אידישע וועלט פארומס

פייגנבוים האט געשריבן: אינטערסאנט איז אז סיחון ועוג זענען יא געראטעוועט געווארן
שטייט ערגצווי א טעם וואס עס איז געווען זייער זכות און כח ניצול צו ווערן

דענק און דאנק האט געשריבן: ידוע דברי הספורנו שקודם המבול לא היה עתים שונות במשך השנה חם וקר כמו בימינו רק היה כל השנה אותו המזג כמו בתקופת ניסן ותשרי מפני שהיה החמה מהלך בדרך ישר ולא באלכסון כמו עכשיו, ואחר המבול נשתנה שהארץ או גלגל החמה (לכל מר כדאית לי') זז ממקומו קצת ונעשה באלכסון ומשם יצאו קיץ וחורף כדמשמע גם בקרא.

ולכאורה קשה מהא דאיתא בגמרא ע"ז ח' ת"ר לפי שראה אדה"ר יום שמתמעט והולך אמר אוי לי וכו' כיון שראה תקופת טבת וראה שיום מאריך והולך, ע"כ, ולכאורה לפי הנ"ל לא היו עוד בימיו של אדה"ר ימים ארוכים וקצרים

דענק און דאנק האט געשריבן: ידוע דברי הספורנו שקודם המבול לא היה עתים שונות במשך השנה חם וקר כמו בימינו רק היה כל השנה אותו המזג כמו בתקופת ניסן ותשרי מפני שהיה החמה מהלך בדרך ישר ולא באלכסון כמו עכשיו, ואחר המבול נשתנה שהארץ או גלגל החמה (לכל מר כדאית לי') זז ממקומו קצת ונעשה באלכסון ומשם יצאו קיץ וחורף כדמשמע גם בקרא.

ולכאורה קשה מהא דאיתא בגמרא ע"ז ח' ת"ר לפי שראה אדה"ר יום שמתמעט והולך אמר אוי לי וכו' כיון שראה תקופת טבת וראה שיום מאריך והולך, ע"כ, ולכאורה לפי הנ"ל לא היו עוד בימיו של אדה"ר ימים ארוכים וקצרים

רצון טוב האט געשריבן:

דענק און דאנק האט געשריבן: ידוע דברי הספורנו שקודם המבול לא היה עתים שונות במשך השנה חם וקר כמו בימינו רק היה כל השנה אותו המזג כמו בתקופת ניסן ותשרי מפני שהיה החמה מהלך בדרך ישר ולא באלכסון כמו עכשיו, ואחר המבול נשתנה שהארץ או גלגל החמה (לכל מר כדאית לי') זז ממקומו קצת ונעשה באלכסון ומשם יצאו קיץ וחורף כדמשמע גם בקרא.

ולכאורה קשה מהא דאיתא בגמרא ע"ז ח' ת"ר לפי שראה אדה"ר יום שמתמעט והולך אמר אוי לי וכו' כיון שראה תקופת טבת וראה שיום מאריך והולך, ע"כ, ולכאורה לפי הנ"ל לא היו עוד בימיו של אדה"ר ימים ארוכים וקצרים

אויב עס איז דא קלענערע און לענגערע טעג, מיז בהחלט זיין די מזג האויר אויך אנדערש?

דענק און דאנק האט געשריבן: ובתורה תמימה פרשת בא כתב דבר נפלא בזה....

דענק און דאנק האט געשריבן: אחר כל הנ"ל יש לציין דבר נפלא הפלא ופלא דאיתא באבן עזרא על אתר בפסוק וישאר אך נח וזל"ק: רק נח לבדו ואשר אתו, והנה זאת תשובה גמורה על חסירי הדעת מאחינו, שאומרים שלא היה המבול בכל הארץ עכל"ק. ותמיה גדולה ופליאה עצומה על דבריו שהרי זהו שיטת ר' יוחנן בש"ס, וכי ר' יוחנן חלילה חסר דעה היה? וכבר הרבה מוחות נשתברו לבאר דברי האבן עזרא, ולא עלו בביאור מספיק, ואדרבה מישהו שיש לו ביאור יפה בדבריו הקדושים, יבוקש להביאו כאן, ונכירו תודה על זה.

