אידישע וועלט פארומס

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 9:17 am

מ'זוכט א שואל ומשיב דא, מ'קען זיך נאך אנטראגן.

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 9:17 am

מ'זוכט א שואל ומשיב דא, מ'קען זיך נאך אנטראגן.

ס'זענען געווען אפאר תלמידי חכמים דא וואס האבן שיין געענטפערט אבער מ'הערט שוין נישט פון זיי.

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ זונטאג יאנואר 28, 2024 12:12 pm

נ"ג.

גאר אינטערעסאנט ווי ווייט מ'האט מחמיר געווען ביי נר ששבת ווען די גמרא קומט צו למעשה אז די אישו איז נאר ביי נכרי ראשון ועמוד הראשון. גאר אינטערעסאנט.
יא! אינטרעסאנט!
פון ווי איז די גמרא מכריע אז בי מחצה ישראל ומחצה נכרים גייט זיין מותר צו מאכן א ברכה אויף די פייער, אפשר קאפויער?
די גמרא זאגט נישט פון ווי, ולענ"ד איז פשט אז די גמרא האט פארשטאנען אז עס איז געשמאקער צו זאגן איידי דתני ריישא... תני סייפי, און נישט פארקערט, ווייל מען הייבט אן מיט א מדויק'דיגע לשון .
אויך ווייל גויים איז נישט מוכרח אז עס נישט נר ששבת עס איז נאר א גזירה אז אפשר איז דאס נר שלא שבת, סא וועגן איז מען מיקל ביי מחצה על מחצה, כן נראה לענ"ד.
די גמרא גייט אריין ביי אור אין ביהמ"ד, אויב ס'איז דא אן אדם חשוב מיינט מען נישט די לעכטיגקייט אבער ווען ס'איז דא א שמש מיינט מען אויך לעכטיגקייט, אויב איז דא א לבנה דאן נישט. ס'איז ווייטער אינטערעסאנט, לויט ווען רעכנט מען, לויטן אנצינדן, לכאורה גייט מען זיכער לויטן אנצינדן, קען מען נישט אינזין האבן די לעכטיגקייט אויב די לבנה וועט באלד אוועקגיין?
בכלל איז די גמרא לכאורה א סתירה מיט די גמרא שפעטער ווען די גמרא זאגט אז אור ביי א מת קען מען נישט מאכן א ברכה אויב מ'וואלט עס געצינדן בייטאג, אפילו יעצט איז ביינאכט און מ'קען נהנה זיין דערפון. דא רעדט מען דאך ווען מ'צינד עס בעיקר פאר די אדם חשוב.
די נקודה איז אייביג אז אויב מען האט עס אנגעצינדן למאור דעמאלט איז דאס האש אויב עס איז לכבוד קען מען נישט מאכן האש, און אזוי דארף רעכענען ביי יעדע מעשה עקסטער אויב עס איז לכבוד אדער למאור, למשל ביי א אדם חשוב איז דאס נאר לכבוד, מיילא קען מען נישט מאכן א מאורי.
בש"א כל אחד מברך לעצמו, די סיבה איז צו פארמיידן ביטול ביהמ"ד, טעכניש גערעדט איז לכאורה דא א גרעסערע ביטול ווען יעדער מאכט באזונדער?
ניין! ווען מען מאכט שטיל די גאנצע ביהמ"ד און יעדער דארף ווארטן אויפן מברך איז א גרעסערע ביטול ביהמ"ד.
בשמים מאכט מען נישט קיין ברכה ווען ס'איז געמאכט להעביר זוהמא, לכאורה אויב איך האב הנאה פון די גערוך איז דא חיוב פון ברכת הנהנין? נישט אונז מאכן עס זאל שמעקן, מ'קען אפשר אפמאכן פארוואס מ'וויל עס נוצן אבער די גערוך זעלבסט איז עפעס וואס גאט ב"ה האט אריינגעלייגט און דערויף פעלט זיך אויס צו מאכן א ברכה. וואס א חילוק פארוואס מ'האט אפגעמאכט דאס צו נוצן?
די זעלבע ווי ביי מאור עס ווענד זיך פארוואס מען ניצט די בשמים, (אפי' דער מענטש שמעקט שלא בכוונה דארף ער מאכן א ברכה, אזוי ווי מען זעט ביי נכנס לחנותו של בשם, אבער אפי' דארט איז דאס געמאכט לריח, משא"כ ווען עס איז להעביר הזוהמה זאגט די גמרא אז מען דארף נישט).
עס ווערט נאך שווערער ווען רש"י זאגט אז מ'מאכט נישט קיין מיני בשמים אבער יא א שמן ערב, כ'בין שוין אינגאנצן צעמישט.
רש"י זאגט אז מען מאכט א עצי בשמים נאר ווען עס איז געמאכט צו שמעקן (האי משחה כבישה וטחינה) משא"כ דא ווען עס להעביר הזוהמה (מאכט מען בכלל נישט א ברכה) , און רש"י לייגט צו אז דאס איז נאר ביי שמן וואס מען מאכט מיט בשמים, אבער שמן אפרסמון מאכט מען א אנדערע ברכה, (דא בין איך נישט קלאר וואס רש"י מיינט צו זאגן, ווען מאכט א ברכה אויף שמן אפרסמון אייביג אדער נאר ווען עס איז להריח? שמן אפרסמון האט די זעלבע דין אדער נישט?)
כ'האף אז די גמרא קעפ וועלן דא קענען ארויסהעלפן אביסל.

