פארקערט איך שרייב אז יא דאס איז די עיקור לימוד פון כלל ישראל ווייל אזוי איז גע'פסק'נט צו טון! איך זאג נאר אז ס'איז ל"ד "די וויכטיגסטע" ווער זאגט אז חומש רש"י איז נישט וויכטיגער? צו זהר צו מוסר ? נאר וואס דען? די שאלה דארף זיין וואס און וויפול יעדער זאל ווען לערנען און וויפיל צייט
ער שרייבט קודם אז גמ' וואס מ'קען נישט צוקומען צו הלכה ווייל מ'לערנט און מ'איז מבלה ימיהם מיט סברות כרסיות דאס איז נישט ידיעת התורה, ס'איז זייער קלאר פון דעם אז ווען מ'לערנט יא גמ' מיט די ראשונים איז דאס יא ידיעת התורה! אפאר שורות שפעטער שרייבט ער אז נאכן לערנען "כמה מסכתות" דארף מען לערנען די הלכות אויף דעם און דאס איז אויך ידיעת התורה! לויט דיר דארף מען לערנען איין שורה גמ' און גלייך לערנען ש"ע אויף דעם אויב נישט איז דאס נישט ידיעת התורה...
אלא מאי מ'קען לערנען כמה מסכתות דאך איז אלעס ידיעת התורה... יא איך גיי צום זאגן נאכאמאל ( שוין 101?? ) אז מ'מיז לערנען צום סוף די הלכות אז נישט איז עס נאכנישט ידיעת התורה ("בשלימות" אוודאי א גרויסע חלק דערפון שוין יא) וואס מיינט וויסן הלכה למעשה אבער נאכן לערנען הלכה איז אלעס ידיעת התורה
די זעלבע קענסטו זאגן ווען מ'לערנט הלכה אן טור בית יוסף, ווען דו לערנסט ש"ע מיט ט"ז און ש"ך "איז נישט ידיעת התורה" ווייל אין ויואל משה שטייט אויך פרי מגדים, אבער דו קענסט אויך זאגן יא איך לערן הלכה און דאס איז ידיעת התורה אבער ס'איז נאכנישט בשלימות ידיעת התורה ביז מ'לערנט פרי מגדים, מילא מ'קען לערנען גאנץ הלכות שבת לדוגמא אן פ"מ (אזויווי כמה מסכתות גמ') און ס'וועט נאכנישט זיין (אינגאנצן) ידיעת התורה נאכדעם וועסטו לערנען פ"מ אה ב"ה יגעתי ומצאתי ידיעת התורה
נאאא... איך ווער שוין מיד. איר כאפט נישט אז איך רעד פון לערנען גמרא אן קיין שום פלאן נאך צו לערנען די שו"ע? איר זאגט נאכאמאל און נאכאמאל אז גמרא וואס מ'גייט דערנאך לערנען די הלכה איז יא ידיעת התורה. אוודאי! אבער "אויב נישט"? אויב עס בלייבט ביי גמרא?
וואס הייסט איך כאפ נישט?? איך דיסעגר"י אז דאס איז די פאקט פון יעדער וואס לערנט גמ', איינער וואס מאכט אפ אז איך לערן נאר גמ' א גאנץ לעבן און נישט הלכה האט א גרויסע פראבלעים! איך קען נישט קיינעם מיט די החלטה...דו???
אה! ענדליך! פון דעם רעדט מען. פון מענטשען וואס צענדליגע יארן איז זייער שייכות מיט די תורה אויף א טעגליכע פארנעם דורכ'ן האקן בלעטער גמרא. יא! אין מיין קרייז זענען דא אזאנע בלי שיעור ב"ה! איך וויל עס נאר צופאסן צום ויואל משה, ווייל כ'בין זיכער אז ער האט געהאלטן אז די אידן טוען ריכטיג און הייליג.
מיין תירוץ אויף דעם איז אין מיין תגובה געשריבן 3:04
אז מ'דארף הארעווען אין שלחן ערוך מיט די בעיסיק נו"כ. נאך אסאך בעסער אויב מ'לערנט שוין פון גמרא און טוב"י. און כלפי הוראה, אויך די אחרונים.
דער רבי רעדט פון צוויי אופנים וויאזוי ’גמרא’ קען געלערנט ווערן, אייער ספק אויב א בעה”ב וואס לערנט א שעה צוויי א טאג זאל טוישן פון גמרא צו שולחן ערוך האט מיטן רבין גארניקס.
לויט'ן ויואל משה איז די גמרא וואס א בעה"ב לערנט ידיעת התורה? אקעי. ווייזט מיר נאר ווי עס שטייט. איך זעה פארקערט.
אויב איז גמ' נאכנישט ידיעת התורה, און מענטשן וואס קענען נישט לערנען ש"ע מיט ט"ז מ"א מיט פ"מ, דו מייסט אז יעדער קען דאס??? דו טראכסט אז די אלע מענטשן אין זיין קהילה ווען ער האט געשריבן די ויואל משה ( אין די תשכ' יארן) האבן געקענעט לערנען ש"ע ט"ז מ"א מיט פרי מגדים??
ווער רעדט נאך אינדערהיים... יא מ'האט זיך פארלאזט אויץ דרך החיים צו קיצור ש"ע און יא מ'האט געלערנט משניות צו גמ. איך כאפ באמת נישט וואס דו ווילסט...
גאנץ שיין ארויסגעברענגט מיין קשיא. (גראדע זעה איך נישט פארווא א מענטש וואס קען גרינטליך לערנען גמרא זאל נישט קענען לערנען מחבר מג"א טו"ז, צו אפי' פרימ"ג און משנ"ב.)
