אידישע וועלט פארומס

איך האב געמאכט א פשעטיל פאר די בר מצוה פון מיין זון נ״י הממשמש ובא. איך זוך איינער וואס זאל דאס אפטייפן אין א געשמאקע אידישע שפראך. ווער טוט דאס? און וויפיל דארף דאס צו קאסטן?

מזל טוב ר' אליעזר די אייבישטער זאל העלפן זאלסט האבן אסאך נחת פין דעם קינד אין אלע אנדערע קינדער געזינטערהייט מיט הרחבות הדעת אין זאלסט קענען וויטער אויפטין פאר אידישקייט. מבעט די טייפערס זאלן אריינקימען ארויסהעלפן...

יישר כח פאר אלא אישיס. שוין מסודר ב״ה

אליעזר קרויס האט געשריבן:

יישר כח פאר אלא אישיס. שוין מסודר ב״ה

אין וועליכע סוגיא(אויב איך מעג פרעגן)?

את פתח לו האט געשריבן:

אליעזר קרויס האט געשריבן:

יישר כח פאר אלא אישיס. שוין מסודר ב״ה

אין וועליכע סוגיא(אויב איך מעג פרעגן)?

אויף וועם ליגט די חיוב חינוך, און די היתר צו געבן פאר קליינע קינדער צו טראגן במקום שאין עירוב

איר דארפט נישט ספוילען אייער קינד פאר א געטייפטע פשעטל

יונגרייז האט געשריבן:

איר דארפט נישט ספוילען אייער קינד פאר א געטייפטע פשעטל

קימענדיגע וואך גייט קימען א גאנצע שמועס וואס ס'גייט אריין אין די גדר פין ספוילען א קינד...

אליעזר קרויס האט געשריבן:

את פתח לו האט געשריבן:

אליעזר קרויס האט געשריבן:

יישר כח פאר אלא אישיס. שוין מסודר ב״ה

אין וועליכע סוגיא(אויב איך מעג פרעגן)?

אויף וועם ליגט די חיוב חינוך, און די היתר צו געבן פאר קליינע קינדער צו טראגן במקום שאין עירוב

פארוואס דארף מען א היתר?
זיי טראגן פארזיך אדער פאר עלטערע?

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

איך מיין אז די מנהג איז געווען דווקא צו זאגן אויף אן ענין וואס האט א שייכות מיט די בר מצוה, למשל תפילין וכדו'. אבער ווער בין איך זיך אריינצומישן...

אליעזר קרויס האט געשריבן:

יישר כח פאר אלא אישיס. שוין מסודר ב״ה

אזוי שנעל מסדר געווען? וויאזוי?

אליעזר קרויס האט געשריבן:

איך האב געמאכט א פשעטיל פאר די בר מצוה פון מיין זון נ״י הממשמש ובא. איך זוך איינער וואס זאל דאס אפטייפן אין א געשמאקע אידישע שפראך. ווער טוט דאס? און וויפיל דארף דאס צו קאסטן?

די בר מצוה גייט זיין אין פלארידא?...

יצחק אייזיק האט געשריבן:

איך מיין אז די מנהג איז געווען דווקא צו זאגן אויף אן ענין וואס האט א שייכות מיט די בר מצוה, למשל תפילין וכדו'. אבער ווער בין איך זיך אריינצומישן...

מ'קעמיר זיך פארשטעלן אז ס'רעדט זיך פון המוצא תפילין בשבת מכניסן זוג זוג, און ער פארט אריין צום ענין פון געבן פאר א קטן צו טראגן.

יצחק אייזיק האט געשריבן:

איך מיין אז די מנהג איז געווען דווקא צו זאגן אויף אן ענין וואס האט א שייכות מיט די בר מצוה, למשל תפילין וכדו'. אבער ווער בין איך זיך אריינצומישן...

לאו דווקא, אסאך זאגן בקשר מיט'ן זמן. און אויך זענען דא וואס זאגן בענין חינוך, זינט דער בר מצוה איז אויך א סיום אויף דער מצוה.

אוראייניקל האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

איך מיין אז די מנהג איז געווען דווקא צו זאגן אויף אן ענין וואס האט א שייכות מיט די בר מצוה, למשל תפילין וכדו'. אבער ווער בין איך זיך אריינצומישן...