די רב פון ליאן האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 10:19 pm

אינטערסאנט צו באמערקן אז רש״י לייגט צו אז די בערג זענען צוריק, דארט ביי אשד הנחלים. אין די גמ׳ שטייט עס נישט. רש״י אין חומש ברענגט די זעלבע.

את והב זענען צוויי נעמען און די ו׳ פון והב איז ו׳ החיבור. בסופה מיינט וואס די גמ׳ זאגט הוו מהלכין בסוף המחנה. איך זאג עס ווייל כ׳האב נישט געכאפט דאס ביז איך בין אנגעקומען צו עמוד ב.

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 9:16 am

נד.

וואס איז פשט צו אריינברענגען די געשיכטע פון לוט אינמיטן רעדן פון ניסים וועלכע זענען געווען די גרינדן פון כלל ישראל, די גמרא ערקלערט טאקע אז מ'רעדט בעיקר פון די ניסים וואס האט פאסירט פאר לוט אין זכות פון אברהם אבער עס בלייבט שווער צו פארשטיין וויאזוי עס קומט אריין דא? מ'רעדט דאך קלאר ווי ניסים וואס ס'איז געשען פאר כלל ישראל און נישט פאר קיין יחיד.

די משנה ברענגט מקורות צו דערמאנען די נאמען פונעם אויבערשטן ביים זאגן שלום פאר א חבר, אויב אזוי פארוואס זאל מען דארפן צוקומען צו עת לעשות לשם? וואס זענען די צוויי שיטות וויאזוי צו אפלערנען די עת לעשות לשם און פארוואס דערמאנט מען נישט די נאמען פונעם אויבערשטן געהעריג ווי מ'טרעפט אין די מקורות און מ'באגעניגט זיך מיט שלום.?

א זייטיגע פראגע, מ'רעדט איבער ארבעה צריכין להודות, עוברי ימים, מ'רעדט דאך פון צייטן ווען ס'איז געווען געפארפול, וויאזוי קען מען מאכן די ברכה ווען מ'פליעט מיט א פליגער וואס איז די מערסט פארזיכערסטע מיטל פון פליען? מ'איז דאך אזוי מחמיר ווען עס קומט צו ברכות, פארוואס פינקט דא מאכט מען די ברכה ווען עס איז בכלל נישט דא די סכנות וואס די גמרא רעכנט אויס?

די רב פון ליאן האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 10:14 pm

@תבלין כנגדו ארטסקרול ברענגט ביי מחצה על מחצה איז ספק ספיקא.

וואס דו זאגסט אז ס׳אינטערסאנט אויך נר ששבת, דאס האט געבאדערט תוס׳ און וועגן דעם מסביר אז ס׳נישט גזירה לגזירה.

וועגן ביטול ביהמ״ד האט מיין חברותא זיך אויך אפגעשטעלט.
אבער ווי @יודיש בלעטל שרייבט.