דעס איז א תירוץ נישט א קשיא
דו זעהסט נישט, איך זעה יא!! ווייל די אסאך מענטשן פון וועם דו רעדטסט לערנען אויך נישט תוס'. דו אליינס קווענקלט שוין ווען ס'קומט צו פרי מגדים...
די מענטשן וואס קענען יא לערנען גמ' תוס' מאכסטו א גרויסן טעות אז דאס איז בדעה אינגאנצן אויסצולאזן די הלכה, איינער וואס לערנט יארן תוס' איז א ת"ח און ער לערנט אויך אסאך הלכה און ווער נישט איז הייליג און טייער וואס מ'לערנט א אנדער-סטעיטמענט כל חפצים לא ישוו לה
דער רבי רעדט פון צוויי אופנים וויאזוי ’גמרא’ קען געלערנט ווערן, אייער ספק אויב א בעה”ב וואס לערנט א שעה צוויי א טאג זאל טוישן פון גמרא צו שולחן ערוך האט מיטן רבין גארניקס.
לויט'ן ויואל משה איז די גמרא וואס א בעה"ב לערנט ידיעת התורה? אקעי. ווייזט מיר נאר ווי עס שטייט. איך זעה פארקערט.
אויב איז גמ' נאכנישט ידיעת התורה, און מענטשן וואס קענען נישט לערנען ש"ע מיט ט"ז מ"א מיט פ"מ, דו מייסט אז יעדער קען דאס??? דו טראכסט אז די אלע מענטשן אין זיין קהילה ווען ער האט געשריבן די ויואל משה ( אין די תשכ' יארן) האבן געקענעט לערנען ש"ע ט"ז מ"א מיט פרי מגדים??
ווער רעדט נאך אינדערהיים... יא מ'האט זיך פארלאזט אויץ דרך החיים צו קיצור ש"ע און יא מ'האט געלערנט משניות צו גמ. איך כאפ באמת נישט וואס דו ווילסט...
גאנץ שיין ארויסגעברענגט מיין קשיא. (גראדע זעה איך נישט פארווא א מענטש וואס קען גרינטליך לערנען גמרא זאל נישט קענען לערנען מחבר מג"א טו"ז, צו אפי' פרימ"ג און משנ"ב.)
דעס איז א תירוץ נישט א קשיא
דו זעהסט נישט, איך זעה יא!! ווייל די אסאך מענטשן פון וועם דו רעדטסט לערנען אויך נישט תוס'. דו אליינס קווענקלט שוין ווען ס'קומט צו פרי מגדים...
די מענטשן וואס קענען יא לערנען גמ' תוס' מאכסטו א גרויסן טעות אז דאס איז בדעה אינגאנצן אויסצולאזן די הלכה, איינער וואס לערנט יארן תוס' איז א ת"ח און ער לערנט אויך אסאך הלכה
אין אלע חלקים פון כלל ישראל, דורכאויס אלע דורות, איז תלמוד בבלי געווען די יסוד היסודות.
א דיסקוסיע איבער דעם איז גענצליך איבריג.
די דיקוסיע איז נישט איבער דעם. די דיסקוסיע איז פארוואס נישט שלחן ערוך.
שו"ע מיט נושאי כלים איז א שווערע בקיאות-לימוד, ס'האט נישט קיין טעם אויב מ'לערענט נישט פארדעם טור בית יוסף, און אז מ'ווייסט נישט וויאזוי א לבוש, איסור והיתר, תורת הבית קוקט אויס, האט מען אנונג נישט וואס ס'טוט זיך.
על אף מרן בית יוסף האט געשריבן די שו"ע בלשון קצר כדי מ'זאל עס שנעל קענען איבערחזרן פעם בחודש... אבער מיט אזויפיל נושאי כלים.... ב"ה... איז עס אוממעגליך..
ועוד, ווען מ'לערענט הלכה, וויל מען וויסן תכלית למעשה, און קיין איין הלכה ספר גייט דיר נישט געבן די הלכה למעשה אויך למעשה...
לויט'ן ויואל משה איז די גמרא וואס א בעה"ב לערנט ידיעת התורה? אקעי. ווייזט מיר נאר ווי עס שטייט. איך זעה פארקערט.
אויב איז גמ' נאכנישט ידיעת התורה, און מענטשן וואס קענען נישט לערנען ש"ע מיט ט"ז מ"א מיט פ"מ, דו מייסט אז יעדער קען דאס??? דו טראכסט אז די אלע מענטשן אין זיין קהילה ווען ער האט געשריבן די ויואל משה ( אין די תשכ' יארן) האבן געקענעט לערנען ש"ע ט"ז מ"א מיט פרי מגדים??
ווער רעדט נאך אינדערהיים... יא מ'האט זיך פארלאזט אויץ דרך החיים צו קיצור ש"ע און יא מ'האט געלערנט משניות צו גמ. איך כאפ באמת נישט וואס דו ווילסט...
גאנץ שיין ארויסגעברענגט מיין קשיא. (גראדע זעה איך נישט פארווא א מענטש וואס קען גרינטליך לערנען גמרא זאל נישט קענען לערנען מחבר מג"א טו"ז, צו אפי' פרימ"ג און משנ"ב.)
דעס איז א תירוץ נישט א קשיא
דו זעהסט נישט, איך זעה יא!! ווייל די אסאך מענטשן פון וועם דו רעדטסט לערנען אויך נישט תוס'. דו אליינס קווענקלט שוין ווען ס'קומט צו פרי מגדים...
