אידישע וועלט פארומס

קעפל: גדולי ישראל - שרים ומלכים

אויסגערעכנט האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג יולי 06, 2017 5:40 am

SPUSMN האט געשריבן:

בשמים האט געשריבן:

מען שרייבט אויף אים זצ"ל.

געזעהן אויף אים (השר ר' משה מאנטיפיארי) געדרוקט אין א ספר גלייך נאך זיין פטורה אין תרמ"ה מיט דער טיטל זי"ע.

נישט געווען קיין גדול, ער האט אסאך געטון פאר כלל ישראל, האט ער א גרויסען זכות דערפון, און דערפאר זי׳׳ע.

וואס איז טאקע פשט אז עס איז נישט דא קיין אשכול איבער אימ'ען?
נו שוין, גיי איך פתיחה, ס'איז דא זייער אסאך צו רעדן איבערן שר און זיין שטורמישע לעבן,
וואס איז געווען זיין כח? וואס האט ער אקאמפלישט? פארוואס איז געבליבן אזא זכר פון אים?

אייוועלט איז דאך היינט די צענטער פאר יעדע סארט אידישע ידיעה און היסטאריע, איז אפשר איז דא איינער וואס קען זיך יאווען צו נאכברענגען און שרייבן אביסעלע לבנות בנ"א קען עס זיין א גרויסע זאך,
און אם ירצה ה' העל איך אויך פרובירן עפעס צו שרייבן

מקום מנוחתו פון השר ר' משה מונטיפיורי וזוגתו ז"ל
viewtopic.php?p=1586623#p1586623

ס'נאכנישטא קיין אשכול איבער אים?

געווען אמאל א סעריע אויף רבי משה אין איד אדער בלאט

קוואל וואסער האט געשריבן: ↑ דינסטאג מאי 02, 2023 3:13 pm

געווען אמאל א סעריע אויף רבי משה אין איד אדער בלאט

אין 'מעלות' בשנים קדמוניות.

הלבלר בקולמסו האט געשריבן: ↑ דינסטאג מאי 02, 2023 3:32 pm

קוואל וואסער האט געשריבן: ↑ דינסטאג מאי 02, 2023 3:13 pm

געווען אמאל א סעריע אויף רבי משה אין איד אדער בלאט

אין 'מעלות' בשנים קדמוניות.

אויך דארט, הערליך באריכות און מיט אלע פארבן, אבער געווען אין די צייטונגען אויך.

מזכרת משה - מספר זכרון יעקב

עטליכע פרקים איבער דעם שר ר' משה מאנטיפיורי

זכרון יעקב

גוט אז איך טרעף מיר אן אין דעם אשכול, איך האב אמאל אנגעהויבן צו שרייבן אן ארטיקל איבער ר' משה, אבער איך בים געווארן פארנומען מיט אנדערע ארטיקלען און דאס איז אראפגעפרלן פון טיש. ממש א קליינביסל, לאמיר דא אריינלייגן וואס איך האב אנגעהויב שרייבן, זאל די עולם הנאה האבן...

===איך וויל די עולם זאל כאפן אז מ'רעדט דא פון אנגעהויבן שרייבן אן ארטיקל און קיינמאל נישט צוריק צו עס... עס איז נישט געווארן איבער-געארבעט אדער פארבעסערט, ס'איז א פשוטער דרעפט...

עס זעט מיר אויס אז איך האב אנגעהויבן צו קאלעקטן אינפארמאציע פון דא און דארט און עס איז געבליבן א רויע זאך (אזוי ווי וועסט זען ביי די חלק פון ווען ער איז ווידעראמאל אריין אין די סטאק מארקעט.


די רייכע דערגרייכונגען אין די לעבן פונעם שר משה מונטיפיורי ז"ל


ר' משה איז געווען א בריטישע איד וואס ער האט אויפגעטון פאר אידן אין די הונדערט יאר פון זיין לעבן מער ווי אנדערע האבן אין 50. מונטיפיורי איז געווען א בריטישע פינאַנסיסט און באנקיר, אן אקטיוויסט און פילאנטראפ, און ער איז אויך געווען דער שעריף אין לאנדן. מונטיפיורי האט גאר אסאך אינוועסטירט אין קלענערע אידישע ביזנעסער וואס איז אדאנק אים זענען זיי געווארן צו גרויסע זעלבסט-שטענדיגע פירמעס. דער מוסג פון וואוינען אינדרויסן פון די חומת ירושלים (די היינטיגע ירושלים...) קומט פון ר' משה נאך וואס ער איז געווען דער ערשטער צו אנהייבן בויען געגנטער ארויס פון די חומת ירושלים אז די ארימע אידן פון ירושלים זאלן האבן וואו צו וואוינען, און ער האט זיי גאר באצאלט צו קומען דארט וואוינען...


