אידישע וועלט פארומס

אהא, די זענען טאקע נישט פון די משפחה, אבער איז ר' חיים יהודה מקאבא פון ר' אליעזר חיימ'ס משפחה?

מצבת ר' יהושע חיים ט"ב מטשענסקאוויץ זצ"ל

מיללער האט געשריבן: לאמיר דא איבערמאכן דעם סך-הכל.


בני ר' לייבוש מאיהעל;
ד-א) בנו ר' אהרן טייטלבוים מאוהעל-וויליאמסבורג (הנקרא דער אלטער ר' אהרן)
ד-ב) חתנו ר' אלי' גאלדבערג מאיהעל אבי ר' נתן טייטלבוים-גאלדבערג מברוקלין
ד-ג) בנו ר' דוד טייטלבוים (חותן ר' אלעזר מייזליש מאיהעל בזוו"ר)
ד-ד) בנו ר' ליפא ט"ב מו"ל ספרי זקנו היש"מ, חתן אחיו ר' דוד
ד-ה) חתנו ר' משה בן אחיו ר' יוסף (ג-ב לעיל)
ד-ו) בנו ר' מאיר טייטלבוים (אבי ר' שמעון מוומ"ס)

לויט ווי עס איז שוין דערמאנט דא אינעם פריערדיגען עומד האט ר' דוד בן ר' לייבוש מאיהעל געהאט 4 טעכטער וואס האבן איבערגעלעבט דעם קריג,
האט איינער אן אנונג ווער זענען זייערע מענער?????

דא האט איר א בילד פון מצבת ר' שמואל ט"ב מגארליץ זצ"ל, אין די נייע ביה"ח אין קראקא

נעבן זיין מציבה איז דא דערנעבן נאך א מציבה וואס דערויף שטייט אז נעבן איהם איז נטמן געווארן זיין אייניקל ר' חיים ט"ב א זוהן פון ר' יוסף מנעפלימיץ, (דאס האסטו געמיינט בני יששכר?), איך לייג דא צו אויך א בילד אביסל נענטער פון דעם מציבה פון ר' חיים, און אזויווי עס איז אפשר נישט אזוי קלאר (ווייל איך האב עס געמוזט פארקלענערן ביים ארויפלייגן) וועל איך מעתיק זיין די לשון המציבה,

ועליו נטמן בן בנו הרב הגאון הצדיק
ידיו רב לו בנגלה ונסתר בקיאותו עד להפליא
חסידא ופרישא אוהב ישראל עניו והצנע לכת
רצוי לכל אחיו המפורסים לשם ולתהלה
מוהר"ר חיים טייטלבוים זצללה"ה
חבר לועד הרבנים ביד"ר פ"ק [=בית דינא רבא פה קהלתינו] י"ג שנה
השאיר אחריו ברכה חידו"ת בכתובים באגדה והלכה
בהגה"צ מ' יוסף זצ"ל אבד"ק ניעפאלאמיץ
בהגה"ק מ' שמואל זצ"ל אבד"ק גארליטץ הנטמן פה
ונכד להגאוה"ק רמ"מ מלינסק ורב"פ מלייפניק נ"ע
נוטל עטרת ראשינו ביום י"ט טבת ת"ש כוחינו
ובקרוב המבשר ישמיענו עוד חי אבינו רוח אפינו

יעצט איבערקוקענדיג דעם אשכול זעה איך אז הרב מיללער רעכנט אויס אלץ איינער פון ר' שמואל'ס קינדער 'ב) בנו ר' ירוחם חיים (נפטר בצעירתו ומנו"כ בקראקא ע"י אביו)', דאס איז א טעות אזויווי מען זעהט אויפן בילד פון די מציבה וואס איך האב דא אראפגעברענגט, קען זיין אז ר' שמואל האט טאקע געהאט א זון ר' ירוחם חיים אבער דאס איז נישט דער וואס ליגט נעבן איהם, ווי אויך ווערט פון דעם פריערדיגן בילד פארענטפערט די קשיא וואס מיללער האט דא געפרעגט וויאזוי דער ר' חיים איז אנגעקומען קיין קראקא, ווייל מען זעהט אז ער האט דארט געוואוינט און געווען פון די וועד הרבנים דארט, (אפשר איז ער געווען דארט אן איידעם, עס שטייט נישט אויפן מציבה ןוועמענס איידעם ער איז געווען).