די מענטשן וואס קענען יא לערנען גמ' תוס' מאכסטו א גרויסן טעות אז דאס איז בדעה אינגאנצן אויסצולאזן די הלכה, איינער וואס לערנט יארן תוס' איז א ת"ח און ער לערנט אויך אסאך הלכה
אז מענטשן גייען צו בחירות מאכט דאס א סתירה צום ויואל משה? לדעתך אז אין ויואל משה שטייט אז יעדער דארף לערנען ש"ע ט"ז מיט פרי מגדים אז דו טיסט נישא אזוי איז דאס א סתירה צום ויואל משה??
דאס איז נישט קיין "סתירה" פאלגסט אים פשוט נישט! אבער ווי שוין געשריבן (ווער געדענקט וויפיל מאל??) אז הני מילי בדאיכא הזמן והמוח והסיפוק ווען נישט איז די מעשה רב פון אלע גדולים אינקלאדינג די סאטמאר רב זי"ע נישט אזוי
אויב איז גמ' נאכנישט ידיעת התורה, און מענטשן וואס קענען נישט לערנען ש"ע מיט ט"ז מ"א מיט פ"מ, דו מייסט אז יעדער קען דאס??? דו טראכסט אז די אלע מענטשן אין זיין קהילה ווען ער האט געשריבן די ויואל משה ( אין די תשכ' יארן) האבן געקענעט לערנען ש"ע ט"ז מ"א מיט פרי מגדים??
ווער רעדט נאך אינדערהיים... יא מ'האט זיך פארלאזט אויץ דרך החיים צו קיצור ש"ע און יא מ'האט געלערנט משניות צו גמ. איך כאפ באמת נישט וואס דו ווילסט...
גאנץ שיין ארויסגעברענגט מיין קשיא. (גראדע זעה איך נישט פארווא א מענטש וואס קען גרינטליך לערנען גמרא זאל נישט קענען לערנען מחבר מג"א טו"ז, צו אפי' פרימ"ג און משנ"ב.)
דעס איז א תירוץ נישט א קשיא
דו זעהסט נישט, איך זעה יא!! ווייל די אסאך מענטשן פון וועם דו רעדטסט לערנען אויך נישט תוס'. דו אליינס קווענקלט שוין ווען ס'קומט צו פרי מגדים...
די מענטשן וואס קענען יא לערנען גמ' תוס' מאכסטו א גרויסן טעות אז דאס איז בדעה אינגאנצן אויסצולאזן די הלכה, איינער וואס לערנט יארן תוס' איז א ת"ח און ער לערנט אויך אסאך הלכה
אז מענטשן גייען צו בחירות מאכט דאס א סתירה צום ויואל משה? לדעתך אז אין ויואל משה שטייט אז יעדער דארף לערנען ש"ע ט"ז מיט פרי מגדים אז דו טיסט נישא אזוי איז דאס א סתירה צום ויואל משה??
דאס איז נישט קיין "סתירה" פאלגסט אים פשוט נישט! אבער ווי שוין געשריבן (ווער געדענקט וויפיל מאל??) אז הני מילי בדאיכא הזמן והמוח והסיפוק ווען נישט איז די מעשה רב פון אלע גדולים אינקלאדינג די סאטמאר רב זי"ע נישט אזוי
און ווען גאנץ סאטמאר גייט צו די בחירות שוין אפי' בחיים חיותו און ער שמייכלט מיט, און אין ויואל משה שטייט אז מ'טאר נישט, איז עס א סתירה? ניין. דאס מיינט אז דער עולם טוט זיכער וואס ער וויל, נאר מ'דארף פרובירן צו פארשטיין וויאזוי עס שטימט מיט זיין ספר. און אט דאס איז וואס איך טו דא.
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
דו ביסט סיריעס?? דו טראכסט אז ער געט אין די גאנצע סימן, פשוט הדרכה פאר בעלי בתים?? נאר ער לייגט צו בפרט פאר אינגעלייט?? ער בייזערט זיך אויף די לומדים ( די ראשי ישיבות ותלמידם) וואס ווערן פוסקים, פון לערנען בלויז גמ' ומהפכין דברי אלוקים חיים
נקוט האי כללא ווען ער שרייבט שארף אין ויואל משה איז דאס 99% וועגן עניני ציונות וואס ווערן פארענפערט קרום מיט די תורה אויף דעם פייערט ער שטענדיג
וואס זיינע בעה"ב זאלן לערנען האט ער געזאגט און צוגעשטומפט צו וואס זיי האבן געטון, און אויב האט ער געשמייכעלט ווי דו זאגסט, איז דאס טאקע געווען בלויז קורות רוח וואס ער האט געהאט פון די אודים מוצלים מאש וואס האבן געלערנט וואס מ'האט געקענט...
