אידישע וועלט פארומס

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

איך פארשטיי זייער דיין ווייטאג און פראבלעם, אבער ס'איז צומאל ממש דיני נפשות, און מ'דארף צוגיין זייער אחריות'דיג.
אפילו סתם נאכלויפן די מאן אדער פרוי קען שעדיגן וואס מ'קען קיינמאל נישט פאררעכטן.
דעם אויבערשטענס פאנד האט נישט קיין לימוט, אויב טוסטו אביסל אין הייזער, קענסטו אויב ס'איז באשערט גרינג צוריקמאכן די געלט אויף אנדערע פלעצער.
איך האב אמאל דערלייגט ביי א צווייטן איד א שיינע סכום געלט און זיך מייאש געווען, איך האב אים קיינמאל נישט גערופן כאט'שיג איך האב זייער שטארק געדארפט די געלט, און מיט 8 יאר שפעטער האט ער מיר איין טאג אנגערופן אז ער האט די גאנצע געלט פאר מיר!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

איך פארשטיי זייער דיין ווייטאג און פראבלעם, אבער ס'איז צומאל ממש דיני נפשות, און מ'דארף צוגיין זייער אחריות'דיג.
אפילו סתם נאכלויפן די מאן אדער פרוי קען שעדיגן וואס מ'קען קיינמאל נישט פאררעכטן.
דעם אויבערשטענס פאנד האט נישט קיין לימוט, אויב טוסטו אביסל אין הייזער, קענסטו אויב ס'איז באשערט גרינג צוריקמאכן די געלט אויף אנדערע פלעצער.
איך האב אמאל דערלייגט ביי א צווייטן איד א שיינע סכום געלט און זיך מייאש געווען, איך האב אים קיינמאל נישט גערופן כאט'שיג איך האב זייער שטארק געדארפט די געלט, און מיט 8 יאר שפעטער האט ער מיר איין טאג אנגערופן אז ער האט די גאנצע געלט פאר מיר!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

Unidentified האט געשריבן:

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

דרייטצעך האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

איך קען אפשר ווערן אייער טענענט?

קעדילעק האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שיינער איד אויף יענעם'ס חשבון..

#פארגעס נישט אז ווען מ'טשעפעט א איד...

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

יידישע קהילות האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שטייט נישט אז דער מלוה, אדער נגזל, קומט אראפ נאכאמל. וואס איז דער יושר דערפון? דער גזלן דארף קומען צו באצאלן פאר די יורשים.

lazy האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שטייט נישט אז דער מלוה, אדער נגזל, קומט אראפ נאכאמל. וואס איז דער יושר דערפון? דער גזלן דארף קומען צו באצאלן פאר די יורשים.

האט א מקור, כידוע מעשה מתלמידי בעל שם.
לכאורה דארף אפשר העלפן מסירת מודעה, ער זאל עס צאלן פאר די יורשים?

יידישע קהילות האט געשריבן:

lazy האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שטייט נישט אז דער מלוה, אדער נגזל, קומט אראפ נאכאמל. וואס איז דער יושר דערפון? דער גזלן דארף קומען צו באצאלן פאר די יורשים.

האט א מקור, כידוע מעשה מתלמידי בעל שם.
לכאורה דארף אפשר העלפן מסירת מודעה, ער זאל עס צאלן פאר די יורשים?

איך דארף א מקור??! דו דארפסט!

lazy האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

lazy האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שטייט נישט אז דער מלוה, אדער נגזל, קומט אראפ נאכאמל. וואס איז דער יושר דערפון? דער גזלן דארף קומען צו באצאלן פאר די יורשים.

האט א מקור, כידוע מעשה מתלמידי בעל שם.
לכאורה דארף אפשר העלפן מסירת מודעה, ער זאל עס צאלן פאר די יורשים?

איך דארף א מקור??! דו דארפסט!

אויסצוקלארן מיין פאריגע תגובה.
עס איז דא א באקאנטע מעשה פון די תלמידי בעל שם, וואס זענען געגאנגען אין וואלד, און געזעהן ווי איינער פארלירט געלט, א צווייטער טרעפט עס דארט און ציהט אפ דערמיט, א דריטער כאפט דארט א דרימעל, דער ערשטער קומט צוריק און רייסט אן דעים דריטן די ביינער ער זאל צוריקגעבן די געלט.
זייער רבי האט זיי דערציילט אז אין פאריגען גלגול האט א׳ געגנבעט פון ב׳, און ג׳ איז געווען דיין.
דאז זעהט מיר אויס ווי אנקור צו דיין שאלה.