לאו דווקא, אסאך זאגן בקשר מיט'ן זמן. און אויך זענען דא וואס זאגן בענין חינוך, זינט דער בר מצוה איז אויך א סיום אויף דער מצוה.

מ'מישט אריין אין די זמן עפעס וואס האט מיטן בר מצוה כדי מעורר צו זיין די חשק אין מצוות. אזוי פירט מען זיך ביי אונז עכ"פ.

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

אפילו געבן פאר קינדער צו טראגן איז א שאלה. גראד געלערנט טאר מען נישט אלץ 'לא תאכילום', חוץ באופנים מסיומים קען מען זיך פארלאזן אויפן רשב"א ביי איסור דרבנן (כרמלית). אמנם יש מקילין באיסור הוצאה.

אזוי אויך, גיין נעבן א קינד וואס טראגט א וויכטיגע זאך איז בפשטות מבואר אין סי' ש"ט אז ס'איז אסור, ווייל אפשר וועט עס אראפפאלן און דער טאטע וועט עס אויפהייבן.

ושערי ספרי שו"ת לא ננעלו... מ'רעדט וואס שטייט אין שלחן ערוך.

מתעלם האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

אפילו געבן פאר קינדער צו טראגן איז א שאלה. גראד געלערנט טאר מען נישט אלץ 'לא תאכילום', חוץ באופנים מסיומים קען מען זיך פארלאזן אויפן רשב"א ביי איסור דרבנן (כרמלית). אמנם יש מקילין באיסור הוצאה.

אזוי אויך, גיין נעבן א קינד וואס טראגט א וויכטיגע זאך איז בפשטות מבואר אין סי' ש"ט אז ס'איז אסור, ווייל אפשר וועט עס אראפפאלן און דער טאטע וועט עס אויפהייבן.

ושערי ספרי שו"ת לא ננעלו... מ'רעדט וואס שטייט אין שלחן ערוך.

אודאי רעדט מען ביי אן איסור דרבנן, נישט אין רשו"ה דאורייתא

מזל טוב, אסאך נחת געזונטערהייט!

יצחק אייזיק האט געשריבן:

מתעלם האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

אפילו געבן פאר קינדער צו טראגן איז א שאלה. גראד געלערנט טאר מען נישט אלץ 'לא תאכילום', חוץ באופנים מסיומים קען מען זיך פארלאזן אויפן רשב"א ביי איסור דרבנן (כרמלית). אמנם יש מקילין באיסור הוצאה.

אזוי אויך, גיין נעבן א קינד וואס טראגט א וויכטיגע זאך איז בפשטות מבואר אין סי' ש"ט אז ס'איז אסור, ווייל אפשר וועט עס אראפפאלן און דער טאטע וועט עס אויפהייבן.

ושערי ספרי שו"ת לא ננעלו... מ'רעדט וואס שטייט אין שלחן ערוך.

אודאי רעדט מען ביי אן איסור דרבנן, נישט אין רשו"ה דאורייתא

מען רעדט דא פין א בר מצוה פשעטל נישט פין א תשובה להלכה
און כידוע איז די חידושי הרי“מ מתיר ספיה בידים ביי הוצאה אפי' לצורך גדול

יצחק אייזיק האט געשריבן:

מתעלם האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

אפילו געבן פאר קינדער צו טראגן איז א שאלה. גראד געלערנט טאר מען נישט אלץ 'לא תאכילום', חוץ באופנים מסיומים קען מען זיך פארלאזן אויפן רשב"א ביי איסור דרבנן (כרמלית). אמנם יש מקילין באיסור הוצאה.

אזוי אויך, גיין נעבן א קינד וואס טראגט א וויכטיגע זאך איז בפשטות מבואר אין סי' ש"ט אז ס'איז אסור, ווייל אפשר וועט עס אראפפאלן און דער טאטע וועט עס אויפהייבן.

ושערי ספרי שו"ת לא ננעלו... מ'רעדט וואס שטייט אין שלחן ערוך.

אודאי רעדט מען ביי אן איסור דרבנן, נישט אין רשו"ה דאורייתא

אפילו ביי אן איסור דרבנן איז נישט אזוי פשוט ווען מ'מעג. דאס דארף א דיין. כ'בין נאר מציע כמה צדדים.