געווען דרך החיים, צו קיצור ש"ע, און אוודאי אויך ת"ח וואס האבן טאקע געלערנט ש"ע מיט די נ"כ, און דעס האט ער דא בדרך אגב געשריבן אז דאס איז זייער וויכטיג פאר די אינגעלייט וואס בלייבן ביים לערנען נאך די חתונה
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
דו ביסט סיריעס?? דו טראכסט אז ער געט אין די גאנצע סימן, פשוט הדרכה פאר בעלי בתים?? נאר ער לייגט צו בפרט פאר אינגעלייט?? ער בייזערט זיך אויף די לומדים ( די ראשי ישיבות ותלמידם) וואס ווערן פוסקים, פון לערנען בלויז גמ' ומהפכין דברי אלוקים חיים
נקוט האי כללא ווען ער שרייבט שארף אין ויואל משה איז דאס 99% וועגן עניני ציונות וואס ווערן פארענפערט קרום מיט די תורה אויף דעם פייערט ער שטענדיג
וואס זיינע בעה"ב זאלן לערנען האט ער געזאגט און צוגעשטומפט צו וואס זיי האבן געטון, און אויב האט ער געשמייכעלט ווי דו זאגסט, איז דאס טאקע געווען בלויז קורות רוח וואס ער האט געהאט פון די אודים מוצלים מאש וואס האבן געלערנט וואס מ'האט געקענט...
געווען דרך החיים, צו קיצור ש"ע, און אוודאי אויך ת"ח וואס האבן טאקע געלערנט ש"ע מיט די נ"כ, און דעס האט ער דא בדרך אגב געשריבן אז דאס איז זייער וויכטיג פאר די אינגעלייט וואס בלייבן ביים לערנען נאך די חתונה
ער רעדט אין 1 שטיקל וועגן לומדים. ויואל משה האטער געשריבן פאר יעדן. ער זאגט פאקטן, וואס א חילוק צווישן בע"ב און לומדים? פאקט - לימוד התורה מיינט מען ידיעת התורה פאקט - ידיעת התורה איז להלכה למעשה. פארוואס זאל איך טראטן אז ער רעדט נאר צו איין פיצי (יענע צייט) קאטאגאריע? ווייל אין די נעקסטע קאלום רעדט ער וועגן זיי אויך?
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
דו ביסט סיריעס?? דו טראכסט אז ער געט אין די גאנצע סימן, פשוט הדרכה פאר בעלי בתים?? נאר ער לייגט צו בפרט פאר אינגעלייט?? ער בייזערט זיך אויף די לומדים ( די ראשי ישיבות ותלמידם) וואס ווערן פוסקים, פון לערנען בלויז גמ' ומהפכין דברי אלוקים חיים
נקוט האי כללא ווען ער שרייבט שארף אין ויואל משה איז דאס 99% וועגן עניני ציונות וואס ווערן פארענפערט קרום מיט די תורה אויף דעם פייערט ער שטענדיג
וואס זיינע בעה"ב זאלן לערנען האט ער געזאגט און צוגעשטומפט צו וואס זיי האבן געטון, און אויב האט ער געשמייכעלט ווי דו זאגסט, איז דאס טאקע געווען בלויז קורות רוח וואס ער האט געהאט פון די אודים מוצלים מאש וואס האבן געלערנט וואס מ'האט געקענט...
געווען דרך החיים, צו קיצור ש"ע, און אוודאי אויך ת"ח וואס האבן טאקע געלערנט ש"ע מיט די נ"כ, און דעס האט ער דא בדרך אגב געשריבן אז דאס איז זייער וויכטיג פאר די אינגעלייט וואס בלייבן ביים לערנען נאך די חתונה
ער רעדט אין 1 שטיקל וועגן לומדים. ויואל משה האטער געשריבן פאר יעדן. ער זאגט פאקטן, וואס א חילוק צווישן בע"ב און לומדים? פאקט - לימוד התורה מיינט מען ידיעת התורה פאקט - ידיעת התורה איז להלכה למעשה. פארוואס זאל איך טראטן אז ער רעדט נאר צו איין פיצי (יענע צייט) קאטאגאריע? ווייל אין די נעקסטע קאלום רעדט ער וועגן זיי אויך?
איך וויל מיט דיר בלייבן גוטע פריינד און טאמיר אונזער לערנען אינאיינעם דא ברענגט דאס נישט, לאז מיר וויסן! ( ס'קאסט מיר צופיל צייט אבער אז דו זאגסט אז דו ווילסט אמת'דיג וויסן און איך טראכט אז איך קען אפשר העלפן טו איך עס)
ויואל משה איז א תשובה ספר וואס ניין נישט יעדער קען לערנען, ס'איז א טיפע ספר, ער לויפט פון איין ענין צום צווייטן בכל התורה מ'דארף זיין א ת"ח דעס צו קענען, און ניין, איינער וואס קען נישט לערנען ש"ע מיט פ"מ, מיין איך קען אויך נישט דאס לערנען.
נישט יעדע שטיקל איז נוגע בעה"ב, ער שרייבט בדרך אגב אין ויואל משה אן א שיעור זאכן, און יעדער קען טרעפן זאכן וואס זענען אים נוגע. אבער ס'איז בהחלט נישט מוכרח אז ער מיינט דא אז יעדער זאל לערנען ש"ע מיט די נ"כ מיט פ"מ. קוק אין ש"ע הרב ער רעדט שוין אויכט פון דעם אז נישט יעדער איז מסוגל אנצוקומען ריכטיג צו ידיעת התורה אפגערעדט פון מענטשן וואס לערנען נאר א שעה צוויי א טאג
ס'איז זייער מפירוש אין ויואל משה לדעתי, פארוואס שרייבט ער אז "בפרט די אינגעלייט וואס זענען ממשיך צו לערנען נאך די חתונה זענען אוודאי מחויב צו לערנען ש"ע מיט די נושא כלים" ?? לויט דיר איז א "אוודאי" אז "יעדער" דארף אזוי טון נישט נאר אינגעלייט, און נישט נאר וואס בלייבן לערנען??