פייערמאן האט געשריבן: קודם כל אני גרויסע יש"כ הרב דענק און דאנק פארן אזוי שיין צאמנעמען די ענינים.

דענק און דאנק האט געשריבן: ובתורה תמימה פרשת בא כתב דבר נפלא בזה....

וכן תירץ המגיה בפענח רזא

דענק און דאנק האט געשריבן: אחר כל הנ"ל יש לציין דבר נפלא הפלא ופלא דאיתא באבן עזרא על אתר בפסוק וישאר אך נח וזל"ק: רק נח לבדו ואשר אתו, והנה זאת תשובה גמורה על חסירי הדעת מאחינו, שאומרים שלא היה המבול בכל הארץ עכל"ק. ותמיה גדולה ופליאה עצומה על דבריו שהרי זהו שיטת ר' יוחנן בש"ס, וכי ר' יוחנן חלילה חסר דעה היה? וכבר הרבה מוחות נשתברו לבאר דברי האבן עזרא, ולא עלו בביאור מספיק, ואדרבה מישהו שיש לו ביאור יפה בדבריו הקדושים, יבוקש להביאו כאן, ונכירו תודה על זה.

און רבינו אפרים עה"ת שרייבט ער אויך אזוי וז"ל "ויכוסו כל ההרים אשר תחת כל השמים וכי יש הרבה שאינו תחת השמים אלא שלא יתן פתחון פה 'למינים' שאומרים שלא ירד המבול לא"י שנא' לא גושמה ביום זעם לכך כתיב תחת כל השמים ואף אר"י במשמע" עכ"ל, און דער חיד"א אין נחל קדומים וואונדערט זיך שוין אויף אים, דאס איז דאך די שיטה פין ר' יוחנן, און דברי יואל פארענטפערט ער עס זייער שיין, דהיינו ווייל בעצם ענטפערט דאך שוין תוס' אויף די ראי' וואס רבינו אפרים ברענגט פון ויכוסו כל ההרים, אז עס גייט ארויף אז די הבל האט שולט געווען איבעראל ממילא איז יעדער געשטארבען, נאר רבינו אפרים וויל מפיק זיין פין די 'דעת המינים' וואס ווילן זאגן אז אויב מען וואוינט אין ארץ ישראל קען מען זינדיגען און מען ווערט נישט געשטראפט, ממילא האבן זיי געטענה'ט אז אין אר"י איז גארנישט געווען, ניטאמאל קיין הבל אויך נישט, ממילא אויף דעם ברענגט רבינו אפרים דעם פסוק ויכוסו כל ההרים, אזוי ווי תוס' זאגט אז הבל איז איבעראל געווען, לפי"ז קען מען פארענטפערן דעם אבן עזרא אויך עד"ז.
אין משחת שמן פון ר' חיים קויפמאן ז"ל ברענגט ער א ראי' צו דעם תירוץ אז תוס' ברענגט פון א מדרש אז א כותי האט געוואלט זאגן אז דער מבול איז נישט געווען אויפן הר גריזים, האט מען אים אפגעפרעגט ווייל עס שטייט תחת כל השמים, און תוס' איז דארט מפרש אז עס מיינט הבל, זעהט מען אז דער כותי האט געוואלט טענה'ען אז עס איז גארנישט געווען, אפילו קיין הבל אויך נישט.

מה אני ומה חיינו האט געשריבן: שוין יארן וואס איך וואונדער זיך פארוואס האט דען אויסגעפעלט א ''גאנצע'' באזינדערע שטאק אין די תבה פאר גארביטש/שמיץ...???!?!
נעמט אין אכט ווי גרויס 'איין' שטאק אין תבה איז געווען, ס'האט דערין געדארפט זיין פלאץ פאר 'אלע' באשעפענישן פונעם גאנצן כדיר הארץ. אוו אצינד צוריק צום קשיא, זייט ווען דארף מען פאר אביסעלע שמיץ האבן א גענצליך עקסטערע ריזיגע שטאק.???

פאר א פאסיגע ענפער וועל איך זאגן פאר אייך 'אני מאמין' דרייצן מאל א טאג ביים ציון הרשב''י..!!

