אידישע וועלט פארומס

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:30 am

היסטאריש האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:20 am

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:16 am

ברדלס האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 23, 2024 5:45 pm

דער ג' קומט נישט אריין דא. אריגינעלאיזם.

דער א' יא? אפשר אריגינעליזם?
כ'האב פאבריצירט צוערשט "אריגינאלאגיע", און דאן עס פארוואנדלט אין "אריגינאלאגיזם".
(לכבודכם האב איך געטוישט דעם ע' צו אן א' - אריגינ עלאגיזם - אפילו אמאל פלעגט מען שרייבן "אריגינאל", ווייל כ'בין נישט זיכער צו דער אויסלייג איז טאקע 'אריגינאל' און נישט פון די משכילים וואס האבן "פארדייטשט" דעם אויסלייג.)

דער אריגינאלאג

פיין, איז לאמיר אנהייבן אריגינאלאגירן…

(האסט געטוישט דעם עין צו אן אלף אדער פארקערט?)

אין אלטע מקורות האב איך געטראפן "אריגינאל", אזוי איז עס אויך אין ענגליש. אבער היינט שרייבט מען "אריגינעל".
כ'ווייס נישט וועלכע איז ריכטיגער, טא שרייב איך מיט אן ע'. אבער פארט קלינגט "אריגינאלאג" בעסער ווי "אריגינעלאג".

היסטאריש האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:35 am

אין די מאדערנע ווערטערביכער (א פרישער צום לעבן געקומענער אויסדרוק…) איז 'אריגינאל' דאס זאכווארט, און 'אריגינעל' דער אדיעקטיוו.

היסטאריש האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:35 am

אין די מאדערנע ווערטערביכער (א פרישער צום לעבן געקומענער אויסדרוק…) איז 'אריגינאל' דאס זאכווארט, און 'אריגינעל' דער אדיעקטיוו.

גרשון האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 8:18 pm

היסטאריש האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:35 am

אין די מאדערנע ווערטערביכער (א פרישער צום לעבן געקומענער אויסדרוק…) איז 'אריגינאל' דאס זאכווארט, און 'אריגינעל' דער אדיעקטיוו.

ריכטיג, אבער איך ווייס נישט וויפיל ס'איז באנוצט ביי אונז אלס זאכווארט.

"דו האסט די קאפיע אדער דעם אריגינאל?" אין אזא פאל וואלט געקומען אן א'. אבער רוב מאל דינט עס אלס אדיעקטיוו.

דער חילוק פון א/ע ביי די ווערטער איז אריגינעל פון דייטש.

לאנטש טיים האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 6:18 pm

געזען א ווארט 'שפעיטיר' אין א מאגאזין, קוקט אויס שוין א אנגענומענע שיטה דאס.

שווערמער האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:12 pm

און צום טעמע. ר' ביבליאגראף איז כשר גערעכט. עס איז משמע פון טייל חברה דא אז מען רעדט דא פון איינער וואס "גיי שראבן פינקטלעך וויזוי מערעט". ווי אויף וואצעפ. עס זעט נישט אויס אזוי, ער זאגט קלאר ניטש אזוי, ער מיינט מער אנצוהאלטן א עפעס פארגעסענע א'-פרעפיקס וואס האט איבערגעלאזט פוסטריט אין די אויסשפראך, און ענליכס.

נישטא קיין נארמאלע סיבה פארוואס "גיבן" ווערט פאררעכנט ריכטיגער ווי "געבן", פארוואס טייל שרייבן "טאָן", און אלע אנדערע "ריכטיגע" וועגן.

און לגבי געוויסע פרטימ'לעך:

לגבי ץ' בין איך מחולק, מ'קען יוצא זיין מיט טס', דעמאלטס, פארנאכטס אא"וו. אזויווי אין ווערטער ווי: גייטס, שטייטס, אד"ג.