די רב פון ליאן האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 10:19 pm

אינטערסאנט צו באמערקן אז רש״י לייגט צו אז די בערג זענען צוריק, דארט ביי אשד הנחלים. אין די גמ׳ שטייט עס נישט. רש״י אין חומש ברענגט די זעלבע.

חיים יצחק האט געשריבן: ↑ דינסטאג יאנואר 30, 2024 12:50 am

ווען מאכט מען די ברכה אויף לוט?? ווען מען זעט די נציב מלח?

יודיש בלעטל האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 7:49 pm

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ זונטאג יאנואר 28, 2024 12:12 pm

נ"ג.

אויך ווייל גויים איז נישט מוכרח אז עס נישט נר ששבת עס איז נאר א גזירה אז אפשר איז דאס נר שלא שבת, סא וועגן איז מען מיקל ביי מחצה על מחצה, כן נראה לענ"ד.[/color]
די גמרא גייט אריין ביי אור אין ביהמ"ד, אויב ס'איז דא אן אדם חשוב מיינט מען נישט די לעכטיגקייט אבער ווען ס'איז דא א שמש מיינט מען אויך לעכטיגקייט, אויב איז דא א לבנה דאן נישט. ס'איז ווייטער אינטערעסאנט, לויט ווען רעכנט מען, לויטן אנצינדן, לכאורה גייט מען זיכער לויטן אנצינדן, קען מען נישט אינזין האבן די לעכטיגקייט אויב די לבנה וועט באלד אוועקגיין?
בכלל איז די גמרא לכאורה א סתירה מיט די גמרא שפעטער ווען די גמרא זאגט אז אור ביי א מת קען מען נישט מאכן א ברכה אויב מ'וואלט עס געצינדן בייטאג, אפילו יעצט איז ביינאכט און מ'קען נהנה זיין דערפון. דא רעדט מען דאך ווען מ'צינד עס בעיקר פאר די אדם חשוב.
די נקודה איז אייביג אז אויב מען האט עס אנגעצינדן למאור דעמאלט איז דאס האש אויב עס איז לכבוד קען מען נישט מאכן האש, און אזוי דארף רעכענען ביי יעדע מעשה עקסטער אויב עס איז לכבוד אדער למאור, למשל ביי א אדם חשוב איז דאס נאר לכבוד, מיילא קען מען נישט מאכן א מאורי.
בש"א כל אחד מברך לעצמו, די סיבה איז צו פארמיידן ביטול ביהמ"ד, טעכניש גערעדט איז לכאורה דא א גרעסערע ביטול ווען יעדער מאכט באזונדער?
ניין! ווען מען מאכט שטיל די גאנצע ביהמ"ד און יעדער דארף ווארטן אויפן מברך איז א גרעסערע ביטול ביהמ"ד.
בשמים מאכט מען נישט קיין ברכה ווען ס'איז געמאכט להעביר זוהמא, לכאורה אויב איך האב הנאה פון די גערוך איז דא חיוב פון ברכת הנהנין? נישט אונז מאכן עס זאל שמעקן, מ'קען אפשר אפמאכן פארוואס מ'וויל עס נוצן אבער די גערוך זעלבסט איז עפעס וואס גאט ב"ה האט אריינגעלייגט און דערויף פעלט זיך אויס צו מאכן א ברכה. וואס א חילוק פארוואס מ'האט אפגעמאכט דאס צו נוצן?
די זעלבע ווי ביי מאור עס ווענד זיך פארוואס מען ניצט די בשמים, (אפי' דער מענטש שמעקט שלא בכוונה דארף ער מאכן א ברכה, אזוי ווי מען זעט ביי נכנס לחנותו של בשם, אבער אפי' דארט איז דאס געמאכט לריח, משא"כ ווען עס איז להעביר הזוהמה זאגט די גמרא אז מען דארף נישט).

ס'איז אבער נישט קלאר אויף ווי ווייט עס דארף זיין להאיר, די גמרא רעדט פון א פאל וואס מ'טראגט א מת ביינאכט און די ליכט וואס מ'וואלט ווען אויך אנגעצינדן בייטאג קען נישט ווערן גערעכענט להאיר אפילו מ'האט קלאר אויך אינזין להאיר. וודיעראום אין שוהל קוקט אויס ווי מ'גייט לייכטער, אויב איז דא א שמש און די לבנה האט פינקט נישט אויפגעשיינט קען מען מאכן א ברכה דערויף אפילו מ'צינד עס בעיקר פאר די אדם חשוב. ווי לייגט מען די אפשטעל? אויף ווי ווייט דארף עס זיין להאיר?

