בעזהשי''ת און פרשת צו שרייבט די הייליגע נועם אלימלך אין איין שטיקל אז א מענטש זאל נעמען זיינע מידות רעות און עס לגמרי עוקר זיין למשל טאמער איז ער א כעסן זאל ער ארבעטן אלעס מיט רחמנות וכו' און אזוי וועט ער לגמרי עוקר זיין זיין מידה רעה. אזא צוויי דריי שטיקלעך שפעטער שרייבט ער אז צו עוקר זיין לגמרי די מידות רעות קען מען נישט, נאר מ'דארף נעמען די מידות רעות און עס מעלה זיין אל הקדושה, דהיינו טאמער איז דער מענטש א כעסן בטבע זאל ער זיין אין כעס אויף די רשעים און עוברי עבירה וכו'. לכאורה איז עס ממש א סתירה בדבריו הקדושים, איז ווער ס'האט א רעיון עס צו פארענטפערן זאל ביטע ארויפקומען, וזכות הצדיק יגן עליו ועכי''א.
מען קען עוקר זיין די מידה פון צו ניצן אויף רעה, און עס נאר ניצן אויף טוב
איך האב נישט פונקטליך פארשטאנען וואס די זאגסט, אבער קען זיין אז די האסט נישט אזוי גוט פארשטאנען מיין שאלה: די הייליגע ר''ר אלימלך שרייבט קודם אז מ'דארף אינגאנצן עוקר זיין די מידה רעה אז ס'זאל נישט בלייבן פון דעם גארנישט, און נאכדעם שרייבט ער "אז עוקר זיין לגמרי קען מען נישט" נאר מ'זאל עס מעלה זיין לצד הקדושה. אפשר מיינט איר צו זאגן אז דורך עס מעלה זיין קען ער צוקומען עס עוקר צו זיין לגמרי? זיי ביטע בעסער מסביר דיינע ווערטער
בעזהשי''ת און פרשת צו שרייבט די הייליגע נועם אלימלך אין איין שטיקל אז א מענטש זאל נעמען זיינע מידות רעות און עס לגמרי עוקר זיין למשל טאמער איז ער א כעסן זאל ער ארבעטן אלעס מיט רחמנות וכו' און אזוי וועט ער לגמרי עוקר זיין זיין מידה רעה. אזא צוויי דריי שטיקלעך שפעטער שרייבט ער אז צו עוקר זיין לגמרי די מידות רעות קען מען נישט, נאר מ'דארף נעמען די מידות רעות און עס מעלה זיין אל הקדושה, דהיינו טאמער איז דער מענטש א כעסן בטבע זאל ער זיין אין כעס אויף די רשעים און עוברי עבירה וכו'. לכאורה איז עס ממש א סתירה בדבריו הקדושים, איז ווער ס'האט א רעיון עס צו פארענטפערן זאל ביטע ארויפקומען, וזכות הצדיק יגן עליו ועכי''א.
מען קען עוקר זיין די מידה פון צו ניצן אויף רעה, און עס נאר ניצן אויף טוב
איך האב נישט פונקטליך פארשטאנען וואס די זאגסט, אבער קען זיין אז די האסט נישט אזוי גוט פארשטאנען מיין שאלה: די הייליגע ר''ר אלימלך שרייבט קודם אז מ'דארף אינגאנצן עוקר זיין די מידה רעה אז ס'זאל נישט בלייבן פון דעם גארנישט, און נאכדעם שרייבט ער "אז עוקר זיין לגמרי קען מען נישט" נאר מ'זאל עס מעלה זיין לצד הקדושה. אפשר מיינט איר צו זאגן אז דורך עס מעלה זיין קען ער צוקומען עס עוקר צו זיין לגמרי? זיי ביטע בעסער מסביר דיינע ווערטער
ברענג די לשון אויב שייך די רר מיילעך זאגט אויב איינער איז ממידת הגבורה קען ער נישט ווערן א חסדן אבער ער קען ניצן דע גבורה נאר אויף די קדושה און אויסרייסן פון די טומאה
בעזהשי''ת און פרשת צו שרייבט די הייליגע נועם אלימלך אין איין שטיקל אז א מענטש זאל נעמען זיינע מידות רעות און עס לגמרי עוקר זיין למשל טאמער איז ער א כעסן זאל ער ארבעטן אלעס מיט רחמנות וכו' און אזוי וועט ער לגמרי עוקר זיין זיין מידה רעה. אזא צוויי דריי שטיקלעך שפעטער שרייבט ער אז צו עוקר זיין לגמרי די מידות רעות קען מען נישט, נאר מ'דארף נעמען די מידות רעות און עס מעלה זיין אל הקדושה, דהיינו טאמער איז דער מענטש א כעסן בטבע זאל ער זיין אין כעס אויף די רשעים און עוברי עבירה וכו'. לכאורה איז עס ממש א סתירה בדבריו הקדושים, איז ווער ס'האט א רעיון עס צו פארענטפערן זאל ביטע ארויפקומען, וזכות הצדיק יגן עליו ועכי''א.
