נייע פארם קאמיוניטי
בעזהשי"ת
אל כבוד אחי ורעי
עס איז שוין געקומען די צייט צו ערפילן מיין-אונזער לעבן טרוים צו שאפן א נייער פארם ישוב וואו איך-איר וועט קענען לעבן אויף דעם נאטורליכע וועג וויאזוי אונזערע אבות האבן געלעבט און געדינט דעם אויבערשטען. עס איז העכסט-צייט אז אונז זאלן זיך צוזאמענעמען און זיך ארויסציען פון די געווענליכע שטעט און גרינדען א קליינע מושב וואו דער הויפט ארבעט און תשוקה – נאך עבודת השי"ת - זאל זיין צו זיך פארנעמען מיט לאנד ארבעט, א שטייגער ווי פלאנצען געוואוקסן און האדעווען בהמות אא"וו. ווער עס שפירט אז דער אידעאל, דער געדאנק רעדט צו זיין הארץ, איז געלאדענט צו לייענען ווייטער און עווענטועל קומען זיך אנשליסן אין אונזער גרופע פון פאמיליעס וועלכע שפירן אז דער וועג איז דער מערסט-געזונט און מערסט-געאייגענט פאר זיי און זייערע משפחות.
ביי מיר איז געקומען דער איבערצייגונג נאך יארן וואס איך האב געהאט קאנטאקט מיט געוויסע נישט-אידישע פארמער אין פענסילוועניע, ווען דערביי האב איך צוגעזען וויאזוי דער סדר החיים אין די פארעמס גייט צו. דער קאמיוניטי וואו איך פלעג אראפפארן אסאך אין יענע יארן איז געווען די "מענאנייטס", וועלכע זענען א געמיינדע ענליך צו די אמיש און זענען שטארק פארשפרייט אין פענסילוועניע. דער סדר אין יענע געמיינדע איז אז דער גאנצער פאמיליע פון גרויס ביז קליין ארבעט אינאיינעם אויף די פארם. דער עיקר ארבעט איז אויפן פעלד, אבער עס איז ביי זיי אויך דא א שטארקע פעלד פון טישלעריי, אין וועלכע זיי ארבעטן מיט וואודווארק. די פארם און אנדערע מלאכות ברענגט זיי שיין פרנסה, ווי עס איז צום זען פון דעם פאקט אז זיי קומען זיך אויס מיט זייער לעבן אן קיין הילף פון רעגירונג פראגראמען, און ווען זיי מאכן חתונה זייערע קינדער געבן זיי א ברייטע נדן אז זייערע קינדער זאלן אויך קענען מאכן אן אייגענע פרנסה פאר זיך. ענליך צו אונז, פארמאגן זיי אויך גרויסע פאמיליעס מיט אסאך קינדער, און אף על פי כן קומען זיי זיך אויס פינאנציעל זייער באקוועם.
וואס איז אבער זיכער איז אז אזא לעבנסשטייגער פארלאנגט אז דער וואס איז באשעפטיגט מיט דעם זאל האבן א שטארקע אינטערעסע אין פארמינג. מען דארף זיין גרייט צו דעם אלטמאדישן 'בזיעת אפיך תאכל לחם' ווי עס איז געווען אין די אלטע גוטע צייטן, און מען דארף האבן א הכרה און אן אפרישיעישאן פאר די אלע בענעפיטן וואס דער לעבנסשטייגער ברענגט פאר זיך און פאר אלע קינדער. עס מיינט נישט אז די איינציגע פרנסה קוואל דארף זיין דער פארם, מען קען פארדינען געלט פון סיי וועלכע קוואל, אבער מען דארף האבן עפעס א פארם אפארעישאן צו וועלן וואוינען אין אזא אטמאספערע. מען דארף האבן אן אינטערעסע אז די קינדער זאלן זיין אן אינטעגראלע טייל פון די פארם לעבן. "מיין ציגעלע" אדער "אונזער הינדעלע" וועט זיין א חלק פון אונזער וואקאבולאר. און פארשטייט זיך אז דאס וועט שניידן צו נול די געברויך פאר טעראפי אדער פסיכאלאגן פאר די קינדער. די קינדער וועלכע וואוינען אויף די פארם ווערן צוגעוואוינט צו זיין געשיקט אנשטאט פויל, פאראנטווארטליך אנשטאט נאכגעלאזט, זעלבסטזיכער אנשטאט דערשראקן, און קען זיך אויסגעבן זיין איבריגע ענערגיע אויף א העכסט כשר'ן און געזונטען אופן. איך האב געזען ווי א קליין קינד האט געמאלקן הונדערטער ציגן אויף איינמאל מיט א געשיקטקייט וואס איז נישט צום זען ביי שטאטישע קינדער.