שוין די ויואל משה האלט אנדערש פון דיר, נישט געפערליך
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
דו ביסט סיריעס?? דו טראכסט אז ער געט אין די גאנצע סימן, פשוט הדרכה פאר בעלי בתים?? נאר ער לייגט צו בפרט פאר אינגעלייט?? ער בייזערט זיך אויף די לומדים ( די ראשי ישיבות ותלמידם) וואס ווערן פוסקים, פון לערנען בלויז גמ' ומהפכין דברי אלוקים חיים
נקוט האי כללא ווען ער שרייבט שארף אין ויואל משה איז דאס 99% וועגן עניני ציונות וואס ווערן פארענפערט קרום מיט די תורה אויף דעם פייערט ער שטענדיג
וואס זיינע בעה"ב זאלן לערנען האט ער געזאגט און צוגעשטומפט צו וואס זיי האבן געטון, און אויב האט ער געשמייכעלט ווי דו זאגסט, איז דאס טאקע געווען בלויז קורות רוח וואס ער האט געהאט פון די אודים מוצלים מאש וואס האבן געלערנט וואס מ'האט געקענט...
געווען דרך החיים, צו קיצור ש"ע, און אוודאי אויך ת"ח וואס האבן טאקע געלערנט ש"ע מיט די נ"כ, און דעס האט ער דא בדרך אגב געשריבן אז דאס איז זייער וויכטיג פאר די אינגעלייט וואס בלייבן ביים לערנען נאך די חתונה
ער רעדט אין 1 שטיקל וועגן לומדים. ויואל משה האטער געשריבן פאר יעדן. ער זאגט פאקטן, וואס א חילוק צווישן בע"ב און לומדים? פאקט - לימוד התורה מיינט מען ידיעת התורה פאקט - ידיעת התורה איז להלכה למעשה. פארוואס זאל איך טראטן אז ער רעדט נאר צו איין פיצי (יענע צייט) קאטאגאריע? ווייל אין די נעקסטע קאלום רעדט ער וועגן זיי אויך?
איך וויל מיט דיר בלייבן גוטע פריינד און טאמיר אונזער לערנען אינאיינעם דא ברענגט דאס נישט, לאז מיר וויסן! ( ס'קאסט מיר צופיל צייט אבער אז דו זאגסט אז דו ווילסט אמת'דיג וויסן און איך טראכט אז איך קען אפשר העלפן טו איך עס)
ויואל משה איז א תשובה ספר וואס ניין נישט יעדער קען לערנען, ס'איז א טיפע ספר, ער לויפט פון איין ענין צום צווייטן בכל התורה מ'דארף זיין א ת"ח דעס צו קענען, און ניין, איינער וואס קען נישט לערנען ש"ע מיט פ"מ, מיין איך קען אויך נישט דאס לערנען.
נישט יעדע שטיקל איז נוגע בעה"ב, ער שרייבט בדרך אגב אין ויואל משה אן א שיעור זאכן, און יעדער קען טרעפן זאכן וואס זענען אים נוגע. אבער ס'איז בהחלט נישט מוכרח אז ער מיינט דא אז יעדער זאל לערנען ש"ע מיט די נ"כ מיט פ"מ. קוק אין ש"ע הרב ער רעדט שוין אויכט פון דעם אז נישט יעדער איז מסוגל אנצוקומען ריכטיג צו ידיעת התורה אפגערעדט פון מענטשן וואס לערנען נאר א שעה צוויי א טאג
באמת א גרויסן ישר כח. איצטער ביטע זייט מסביר, וויאזוי ווערט פלוצלונג גמרא בלי שו"ע ידיעת התורה פאר בעלי בתים, ווען ער שרייבט קלאר כלליות'דיג אז ס'נישט.
א גאנצע סימן רעדט ער פון גאנץ כלל ישראל, זעסט ערגעץ אז נישט? ער ווארפט אריין אז ער זאגט דאס "בפרט" צו יונגעלייט, ווי נישט ווי לערנען דאך דורכאויס דעם טאג, און זיי דארפן וואקסן מורי הוראה (יענע צייט), דערמאנט ער זיי עקסטער, אבער אויב רעדט ער נאר פון יונגעלייט פארוואס זאגט ער 'ובפרט'? ער רעדט דאך פון זיי...
דו ביסט סיריעס?? דו טראכסט אז ער געט אין די גאנצע סימן, פשוט הדרכה פאר בעלי בתים?? נאר ער לייגט צו בפרט פאר אינגעלייט?? ער בייזערט זיך אויף די לומדים ( די ראשי ישיבות ותלמידם) וואס ווערן פוסקים, פון לערנען בלויז גמ' ומהפכין דברי אלוקים חיים
נקוט האי כללא ווען ער שרייבט שארף אין ויואל משה איז דאס 99% וועגן עניני ציונות וואס ווערן פארענפערט קרום מיט די תורה אויף דעם פייערט ער שטענדיג
וואס זיינע בעה"ב זאלן לערנען האט ער געזאגט און צוגעשטומפט צו וואס זיי האבן געטון, און אויב האט ער געשמייכעלט ווי דו זאגסט, איז דאס טאקע געווען בלויז קורות רוח וואס ער האט געהאט פון די אודים מוצלים מאש וואס האבן געלערנט וואס מ'האט געקענט...