זיינע יונגע יארן
די לעבן פון די שר רבי משה חיים מנטפיורי האט זיך אנגעהויבן אין יאר 1784 - תקמ''ה ווען ער איז געבוירן געווארן צו זיינע עלטערן וואס זייער אפציעלע וואוינינג איז געווען אין לאנדן, ענגלאנד אבער זיי האבן זיך אויפגעהאלטן בשעתן געבורט אין די שטאט ליבורנו אין איטליע. פון דארט אין ליבונו, איטאליע האט משה'ס זיידע, זיין טאטעס טאטע משה חיים - נאך וועם ער הייסט - געקומען און זיך באזעצט אין לאנדאן, ענגלאנד. און טאקע יעצט ווען משה'ס עלטערן האבן זיך געפונען דארט אין שטאט פאר א ביזנעס רייזע און עס איז צו זיי דארט געבוירן געווארן א זון איז געווען גאר פאסיג צו א רופן דעם קינד נאך זייער זיידע וואס האט געוואוינט דא.

משה איז אויפגעוואקסן אין זיינע עלטערן'ס היימשטאט לאנדן. ער איז געווען דארט אין שולע ביז ווען די פיאנציעלע מצב פון זיינע עלטערן זענען געגאנגען בארג אראפ און ער האט געדארפט ארויס גיין ארבעטן ווי א ארומער קינד צו קענען צוזאמקלעטן רענדל נאך רענדל צו קענען העלפן זיין טאטע מיט זיין משפחה. ער האט געארבעט פאר א פירמע וואס פלעגט פארקויפן האלסעיל טיי. דערנאך האט ער געארבעט וואו ער האט געהאלטן געלט פון מענטשן א קאונטינג האוז אין לאנדאן. אין יאר 1803 ווען ער איז שוין אלט געווען ניינצן יאר איז ער אריין אין די לאדאנער סטאַק מארקעט. עס איז אים נישט געגאנגען מיט הצלחה און מיט בלויז דריי יאר שפעטער אין יאר 1806 האט ער אנגעזעצט פארלירנדיג אלע געלט וואס מענטשן האבן געהאט אריין געלייגט ביי אים, און ער האט געדארפט פארקויפן זיין לייסענס וואס איז געווען א ווערדפולע ארטיקל דאן, עס זענען געווען בלויז 12 פון דעם אין שטאט, און ער האט געמוזט אויפהערן מיט זיין סטאַק מעקלעריי.

ווען ער איז אלט געווען אכט און צוואנציג איז ער געווארן א חלק פון די???? freemason

ווען ער איז אונטערגעוואקסן האט ער ווידעראמאל, און דאסמאל אינאיינעם מיט זיין ברידער אברהם געווארן א מעקלער אין לאנדאן פאר די 'סטאַק מארקעט' עס זענען געווען בלויז צוועלף אזאלכע מעקלער'ס אין לאנדאן וואס דאס האט געמיינט אז ער איז געווען פון די געציילטע מענטשן אין לאנדאן מיט אזא בעשעפטונגס און ער האט געהאט גרויס הצלחה דערפון.
ווען ער איז געווארן אכט-און-צוואנציג יאר אין יאר 1812 האט ער געהייראט יהודת כהן דער טאכטער פון לוי ברנט כהן. כהן איז אין יענע צייט געווען דער רייכסטע פערזאן אין ענגלאנד. כהן'ס איידעם איז געווען נתן מאיר רוטשילד ??. מאנטפיורי איז געווען א ספרדי, און כהן איז געווען אן אשכנזי ???? כספרדי, . נאך זיין חתונה האט ער זיך אריין געלייגט אין די סטאק מארקעט און אין אינשורענס אינאיינעם מיט משפחת רוטשלולד און אין רוזלטאט פון דעם איז ער גאר רייך געווארן.