עס איז דא עטליכע פלעצער וועלכע ליגט אויפ'ן טיש וואס וואלט געווען ממש פאסיג פאר א חרדי'שע ישוב פון דעם סארט. פון די פלעצער וועלכע ווערט גענומען אין באטראכט איז ערגעץ אין צפון-מערב ניו יארק, וועלכע האט גאר אסאך ביליגע לאנד און ברייטע שטחים, און איז אין די זעלבע צייט נישט צו ווייט פון געגענטער מיט עקזיסטירנדע אידישע געמיינדעס, ווי ראטשעסטער, באפעלאו אדער אלבאני. אויב וועלן די פאראינטערעסירטע זיין גענויגט צו געגענטער וועלכע האבן א נידריגערע שטייער ראטע ווי ניו יארק, קענען מיר אינאיינעם באשליסן צו גיין מער צו די דרום אדער מערב שטאטן וואו עס איז פיל ביליגער צו וואוינען אין אלגעמיין.
וויבאלד אונז צילן נישט צו אוועקשטעלן קיין גרויסע געמיינדע, בלויז צען אדער עטליכע צענדליג פאראינטערעסירטע משפחות, וועלן מיר נישט זיך דארפן ספראווען מיט דעם גרויסן פראבלעם וואס רוב נייע אידישע ישובים פלאגן זיך, וואס דאס איז "מוסדות". אונז וועלן נישט דארפן אוועקשטעלן קיין סיסטעמען, געביידעס און אדמיניסטראציעס, בלויז א מלמד און א לערערין וועלכע וועט זיך אפגעבן מיט די קינדער אויף א פריוואטע און אייגענארטיגע פארנעם. אין א פארם געמיינדע ווערן ממילא רוב עסן געמאכט צווישן די מושב'ניקעס, און די פרישע פראדוקטן אין די ווינטער מאנאטן קען מען קויפן אין די אלגעמיינע געשעפטן. דאס ביסל וואס פעלט אויס צו אימפארטירן קען מען ברענגען פון צייט צו צייט און אוועקלייגן. א מקוה וועט מען אי"ה בויען ווי נאר מען ציט זיך אהין.
אויסער די ערפארונג וואס כ'האב צוגעזען ביי די מענאנייט געמיינדע, האב איך אויך היבש אייגענע ערפארונג פון די קליינע פארם וואס כ'האב אפערירט אין לויף פון די פארלאפענע עטליכע יאר. איך האב באקומען אסאך עקספערטיז איבער וואס און וויאזוי מען קען מאכן געלט אין דעם פעלד (אין פיגוראטיוון און מונדליכן זין פון ווארט).
ווער ס'איז אינטערעסירט, און האט די פינאנציעלע מעגליכקייט צו קויפן א שטח און אפערירן א פארם ווירטשאפט אין אונזער צוקונפטיגע מושב זאל ער מיר קאנטאקטן אין אישי.
וחפץ ה' בידינו יצליח
אל כבוד אחי ורעי
עס איז שוין געקומען די צייט צו ערפילן מיין-אונזער לעבן טרוים צו שאפן א נייער פארם ישוב וואו איך-איר וועט קענען לעבן אויף דעם נאטורליכע וועג וויאזוי אונזערע אבות האבן געלעבט און געדינט דעם אויבערשטען. עס איז העכסט-צייט אז אונז זאלן זיך צוזאמענעמען און זיך ארויסציען פון די געווענליכע שטעט און גרינדען א קליינע מושב וואו דער הויפט ארבעט און תשוקה – נאך עבודת השי"ת - זאל זיין צו זיך פארנעמען מיט לאנד ארבעט, א שטייגער ווי פלאנצען געוואוקסן און האדעווען בהמות אא"וו. ווער עס שפירט אז דער אידעאל, דער געדאנק רעדט צו זיין הארץ, איז געלאדענט צו לייענען ווייטער און עווענטועל קומען זיך אנשליסן אין אונזער גרופע פון פאמיליעס וועלכע שפירן אז דער וועג איז דער מערסט-געזונט און מערסט-געאייגענט פאר זיי און זייערע משפחות.
ביי מיר איז געקומען דער איבערצייגונג נאך יארן וואס איך האב געהאט קאנטאקט מיט געוויסע נישט-אידישע פארמער אין פענסילוועניע, ווען דערביי האב איך צוגעזען וויאזוי דער סדר החיים אין די פארעמס גייט צו. דער קאמיוניטי וואו איך פלעג אראפפארן אסאך אין יענע יארן איז געווען די "מענאנייטס", וועלכע זענען א געמיינדע ענליך צו די אמיש און זענען שטארק פארשפרייט אין פענסילוועניע. דער סדר אין יענע געמיינדע איז אז דער גאנצער פאמיליע פון גרויס ביז קליין ארבעט אינאיינעם אויף די פארם. דער עיקר ארבעט איז אויפן פעלד, אבער עס איז ביי זיי אויך דא א שטארקע פעלד פון טישלעריי, אין וועלכע זיי ארבעטן מיט וואודווארק. די פארם און אנדערע מלאכות ברענגט זיי שיין פרנסה, ווי עס איז צום זען פון דעם פאקט אז זיי קומען זיך אויס מיט זייער לעבן אן קיין הילף פון רעגירונג פראגראמען, און ווען זיי מאכן חתונה זייערע קינדער געבן זיי א ברייטע נדן אז זייערע קינדער זאלן אויך קענען מאכן אן אייגענע פרנסה פאר זיך. ענליך צו אונז, פארמאגן זיי אויך גרויסע פאמיליעס מיט אסאך קינדער, און אף על פי כן קומען זיי זיך אויס פינאנציעל זייער באקוועם.