מען קען עוקר זיין די מידה פון צו ניצן אויף רעה, און עס נאר ניצן אויף טוב
איך האב נישט פונקטליך פארשטאנען וואס די זאגסט, אבער קען זיין אז די האסט נישט אזוי גוט פארשטאנען מיין שאלה: די הייליגע ר''ר אלימלך שרייבט קודם אז מ'דארף אינגאנצן עוקר זיין די מידה רעה אז ס'זאל נישט בלייבן פון דעם גארנישט, און נאכדעם שרייבט ער "אז עוקר זיין לגמרי קען מען נישט" נאר מ'זאל עס מעלה זיין לצד הקדושה. אפשר מיינט איר צו זאגן אז דורך עס מעלה זיין קען ער צוקומען עס עוקר צו זיין לגמרי? זיי ביטע בעסער מסביר דיינע ווערטער
ברענג די לשון אויב שייך די רר מיילעך זאגט אויב איינער איז ממידת הגבורה קען ער נישט ווערן א חסדן אבער ער קען ניצן דע גבורה נאר אויף די קדושה און אויסרייסן פון די טומאה
אבער פאר דעם זאגט ער אז מ'דארף לגמרי אויסרייסן די מידה רעה
דא איז די לשון זאת תורת העולה כו׳. פירוש הכתוב מלמד אותנו דרכי השי"ת, "זאת" היא השכינה שנקרא זאת כידוע. ואמר הכתוב "זאת תורת העולה" ר"ל אם לימוד התורה היא לשם זאת, דהיינו לשמה, להעלות נחת רוח ליוצרו, "העולה" פירוש התורה הזאת עולה לפניו ית"ש, אבל מי שאינו לומד לשמה ולימודו הוא מצד השמאל, ולזה רמז "היא" לשון נוקבא שהוא צד שמאל, "העולה על מוקדה" פירוש התורה הזאת צריכה לבא על מוקדה בגיהנם, וענוש יענש ויוצרף בצרוף אש של גיהנם, ואמר הכתוב "על המזבח כל הלילה", פירוש על המזבח, התורה שהיה ראוי להיות כפרה כמו מזבח, דבזמן שבית המקדש קיים הקרבנות מכפרים, ועכשיו התורה מכפרת, דכל העוסק בפרשת עולה כאלו הקריב עולה כו׳, והיה ראוי שהתורה יהיה במקום מזבח, ועכשיו ענוש יענש בגיהגם. ולא תאמר הלא גם שלא לשמה הוא טוב כדברי חז"ל, לא כן הוא כדבריך, כי חז"ל התירו שלא לשמה שמתוך שלא לשמה יבא לידי לשמה, אבל אם לומד כל ימיו שלא לשמה בודאי ענוש יענש בגיהנם, וזהו "כל הלילה" פירוש אם הלימוד הוא בחושך ואפילה כל ימיו. "עד הבוקר" רמז עד יום מותו, יום הדין וחשבון וביקור על כל מעשיו, אזי הוא מר מאוד, "ואש המזבח תוקד בו" ר"ל האש שהיה ראוי להיות מזבח, תוקד בו בגיהנם.