דערנאך האב איך געשריבן, אז אולי קען נוצען אן עצה, אז מען זאל מאכן א מסירת מודעה אז דער לוה קען באצאלן פון די יורשים.
ע״כ. (איי וועסטו פרעגן אז עפ״י דין תורה איז מילא אזוי? ווייס איך נישט, ואולי איז ב׳ פון די מעשה מילא צוריק געקומען משום תיקונים אחרים, האט מען אים פערזענליך עס אפגעגעבן, איני יודע בנסתרות).

שארף און קליג האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

חזק ואמץ!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שיינער איד אויף יענעם'ס חשבון..

#פארגעס נישט אז ווען מ'טשעפעט א איד...

דער לענדלערד האט קלאר געשריבן אז ער האט די מעגליכקייט צו אויסהאלטן די שאדן.

#פארגעס נישט אז געלט איז ווייט פון אלעס, ס'איז דא פראבלעמען וואס מ'קען נישט העלפן מיט געלט

נאכמיטאג האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שיינער איד אויף יענעם'ס חשבון..

#פארגעס נישט אז ווען מ'טשעפעט א איד...

דער לענדלערד האט קלאר געשריבן אז ער האט די מעגליכקייט צו אויסהאלטן די שאדן.

#פארגעס נישט אז געלט איז ווייט פון אלעס, ס'איז דא פראבלעמען וואס מ'קען נישט העלפן מיט געלט

איך האב גראדע נישט די מעגליכקייט צו אויסהאלטן די שאדן.

נאכמיטאג האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

Unidentified האט געשריבן:

קעדילעק האט געשריבן:

דאס גייט נאר אויף אויפ'ן לענדלארד וואס ליידט זיך אן פון דעם ביטערן טענענט, אדער דאס גייט אויך ארויף אויף דעם טענענט וואס צאפט דאס בלוט פון זיין לענדלארד?..

נישט קיין חילוק אדרבה זיי אים מוחל אז די זאלסט נישט דארפן אראפ קומען נאכאמאל אויף די וועלט אויף צו פיקען די געלט

שיינער איד אויף יענעם'ס חשבון..

#פארגעס נישט אז ווען מ'טשעפעט א איד...

דער לענדלערד האט קלאר געשריבן אז ער האט די מעגליכקייט צו אויסהאלטן די שאדן.

#פארגעס נישט אז געלט איז ווייט פון אלעס, ס'איז דא פראבלעמען וואס מ'קען נישט העלפן מיט געלט

איך האב גראדע נישט די מעגליכקייט צו אויסהאלטן די שאדן.

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

איך פארשטיי זייער דיין ווייטאג און פראבלעם, אבער ס'איז צומאל ממש דיני נפשות, און מ'דארף צוגיין זייער אחריות'דיג.
אפילו סתם נאכלויפן די מאן אדער פרוי קען שעדיגן וואס מ'קען קיינמאל נישט פאררעכטן.
דעם אויבערשטענס פאנד האט נישט קיין לימוט, אויב טוסטו אביסל אין הייזער, קענסטו אויב ס'איז באשערט גרינג צוריקמאכן די געלט אויף אנדערע פלעצער.
איך האב אמאל דערלייגט ביי א צווייטן איד א שיינע סכום געלט און זיך מייאש געווען, איך האב אים קיינמאל נישט גערופן כאט'שיג איך האב זייער שטארק געדארפט די געלט, און מיט 8 יאר שפעטער האט ער מיר איין טאג אנגערופן אז ער האט די גאנצע געלט פאר מיר!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

חסד השם האט געשריבן:

שארף און קליג האט געשריבן:

נאכמיטאג האט געשריבן:

א גוטן האט געשריבן:

נו אויב דו האסט א היתר בי"ד וואס איז די שאלה דעמאלס.

איך האב א היתר נישט צו פאלגען בי"ד'ס היתר

חזק ואמץ!