יעצט נאך אפאר נקודות בנוגע צאצאי ר' שמואל גארליצער זצ"ל, וואס איך האב באקומען ווען איך האב זיך פארבינדן מיט אן אייניקל פון ר' לייביש מאוהעל ז"ל.

א) ר' לייביש מאוהעל האט געהאט נאך א טאכטער וואס ווערט נישט דא אויסגערעכנט, זי האט געהייסן אויפן לעצטע נאמען פריינד (יענער האט נישט געוואוסט מער פרטים), זי האט איבערגעלעבט די קריג און געוואוינט אין א"י.

ב) דעס וואס ביקסאד רעכנט אויס פון די איידימער פון ר' דוד ב"ר לייבוש מאוהעל איינעם גרין, דער האט געהייסן ר' ליפא גרין ע"ה, און פארן קריג איז ער געווארן א איידעם ביי ר' דוד הנ"ל, אבער זיין פרוי האט ליידער נישט איבערגעלעבט, און ער האט נאכן קריג חתונה געהאט מיט א צווייטע טאכטער פון ר' דוד (דהיינו א שוועסטער פון זיין זוו"ר), ער האט געוואוינט אין ב"פ, און האט איין זון אין וומס"ב משה דוד גרין, און איין איידעם אין ב"פ חיים אפרים פרענקל.

ג) איינער פון די איידימער פון ר' דוד ב"ר לייבוש מאוהעל האט אויך געהייסן פריינד.

ע"כ שמעתי

מיללער האט געשריבן: בני ר' לייבוש מאיהעל;
ד-א) בנו ר' אהרן טייטלבוים מאוהעל-וויליאמסבורג (הנקרא דער אלטער ר' אהרן)
ד-ב) חתנו ר' אלי' גאלדבערג מאיהעל אבי ר' נתן טייטלבוים-גאלדבערג מברוקלין
ד-ג) בנו ר' דוד טייטלבוים (חותן ר' אלעזר מייזליש מאיהעל בזוו"ר)
ד-ד) בנו ר' ליפא ט"ב מו"ל ספרי זקנו היש"מ, חתן אחיו ר' דוד
ד-ה) חתנו ר' משה בן אחיו ר' יוסף (ג-ב לעיל)
ד-ו) בנו ר' מאיר טייטלבוים (אבי ר' שמעון מוומ"ס)

בייגעלייגט איז אן היסטארישע בילד וואס מיר האלטען אינמיטען אידענטיפיצירען, מיר ווייסען ווי פאלגענד; דער ערשטער רעכטס איז ר' מענדל רובין ז"ל (אבי ר' מאיר יוסף מקר"י, קרעדיט יהי' כן), דערנאך איז ר' אהרן ט"ב מאיהעל הנ"ל (קרעדיט, זקן ר' נחמן נתן), ר' חי"ל ט"ב מניר-באטור, הבר"מ מסאטמאר, ר' נפתלי גרויס מבערבעשט, ר' חיים שלמה הורוויץ מסטריזוב, צוויי אומאידענטפיצירט.

דערונטער שטעל איך א בילד וואס שיינט צו זעהן פונעם זעלבן מאורע, ווי מ'זעהט קלאר ר' אהרן ט"ב מאיהעל שטייענדיג לינקס צום באטורער רב, דארט זעהט מען רעכטס דעם חתן, איז דאס אפשר א זוהן פון ר' מענדל רובין?

נעתק ממצבתה של האשה ריצא רעכל בת ר' דוד ט"ב ואשת ר' חי"ל גרין,
נפטרה כ"ה שבט תשס"ב, מנו"כ בחלקת סיגעט בניו דזשערזי,

מאחורי המצבה מוזכרים אלו דלקמן הי"ד,

אביה ר' דוד ב"ר אריה לייבוש, אמה בילא ב"ר יהודה יצחק,
אחותה אסתר מלכה אשת דודה ר' חי"ל ב"ר אריה לייבוש וצאצאיהם,
אחותה רחל,
אחותה שינדל,
אחיה שלמה, אריה לייבוש.

שניים האחרונים כנראה היו בבחרותם,

א. למי היתה נשואה האשה רחל ? האם כפי שכתב "בן הרחמן" לעיל שר' חי"ל גרין נשא בזו"ש את אחותה של זו"ר.

ב. מי היה ר' יהודה יצחק חותן ר' דוד ט"ב ?