דעיע און דיע ביסטו געלאדנט צו שרייבן: דער-אָ און די-אָ ווי מען שמועסט דא . וויינרייך איז אויך מסכים מיט דעם.

"אזעלכע" איז נישט קיין טענה, מען פירט זיך נישט אויסצולאזן איינגעשלונגענע אותיות. אויסער דער וואס שרייבט "שטייצעך", שטייצעך.

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 2:14 am

שווערמער האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:12 pm

"אזעלכע" איז נישט קיין טענה, מען פירט זיך נישט אויסצולאזן איינגעשלונגענע אותיות. אויסער דער וואס שרייבט "שטייצעך", שטייצעך.

גרשון האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:30 pm

וואו זעסטו א ליטווישער דיאלעקט? אונזער אידיש אויסלייג איז פיל מער דייטשמעריש ווי ייווא. נאר מיר טראסליטערירן נישט אלעס פון דייטש, ווי די אלטע אידישע ספרים. נאך אלעם איז אידיש נישט דייטש.

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 2:33 am

גרשון האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:30 pm

וואו זעסטו א ליטווישער דיאלעקט? אונזער אידיש אויסלייג איז פיל מער דייטשמעריש ווי ייווא. נאר מיר טראסליטערירן נישט אלעס פון דייטש, ווי די אלטע אידישע ספרים. נאך אלעם איז אידיש נישט דייטש.

יודיש אויסלייג איז גענצליך זעלבסטשטענדיג, אומאפהענגיג פון דייטש.
"טראנסליטערירן אלעס פון דייטש" קומט פון די דייטשע משכילים. די יידישיסטן האבן געהאסט אט דעם דייטשמערישן אויסלייג, אבער אנשטאט צוריקצוברענגען דעם אריגינעלן אויסלייג האבן זיי פאבריצירט א נייער.
אונזער היינטיגער אויסלייג איז אין אלגעמיין ווי דער יידישיסטישער, מיט געוויסע אפנויגונגען. פארגעס נישט אז עס זענען דא עטליכע ווערסיעס פונעם יידישיסטישן אויסלייג, דער היינטיגער איז גאנץ אנדערש ווי די ערשטע.

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 1:14 pm

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 2:33 am

גרשון האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:30 pm

וואו זעסטו א ליטווישער דיאלעקט? אונזער אידיש אויסלייג איז פיל מער דייטשמעריש ווי ייווא. נאר מיר טראסליטערירן נישט אלעס פון דייטש, ווי די אלטע אידישע ספרים. נאך אלעם איז אידיש נישט דייטש.

יודיש אויסלייג איז גענצליך זעלבסטשטענדיג, אומאפהענגיג פון דייטש.
"טראנסליטערירן אלעס פון דייטש" קומט פון די דייטשע משכילים. די יידישיסטן האבן געהאסט אט דעם דייטשמערישן אויסלייג, אבער אנשטאט צוריקצוברענגען דעם אריגינעלן אויסלייג האבן זיי פאבריצירט א נייער.
אונזער היינטיגער אויסלייג איז אין אלגעמיין ווי דער יידישיסטישער, מיט געוויסע אפנויגונגען. פארגעס נישט אז עס זענען דא עטליכע ווערסיעס פונעם יידישיסטישן אויסלייג, דער היינטיגער איז גאנץ אנדערש ווי די ערשטע.

למעשה וואס זאגסטו אנדערש ווי איך? איך זאג אז אונזער אידיש איז מער דייטשמעריש ווי די יידישיסטן, אבער פונדעסטוועגן נישט סתם טראנסליטעראציע. און דאס זאגסט אז?

טראנסליטעראציע (א שטייגער ווי די ווערטער אין דער קאפיע פון ראזען וואס שווערמער האט געברענגט) איז מצוי אין אלטע אלטע טייטש ספרים. די דייטשע משכילים האבן געשריבן אין דייטש. אפשר האבן זיי אויך עפעס געשריבן מיט אידישע אותיות, אבער אונזער עולם וועט געווענליך טרעפן דעם אויסלייג אין צאינה וראינה אדער ע"ט מוסר ספרים.