איך פארשטיי זייער דיין ווייטאג און פראבלעם, אבער ס'איז צומאל ממש דיני נפשות, און מ'דארף צוגיין זייער אחריות'דיג.
אפילו סתם נאכלויפן די מאן אדער פרוי קען שעדיגן וואס מ'קען קיינמאל נישט פאררעכטן.
דעם אויבערשטענס פאנד האט נישט קיין לימוט, אויב טוסטו אביסל אין הייזער, קענסטו אויב ס'איז באשערט גרינג צוריקמאכן די געלט אויף אנדערע פלעצער.
איך האב אמאל דערלייגט ביי א צווייטן איד א שיינע סכום געלט און זיך מייאש געווען, איך האב אים קיינמאל נישט גערופן כאט'שיג איך האב זייער שטארק געדארפט די געלט, און מיט 8 יאר שפעטער האט ער מיר איין טאג אנגערופן אז ער האט די גאנצע געלט פאר מיר!

און פאר די וועלכע עצה'נען מיט א פשטות צו ארויסשטעלן אדער נעמען שטרענגע שריט.
איז וויכטיג צו געדענקן, אז ווען מ'טשעפעט א צווייטע איד קומט עס אייביג צוריק, פריער אדער שפעטער, מ'דארף זיין גרייט צו ליידן דערפאר.

איי געס ביסט נישט קיין לענדלארד במילא פארשטייסטו נישט אזוי גוט די מצב וואס נאכמיטאג געפינט זיך און.

סאו לאמיך דיר געבן א צווייט משל, שטייסט איין טאג נאך שחרית ענדיגסט צוזאמלייגן דיין טלית ותפילין קומט איינער און פשוט וואקט אוועק דערמיט, שוין לאמיר זאגן ביסט א צדיק און די דיסיידסט אז שוין כוועל זיך קויפן נייע, צו מארגןס אודך דער בחור שפאצירט אוועק מיט דיין ברענד ניו טלית ותפילין, די פרובירסט צו רעדן צו אים, און גארנישט ער איגנארירט וואס וואלסטו געטוען???? געקויפט יעדן טאג א נייע פאר???

ווען יענער וויינט זיך אויס אז ער איז געווען געצווינגען ווייל ער מאכט חתונה און האט נישט קיין געלט פאר טלית ותפילין פאר זיין איידעם קען מען עס פארשטיין, אבער פשוט אוועקוואקן און דיך איגנארירן??? יעצט לייען איבער הרב נאכמיטאגס מעשה ביטע... יא מקען פארשטיין איינער גייט אדורך שווערע צייטן, אבער ענטפער א קאל פארן לענדלארד וואס גייט פונקט אזוי אדורך שווערע צייטן צוליב דעם טענענטס נישט צאלן...

סאיז נישט קיין מצוה צו פארקויפן דא מדת חסידות אויף יענעמס חשבון, סדא א תורה וואס האט אים געפסקנט ווי אזוי ער דארף זיך באגיין און זיין מצב

ישראל משה האט געשריבן:

פעטער משה האט געשריבן:

קאכעדיגע האט געשריבן:

די אנקעטע דארף זיין מיט א הקדמה

מאך צו דיין אויגן פאר א מינוט און טראכט ווען די ביסט די לענדלארד

און נאכדעם ענטפער

עס געפעלט מיר ווי רוב חברה דא זאגן אז זיי ווייסען נישט...ווען ס'איז ביי דיר וואלסטו אויך נישט געוואוסט?

געדענק אז מען מעג אויך פארמאכען די אויגען אין פראבירען צו פארשטיין די טענענט.

לאמיר טאקע אלע צומאכן די אויגן און פרובירן צי פארשטייט די טענענט.
א איד וואס ארבעטן שווער צו פארדינען על המחיה (עס קלעקט נישט אויף המוציא) ועל הכלכלה.
ער צאלט עפעס גראסערי (מען לאזט שוין נישט אויף שרייבן)
לעקטער אד"ג, משפחה העלפט ארויס אביסל (זיי זענען אויך נישט קיין נגידים), שכר לימוד,
למעשה בלייבט גארנישט איבער אויף רענט ער קען נישט בארגן אויף דעם חשבון ווייל ער וועט נישט האבן צום באצאלן און פון ווען מען קען בארגן וועט עם גערן פארבארגן אויב ער גייט צוריקצאלן די אלטע חובות,
קומט א בריוו פון בית דין מאכט ער זיך נישט וויסנדיג ווייל בית דין גייט עם נישט צאלן די רענט און די לענדלארד האט מילא גענוג געלט הא ראיה ער האט אייגענע דירות און די טענענט נישט.