זיין קאמף פאר די לאנדנע ציבור
אין יאר 1824 ווען ער איז געווען פערציג יאר האט ער שוין רעטייערט און זיך אריין געלייגט אין העלפן אידן.

מנטפיורי האט אנגעפירט די ספרדישע אידנטום אין לאנדאן, און ער האט אוועק געגעבן זיין גאנצע צייט צו העלפן די אידן און אויפדטעלן צדקה קאסעס. ער האט געפנט א צדקה פאנד וואס ער האט אנגערופן 'מזכרת משה' וואס איז געווען געמאכט צו העלפן אידן זיך שטעלן אויף די אייגענע פיס. ער האט נישט נאר געהאלפן אידן נאר ער האט אינאטיינעם געהאלפן גוים צוגלייך. מנטפיורי איז געזעצן אויף די וועד פון די 'וועד שלוחי הקהלות' עס איז געווען די חשובסטע ארגעניזאציע אין לאנדאן, משה האט געהאט די לענגסטע חזקה אויף די פאזיציע ווי ער איז געזעצן פאר ניין-און-דרייסיג יאר פון יאר 1835 ביז 1874.

פאר בערך איין יאר – צווישן 1837 און 38' איז ער געווען די ראש העיר.

זיין רייכקייט זיין יחוס זיין גוטע איינדורק אין אנדערע מענטשן און זיינע פאזיציעס האבן אים געמאכט גאר גרויס, און איבעראל וואו ער האט זיך נאר געדרייט האבן זיך טירן פאר אים געפנט און ער האט דאס אלעס אויסגעניצט פאר זיינע אידישע ברידער.




== איך האב מיר אויך צוגעצייכנט עלילת דמשק, אויב איינער האט צייט קען ער דאס באשרייבן, אדער זאל מען ווארטן ווען איך וועל האבן, ס'וועט דויערן עטליכע יאר...

געטראפן אין א אלטן ספר.

היינט נאכט דער יא''צ פון דער גרויסע שר אין שטאטסמאן רבי משה מונטיפיארי ז"ל

א זעלטענער בריוו וואס ר׳ משה שרייבט צו ר׳ שמואל סאלאנטער בנוגע צוטיילן געלט וואס ער שיקט קיין א״י.

אינטערסאנט אונצומערקן אז ר׳ משה איז ביי איינע פון זיינע באזוכן אין ירושלים (אדער מער ווי איין מאל לויט געוויסע היסטאריקער) ארויף אויפן הר הבית, א זאך וואס האט געברענגט אז די רבני ירושלים זאלן איהם אנזאגן ער זאל מער נישט ארויפגיין.

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:47 am

אינטערסאנט אונצומערקן אז ר׳ משה איז ביי איינע פון זיינע באזוכן אין ירושלים (אדער מער ווי איין מאל לויט געוויסע היסטאריקער) ארויף אויפן הר הבית, א זאך וואס האט געברענגט אז די רבני ירושלים זאלן איהם אנזאגן ער זאל מער נישט ארויפגיין.

אנזאגן?
געלייגט אין ח, ביז ער האט געזאגט אז ער האט נישט געוויסט.

Gevald Geshrigen האט געשריבן: ↑ מאנטאג מאי 01, 2023 10:35 pm

יישר כח פאר פתיחה און דער שר פארדינט טאקע אנערקענונג פאר זיינע אויפטוען פאר כלל ישראל.
בנוגע דיין קשיא פארוואס אים געדענקט מען לס דעם "שר" האט עטליכע סיבות צוזאמען וואס האט צוזאם געפלאכטן דעם גאנצן מענטש מיט גאר אסאך אויפטוען וואס אסאך אנדערע שתדלנים ושרים האבן דאס נישט געהאט
ערשטנס: ווען ער איז געווען גאר יונג קוים עטליכע צוואנציג האט ער געמאכט ריזיגע ריזיגע סכומים געלט אינעם דעמאלטסדיגן ענגלישן פיינענשל סיסטעם
צווייטנס: אזוי ווי ער האט געהאט גאר אסאך געלט האט ער גלייך רעטייערט און זיך אריינגעלאזט בצרכי הכלל. ר' שמשון ווינער לדוגמא אדער די פריערדיגע שתדלנים האבן געארבעט פארן פריץ/קעניג און דורכדעם האטע ר געקקענט טון שתדלנות אויך. ר' משה האט געטון "בלויז" שתדלנות
דריטנס: ער האט ליידער נישט געהאט קיין קינדער האט ער אסאך געקענט ארומפארן ליידער נישט האבנדיג דעם דאגת החינוך. זיין ווייב יהודית פלעגט טאקע מיטפארן מיט עם אסאך אויב נישטאיבעראל
פערטנס ער האט געלעבט גאר לא נג מיט א זעלטנעם אריכות ימים וואס דאס האט עם געגעבן 75-80 יאר שתדלנות "אנלי"
פיפטנס ער האט געהאט פארשידענע קעניגליכע טיטלען פונעם ענגלישן קעניג וואס האט צוגעגעבן אסאך כח אויפן פאליטישן פראנט
ועוד ועוד