לכן אמר הכתוב איעצך שתנצל מכל רע עשה זאת ותינצל, דהיינו "ולבש הכהן" דאדם הנכנס בעבודתו ית"ש נקרא כהן. ילבש עצמו "מדו בד" פירש רש"י מדו כמדתו, פירוש רמז שנגד מדתו הרע שיש בו באדם, יתאמץ מאוד לעשות היפך מדה זאת, למשל אם יש בו מדת כעס, יכריח עצמו להתאמץ לבבו להיות רחמן על כל דבר. אם יש בו מדת גאוה, ישפיל עצמו בתכלית השפלות מדה כנגד מדה. וזהו רמז "בד" שהוא פשתן, רמז למדת כילות וקמצנות שזה מדה גרועה ביותר, כמו דאיתא בס׳ הישר לר"ת, כמו שמצינו בפסוק שקין הביא מפרי האדמה ופירש רש"י מזרע פשתן מן הגרוע. "ומכנסי בד יהיו על בשרו" ר"ל שצריך שיכניס עצמו במדה זאת להתאמץ נגדה שלא יהיה קמצן וכילי. ואז כאשר יתקן המדות שבו ויתנהג כן ימים רבים כל ימי חייו, ויהיה אשריך בעוה"ז וטוב לך בעוה"ב. אמן טאקע אביסל שווער אבער קוק אין צעטיל קטן טז. האדם לא נברא בעולם רק לשבר את הטבע, לכן יזרז את עצמו לתקן מדותיו בשנת י"ח דוקא כמו שאבאר. כגון מי שנולד בטבע של עקשנות, ישבר את טבעו מ׳ יום רצופים לעשות דוקא להיפך ממה שיעלה במחשבתו. וכן מי שבטבע עצל, ירגיל את עצמו מ׳ יום רצופים לעשות כל דבר בזריזות, הן בהולך[10] לשכוב על מטתו, הן לקום בבוקר ממשכבו, הן בזריזות לבישת בגדים ונטילת ידים ולנקות את גופו ולילך בזריזות לבית הכנסת תיכף אחר קומו מהספר וכיוצא בהן. וכן מי שטבעו ביישן מהחלק של בושה רעה, ירגיל את עצמו מ׳ יום להתפלל דוקא בקול רם וכח תנועת אבריו, ולקיים כל עצמותי תאמרנה, ולברך על התורה בקול רם, עד שיעזרוהו מן השמים להסיר הבושה הרעה ממנו. וכן מי שאמרי פיו אינם עולים יפה ומסודר מחמת הרגל טבעו וכלי הדבור שלו, ירגיל את עצמו מ׳ יום להטות אזנו להדיבורים היוצאים מאליו, הן במילי דעלמא והן במילי דשמיא הן בשעת לימוד, כי הרגל של כל דבר נעשה שלטון. וכן מי שטבעו אינו מתמיד בלימודו, ירגיל את עצמו גם כן מ׳ יום וילמוד יותר מהרגל שלו, ויסתכל בכל פעם קודם הלימוד בצעטיל קטן שלי, ומשם ואילך מן השמים יעזרוהו להיות מוסיף והולך בשבירת מידות הרעות עד תומם: ער איז מדייק בושה רעה ודוק
די בעש"ט הקדוש זיעוכי"א האט אוועקגעשטעלט א דרך עבודה צוטיילט אין דריי שלבים.
הכנעה, הבדלה, המתקה.
קודם א שטיקעלע הקדמה, עס איז נישט פארהאן אזא זאך ווי א שלעכטע מדה, ס'איז יא פארהאן אז די מדה ליגט נישט אויפן גוטן פלאץ, למשל כעס, די עצם געפיל פון כעס איז א הייליגע זאך, עס קומט פון די קדושה, און עס איז געמאכט צו דינען מיט דעם דעם אויבערשטן, נארוואס? עס איז קומט אן צום מענטש נישט אין די ריכטיגע צייט און פלאץ, מיט נישט א גוטן לבוש. דאס מיינט, אז די עצם געפיל פון כעס איז אלעמאל הייליג, נאר די לבוש, די פארעם אין וואס די געפיל האט זיך באקאנט געמאכט פארן מענטש איז שלעכט. דעריבער, איז די ענדגילטיגע ציל, נישט צו אוועקווארפן דעם געפיל פון כעס, ווייל דאס איז בכלל נישט שלעכט, נאר אויפהייבן די געפיל, אויסטון פון איר נישט גוטע לבוש, למשל עס איז געקומען מיט א לבוש פון זיך רעגן אויף עפעס וואס פעלט נישט אויס, און דאס קומט פון א חסרון אמונה, נעם די געפיל אליין, און מאך א חשבון אז בעצם איז די געפיל וואס איך פיל, א הייליגע ריינע געפיל, עס קומט פונעם אויבערשטן, איך האב עס פשוט נישט גענוצט ריכטיג, און דעמאלטס טו עס אויס פון זיין נישט ריכטיגן לבוש, און דריי אויס דעם געפיל פון כעס, אויף א ריכטיגע פלאץ. - נישט נאר דאס, נאר די גאנצע סיבה פארוואס דו ביסט יעצט אין כעס, מיט א נישט גוטן כעס, קומט אויך פונעם אויבערשטן, ער האט דיך עס געשיקט ווייל ער דארף פון דיר יעצט אן עבודה פון כעס, נאר עס איז אנגעקומען צו דיר אין א נישט גוטע פארעם, אין לבוש וואס איז רע. ממילא, ווארף נישט אוועק וואס דער אויבערשטער האט דיך געשיקט, דריי עס נאר אויס צום אויבערשטן.
דאס איז די העכסטע דרגה. און ווערט אנגערופן 'העלאת המדות'.
