שעטנז אין טערקישע טליתים
איר האט א טערקישער טלית? זייט מוחל און לאזט עס אינטערזוכן פון שעטנז! מען האט געפינען היינט שעטנז אין עטליכע טליתים אין מאנסי סקווער אומגעגענט, מער איבער דעם קען מען הערן אויף קול מבשר 212-444-1100
שעטנז אין טערקישע טליתים
דיונים ועיונים בדבר ה' זו הלכה
די אחראים: אחראי , גבאי ביהמד
- צייטליך
- מ. ראש הקהל
- תגובות: 12507
- זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך נאוועמבער 01, 2006 6:13 pm
- לאקאציע:ערגעץ דא אין די געגענט.
שוין, א פרישער איבערקערעניש.
איך מיין אז איך האב א כמו-טערקישער טלית? מעגליך אז איך האב נאר כמו א פראבלעם?
וואס איך פארשטיי אבער נישט ווי עס קומט דא אריין די געגענט? ווערן דען די טלתים געמאכט אין מאנסי, איז דא א באזונדערע פעקטערי פאר די וויליאמסבורגע טלתים?
איך מיין אז איך האב א כמו-טערקישער טלית? מעגליך אז איך האב נאר כמו א פראבלעם?
וואס איך פארשטיי אבער נישט ווי עס קומט דא אריין די געגענט? ווערן דען די טלתים געמאכט אין מאנסי, איז דא א באזונדערע פעקטערי פאר די וויליאמסבורגע טלתים?
איך בין צייטליך און איך האב עפראווד די תגובה.
- malech
טערקישע טליתים זענען געווען באקאנט אמאל אלס א הידור און אלס זיכער נישט שעטנז וויבאלד אין טערקיי איז נישט געוואקסן קיין פשטן און עס אי נישט געווען צו באקומען אין יענע גאנצע מדינה קיין פלאקס(פשטן) וועגן דעם איז געווען זייער אסאך וואס האבן מהדר געווען אפילו היינט צו נעמען דוקא עכט טערקישע טליתים און דאס איז די פלא במקום הצדק שמה הרשע דוקא ביי דעם איז געווען עימעצער וואס האט געזוכט בזדון מכשיל צו זיין דוקא די מדקדקים מיט שעטנז דאורייתא וואס איז שווע טוה ונוז עס איז היינטיגע צייטן מער נישט דא דער היתר פון כלאים בציצית וויבאלד אונז האמער היינט נישט קיין תכלת. עס איז א פחד וויאזוי איינער האט דאס געקענט טאן בזדון(וואס עס צייגט אלע סימנים איז דאס געווען בזדון ווי למשל אין די חוטין איז געווען געמישט פשטן וואס עס קומט אינגאנצען נישט אהין). עס קוקט אויס ווי נאך א פינקעל מעשה און אויך אין מאנסי..................
- צייטליך
- מ. ראש הקהל
- תגובות: 12507
- זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך נאוועמבער 01, 2006 6:13 pm
- לאקאציע:ערגעץ דא אין די געגענט.
רב מלך, קודם שלום עליכם, איר זענט א נייער, א פרישער גאסט און ווי עס קוקט אויס זענט איר שטארק באהאווענט אין דעם נושא. אפשר קענט איר אונז געבן א ברייטערע באריכט וואס דא איז פארגעקומען, פארוואס האט מען א גרינעם זינטאג אנגעפאנגען צו זיכן פאר שעטנז און ווער האט אויפגעברענגט די שאלה, וואס דארפן מיר יעצט טוען לגבי דעם.
מיר וועלן דיר דאנקבאר זיין.
יישר כח פאר די אינפארמאציע וואס איר האט שוין געגעבן.
מיר וועלן דיר דאנקבאר זיין.
יישר כח פאר די אינפארמאציע וואס איר האט שוין געגעבן.
איך בין צייטליך און איך האב עפראווד די תגובה.