פייערמאן האט געשריבן: ר"ר יהונתן זאגט אויף צוויי פלעצער פונקט פארקערט, איינמאל בפירוש און די צווייטע מאל א משמעות, די ערשטע איז אין תפארת יהונתן פרשת נח ווי ער איז מוכיח אז מענטשען האבן שוין דעמאלטס געוואוינט אין אמעריקע "ובצד השני הנקרא אמירקא כו' ואת"ל דלא היה קודם המבול שם אנשים א"כ אף המבול לא ירד שם כיון שהוא ללא צורך וא"כ מאי רבותא דא"י שנקרא טהור על שלא ירד שם המבול האט גם העולם החדש טהור הוא דלא ירד שם המבול כו', די צווייטע מאל אין תפארת יהונתן פרשת מצורע ווי ער פרעגט אן אינטרעסאנטע קושיא, ווי אזוי קען זיין אז דא אין אמעריקע קען מען טרעפען ווילדע חיות, טורפים וארסיים, לכאורה ביים מבול איז דאך אלעס געשטארבען און עס איז נאר געבליבען די וואס זענען געווען אין די תיבה וואס פון זיי האט זיך ווייטער צושפרייט, ווידער אמעריקע איז דאך נישט פארבינדען מיט די איבריגע חלק וועלט - וואו די תיבה האט גערוהט - מיט יבשה נאר מיט ים, איז אויב אזוי ווי אזוי זענען די אלע חיות אריבערגעקימען אהער, היעלה על הדעת אז מענטשען זאלן בידים אריבערברענגען חיות טורפות דורך שיפען ?! אלא מאי וויל ער זאגן אז ס'דא עפעס א פלאץ וואו עס איז מחובר מיט יבשה (קען זיין אז עס איז אמאל געווען און ס'האט זיך שפעטער צוטיילט) עכ"פ זעהט מען פון אים קלאר אז די מבול איז דא אויך געווען, ווייל אז נישט הייבט זיך נישט אן די גאנצע קושיא כמובן.

וואס דען איך האב אמאל געטראפען אין ספר שלמה משנתו (ברכות נו) פון הגאון ר' עזריאל אריה לייב רקובסקי ווי ער שרייבט אז די מבול איז נישט געווען אין אמעריקע, ס'בכלל אינטרעסאנט וואס ער שרייבט דארט ברענג איך עס אראפ.

Screenshot_2016-11-06-01-35-08-1.png

נאך אן אינטרעסאנטע זאך, אויב איך געדענק גוט האב איך געזעהן אין איינע פון די ספרים פון הרב זמיר כהן פון הידברות אז ער שרייבט אז אין איינע פון די לעגענדעס פון איינעם פון די שבטים וואס האבן געוואוינט דא אין אמעריקע, האבן זיי די מעשה פונעם מבול.

נודה לך האט געשריבן: שיינע אשכול פון עניני הפרשה

לכאורה האט געשריבן:

לכאורה האט געשריבן:

זיס האט געשריבן: ווי אזוי האט נח אריינגענומען באשעפענישן וואס לעבן בלויז זעקס חדשים צו ווייניגער, בלויז שנים שנים, בשעת די מבול איז געווען יב חודש?

בפשטות קען מען זאגען אז די ברית וואס ה' האט געמאכט מיט נח בעפאר די מבול איז געווען אז ער מיט אלע בעלי חיים וועלן איבערלעבן דאס מבול [עי' רמב"ן].

ועוד יש לומר אז די יאר פונעם מבול ווערט בכלל נישט גערעכנט אלס יאר, וויבאלד די מזלות האבן נישט געהעריג משמש געווען.

והא ראיה אז למנין שנות נח ווערט נישט גערעכנט דאס יאר פונעם מבול, ווי דער חזקוני שרייבט אין קאפיטל ט' פסוק כ"ט.

סטיטשינער האט געשריבן:

א צווייטער האט געשריבן: צק
אז דאס אז נח האט גענומען זיבן פון די כשר'ע מינים כדי מקריב צו זיין פון דעם קרבנות, איז נאר פון די בהמות אבער פון די עופות האט ער נישט מקריב געווען נאר ער האט גענומען זיבן 'לחיות זרע על פני הארץ'.

און אז הרה"ק מסאטמאר האלט (בדרך פלפול) אז ער האט מקריב געווען פון די לייבן אויך.