אך דא עקא, אז נישט אלעמאל איז א מענטש מסוגל צו דעם, נעם א משל פון איינעם וואס ס'איז אים אריינגעפאלן א טייערן חפץ אין א טיפן גרוב פון בלאטע, איז אוודאי די עצה צו שטיין אויבן ביים ברעג פונעם גרוב און זיך אראפבייגן אויפצוהייבן דעם חפץ, אבער וואס טוט זיך אז די מענטש געפונט זיך אינעם גרוב זעלבסט, וואס האט ער יעצט פון פרובירן אויפצוהייבן דעם חפץ, די חפץ צוזאמען מיט די מענטש וועלן בלייבן אינעם שמוציגן גרוב. פארשטייט זיך, אז דעמאלטס דארף די מענטש קודם אריינלייגן כוחות זיך ארויסצוזען פונעם גרוב, הגם בשעת מעשה גייט ער זיך אויך דערווייטערן פונעם טייערן חפץ, שפעטער אבער, ווען ער וועט שוין זיין אינדרויסן, וועט ער קענען צוריקגיין צום גרוב, און שטייענדיג אינדרויסן זיך אריינבייגן און אויפהייבן דעם חפץ.
דאס זעלביגע איז מיט די עבודה פון 'העלאת המדות'. רוב מאל איז די מענטש פונקט אזוי אין גרוב צוזאמען מיט די מדה, ער איז אין איין לעוול מיט די מדה רעה, דעמאלטס איז נישט במציאות ער זאל אויפהייבן די מדה פונעם בלאטע, און עס אויסטון פון זיין שמוציגן לבוש, די חלק הרע פון די מדה איז נאך שולט אויף אים, ער געפונט זיך נישט 'העכער' פון די חלק הרע, פארדעם דארף דעמאלטס די מענטש קודם כל זיך מתגבר זיין אויף די מדה, און עס מרחיק זיין פון זיך עד קצה האחרון. הערשט דערנאך ווען ער פילט זיך שוין ניכטער פון דעם מדה רעה, ער שפירט אז די מדה רעה איז שוין נישט שולט אויף אים בכח הזרוע, ער איז שוין העכער פון דעם געפיל, ער קען זיך שוין מתגבר זיין אויב ער וויל, יעצט קען ער צוריקגיין צו די עבודה פון 'העלאת המדות', צוריקגיין צו דעם געפיל פון כעס, און עס אויפהייבן, דורכן זיך באנוצן דערמיט פארן אויבערשטן.
דאס איז די צוויי סטעפס פון: הכנעה, הבדלה.
'הכנעה' מיינט איך ווארף עס אוועק, און איך דערהייב מיך העכער פון דעם געפיל, קודם זאל איך ווערן דא באלעבאס נישט ער אויף מיר, דאס טוט מען דורכן גיין פונקט פארקערט, דו ווילסט איך זאל ווערן גערעגט יעצט? איך גיי יעצט דוקא זיין עקסטרעם רחמנות'דיג. נאכדעם וואס מען שפירט אז מ'איז שוין אין קאנטראל אויף זיך, און די ווילדקייט פונעם כעס געוועלטיגט שוין נישט אויף מיר, יעצט קען מען צוריקגיין צו יענע געפיל, און זאגן 'וואס האסטו געזאגט?' איך זאל מיך רעגן?', אקעי, דו ווייסט אבער אז די געפיל פון זיך רעגן איז הייליגע געפיל, וואס קומט פונעם אויבערשטן, איך וועל דיר ווייזן וויאזוי מען טוט עס מיט א הייליגע לבוש, דאס איז 'הבדלה', מען איז מבדיל דעם חלק הרע, און מען איז מברר, מען שיילט ארויס דעם עצם ריינקייט פונעם געפיל כמו שהוא, און מען שטעלט עס אויפן ריכטיגן פלאץ, מיט די ריכטיגע לבוש. ['המתקה' איז שוין עפעס אנדערש]
דאס זענען די צוויי שטיקלעך פונעם הייליגן נועם אלימלך.
די ערשטע שטיקל האט ער מסביר געווען די עבודה פון 'הכנעה', ווען די מענטש איז נאך נישט מסוגל צו מאכן העלאת המדות, דעמאלטס דארף ער טון עקטרעם דאס פארקערטע. אבער דאס אליין איז נאך נישט די ריכטיגע שלימות, ווייל למעשה האסטו נישט אויפגעהויבן דעם מדה צום אויבערשטן, האסט עס פשוט מרחיק געווען.
די צווייטע שטיקל, איז ער מסביר די עבודה פון 'הבדלה', פאר איינעם וואס איז שוין מסוגל עוסק צו זיין אין די דאזיגער עבודה. וכל ערום יעשה בדעת.
איך זע נישט קיין סתירה און די צוויי שטיקלעך, די ערשטע רעדט פון ארבעטן אויף די פארקערט מידה, די צווייטע פון אויסנוצן לטובה, ביידע דארף מען נוצן, בשעת ס'קומט אונטער א נסיון ארבעט נאר דאס טאן דירעקט פארקערט, אבער די מידה בעצם דארף מען אן אנדערס מאל אויסנוצן לטובה.