- שמערי בערי
- מ. ראש הקהל
- תגובות: 9165
- זיך איינגעשריבן אום:מאנטאג אפריל 28, 2008 4:40 pm
- לאקאציע:באַזאָטלט אינעם ראשעקאָלישן אפיס....
- פארבינד זיך:
צום אלעם ערשטן איז אז אין א טערקישע טלית שוויצט מען נישט ספעציעל, אדרבה איך האב א טערקישע טלית אויף שבת און עס איז זייער באקוועם, איך גלייך דאס מער.
בנוגע האבן א טערקישע טלית איז ידועה פון ערשטן בעלזער רב וועלכע האט געזאגט אז דער שר פון פשתן איז נישט שולט אין טערקיי, און דערפאר וואקסט נישט דארט קיין פלאקס, דעריבער האט מען נישט מורא געהאט אז די שאף וועלכע פאשען אין די פעלדער קלעבן זיך אהן מיט פשתן דערפאר האט מען מקפיד געווען צו גיין מיט א טלית פון טערקיי, ווי אויך האט מען זיך אזוי געפירט אין צאנז. (דער באטשאטשער רב האלט אז דערפאר שרייבט דער מחבר עטיפת ישמעלים ווייל ער מיינט דערמיט די טערקישע טליתים).
(די טליתים קומען אבער היינט בעצם פון טוניס וועלכע איז אמאל געווען אונטער די טערקישע הערשאפט, ווייסט מען דעריבער נישט צו דאס מיינט טערקישע טליתים.)
עס זענען געווען פארצייטנס אויך יערעסלובער מיט קאלאמייער טליתים וועלכע זענען געווען געמאכט פון צמר אבער האבן געהאט אן השגחה.
מן התורה דארף מען מאכן א טלית פון צמר אדער פשתים, לויטן בית יוסף איז נאר דאס מדאורייתא און שאר מינים זענען מדרבנן, מ'דארף אויך מאכן אויף א דרבנן א ברכה, דער רמ"א האלט אז שאר מינים איז אויך א דאורייתא, אבער דער פראבלעם איז אז צמר קען פטר'ן א טלית פון צמר אדער פשתים און פשתן קען פטר'ן א טלית פון פשתן און צמר אבער שאר מינים דארף מען לכאורה מאכן פון יענער מין, למעשה היינט ווען ס'נישטא קיין תכלת מאכט גייט מען נישט מיט קיין טלית של פשתן ווייל מ'האט מורא אז די חוטים פון צמר זאלן זיך נישט אויסמישן מיט די פשתן פון דעם טלית (און אפילו ווען ס'איז יא דא תכלת פטרט דאס נאר א בגד של יום משא"כ ביינאכט וואס ס'איז לאו זמן ציצית איז עס שעטנז) און דער משנה ברורה שרייבט קלאר אז א ירא שמים זאל גיין נאר מיט א טלית של צמר, דער שיטת הב"ח איז אז שאר מינים איז פטור מציצית און ס'איז א ברכה לבטלה (דער שערי תשובה ברענגט פונעם יעב"ץ אז קאטען איז אויך מחוייב בציצית).
למעשה האט מען מחמיר געווען צו גיין מיט א טלית פון צמר, חסידים הראשונים וואס זענען פארצייטנס איידער ס'איז געווען שעטנז לאבראטאריס נישט געגאנגען קיין צמר האבן דעריבער מחמיר געווען צו נעמען א טלית של צמר מיט אן השגחה דערפאר איז א טערקישע טלית געווען דא מערסטע אויסגעהאלטן, אין מנהגי בעלזא שטייט געשריבן אז ביים מיטעלער רב האט מען נישט צוגעלאזט צום עמוד איינער וואס האט נישט געדאוונט מיט א טערקישע טלית.
יעצט האט זיך ארויס געשטעלט עטליכע שאלות, איינס אז מ'האט געטראפן שעטנז, צווייטנס אז מ'האט געטראפן צמר גמלים ארנבת וכדו', און ווי אויך האט מען געפונען פאליעסטער.