געווען דרך החיים, צו קיצור ש"ע, און אוודאי אויך ת"ח וואס האבן טאקע געלערנט ש"ע מיט די נ"כ, און דעס האט ער דא בדרך אגב געשריבן אז דאס איז זייער וויכטיג פאר די אינגעלייט וואס בלייבן ביים לערנען נאך די חתונה
ער רעדט אין 1 שטיקל וועגן לומדים. ויואל משה האטער געשריבן פאר יעדן. ער זאגט פאקטן, וואס א חילוק צווישן בע"ב און לומדים? פאקט - לימוד התורה מיינט מען ידיעת התורה פאקט - ידיעת התורה איז להלכה למעשה. פארוואס זאל איך טראטן אז ער רעדט נאר צו איין פיצי (יענע צייט) קאטאגאריע? ווייל אין די נעקסטע קאלום רעדט ער וועגן זיי אויך?
איך וויל מיט דיר בלייבן גוטע פריינד און טאמיר אונזער לערנען אינאיינעם דא ברענגט דאס נישט, לאז מיר וויסן! ( ס'קאסט מיר צופיל צייט אבער אז דו זאגסט אז דו ווילסט אמת'דיג וויסן און איך טראכט אז איך קען אפשר העלפן טו איך עס)
ויואל משה איז א תשובה ספר וואס ניין נישט יעדער קען לערנען, ס'איז א טיפע ספר, ער לויפט פון איין ענין צום צווייטן בכל התורה מ'דארף זיין א ת"ח דעס צו קענען, און ניין, איינער וואס קען נישט לערנען ש"ע מיט פ"מ, מיין איך קען אויך נישט דאס לערנען.
נישט יעדע שטיקל איז נוגע בעה"ב, ער שרייבט בדרך אגב אין ויואל משה אן א שיעור זאכן, און יעדער קען טרעפן זאכן וואס זענען אים נוגע. אבער ס'איז בהחלט נישט מוכרח אז ער מיינט דא אז יעדער זאל לערנען ש"ע מיט די נ"כ מיט פ"מ. קוק אין ש"ע הרב ער רעדט שוין אויכט פון דעם אז נישט יעדער איז מסוגל אנצוקומען ריכטיג צו ידיעת התורה אפגערעדט פון מענטשן וואס לערנען נאר א שעה צוויי א טאג
באמת א גרויסן ישר כח. איצטער ביטע זייט מסביר, וויאזוי ווערט פלוצלונג גמרא בלי שו"ע ידיעת התורה פאר בעלי בתים, ווען ער שרייבט קלאר כלליות'דיג אז ס'נישט.
איך מיין אז אונז גייען אין סירקעלס, דו האסט מיר זייער אריינגעבאקסט אין די ויואל משה, און דו זעהסט נאר די וועג וויאזוי דו האסט דאס אפגעלערנט...
סאוי לאמיר לערנען נאך א שטיקל ויואל משה, מאמר לשון הקודש אות כא' (לערען די גאנצע פאר דיר פארשטייט זיך) דארט ברענגט ער די ש"ך אין סימן רמה יו"ד הלכות ת"ת, וואס באציעט זיך אויף די הלכה פסוקה בלי שום חולק, אז מ'דארף לערנען שליש מקרא שליש משנה און שליש תלמוד, די מחלוקה איז נאר וויאזוי מ'ציטיילט עס.
ער ברענגט דארט די מהר"ל, וואס האלט אז מ'מיז לערנען גאנץ תנ"ך, און גאנץ משניות, און הערשט נאכדעם גיין צו תלמוד. ( איך דארף דיר נישט זאגן לכאורה, ווי שטארק א מהר"ל איז געווען פאר די בעל ויואל משה, די גאנצע יהרג ואל יעבור אויף די שבועות, איז די מקור די מהר"ל וויאזוי די מהר"ל האט אפגעלערנט, די אפילו בדורו של שמד וכו')
נאכדעם איז ער מבאר אז אונז פסק'ענען דאך ווי די ש"ך, אז מ'איז מקיים די שלישים מיט בבלי לחוד! ( ער איז גראדע מסופק, אז אפשר אפילו לויט די ש"ך, דארף מען עקסטער לערנען תנ"ך, נאר נישט א שליש זמן, עיין שם.) עכ"פ, אין די ש"ך שטייט, אז לערנען נאר גמ' תוס' איז נישט געניג, מ'מיז לערנען די פוסקים, מילא אויב לערנט מען נאר 3 שעה א טאג "טאר מען נישט לערנען "נאר" גמ'"... אבער ס'איז א דבר פשוט, אז גמ' לערנט מען, אלס די הלכה בלי שום חולק אז מ'מיז לערנען מקרא משנה תלמוד...
איך האב דיר שוין פריער געברענגט די ש"ך ( און אויך די משנה ברורה וואס שרייבט ענדליך ) און איך האב דיר געזאגט אז דיין קשיא איז אויך אויף זיי, אויף וואס די האסט ריעגירט מיט "קאן זיין" אבער יעצט איז עס זייער פשוט און אויך די מ"ב, אויך מ'דארף לערנען הלכה רוב פון די צייט, אבער עפעס גמ' מיז מען וועגן די הלכה פון לעולם ילמוד אדם כו'
(יעצט אז ס'איז געברענגט אין ויואל משה, מיזסטו זיך רעכנען מיט דעם, אין מודה זיין אז מ'מיז לערנען לכ"ע גמרא!!
איי אין ויואל משה שטייט אז די עיקר איז ידיעת התורה, און מיט גמ' אליין איז מען דאס נישט מקיים?? עמער מיזן זאגן, אז אפילו לו יהא כדבריך אז ס'איז נישט ידיעת התורה, דאך האבן מיר א חיוב אלס לעולם ישלש כו'... און קיינער קאן נישט חולק זיין אויף אן הלכה פסוקה בלי חולק!