און די צוויי פלעצער זענען נישט די איינציגסטע וואו דער רבי ר' אלימלך רעדט פון די ענינים.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
מ'האמיר געלערנט דעם שטיקל נועם אלימלך שבת, און דער הייליגער ר"ר אלימלך רעדט אויך פון דעם אין צעטיל קטן ס' טז.
האדם לא נברא בעולם רק לשבר את הטבע, לכן יזרז את עצמו לתקן מדותיו בשנת ימי חורפו דוקא כמו שאבאר.
און דא גיבט דער ר"ר אלימלך עטליכע ביישפילן פון שווערע מידות וויאזוי דאס איבערצודרייען לטובה מיטן זעלבן מהלך פון גיין צום אנדערן עק פון די מידה און אזוי צוביסלעך נאך פערציג טעג טוישן די מידה גוטן אדער ווי דער ר"ר אלימלך רופט אן צעברעכן די טבע, ווייל דאס איז די סיבה צו וואס דער מענטש איז באשאפן געווארן.
די בעש"ט הקדוש זיעוכי"א האט אוועקגעשטעלט א דרך עבודה צוטיילט אין דריי שלבים.
הכנעה, הבדלה, המתקה.
קודם א שטיקעלע הקדמה, עס איז נישט פארהאן אזא זאך ווי א שלעכטע מדה, ס'איז יא פארהאן אז די מדה ליגט נישט אויפן גוטן פלאץ, למשל כעס, די עצם געפיל פון כעס איז א הייליגע זאך, עס קומט פון די קדושה, און עס איז געמאכט צו דינען מיט דעם דעם אויבערשטן, נארוואס? עס איז קומט אן צום מענטש נישט אין די ריכטיגע צייט און פלאץ, מיט נישט א גוטן לבוש. דאס מיינט, אז די עצם געפיל פון כעס איז אלעמאל הייליג, נאר די לבוש, די פארעם אין וואס די געפיל האט זיך באקאנט געמאכט פארן מענטש איז שלעכט. דעריבער, איז די ענדגילטיגע ציל, נישט צו אוועקווארפן דעם געפיל פון כעס, ווייל דאס איז בכלל נישט שלעכט, נאר אויפהייבן די געפיל, אויסטון פון איר נישט גוטע לבוש, למשל עס איז געקומען מיט א לבוש פון זיך רעגן אויף עפעס וואס פעלט נישט אויס, און דאס קומט פון א חסרון אמונה, נעם די געפיל אליין, און מאך א חשבון אז בעצם איז די געפיל וואס איך פיל, א הייליגע ריינע געפיל, עס קומט פונעם אויבערשטן, איך האב עס פשוט נישט גענוצט ריכטיג, און דעמאלטס טו עס אויס פון זיין נישט ריכטיגן לבוש, און דריי אויס דעם געפיל פון כעס, אויף א ריכטיגע פלאץ. - נישט נאר דאס, נאר די גאנצע סיבה פארוואס דו ביסט יעצט אין כעס, מיט א נישט גוטן כעס, קומט אויך פונעם אויבערשטן, ער האט דיך עס געשיקט ווייל ער דארף פון דיר יעצט אן עבודה פון כעס, נאר עס איז אנגעקומען צו דיר אין א נישט גוטע פארעם, אין לבוש וואס איז רע. ממילא, ווארף נישט אוועק וואס דער אויבערשטער האט דיך געשיקט, דריי עס נאר אויס צום אויבערשטן.
דאס איז די העכסטע דרגה. און ווערט אנגערופן 'העלאת המדות'.
אך דא עקא, אז נישט אלעמאל איז א מענטש מסוגל צו דעם, נעם א משל פון איינעם וואס ס'איז אים אריינגעפאלן א טייערן חפץ אין א טיפן גרוב פון בלאטע, איז אוודאי די עצה צו שטיין אויבן ביים ברעג פונעם גרוב און זיך אראפבייגן אויפצוהייבן דעם חפץ, אבער וואס טוט זיך אז די מענטש געפונט זיך אינעם גרוב זעלבסט, וואס האט ער יעצט פון פרובירן אויפצוהייבן דעם חפץ, די חפץ צוזאמען מיט די מענטש וועלן בלייבן אינעם שמוציגן גרוב. פארשטייט זיך, אז דעמאלטס דארף די מענטש קודם אריינלייגן כוחות זיך ארויסצוזען פונעם גרוב, הגם בשעת מעשה גייט ער זיך אויך דערווייטערן פונעם טייערן חפץ, שפעטער אבער, ווען ער וועט שוין זיין אינדרויסן, וועט ער קענען צוריקגיין צום גרוב, און שטייענדיג אינדרויסן זיך אריינבייגן און אויפהייבן דעם חפץ.