און מען האט עס געפונען אויף עטליכע אופנים, איינס אז דער שתי לויפט למשל אויף צמר און דער ערב אויף פשתן אדער פארקערט, אדער האט מען געפונען אז די צמר ופשתים זענען צוזאמען געדרייט אין איין פאדעם, די זעלבע איז מיט די פאליעסטער, בנוגע שעטנז איז עס נישט קיין חילוק און ס'איז בכל אופן א פראבלעם, אבער בנוגע פאליעסטער איז עס א פראבלעם.
דער חילוק כאפט אז א בגד קען נאר זיין פון שתי וערב ממילא אויב איז דער שתי פון א מין וועלכע איז מחוייב בציצית און דער ערב איז פון א מין וואס איז פטור פון ציצית אפילו ס'איז נישט קיין רוב איז עס אויס בגד וואס איז מחוייב בציצית, משא"כ אויב דער חוט אליינס איז שזור פון א מין וואס איז פטור פון ציצית דעמאלטס ווענדעט זיך אויב עס איז רוב, ובהנוגע לענינינו האבן זיי דאס געפונען אין א רוב.
עס איז דא מחלוקת האחרונים בנוגע פאליעסטער צו ס'איז מחוייב בציצית, פאליעסטער איז דער פראבלעם וויבאלד דאס איז סינטעטיש קען מען מאכן איין שטיק דערפון און מ'מוז דאס נישט וועבן ממילא זענען דא וואס האלטן אז ס'איז אזוי ווי עור וועלכע איז פטור מציצית, ממילא לכאורה איז דאס זיכער פטור פון ציצית און אפילו מען טוט עס יא אהן איז זיכער דא א שאלה פון א ברכה און פון מקיים זיין די מצות ציצית.
בנוגע האבן א טערקישע טלית איז ידועה פון ערשטן בעלזער רב וועלכע האט געזאגט אז דער שר פון פשתן איז נישט שולט אין טערקיי, און דערפאר וואקסט נישט דארט קיין פלאקס, דעריבער האט מען נישט מורא געהאט אז די שאף וועלכע פאשען אין די פעלדער קלעבן זיך אהן מיט פשתן דערפאר האט מען מקפיד געווען צו גיין מיט א טלית פון טערקיי, ווי אויך האט מען זיך אזוי געפירט אין צאנז. (דער באטשאטשער רב האלט אז דערפאר שרייבט דער מחבר עטיפת ישמעלים ווייל ער מיינט דערמיט די טערקישע טליתים).
(די טליתים קומען אבער היינט בעצם פון טוניס וועלכע איז אמאל געווען אונטער די טערקישע הערשאפט, ווייסט מען דעריבער נישט צו דאס מיינט טערקישע טליתים.)
עס זענען געווען פארצייטנס אויך יערעסלובער מיט קאלאמייער טליתים וועלכע זענען געווען געמאכט פון צמר אבער האבן געהאט אן השגחה.
מן התורה דארף מען מאכן א טלית פון צמר אדער פשתים, לויטן בית יוסף איז נאר דאס מדאורייתא און שאר מינים זענען מדרבנן, מ'דארף אויך מאכן אויף א דרבנן א ברכה, דער רמ"א האלט אז שאר מינים איז אויך א דאורייתא, אבער דער פראבלעם איז אז צמר קען פטר'ן א טלית פון צמר אדער פשתים און פשתן קען פטר'ן א טלית פון פשתן און צמר אבער שאר מינים דארף מען לכאורה מאכן פון יענער מין, למעשה היינט ווען ס'נישטא קיין תכלת מאכט גייט מען נישט מיט קיין טלית של פשתן ווייל מ'האט מורא אז די חוטים פון צמר זאלן זיך נישט אויסמישן מיט די פשתן פון דעם טלית (און אפילו ווען ס'איז יא דא תכלת פטרט דאס נאר א בגד של יום משא"כ ביינאכט וואס ס'איז לאו זמן ציצית איז עס שעטנז) און דער משנה ברורה שרייבט קלאר אז א ירא שמים זאל גיין נאר מיט א טלית של צמר, דער שיטת הב"ח איז אז שאר מינים איז פטור מציצית און ס'איז א ברכה לבטלה (דער שערי תשובה ברענגט פונעם יעב"ץ אז קאטען איז אויך מחוייב בציצית).