אויב ס'איז נישט לצורך הקטן, איז זיכער נאר מותר באופן אקראי, מחשש אתי למיסרך. און אפילו דעמאלטס איז אויך דא מחמירין.

אויב דער קטן איז הגיע לחינוך, יש מחמירין.

יש אומרים אז ס'איז נאר במידי דאכילה. און נישט סתם א צורך.

וכו'.
--
קומט אריין וועגן חידושי הרי"ם. כן כתבתי שיש מקילין בהוצאה.

יעדער האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

מתעלם האט געשריבן:

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווארשיינליך רעדט ער ווען זיי טראגן פאר די עלטערע

אפילו געבן פאר קינדער צו טראגן איז א שאלה. גראד געלערנט טאר מען נישט אלץ 'לא תאכילום', חוץ באופנים מסיומים קען מען זיך פארלאזן אויפן רשב"א ביי איסור דרבנן (כרמלית). אמנם יש מקילין באיסור הוצאה.

אזוי אויך, גיין נעבן א קינד וואס טראגט א וויכטיגע זאך איז בפשטות מבואר אין סי' ש"ט אז ס'איז אסור, ווייל אפשר וועט עס אראפפאלן און דער טאטע וועט עס אויפהייבן.

ושערי ספרי שו"ת לא ננעלו... מ'רעדט וואס שטייט אין שלחן ערוך.

אודאי רעדט מען ביי אן איסור דרבנן, נישט אין רשו"ה דאורייתא

מען רעדט דא פין א בר מצוה פשעטל נישט פין א תשובה להלכה
און כידוע איז די חידושי הרי“מ מתיר ספיה בידים ביי הוצאה אפי' לצורך גדול

עס זעט אויס וואו עס שטייט צורך גדול - וויכטיג.

איך מיין די מנהג ביי רוב חסידים איז צו לאזן קליינע קינדער (י"א ביז 5 י"א ביז 6 י"א ביז 9 וי"א ביז מען לערנט רש"י) טראגן אפילו לצורך פון א גדול. וכן אני נוהג, וכן שמעתי כן ממו"ר ז"ל, און פעם משום חולה האט ער מתיר געווען ביז 12 (או אולי ביז די בר מצוה). און אויף דעם ארויף איז די דיון.

moishy56 האט געשריבן:

נאכן הערן רוב פון ר' אליעזר'ס שמועסען:
בין איך נייגעריג צו ר' אליעזר וועט לאזן אריינזינגען ווען זיין בחור'ל זאגט די פשעטל.

שמעתי ממורי: אז אין וויזשניץ איז געווען די מנהג צו זאגן די פשעטיל, נאר מען האט נישט געלאזט ענדיגן ביזן סוף. און אזוי איז געווען ביי זיין בר מצוה וואו ער האט געזאגט רוב און מער צום סוף האט מען אריינגעזינגען. איך האב ספעציעל געמאכט גענוג לאנג, אז מען זאל קענען זאגן א פשעטל און עס זאל נאך בלייבן אויף אריינזינגען.

אליעזר קרויס האט געשריבן:

moishy56 האט געשריבן:

נאכן הערן רוב פון ר' אליעזר'ס שמועסען:
בין איך נייגעריג צו ר' אליעזר וועט לאזן אריינזינגען ווען זיין בחור'ל זאגט די פשעטל.

שמעתי ממורי: אז אין וויזשניץ איז געווען די מנהג צו זאגן די פשעטיל, נאר מען האט נישט געלאזט ענדיגן ביזן סוף. און אזוי איז געווען ביי זיין בר מצוה וואו ער האט געזאגט רוב און מער צום סוף האט מען אריינגעזינגען. איך האב ספעציעל געמאכט גענוג לאנג, אז מען זאל קענען זאגן א פשעטל און עס זאל נאך בלייבן אויף אריינזינגען.

דו דארפסט האפן אז די עולם זאל פאלגן..

איך בין נייגעריג צו דו גייסט רעדן אויף קול מבשר פון די בר מצוה, וואו די מאכסט עס, און מיט וואסערע סטאנדארטן די שטעלסט צו, וויפיל עס האט געקאסט וכדומה.

(מוזט נישט ענעפערן פארשטייט זיך נאר אויב די וואלסט..)

איך זיך א cover sheet פאר א פשטל