דאס זעלביגע איז מיט די עבודה פון 'העלאת המדות'. רוב מאל איז די מענטש פונקט אזוי אין גרוב צוזאמען מיט די מדה, ער איז אין איין לעוול מיט די מדה רעה, דעמאלטס איז נישט במציאות ער זאל אויפהייבן די מדה פונעם בלאטע, און עס אויסטון פון זיין שמוציגן לבוש, די חלק הרע פון די מדה איז נאך שולט אויף אים, ער געפונט זיך נישט 'העכער' פון די חלק הרע, פארדעם דארף דעמאלטס די מענטש קודם כל זיך מתגבר זיין אויף די מדה, און עס מרחיק זיין פון זיך עד קצה האחרון. הערשט דערנאך ווען ער פילט זיך שוין ניכטער פון דעם מדה רעה, ער שפירט אז די מדה רעה איז שוין נישט שולט אויף אים בכח הזרוע, ער איז שוין העכער פון דעם געפיל, ער קען זיך שוין מתגבר זיין אויב ער וויל, יעצט קען ער צוריקגיין צו די עבודה פון 'העלאת המדות', צוריקגיין צו דעם געפיל פון כעס, און עס אויפהייבן, דורכן זיך באנוצן דערמיט פארן אויבערשטן.
דאס איז די צוויי סטעפס פון: הכנעה, הבדלה.
'הכנעה' מיינט איך ווארף עס אוועק, און איך דערהייב מיך העכער פון דעם געפיל, קודם זאל איך ווערן דא באלעבאס נישט ער אויף מיר, דאס טוט מען דורכן גיין פונקט פארקערט, דו ווילסט איך זאל ווערן גערעגט יעצט? איך גיי יעצט דוקא זיין עקסטרעם רחמנות'דיג. נאכדעם וואס מען שפירט אז מ'איז שוין אין קאנטראל אויף זיך, און די ווילדקייט פונעם כעס געוועלטיגט שוין נישט אויף מיר, יעצט קען מען צוריקגיין צו יענע געפיל, און זאגן 'וואס האסטו געזאגט?' איך זאל מיך רעגן?', אקעי, דו ווייסט אבער אז די געפיל פון זיך רעגן איז הייליגע געפיל, וואס קומט פונעם אויבערשטן, איך וועל דיר ווייזן וויאזוי מען טוט עס מיט א הייליגע לבוש, דאס איז 'הבדלה', מען איז מבדיל דעם חלק הרע, און מען איז מברר, מען שיילט ארויס דעם עצם ריינקייט פונעם געפיל כמו שהוא, און מען שטעלט עס אויפן ריכטיגן פלאץ, מיט די ריכטיגע לבוש. ['המתקה' איז שוין עפעס אנדערש]
דאס זענען די צוויי שטיקלעך פונעם הייליגן נועם אלימלך.
די ערשטע שטיקל האט ער מסביר געווען די עבודה פון 'הכנעה', ווען די מענטש איז נאך נישט מסוגל צו מאכן העלאת המדות, דעמאלטס דארף ער טון עקטרעם דאס פארקערטע. אבער דאס אליין איז נאך נישט די ריכטיגע שלימות, ווייל למעשה האסטו נישט אויפגעהויבן דעם מדה צום אויבערשטן, האסט עס פשוט מרחיק געווען.
די צווייטע שטיקל, איז ער מסביר די עבודה פון 'הבדלה', פאר איינעם וואס איז שוין מסוגל עוסק צו זיין אין די דאזיגער עבודה. וכל ערום יעשה בדעת.
זייער שיין מסביר געווען הרבבנציאבער איך האב נאר צוויי הערות
1) וואו שטייט די ווערטער פון הייליגן בעשה''ק? 2) פונעם נועם אלימלך איז משמע אז די ערשטע דרגה פון עוקר זיין די מידה איז באמת די ריכטיגע וועג און ער שרייבט אז וויבאלד דאס קען מיר אונז נישט ע''כ זאל מען טוהן די אנדערע וועג פון העלאת המידות אל הקדושה
farshlufenהאט געשריבן:↑מיטוואך אפריל 03, 2024 8:38 am
איך זע נישט קיין סתירה און די צוויי שטיקלעך, די ערשטע רעדט פון ארבעטן אויף די פארקערט מידה, די צווייטע פון אויסנוצן לטובה, ביידע דארף מען נוצן, בשעת ס'קומט אונטער א נסיון ארבעט נאר דאס טאן דירעקט פארקערט, אבער די מידה בעצם דארף מען אן אנדערס מאל אויסנוצן לטובה.
און די צוויי פלעצער זענען נישט די איינציגסטע וואו דער רבי ר' אלימלך רעדט פון די ענינים.