למעשה האט מען מחמיר געווען צו גיין מיט א טלית פון צמר, חסידים הראשונים וואס זענען פארצייטנס איידער ס'איז געווען שעטנז לאבראטאריס נישט געגאנגען קיין צמר האבן דעריבער מחמיר געווען צו נעמען א טלית של צמר מיט אן השגחה דערפאר איז א טערקישע טלית געווען דא מערסטע אויסגעהאלטן, אין מנהגי בעלזא שטייט געשריבן אז ביים מיטעלער רב האט מען נישט צוגעלאזט צום עמוד איינער וואס האט נישט געדאוונט מיט א טערקישע טלית.
יעצט האט זיך ארויס געשטעלט עטליכע שאלות, איינס אז מ'האט געטראפן שעטנז, צווייטנס אז מ'האט געטראפן צמר גמלים ארנבת וכדו', און ווי אויך האט מען געפונען פאליעסטער.
און מען האט עס געפונען אויף עטליכע אופנים, איינס אז דער שתי לויפט למשל אויף צמר און דער ערב אויף פשתן אדער פארקערט, אדער האט מען געפונען אז די צמר ופשתים זענען צוזאמען געדרייט אין איין פאדעם, די זעלבע איז מיט די פאליעסטער, בנוגע שעטנז איז עס נישט קיין חילוק און ס'איז בכל אופן א פראבלעם, אבער בנוגע פאליעסטער איז עס א פראבלעם.
דער חילוק כאפט אז א בגד קען נאר זיין פון שתי וערב ממילא אויב איז דער שתי פון א מין וועלכע איז מחוייב בציצית און דער ערב איז פון א מין וואס איז פטור פון ציצית אפילו ס'איז נישט קיין רוב איז עס אויס בגד וואס איז מחוייב בציצית, משא"כ אויב דער חוט אליינס איז שזור פון א מין וואס איז פטור פון ציצית דעמאלטס ווענדעט זיך אויב עס איז רוב, ובהנוגע לענינינו האבן זיי דאס געפונען אין א רוב.
עס איז דא מחלוקת האחרונים בנוגע פאליעסטער צו ס'איז מחוייב בציצית, פאליעסטער איז דער פראבלעם וויבאלד דאס איז סינטעטיש קען מען מאכן איין שטיק דערפון און מ'מוז דאס נישט וועבן ממילא זענען דא וואס האלטן אז ס'איז אזוי ווי עור וועלכע איז פטור מציצית, ממילא לכאורה איז דאס זיכער פטור פון ציצית און אפילו מען טוט עס יא אהן איז זיכער דא א שאלה פון א ברכה און פון מקיים זיין די מצות ציצית.
מורשת חכמי אמעריקא
בן בוזי האט געשריבן: (די טליתים קומען אבער היינט בעצם פון טוניס וועלכע איז אמאל געווען אונטער די טערקישע הערשאפט, ווייסט מען דעריבער נישט צו דאס מיינט טערקישע טליתים.)
בן בוזי, צוליב די סיבה גיי איך טאקע א טלית וואס קומט פון איזראעל, ווייל עס איז אמאל געווען אונטער די טערקישע ממשלה, ולא עוד, נאר איך בין איני מכיר.......................
אפשר באגרעניצט מען די צאל חתימות וואס איין ניק מעג האבן פער וואך?
סאדע_באטל האט געשריבן:בן בוזי האט געשריבן: (די טליתים קומען אבער היינט בעצם פון טוניס וועלכע איז אמאל געווען אונטער די טערקישע הערשאפט, ווייסט מען דעריבער נישט צו דאס מיינט טערקישע טליתים.)
