Re: הערות אויף ״געשמאקע שיעורים אין אידיש כללים״
א קשר איז א קניפ, וואס מענטשן קניפן...
וואס איז דיין שאלה?
כ'האב ערגעצוואו געזען אמאל אז נישט יעדער האלט זיך צו גרוסמיט א ו'. האב איך עס דא גענוצט אלס אסמכתא נישט צו אפפאטשן @אור המקיף אינגאנצן
די אחראים: יאנאש , אור המקיף , אחראי , געלעגער
א קשר איז א קניפ, וואס מענטשן קניפן...
געשריגן;
פונקט ווי ער וועט געצווינגען געצוואונגעןווערן; פארבינדן פארבונדןווערן.היסטאריש האט געשריבן: ↑ פרייטאג מארטש 08, 2024 2:09 amאיך זע נישט וואס עס איז שלעכט מיט עס וועט פארשווינדן ווערן.יחליצך האט געשריבן: ↑ מיטוואך פעברואר 14, 2024 1:40 pmגערעכט, כ'האב טאקע נישט נאכגעקוקט דארט.
אקעי, אויב ביסטו באקוועם מיט דעם אויסשפראך - אפילו מ'נוצט עס נישט ביי ---, קענסטו עס לאזן.
מען דארף אבער אויפקומען מיט אן אנדערן זאץ.
די ווייטאגן ווערן צוביסלעך פארשווינדןשטימט נישט מיט א י'. אויך נישט עס וועט פארשווינדן ווערן.
@גרשון אלערט
פארוואס נישט? זוכסט נאך אזא שורש?
איך ווייס נישט פון קיין כלל. מעגליך האט עס מיט וויאזוי דאס ווארט האט זיך אנטוויקלט.
פאר א קשר שרייבן וויינרייך און הארקאווי קנופ - קנופן(אדער קניפ; הארקאווי) און קניפלפאר'ן דימינוטיוו, און פאר'ן ווערב זע איך נאר הארקאווי שרייבן קניפן(וויינרייך רעדט נאר פון אפקניפן, פארקניפן, צעקניפן, און פארקניפונג). א קניפאיז א קניפאין בעקעלע (און קנייפןפאר'ן ווערב).
פאר דעם האב איך געפרעג ווער דער 'נישט יעדער' איז. אויך נישט יעדער, אדער כמעט קיינער, האלט זיך צו רוב פון די כללים איבער וואס מיר רעדן דא ארום.
איך כאפ וואס דו זאגסט. וואלט מען אויך נישט געקענט זאגן 'ער וועט געווינען'.יחליצך האט געשריבן: ↑ זונטאג מארטש 10, 2024 1:28 pmפונקט ווי ער וועט געצווינגען געצוואונגעןווערן; פארבינדן פארבונדןווערן.היסטאריש האט געשריבן: ↑ פרייטאג מארטש 08, 2024 2:09 amאיך זע נישט וואס עס איז שלעכט מיט עס וועט פארשווינדן ווערן.יחליצך האט געשריבן: ↑ מיטוואך פעברואר 14, 2024 1:40 pmגערעכט, כ'האב טאקע נישט נאכגעקוקט דארט.
אקעי, אויב ביסטו באקוועם מיט דעם אויסשפראך - אפילו מ'נוצט עס נישט ביי ---, קענסטו עס לאזן.
מען דארף אבער אויפקומען מיט אן אנדערן זאץ.
די ווייטאגן ווערן צוביסלעך פארשווינדןשטימט נישט מיט א י'. אויך נישט עס וועט פארשווינדן ווערן.
פאר די זעלבע סיבה פארוואס ער ווערט געצוואונגען/געבונדן/פארבונדן/געדונגען/פארדונגען
(אין אנדערע דיאלעקטן זאגט מען יא ער וועט פארשווינדן, וואס מיינט "ער וועט אנטלויפן", נישט "ער וועט נעלם ווערן")
אלזא , אויב האט דאס ווארט א ו' מיינט נישט אז ס'טוישט זיך צו א י' אינעם ווערב.
מ'זאגט יא ער וועט געווינען. נאר ווען ס'פארמאגט דעם ווערב "איז" אדער "ווערט" דאן איז עס באטראכט אלס אדיעקטיוו, וואס קומט מיט'ן עבר פארעם.היסטאריש האט געשריבן: ↑ זונטאג מארטש 10, 2024 11:41 pmאיך כאפ וואס דו זאגסט. וואלט מען אויך נישט געקענט זאגן 'ער וועט געווינען'.יחליצך האט געשריבן: ↑ זונטאג מארטש 10, 2024 1:28 pmפונקט ווי ער וועט געצווינגען געצוואונגעןווערן; פארבינדן פארבונדןווערן.היסטאריש האט געשריבן: ↑ פרייטאג מארטש 08, 2024 2:09 amאיך זע נישט וואס עס איז שלעכט מיט עס וועט פארשווינדן ווערן.יחליצך האט געשריבן: ↑ מיטוואך פעברואר 14, 2024 1:40 pmגערעכט, כ'האב טאקע נישט נאכגעקוקט דארט.