עפעס ווערטער זאגסטו, אבער זיי מדייק אין די לשון הנוע''א ביי די צווייטע שטיקל וואו ער רעדט פון מעלה זיין אל הקדושה דארט זאגט ער בזה הלשון:דהיינו באם יבוא לכעוס או שאר מידה ישבר עצמו להביא אותה המידה אל הקדושהאיז משמע אז ער רעדט יא אפי' בשעת נסיון! אפשר אביסעלע מער ביאור אין דיינע ווערטער וועלן צוהעלפן!
farshlufenהאט געשריבן:↑מיטוואך אפריל 03, 2024 8:38 am
איך זע נישט קיין סתירה און די צוויי שטיקלעך, די ערשטע רעדט פון ארבעטן אויף די פארקערט מידה, די צווייטע פון אויסנוצן לטובה, ביידע דארף מען נוצן, בשעת ס'קומט אונטער א נסיון ארבעט נאר דאס טאן דירעקט פארקערט, אבער די מידה בעצם דארף מען אן אנדערס מאל אויסנוצן לטובה.
און די צוויי פלעצער זענען נישט די איינציגסטע וואו דער רבי ר' אלימלך רעדט פון די ענינים.
עפעס ווערטער זאגסטו, אבער זיי מדייק אין די לשון הנוע''א ביי די צווייטע שטיקל וואו ער רעדט פון מעלה זיין אל הקדושה דארט זאגט ער בזה הלשון:דהיינו באם יבוא לכעוס או שאר מידה ישבר עצמו להביא אותה המידה אל הקדושהאיז משמע אז ער רעדט יא אפי' בשעת נסיון! אפשר אביסעלע מער ביאור אין דיינע ווערטער וועלן צוהעלפן!
קען זיין אז די פשט איז אזויווי די נקודה וואסfershlufenהאט געשריבן, אז ס'ווענד זיך צו מ'שטייט בשעת נסיון אדער בכלליות, נאר אביסל אנדערש וואו ער האט געשריבן, אז אין די ערשטע שטיקל רעדט די נועם אלימלך בכלליות ווען א מענטש האט א מדה רעה זאל ער עס עוקר זיין דורך טוהן עקסטרעם פארקערט, משא''כ ווען א איד האט א נסיון און ס'ברענט אים צו זיין אין כעס דאן זאל ער ווערן אין כעס מצד הקדושה אויף די עוברי עבירה וכו', וואס דאס שטימט זייער גיט מיט די לשון הנועם אלימלך, ווי אויך אלץ פראקטישקייט.
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
א שיינע דרוש אבער אמת איז עס נישט
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
א שיינע דרוש אבער אמת איז עס נישט
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
א שיינע דרוש אבער אמת איז עס נישט
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
וואס הייסט א מקור? יעדע איד האט די רעכט צו מחדש זיין אין די תורה לויט זיין פארשטאנד ווילאנג ס'טוישט נישט די הלכה אדער ס'איז זיך סותר מיט א מאמר חז''ל, וואס צו דעם דארף מען זיין א צדיק אמת, איז אלזא צו וואס דארף איך א מקור?
געטראכט האב איך נאך א וועג צו פארענטפערן די סתירהבדרך אפשראז די ר''ר אלימלך זי''ע שרייבט און צעטיל קטן (סעיף ט''ז) אז א מענטש זאל עוקר זיין זיינע מידות רעות דורך ארבעטן דערויף מ' יום רצופים, און ער לייגט דארט צו אז מ'זאל עס טוהןדווקה בשנת י''ח,דהיינו ווען ער איז צווישן זיבעצן און אכצען יאר, און ס'קוקט אויס אז יענע יאר איז א גוטע יאר עוקר צו זיין מידות רעות, ווייל ס'גרינגער דעמאלטס, ולפי''ז אפשר לומר אז עוקר זיין א מידה רעה לגמרי איז א שווערערע זאך ווי עס מעלה זיין אל הקדושה, ולכן בשנת י''ח וואס איז א שעת הכושר און ס'גרינגער עוקר צו זיין די מידות רעות, דאן קען מען ארבעטן אפי' אויף די שווערערע וועג פון לגמרי עוקר זיין די מדה רעה, משא''כ און די אנדערע יארן זאל מען ארבעטן אויף די וועג פון מעלה זיין אל הקדושה, וואס איז א לייכטערע וועג כנלענ''ד. ביטע זאגט'ס מיר וואס איר זאגט אויף די הסבר, בין לטוב ובין ל...
א שיינע דרוש אבער אמת איז עס נישט
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
וואס הייסט א מקור? יעדע איד האט די רעכט צו מחדש זיין אין די תורה לויט זיין פארשטאנד ווילאנג ס'טוישט נישט די הלכה אדער ס'איז זיך סותר מיט א מאמר חז''ל, וואס צו דעם דארף מען זיין א צדיק אמת, איז אלזא צו וואס דארף איך א מקור?