ביי בשמים איז זייער שווער, ווייל ברכת בשמים איז א חיוב אלס ברכת הנהנין און אויב דו האסט הנאה דערפון ביסטו ווארשיינליך מחיוב צו מאכן א ברכה אפגעזען פאר וועלכע סיבה מ'האט עס געלייגט אין ערשטן פלאץ. וואס זאל עס זיין אנדערש פון עסן לצורך רפואה ווען מ'דארף מאכן א ברכה אויף די הנאה? מ'רעדט דאך נישט דייקא פון מוצאי שבת, נאר מרעדט אין אלגעמיין.
און פארוואס פארשטייסטו אז א ברכת בשמים נישט און א בורא שמן ערב יא ווען ביידע קומען פאר די זעלבע סיבה?

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 9:16 am

נד.

וואס איז פשט צו אריינברענגען די געשיכטע פון לוט אינמיטן רעדן פון ניסים וועלכע זענען געווען די גרינדן פון כלל ישראל, די גמרא ערקלערט טאקע אז מ'רעדט בעיקר פון די ניסים וואס האט פאסירט פאר לוט אין זכות פון אברהם אבער עס בלייבט שווער צו פארשטיין וויאזוי עס קומט אריין דא? מ'רעדט דאך קלאר ווי ניסים וואס ס'איז געשען פאר כלל ישראל און נישט פאר קיין יחיד.

די רב פון ליאן האט געשריבן: ↑ דינסטאג יאנואר 30, 2024 11:45 am

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ מאנטאג יאנואר 29, 2024 9:16 am

נד.

וואס איז פשט צו אריינברענגען די געשיכטע פון לוט אינמיטן רעדן פון ניסים וועלכע זענען געווען די גרינדן פון כלל ישראל, די גמרא ערקלערט טאקע אז מ'רעדט בעיקר פון די ניסים וואס האט פאסירט פאר לוט אין זכות פון אברהם אבער עס בלייבט שווער צו פארשטיין וויאזוי עס קומט אריין דא? מ'רעדט דאך קלאר ווי ניסים וואס ס'איז געשען פאר כלל ישראל און נישט פאר קיין יחיד.

מעגליך אז לוט'ס נס ווערט פארעכענט אלס א כלל ישראל נס ווייל מלכות בית דוד שטאמט פון דארט.

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ דינסטאג יאנואר 30, 2024 11:30 am

תבלין כנגדו האט געשריבן: ↑ זונטאג יאנואר 28, 2024 12:12 pm

נ"ג.