יעצט מיט דעם אין קאפ ,וועסטו לדעתי זעהן דא אין ויואל משה די זעלבע, ער זאגט אז "די אינגעלייט וואס לערנען נאך די חתונה זאלן לערנען "אסאך ש"ע"... פארוואס אסאך?? פארוואס נישט "נאר ש"ע?? אה. ווייל מ'מיז לערנען גמ' וואס איז בלול פון מקרא משנה תלמוד.
מיט דעם אין קאפ, גיי צוריק צו די ערשטע שטיקל ויואל משה, ווי ער זאגט אז מ'קען פארשטיין הלכה אויך בלויז פון ש"ע מיט ד' כוכבי לכת, דארט רעדט ער אך ורק וויאזוי מ'קען פארשטיין הלכה, און אז דאס איז נישט אין כלל פון מבלי עולם, פון וואס די מהרש"א רעדט.
נאר שפעטער ביי "וא"כ" הייבט ער אן מיט הדרכה, וואס מ'האט צו טון, און ער זאגט אז נאכן לערנען כמה מסכתות... ווייל ס'איז אן הלכה פסוקה און אונז נעמען אן אז דאס איז דורך לערנען בבלי, מילא איז פשוט אז מ'לערנט גמ', נאר וויבאלד אז די עיקר פון ידיעת התורה איז צו וויסן ביז למעשה, מיז מען צו לערנען די הלכות אויף דעם... און נאכדעם איז ער ממשיך אז די אינגעלייט זאלן לערנען אסאך ש"ע.
סאוי איטערשטע שורה, מ'מיז לערנען בבלי, צי ס'איז יא צי נישט די ריכטיגע ידיעת התורה. ( אגב איך וויל נישט אפקילן דיין אפסעסיא פון די ווארט ידיעת התורה, אבער פון די רב וואס ער צייכנט צו זעהט אויס, אז מ'איז דאס נאר מקיים בשלימות אויב קען מען "אלע הלכות ממש" סיי וואס איז נוגע און סיי וואס נישט, און נאר אויב מ'געדענקט אלעס) אבער אוודאי איז אויך אין כלל פון די מצוה יעדע הלכה וואס מ'קען קלאר.
( אגב ווי שוין געברענגט אין אנדערע תגובות אז נישט אייביג האבן די גדולים אייגעפירט אזוי אין זייערע קהילות, אז זיי האבן געזעהן אז זיי קענען נישט גמ', האט מען געלערנט משניות מיט אנדערע זאכן, אבער נישט דעס איז עכט דיין נושא מיין איך...)
סויא איך מיין, אז ס'איז זייער קלאר. גמ' מיז מען לערנען, הלכה צו פארשטיין ריכטיג מיז עס לכל הפחות זיין מיט די ד' כוכבי לכת, וואס זייער אסאך זענען נישט ביכולת, און ווער ס'קען איז אוודאי מחויב!!
@יוד ישר כח פאר די תוכנדיגע תגובה, איך וועל רעאגירן.
איך מיין אז אונז גייען אין סירקעלס, דו האסט מיר זייער אריינגעבאקסט אין די ויואל משה, די נושא איז דאך דאס, אז ס'זאל שטימען מיט'ן ויואל משה...
און דו זעהסט נאר די וועג וויאזוי דו האסט דאס אפגעלערנט... קיינער האט מיך נישט אויפגעוויזן פארקערט, ס'איז קלארע ווערטער
סאוי לאמיר לערנען נאך א שטיקל ויואל משה, מאמר לשון הקודש אות כא' (לערען די גאנצע פאר דיר פארשטייט זיך) דארט ברענגט ער די ש"ך אין סימן רמה יו"ד הלכות ת"ת, וואס באציעט זיך אויף די הלכה פסוקה בלי שום חולק, אז מ'דארף לערנען שליש מקרא שליש משנה און שליש תלמוד, די מחלוקה איז נאר וויאזוי מ'ציטיילט עס. ער ברענגט דארט די מהר"ל, וואס האלט אז מ'מיז לערנען גאנץ תנ"ך, און גאנץ משניות, און הערשט נאכדעם גיין צו תלמוד. ( איך דארף דיר נישט זאגן לכאורה, ווי שטארק א מהר"ל איז געווען פאר די בעל ויואל משה, די גאנצע יהרג ואל יעבור אויף די שבועות, איז די מקור די מהר"ל וויאזוי די מהר"ל האט אפגעלערנט, די אפילו בדורו של שמד וכו') נאכדעם איז ער מבאר אז אונז פסק'ענען דאך ווי די ש"ך, אז מ'איז מקיים די שלישים מיט בבלי לחוד! ( ער איז גראדע מסופק, אז אפשר אפילו לויט די ש"ך, דארף מען עקסטער לערנען תנ"ך, נאר נישט א שליש זמן, עיין שם.) (יעצט אז ס'איז געברענגט אין ויואל משה, מיזסטו זיך רעכנען מיט דעם, אין מודה זיין אז מ'מיז לערנען לכ"ע גמרא!!
איך מוז אייך זאגן נצחתני! עכ"פ אביסל... כ'האב פארגעסן דעם שטיקל, און דארט איז ער זייער שטארק פאר לימוד הגמרא. אבער, דאך האב איך דערויף 3 הגהות. 1. ער רעדט קלאר נאר פון קינדער. 2. ער זאגט אז די גאנצע יחוס פון גמרא איז ווייל ס'איז הלכה למעשה, און ווי ער שרייבט שפעטער ווערט דאך נשלם די הלכה למעשה נאר מיט שו"ע. 3. די גאנצע שטיקל איז נישט עכט קיין הדרכה, ער קומט נאר דא פארענטפערן אז אונזער סדר הלימוד איז זיכער אויסגעהאלטן. הדרכה איז ענדערשער סימן ל"ו.