אקעי, אויב ביסטו באקוועם מיט דעם אויסשפראך - אפילו מ'נוצט עס נישט ביי ---, קענסטו עס לאזן.
מען דארף אבער אויפקומען מיט אן אנדערן זאץ.
די ווייטאגן ווערן צוביסלעך פארשווינדןשטימט נישט מיט א י'. אויך נישט עס וועט פארשווינדן ווערן.
פאר די זעלבע סיבה פארוואס ער ווערט געצוואונגען/געבונדן/פארבונדן/געדונגען/פארדונגען
(אין אנדערע דיאלעקטן זאגט מען יא ער וועט פארשווינדן, וואס מיינט "ער וועט אנטלויפן", נישט "ער וועט נעלם ווערן")
viewtopic.php?p=2737795#p2737795היסטאריש האט געשריבן: ↑ זונטאג מארטש 10, 2024 11:38 pmפאר א קשר שרייבן וויינרייך און הארקאווי קנופ - קנופן(אדער קניפ; הארקאווי) און קניפלפאר'ן דימינוטיוו, און פאר'ן ווערב זע איך נאר הארקאווי שרייבן קניפן(וויינרייך רעדט נאר פון אפקניפן, פארקניפן, צעקניפן, און פארקניפונג). א קניפאיז א קניפאין בעקעלע (און קנייפןפאר'ן ווערב).
אפשר רעדן מיר פון צוויי באזונדערע קנופן/קניפן?
שווער צו זאגן. ס'איז פון די איינגעגעסענע טעותים וואס מ'דארף מחליט זיין.
ייש"כ פאר'ן נאכברענגען.אור המקיף האט געשריבן: ↑ דינסטאג פעברואר 13, 2024 5:20 pmעס איז אריינגעקומען דורך אימעיל זייער א וויכטיגע הערה ״בדרך אפשר״, אבער אריינקוקנדיג טיפער דערין האט זיך ארויסגעשטעלט אז דער מחדש האט גארנישט שלעכט געזאגט, נאר דאס איז ממש דער פאקט.
מיר האבן לפי זה איבערגעמאכט דעם אויבערשטע טבלא.
דער גאנצע ענין אז דער י׳ טוישט זיך אויף א ו׳, איז נאר שייך ביי ווערטער וואס האבן א מ׳אדער א נ׳נאכ׳ן י׳. (גראדע איז דאס נישט די ערשטע מאל וואס א מ׳ און א נ׳ באקומען כללים פאר זיך, ווען מיר וועלן רעדן פון צוגעלייגטע עיןס וועלן מיר זען אז א מ׳ אדער א נ׳ פארדינען באזונדערע אויפמערקזאמקייט, מען לייגט צו דעם עין ביי ״צוזא מ ען״ אדער ״וואוי נען״)
אז איר וועט גוט באטראכטן די אויבנדערמאנטע ליסטע וועט איר באמערקן אז מען קען צעטיילן די ליסטע ווי פאלגענד:
ימען (שוו ימען)
ימפן (שר ימפן)
ינגען (געל ינגען, ד ינגען, ז ינגען, צוו ינגען, קל ינגען, של ינגען)
ינדן (ב ינדן, פארשוו ינדן, צ ינדן, ש ינדן)
ינטשן (וו ינטשן)
ינען (געוו ינען, געפ ינען, פארג ינען, ר ינען)
ינקען (וו ינקען, ז ינקען, ט ינקען, טר ינקען, שט ינקען)
אין סך הכל דארף מען קוקן אויף צוויי זאכן: 1) ענדיגט זיך עס מיט א ן׳? 2) האט עס א מ⁄נ נאכ׳ן י׳?
אויב איז די ענטפער ״יא״ אויף ביידע, דערלאנגט אים א ו׳ בלשון עבר און א י׳ בלשון הוה⁄עתיד.
===
דערנאך זענען פארהאן ווערבס אלס נאון שרייבט מען עס מיט א ו׳, אבער אלס ווערב ווערט עס געטוישט אויף א י׳ - אן קיין שייכות צו לשון עבר ועתיד, (ווייל די תירוץ איז נישט ״יא״ אויף די צוויי אויבנדערמאנטע שאלות).
מער וועגן דעם וועט נאכפאלגן בעזה״י.