וואס איז אבער זיכער איז אז אזא לעבנסשטייגער פארלאנגט אז דער וואס איז באשעפטיגט מיט דעם זאל האבן א שטארקע אינטערעסע אין פארמינג. מען דארף זיין גרייט צו דעם אלטמאדישן 'בזיעת אפיך תאכל לחם' ווי עס איז געווען אין די אלטע גוטע צייטן, און מען דארף האבן א הכרה און אן אפרישיעישאן פאר די אלע בענעפיטן וואס דער לעבנסשטייגער ברענגט פאר זיך און פאר אלע קינדער. עס מיינט נישט אז די איינציגע פרנסה קוואל דארף זיין דער פארם, מען קען פארדינען געלט פון סיי וועלכע קוואל, אבער מען דארף האבן עפעס א פארם אפארעישאן צו וועלן וואוינען אין אזא אטמאספערע. מען דארף האבן אן אינטערעסע אז די קינדער זאלן זיין אן אינטעגראלע טייל פון די פארם לעבן. "מיין ציגעלע" אדער "אונזער הינדעלע" וועט זיין א חלק פון אונזער וואקאבולאר. און פארשטייט זיך אז דאס וועט שניידן צו נול די געברויך פאר טעראפי אדער פסיכאלאגן פאר די קינדער. די קינדער וועלכע וואוינען אויף די פארם ווערן צוגעוואוינט צו זיין געשיקט אנשטאט פויל, פאראנטווארטליך אנשטאט נאכגעלאזט, זעלבסטזיכער אנשטאט דערשראקן, און קען זיך אויסגעבן זיין איבריגע ענערגיע אויף א העכסט כשר'ן און געזונטען אופן. איך האב געזען ווי א קליין קינד האט געמאלקן הונדערטער ציגן אויף איינמאל מיט א געשיקטקייט וואס איז נישט צום זען ביי שטאטישע קינדער.
עס איז דא עטליכע פלעצער וועלכע ליגט אויפ'ן טיש וואס וואלט געווען ממש פאסיג פאר א חרדי'שע ישוב פון דעם סארט. פון די פלעצער וועלכע ווערט גענומען אין באטראכט איז ערגעץ אין צפון-מערב ניו יארק, וועלכע האט גאר אסאך ביליגע לאנד און ברייטע שטחים, און איז אין די זעלבע צייט נישט צו ווייט פון געגענטער מיט עקזיסטירנדע אידישע געמיינדעס, ווי ראטשעסטער, באפעלאו אדער אלבאני. אויב וועלן די פאראינטערעסירטע זיין גענויגט צו געגענטער וועלכע האבן א נידריגערע שטייער ראטע ווי ניו יארק, קענען מיר אינאיינעם באשליסן צו גיין מער צו די דרום אדער מערב שטאטן וואו עס איז פיל ביליגער צו וואוינען אין אלגעמיין.
וויבאלד אונז צילן נישט צו אוועקשטעלן קיין גרויסע געמיינדע, בלויז צען אדער עטליכע צענדליג פאראינטערעסירטע משפחות, וועלן מיר נישט זיך דארפן ספראווען מיט דעם גרויסן פראבלעם וואס רוב נייע אידישע ישובים פלאגן זיך, וואס דאס איז "מוסדות". אונז וועלן נישט דארפן אוועקשטעלן קיין סיסטעמען, געביידעס און אדמיניסטראציעס, בלויז א מלמד און א לערערין וועלכע וועט זיך אפגעבן מיט די קינדער אויף א פריוואטע און אייגענארטיגע פארנעם. אין א פארם געמיינדע ווערן ממילא רוב עסן געמאכט צווישן די מושב'ניקעס, און די פרישע פראדוקטן אין די ווינטער מאנאטן קען מען קויפן אין די אלגעמיינע געשעפטן. דאס ביסל וואס פעלט אויס צו אימפארטירן קען מען ברענגען פון צייט צו צייט און אוועקלייגן. א מקוה וועט מען אי"ה בויען ווי נאר מען ציט זיך אהין.
אויסער די ערפארונג וואס כ'האב צוגעזען ביי די מענאנייט געמיינדע, האב איך אויך היבש אייגענע ערפארונג פון די קליינע פארם וואס כ'האב אפערירט אין לויף פון די פארלאפענע עטליכע יאר. איך האב באקומען אסאך עקספערטיז איבער וואס און וויאזוי מען קען מאכן געלט אין דעם פעלד (אין פיגוראטיוון און מונדליכן זין פון ווארט).
ווער ס'איז אינטערעסירט, און האט די פינאנציעלע מעגליכקייט צו קויפן א שטח און אפערירן א פארם ווירטשאפט אין אונזער צוקונפטיגע מושב זאל ער מיר קאנטאקטן אין אישי.
וחפץ ה' בידינו יצליח
תושב בלומינגבורג יצ"ו