אויך ווייל גויים איז נישט מוכרח אז עס נישט נר ששבת עס איז נאר א גזירה אז אפשר איז דאס נר שלא שבת, סא וועגן איז מען מיקל ביי מחצה על מחצה, כן נראה לענ"ד.
די גמרא גייט אריין ביי אור אין ביהמ"ד, אויב ס'איז דא אן אדם חשוב מיינט מען נישט די לעכטיגקייט אבער ווען ס'איז דא א שמש מיינט מען אויך לעכטיגקייט, אויב איז דא א לבנה דאן נישט. ס'איז ווייטער אינטערעסאנט, לויט ווען רעכנט מען, לויטן אנצינדן, לכאורה גייט מען זיכער לויטן אנצינדן, קען מען נישט אינזין האבן די לעכטיגקייט אויב די לבנה וועט באלד אוועקגיין?
בכלל איז די גמרא לכאורה א סתירה מיט די גמרא שפעטער ווען די גמרא זאגט אז אור ביי א מת קען מען נישט מאכן א ברכה אויב מ'וואלט עס געצינדן בייטאג, אפילו יעצט איז ביינאכט און מ'קען נהנה זיין דערפון. דא רעדט מען דאך ווען מ'צינד עס בעיקר פאר די אדם חשוב.
די נקודה איז אייביג אז אויב מען האט עס אנגעצינדן למאור דעמאלט איז דאס האש אויב עס איז לכבוד קען מען נישט מאכן האש, און אזוי דארף רעכענען ביי יעדע מעשה עקסטער אויב עס איז לכבוד אדער למאור, למשל ביי א אדם חשוב איז דאס נאר לכבוד, מיילא קען מען נישט מאכן א מאורי.
בש"א כל אחד מברך לעצמו, די סיבה איז צו פארמיידן ביטול ביהמ"ד, טעכניש גערעדט איז לכאורה דא א גרעסערע ביטול ווען יעדער מאכט באזונדער?
ניין! ווען מען מאכט שטיל די גאנצע ביהמ"ד און יעדער דארף ווארטן אויפן מברך איז א גרעסערע ביטול ביהמ"ד.
בשמים מאכט מען נישט קיין ברכה ווען ס'איז געמאכט להעביר זוהמא, לכאורה אויב איך האב הנאה פון די גערוך איז דא חיוב פון ברכת הנהנין? נישט אונז מאכן עס זאל שמעקן, מ'קען אפשר אפמאכן פארוואס מ'וויל עס נוצן אבער די גערוך זעלבסט איז עפעס וואס גאט ב"ה האט אריינגעלייגט און דערויף פעלט זיך אויס צו מאכן א ברכה. וואס א חילוק פארוואס מ'האט אפגעמאכט דאס צו נוצן?
די זעלבע ווי ביי מאור עס ווענד זיך פארוואס מען ניצט די בשמים, (אפי' דער מענטש שמעקט שלא בכוונה דארף ער מאכן א ברכה, אזוי ווי מען זעט ביי נכנס לחנותו של בשם, אבער אפי' דארט איז דאס געמאכט לריח, משא"כ ווען עס איז להעביר הזוהמה זאגט די גמרא אז מען דארף נישט).

ס'איז אבער נישט קלאר אויף ווי ווייט עס דארף זיין להאיר, די גמרא רעדט פון א פאל וואס מ'טראגט א מת ביינאכט און די ליכט וואס מ'וואלט ווען אויך אנגעצינדן בייטאג קען נישט ווערן גערעכענט להאיר אפילו מ'האט קלאר אויך אינזין להאיר. וודיעראום אין שוהל קוקט אויס ווי מ'גייט לייכטער, אויב איז דא א שמש און די לבנה האט פינקט נישט אויפגעשיינט קען מען מאכן א ברכה דערויף אפילו מ'צינד עס בעיקר פאר די אדם חשוב. ווי לייגט מען די אפשטעל? אויף ווי ווייט דארף עס זיין להאיר?
לכאו' ווען מען גייט ביינאכט און מען ניצט עס פאר די לעכטיגקייט קען מען מאכן א האש, נאר אויף די לעכט וואס מען האט צוגעליגט פאר כבוד קען מען נישט.
ביי בשמים איז זייער שווער, ווייל ברכת בשמים איז א חיוב אלס ברכת הנהנין און אויב דו האסט הנאה דערפון ביסטו ווארשיינליך מחיוב צו מאכן א ברכה אפגעזען פאר וועלכע סיבה מ'האט עס געלייגט אין ערשטן פלאץ. וואס זאל עס זיין אנדערש פון עסן לצורך רפואה ווען מ'דארף מאכן א ברכה אויף די הנאה? מ'רעדט דאך נישט דייקא פון מוצאי שבת, נאר מרעדט אין אלגעמיין.
וויל אויף בשמים מאכט אויף די גוטע ריח, און נישט ווען עס איז צו אוועקנעמען א שלעכטע (למשל יו"כ איז דער עולם זיך מחיה מיט די בשמים משא"כ ווען איינער גייט אריין אין ביה"כ גייט ער נישט זאגן א די ריח וואס מען האט געלייגט דא איז אזוי גוט, מען פרייט זיך אז עס שמעקט נישט).
און פארוואס פארשטייסטו אז א ברכת בשמים נישט און א בורא שמן ערב יא ווען ביידע קומען פאר די זעלבע סיבה?
בורא שמן בין איך נישט קלאר וואס רש"י זאגט צו עס איז אייביג א שמן ערב ווייל עס איז זייער גוטע שמן און אפי' ווען עס איז להעביר הזוהמה האבן מענטשן נאך אלץ אינזין פאר די ריח, אדער רש"י זאגט פלעין אז שמן ערב האט די זעלבע הלכה? איך ווייס נישט!