בפשטות קומט די טיטל שר פון דעם וואס די קעניגן האט אים געגעבן די טיטל Sir

הארזים האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:57 am

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:47 am

אינטערסאנט אונצומערקן אז ר׳ משה איז ביי איינע פון זיינע באזוכן אין ירושלים (אדער מער ווי איין מאל לויט געוויסע היסטאריקער) ארויף אויפן הר הבית, א זאך וואס האט געברענגט אז די רבני ירושלים זאלן איהם אנזאגן ער זאל מער נישט ארויפגיין.

אנזאגן?
געלייגט אין ח, ביז ער האט געזאגט אז ער האט נישט געוויסט.

רוב רובם פון רבני ירושלים אין יענע צייט האבן איהם נישט געלייגט אין א ח׳.
און צו זאגן אז ער האט נישט געוויסט איז גאר נאריש.

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 1:02 am

הארזים האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:57 am

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:47 am

אינטערסאנט אונצומערקן אז ר׳ משה איז ביי איינע פון זיינע באזוכן אין ירושלים (אדער מער ווי איין מאל לויט געוויסע היסטאריקער) ארויף אויפן הר הבית, א זאך וואס האט געברענגט אז די רבני ירושלים זאלן איהם אנזאגן ער זאל מער נישט ארויפגיין.

אנזאגן?
געלייגט אין ח, ביז ער האט געזאגט אז ער האט נישט געוויסט.

רוב רובם פון רבני ירושלים אין יענע צייט האבן איהם נישט געלייגט אין א ח׳.
און צו זאגן אז ער האט נישט געוויסט איז גאר נאריש.

ר' משה איז בכלל נישט אויפגעוואקסן רעליגיעז.

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 1:02 am

הארזים האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:57 am

ניתי ספר וניחזי...
איז דא באשריבען די ח' ערגעץ?

אביונה האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 1:08 am

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 1:02 am

הארזים האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:57 am

לאשתמודעתא האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אוגוסט 03, 2023 12:47 am

אינטערסאנט אונצומערקן אז ר׳ משה איז ביי איינע פון זיינע באזוכן אין ירושלים (אדער מער ווי איין מאל לויט געוויסע היסטאריקער) ארויף אויפן הר הבית, א זאך וואס האט געברענגט אז די רבני ירושלים זאלן איהם אנזאגן ער זאל מער נישט ארויפגיין.

אנזאגן?
געלייגט אין ח, ביז ער האט געזאגט אז ער האט נישט געוויסט.

רוב רובם פון רבני ירושלים אין יענע צייט האבן איהם נישט געלייגט אין א ח׳.
און צו זאגן אז ער האט נישט געוויסט איז גאר נאריש.

רבי יעקב משה מליסא, א זון פונם חוות דעת, האט אים געלייגט אין חרם, איז ער געקומען צו רבי שמואל סאלנט און צו רבי מאיר אויערבאך בעל אמרי בינה, זאלן אים מתיר זיין דעם חרם, זיי האבן ממליץ געווען דערויף אז עס איז א 'חרמו של י"ם'...
לויט איין גירסא איז ער ארויף אין א גלאזענע קעסטל...
אזוי צו אזוי, ער איז נישט געווען דער גרעסטער תנא קמא, סוי די פליאה איז נישט אזוי גרויס...

דער ר׳ יעקב משה איז לויט געוויסע נישט געווען אינגאנצען ביים דעת, און אין די היסטאריע פון זיין פאטער ווערט ער קיינמאל דערמאנט.