אויב עוקר זיין אדער משנה זיין וכדומה מדות רעות איז בכלל נישט נוגע למעשה דאן ביזטו לכאורה גערעכט
אדם א מענטשהאט געשריבן:↑פרייטאג אפריל 05, 2024 2:57 pm
א שיינע דרוש אבער אמת איז עס נישט
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
וואס הייסט א מקור? יעדע איד האט די רעכט צו מחדש זיין אין די תורה לויט זיין פארשטאנד ווילאנג ס'טוישט נישט די הלכה אדער ס'איז זיך סותר מיט א מאמר חז''ל, וואס צו דעם דארף מען זיין א צדיק אמת, איז אלזא צו וואס דארף איך א מקור?
אויב עוקר זיין אדער משנה זיין וכדומה מדות רעות איז בכלל נישט נוגע למעשה דאן ביזטו לכאורה גערעכט
נישט אז ס'איז נישט נוגע למעשה,נאר ס'טוישט נישט די הלכהס'איז פשוט נאך א וועג אפצולערנען וואס די נועם אלימלך האט געמיינט מיט די שטיקל, און ס'איז ידוע אז ווען די תלמידי בעש''ט זי''ע האבן געזאגט תורה האבן אלע תלמידים פארשטאנען די תורה לויט וואס זיי האבן געדארפט צו באקומען א דרך אין עבודת השם, און ס'איז יתכן אז די ר''ר אלימלך האט ביידע מכווין געווען,ווילאנג די ברענגסט מיר נישט אז די פשט איז נישט אויסגעהאלטן על פי הלכה!
פארוואס נישט? אפשר בדרך הפשט איז עס נישט אמת, אבער ס'דא ד' חלקי הפרד''ס, וואס אלו ואלו דברי אלוקים חיים הוא!
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
וואס הייסט א מקור? יעדע איד האט די רעכט צו מחדש זיין אין די תורה לויט זיין פארשטאנד ווילאנג ס'טוישט נישט די הלכה אדער ס'איז זיך סותר מיט א מאמר חז''ל, וואס צו דעם דארף מען זיין א צדיק אמת, איז אלזא צו וואס דארף איך א מקור?
אויב עוקר זיין אדער משנה זיין וכדומה מדות רעות איז בכלל נישט נוגע למעשה דאן ביזטו לכאורה גערעכט
נישט אז ס'איז נישט נוגע למעשה,נאר ס'טוישט נישט די הלכהס'איז פשוט נאך א וועג אפצולערנען וואס די נועם אלימלך האט געמיינט מיט די שטיקל, און ס'איז ידוע אז ווען די תלמידי בעש''ט זי''ע האבן געזאגט תורה האבן אלע תלמידים פארשטאנען די תורה לויט וואס זיי האבן געדארפט צו באקומען א דרך אין עבודת השם, און ס'איז יתכן אז די ר''ר אלימלך האט ביידע מכווין געווען,ווילאנג די ברענגסט מיר נישט אז די פשט איז נישט אויסגעהאלטן על פי הלכה!
איר זענט א ליטוואק, אז נאר הלכה איז נוגע?? (בניחותא) פון דא און ווייטער באישי
אדם א מענטשהאט געשריבן:↑פרייטאג אפריל 05, 2024 3:01 pm
האסט א מקור אןיף די געדאנק? די יסוד דארף זיין אמת און נאכדעם קענסטו עס אריין לייגען אינעם פסוק (אדער אין נועם אלימלך)
וואס הייסט א מקור? יעדע איד האט די רעכט צו מחדש זיין אין די תורה לויט זיין פארשטאנד ווילאנג ס'טוישט נישט די הלכה אדער ס'איז זיך סותר מיט א מאמר חז''ל, וואס צו דעם דארף מען זיין א צדיק אמת, איז אלזא צו וואס דארף איך א מקור?
אויב עוקר זיין אדער משנה זיין וכדומה מדות רעות איז בכלל נישט נוגע למעשה דאן ביזטו לכאורה גערעכט
נישט אז ס'איז נישט נוגע למעשה,נאר ס'טוישט נישט די הלכהס'איז פשוט נאך א וועג אפצולערנען וואס די נועם אלימלך האט געמיינט מיט די שטיקל, און ס'איז ידוע אז ווען די תלמידי בעש''ט זי''ע האבן געזאגט תורה האבן אלע תלמידים פארשטאנען די תורה לויט וואס זיי האבן געדארפט צו באקומען א דרך אין עבודת השם, און ס'איז יתכן אז די ר''ר אלימלך האט ביידע מכווין געווען,ווילאנג די ברענגסט מיר נישט אז די פשט איז נישט אויסגעהאלטן על פי הלכה!
איר זענט א ליטוואק, אז נאר הלכה איז נוגע?? (בניחותא) פון דא און ווייטער באישי
איך זעה אז די ביזט אלס מדייק אין דיבאלד ווערטעראיך מיין איך וועל עס דארפן אויפהערן נוצן