איי אין ויואל משה שטייט אז די עיקר איז ידיעת התורה, און מיט גמ' אליין איז מען דאס נישט מקיים?? עמער מיזן זאגן, אז אפילו לו יהא כדבריך אז ס'איז נישט ידיעת התורה, דאך האבן מיר א חיוב אלס לעולם ישלש כו'... און קיינער קאן נישט חולק זיין אויף אן הלכה פסוקה בלי חולק! ער זאגט אז אלס משלש זיין איז מען יוצא אפי' בקצת גמרא ווייל אזוי איז עס שוין משולש. איך רעד אבער פון א שעה צוויי גמרא טעגליך.
יעצט מיט דעם אין קאפ ,וועסטו לדעתי זעהן דא אין ויואל משה די זעלבע, ער זאגט אז "די אינגעלייט וואס לערנען נאך די חתונה זאלן לערנען "אסאך ש"ע"... פארוואס אסאך?? פארוואס נישט "נאר ש"ע?? אה. ווייל מ'מיז לערנען גמ' וואס איז בלול פון מקרא משנה תלמוד. גוט, אבער דערנאך מוז מען לערנען שו"ע! דאס מיינט ס'איז א הלכה לימוד, נישט א גמרא לימוד.
מיט דעם אין קאפ, גיי צוריק צו די ערשטע שטיקל ויואל משה, ווי ער זאגט אז מ'קען פארשטיין הלכה אויך בלויז פון ש"ע מיט ד'מטיבילכת, דארט רעדט ער אך ורק וויאזוי מ'קען פארשטיין הלכה, און אז דאס איז נישט אין כלל פון מבלי עולם, פון וואס די מהרש"א רעדט.
נאר שפעטער ביי "וא"כ" הייבט ער אן מיט הדרכה, וואס מ'האט צו טון, און ער זאגט אז נאכן לערנען כמה מסכתות... ווייל ס'איז אן הלכה פסוקה און אונז נעמען אן אז דאס איז דורך לערנען בבלי, מילא איז פשוט אז מ'לערנט גמ', נאר וויבאלד אז די עיקר פון ידיעת התורה איז צו וויסן ביז למעשה, מיז מען צו לערנען די הלכות אויף דעם... און נאכדעם איז ער ממשיך אז די אינגעלייט זאלן לערנען אסאך ש"ע. איך קוק אן די גאנצע ווי א שטיק הדרכה, מהיכא תיתי אז נישט?
סאוי איטערשטע שורה, מ'מיז לערנען בבלי, צי ס'איז יא צי נישט די ריכטיגע ידיעת התורה. איך האלט אויך אזוי, איך וויל עס נאר זען אין ויואל משה
( אגב איך וויל נישט אפקילן דיין אפסעסיא פון די ווארט ידיעת התורה, אבער פון די רב וואס ער צייכנט צו זעהט אויס, אז מ'איז דאס נאר מקיים בשלימות אויב קען מען "אלע הלכות ממש" סיי וואס איז נוגע און סיי וואס נישט, און נאר אויב מ'געדענקט אלעס) אבער אוודאי איז אויך אין כלל פון די מצוה יעדע הלכה וואס מ'קען קלאר. איך האב נישט געזאגט נאר וואס איז נוגע! זיכער אלע הלכות פון די תורה.
סויא איך מיין, אז ס'איז זייער קלאר. גמ' מיז מען לערנען, הלכה צו פארשטיין ריכטיג מיז עס לכל הפחות זיין מיט די ד'מטיבילכת, וואס זייער אסאך זענען נישט ביכולת, און ווער ס'קען איז אוודאי מחויב!! מסכים!
איך וויל זאגן מיין מיינונג וואס קען מאכן א פשרה צווישן אלע שיטות פון די גדולי הפוסקים וואס מ'האט דא אראפגעברענגט, און ווי אויך אלע מיינונגען אין דעם אשכול, און ווער עס שטימט צו איז מכובד צו לייקן.
די גאנצע שקלא וטריא וואס א איד דארף לערנען, ובכללם די גאנצע שטיקל אין ויואל משה, רעדט מען פון א איד.
וואס מיינט א איד? איינער וואס איז גע'מל'עט, איינער וואס לייגט תפילין, איינער וואס היט שבת, איינער וואס עסט נישט קיין טריפות, און איינער וואס לערנט יעדן טאג א שעה גמרא. פארוואס? ווייל אזוי איז דער פאקט. א איד איז נאר מיט תורה, און די גמרא כמות שהיא האט די אויסדערוועלסטע אינגרידיענס אויפצוטון וואס תורה דארף אויפצוטון אין א מענטש.
איינמאל מ'טשעקט די אלע באקסעס, הייבט זיך הערשט אן אז א איד איז מחויב מיט לימוד התורה יעדע רגע, ווייל עס איז דא א (יסודות'דיגע) מצוה פון ידיעת התורה וואס קומט קיינמאל נישט צו אן ענדע. וואס טוט מען דאס צו מקיים זיין? כ'מיין אז לויטן ויואל משה און פיל אנדערע איז זייער קלאר אז הלכה למעשה, פון פאר די גמרא ביז נאך די שו"ע ונו"כ, אדער עכ"פ פון שו"ע און אראפ.