקיאות, אבער פארוואס דארף מען טוישן שיעור עיון? די ווייסט וויפל בחורים זיצן אין קנאקן שטיקער? לא אלמן ישראל… סאיז דא פון אלע מינע
ווייסעך. מיט "טוישן" האב איך געמיינט צו זאגן אז "עיון" זאל נישט זיין די main סדר, און זאל נישט זיין פאר all.
קוק אהער. מיין ארעמע מיינונג אין דעם ענין איז אז עיון דארף יא זיין דער עיקר. אויב וועלן די קעכערס און עסן פארקויפערס ווערן דער עיקר און שיעור עיון וועט ווערן אזא יא יא ניין ניין וועלן קיין מציונים מער נישט זיין. נאר וואס דען, מען דארף זיך אנהייבן רעכענען מיט די וואס ״קענען נישט״ (נישט מיט די וואס ״ווילן נישט״ פארשטייט זיך אז די וואס ווילן נישט דארפן אויך א ישיבה מיט א מסגרת, אבער זיי דארפן קודם כאפן אפאר פעטש פאר נישט וועלן…)
הכלל, די פראבלעם אין די ישבות איז אז סהאט איין רעסעפי פאר אלע, מען קען נישט בלעמען די ראשי ישיבות, נישט יעדער איז געמאכט פאר אלעס, נאר וואס יא, דער עיקר דארף זיין לערנען, און לערענען פלייסיג, עיון, און פאר די וואס קענען נישט/ווילן נישט, פאר זיי דארף מען מאכן פרישע זאכן. זיי דארף מען זיכער מאכן פארן נישט מיט מיטן שטורעמישן ווינט אויף די גאס.
אגרי. און בנוגע צי די וואס ווילן נישט דארפן קודם כאפן אפאר פעטש פאר נישט וועלן, טובה מרדות אחת בלבו של אדם יותר מכמה מלקיות [לשון רדוי והכנעה שאדם שם על לבו מאליו. רש"י]. אז דער בחור וועט לערנען אנדערע שיעורים א שטייגער ווי מוסר אדער אגדות חז"ל איז דא א שטארקע שאנס אז המאור שבה יחזרנו למוטב און ער וועט זיך אליין משים זיין על הלב און "יא וועלן" און מיט דער צייט קען זיין אז ער וועט זיך צוריק וועלן אנשליסן אין דעם שיעור עיון סדר.
אמאל האט א בחור נישט געלערנט האבער געטראפן מצוות צו העלפן די ישיבה וכדומה ווייל דער משגיח האט פארשטאנען אז נישט יעדער קען און וויל לערנען...... היינט זענען די משגיחים יפה נפש און זיכט נישט צופארשטיין און צוהעלפען א בחור וואס פארשטייט נישט וואס דע ריטב"א נישט צופרידען פון דעם רשב"א במילא וועט דער בחור זיך א עצה געבן מיט אנדערע דרכים אזוי ווי עס שטייט אין ספר הערוך בחור: פירוש חיה הדר בישיבה
אך בין נישט אלט איך בין בלויז עטליכע טעג אינדרויסן פון ישיבה...
טייערע חבר די מצב איז נישט סתם ביטער...
יעדער פון ענק איז געווען אין ישיבה אבער וואס עטס ווייסטס נישט איז אז אין לך יום שאין קלילתה מרובה מחברתה!
יעצט די עלטערע וועלן מסתמא האלטן אז איך רעדט שטותים, די מער אינגערע וועלן האלטן אז איך רעד פון די שוואכע קעפ און אויך אביסל גוזמאות... אבער די בחורים וואס דרייען זיך דא (יא סאיז דא אסאך...) וועלן מודה זיין צו יעדע ווארט און פארשטיין אז מ'רעדט פון א ריזיגע פראצענט און לאו דווקא שוואכע קעפ!
קודם פאקטן; א עוורידזש בחור אין ישיבה גדולה קען זיצן אויף שטותים והבלים טעקסט גרופעס וכו וכו און קוים עפנען א ספר מידי שבת ליום טוב, קען זיין סאיז דא וואס לערנען א שעה צויי א טאג אבער האבן ווייטער א ליידיגע טאג און א לויזע לייף סטייל, און סאיז נישט דוקא די שוואכע קעפ... בכלל נישט!
די מער "קאאל" חברה האבן זירא פראבלעם מיט וואטשען גוישע שאוס (וואס האבן יא אדער נישט ראוית אסורות)