בן בוזי, צוליב די סיבה גיי איך טאקע א טלית וואס קומט פון איזראעל, ווייל עס איז אמאל געווען אונטער די טערקישע ממשלה, ולא עוד, נאר איך בין איני מכיר.......................
אז מ'וועט קוקן אין אלטע היסטאריע וועט מען זעהן אז מ'האט גערופן די אלע מדינות אונטער די טערקישע הערשאפט 'טערקיי', טערקיי האט אמאל געהערשט אויף א האלבער וועלט (אין די צייטן ווען ס'איז נולד געווארן די איידיע פון טערקישע טליתים זענען זיי געווען די הערשער איידער ענגלאנד האט איבער גענומען די מלוכה פון די וועלט), דערפאר זאג איך אז ס'קען זיין אז דאס וואס מען האט דעמאלטס גערופן טערקישע טליתים איז דאס אויך געקומען פון טוניס, איך זאג בלויז אז יש מקום להתגדר.
מורשת חכמי אמעריקא
- אלץ-ווייסער
עס לאזט זיך ממש נישט גלייבן אז אזוינס האט געקענט פאסירן.
און איך טראכט אז אפשר, אפשר האט דאס עמיצער ארויסגעלאזט, צוליב עפעס א סיבה. עס איז ממש שוידערליך צו טראכטן אז אידן זאלן דאס אזוי מכשיל זיין א רבים.
אין א געוויסן זין איז עס מער ווייטאגליך ווי פינקעל. ווייל ביי פינקעל האט איינער וואס איז א ריכטיגער מהדר בכשרות זיך געקענט אכטונג געבן און נישט קויפן דארט. אבער נוצן א טערקישן טלית איז דאך אזא שטארקער הידור, און אזוי שטארק אריינפאלן.
איך וואלט געווארט, ביז א רעספעקטירטע שעטנז לעב קומט ארויס מיט גאר קלארע און קראנטע אינפארמאציע.
און איך טראכט אז אפשר, אפשר האט דאס עמיצער ארויסגעלאזט, צוליב עפעס א סיבה. עס איז ממש שוידערליך צו טראכטן אז אידן זאלן דאס אזוי מכשיל זיין א רבים.
אין א געוויסן זין איז עס מער ווייטאגליך ווי פינקעל. ווייל ביי פינקעל האט איינער וואס איז א ריכטיגער מהדר בכשרות זיך געקענט אכטונג געבן און נישט קויפן דארט. אבער נוצן א טערקישן טלית איז דאך אזא שטארקער הידור, און אזוי שטארק אריינפאלן.
איך וואלט געווארט, ביז א רעספעקטירטע שעטנז לעב קומט ארויס מיט גאר קלארע און קראנטע אינפארמאציע.
- ביקסאד
- שר ארבעת האלפים
- תגובות: 4040
- זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מאי 25, 2008 7:00 pm
- לאקאציע:נעבן סאטמאר
יאך וויל נישט שטרויכלן דעם עולם דא אבער אין דעם מדיח איז געווען געדריקט א שטיקל שמועס מיט רב"ט וועטענשטיין
דומ"ץ בעלזא אין מאנסי איבער דעם שערורי', אין דעם געהענגעל אין דעם פארמאכטן פארום בחצרות קאן מען עס ליינען.
דומ"ץ בעלזא אין מאנסי איבער דעם שערורי', אין דעם געהענגעל אין דעם פארמאכטן פארום בחצרות קאן מען עס ליינען.
ועמך כולם צדיקים
- ביקסאד
- שר ארבעת האלפים
- תגובות: 4040
- זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מאי 25, 2008 7:00 pm
- לאקאציע:נעבן סאטמאר
דא קענט איר זעהן
צוויי מודעות פון בדיקת שעטנז פון קרית יואל איבער די פרשה, איינע איז פון אנהייב ווינטער.
ועמך כולם צדיקים