גרשון האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 9:30 pm

וואו זעסטו א ליטווישער דיאלעקט? אונזער אידיש אויסלייג איז פיל מער דייטשמעריש ווי ייווא. נאר מיר טראסליטערירן נישט אלעס פון דייטש, ווי די אלטע אידישע ספרים. נאך אלעם איז אידיש נישט דייטש.

ווען ענגליש וועט אוועקווארפן שטומע און דאפלטע אותיות, אדער טוישן בוכשטאבן וואס ווערן ארויסגעזאגט מיט אן אנדערער מוצא שוין, וועט מען אפירהאלטן אידיש פאר'ן שרייבן האנטוך. און נאך אלעם זענען מיר נישט דא צו עטאבלירן עפעס א שפראך וואס האט נאכנישט קיין געשריבן ווארט, נאר ס'איז דא א גרויסע שאפע פון אידישער ליטעראטור וואס האט מער-ווייניגער זיך אנטוויקלט אירע כללים.

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ מאנטאג יוני 24, 2024 1:22 am

ברדלס האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 23, 2024 5:51 pm

ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 23, 2024 9:39 am

כ'האב אביסל מורא צו מאריך זיין אין די טעמע פון אידיש/יודיש/יידיש.

האסט שוין אמאל געהערט איינער זאגט "יUדיש"?
א חיריק שרייבט מען מיט א "י".

א חיריק י'שרייבט מען אין אידיש מיט אן 'אי' (אינגל, געליינט יִינגל).
פונקט ווי מ'שרייבט נישט דריי 'ווו' אין א רייע, נאר מען לייגט אן א' אינצווישן (א זאך וואס יידישיסטן האבן מאיזה סיבה נישט געגליכן).

איך קריג זיך כמעט אויף יעדן ווארט. אבער דערווייל לאז איך דיר בלייבן גערעכט. איין שלאכט אויפאמאל...

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 4:38 pm

יודיש איז א טעות, ווייל Jüdisch דארף ווערן יידיש.

יחליצך האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 4:53 pm

יודיש (שפראך)

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 5:09 pm

האט דאך אן I, וואס איז זיכער א י'.

בכלל, דאס איז א מאדערן ווארט, איבערגעזעצט פונעם ענגלישן Yiddish. ס'איז פשוט אז אריגינעל הייסט עס אידיש אלס אדיעקטיוו פון איד.

איד איז באקאנט "יודע" אין דייטש. איך האב עס דירעקט נישט געשריבן. דער שורש איז דאך פון יהודה, וואס קומט אויך מיט א ו'. אבער אין מיטל הויך-דייטש, פון וואו אידיש שטאמט, איז עס Jüde, און ס'איז מסתבר אז מ'פלעגט עס ארויסזאגן מיט א חיריק. אין די סלאווישע שפראכן פארמאגט עס אויך א חיריק, נאר דארט איז דער י' פארטוישט.

גרשון האט געשריבן: ↑ דינסטאג יוני 25, 2024 4:38 pm

יודיש איז א טעות, ווייל Jüdisch דארף ווערן יידיש. אויב עפעס, איז עס אן אויסלייג וואס מ'האט אויסגעטראפן זעענדיג יידיש אלס פלאנטער. דאס זעלבע איז מיט יונגל און נאך.

אויב וויל מען נישט שרייבן ייִדיש, האט מען געטראפן אן אויסוועג אידיש. דאכט זיך אז דאס קומט פון ווילנע, און נישט ווייל יעדער האט אזוי ארויסגעזאגט יעדן חיריק י'. אלנפאלס, אונזערע אידן שרייבן אידיש, און ווער ס'וויל אויפמאכן א נייע שפראך, זאל אים זיין צו מזל.