ג. שינדל הנ"ל היתה זוגתו הראשונה של הדבר אלעזר אז רב הצעיר דקה"ס איהעל,
יו"ח עכסה מלכה, הינדא, רבקה, חיה, רחל, הי"ד ט"ו סיון תש"ד.

מיללער האט געשריבן: בני ר' לייבוש מאיהעל;
ד-א) בנו ר' אהרן טייטלבוים מאוהעל-וויליאמסבורג (הנקרא דער אלטער ר' אהרן)
ד-ב) חתנו ר' אלי' גאלדבערג מאיהעל אבי ר' נתן טייטלבוים-גאלדבערג מברוקלין
ד-ג) בנו ר' דוד טייטלבוים (חותן ר' אלעזר מייזליש מאיהעל בזוו"ר)
ד-ד) בנו ר' ליפא ט"ב מו"ל ספרי זקנו היש"מ, חתן אחיו ר' דוד
ד-ה) חתנו ר' משה בן אחיו ר' יוסף (ג-ב לעיל)
ד-ו) בנו ר' מאיר טייטלבוים (אבי ר' שמעון מוומ"ס)

מספר שיח זקנים חלק שישי עמודים ק"פ ואילך, מערכת הרה"ק מ'צאנז ותולדותיו,
מביא הרבה מר' יצחק טייטלבוים ב"ר אליהו גאלדבערג הנ"ל, נעתיק משם הנוגע לעינינו,
אביו ר' אליהו היה בן ר' שמחה מ'סאניק בן הג"ר נתן אב"ד לימאנוב מחסידי הדברי חיים עוד ב'רודניק,

לר' לייבוש מ'איהעל היה עוד בן בשם ר' שמואל.

מספר מאביו ששמע מחותנו ר' לייבוש,
שכשהיתה אשתו מעוברת היה אצל הרה"ק מ'צאנז ושאל איזה שם ליתן אם יהיה בן או בת ?
ענה לו אם יהיה זכר יקרא פינחס ואם נקבה תקרא עלא, ונולדה לו בת בפרשת פינחס, ונתן לה את השם עלא,
והיות שזקנו ר' לייבוש ראה רוח קדשו של הדברי חיים שתלד בפרשת פינחס, עשה כן גם לאחר הסתלקות הדברי חיים,
לבנו שנולד בחג השבועות קרא דוד,
לאמי [אשת ר' יצחק גאלדבערג הנ"ל] שנולדה בפרשת בשלח קרא מרים,
לבן אחר שנולד בפורים קרא מרדכי.

ר' מרדכי דוב הלברשטאם בן הרה"ק ר' אלישע מ'גארליץ נשא את בת ר' אליהו גאלדבערג הנ"ל.

מיללער האט געשריבן: האלאו הרב קרויז, ר' שלמה ראב"ד גארליץ איז געווען דעם וואלאווא רב ר' יוקל'ס זוהן.

לאמיר דא איבערמאכן דעם סך-הכל.

בני ר' שמואל מגארליץ
א) בנו ר' ישראל יעקב יוקל קודם מ"מ אביו בגארליץ ולאחריו בוואלאווא, חתן דודו הייטב לב מסיגוט.
ב) בנו ר' ירוחם חיים (נפטר בציערתו ומנו"כ בקראקא ע"י אביו)
ג) בנו ר' יוסף אב"ד ניעפולומיץ
ד) בנו ר' ארי' לייבוש מאוהעל
ה) בנו ר' אהרן מגארליץ
ו) בנו ר' נפתלי מגארליץ
*
בני ר' יוסף מניעפולומיץ;
ג-א) בנו ר' חיים טייטלבוים דיין בקראקא (אבי ר' מאיר אב"ד טעשין)
ג-ב) בנו ר' משה טייטלבוים מאיהעל חתן דודו ר' ליבוש מאיהעל (אבי ר' אלחנן ט"ב מוומ"ס)

בני ר' לייבוש מאיהעל;
ד-א) בנו ר' אהרן טייטלבוים מאוהעל-וויליאמסבורג (הנקרא דער אלטער ר' אהרן)
ד-ב) חתנו ר' אלי' גאלדבערג מאיהעל אבי ר' נתן טייטלבוים-גאלדבערג מברוקלין
ד-ג) בנו ר' דוד טייטלבוים (חותן ר' אלעזר מייזליש מאיהעל בזוו"ר)
ד-ד) בנו ר' ליפא ט"ב מו"ל ספרי זקנו היש"מ, חתן אחיו ר' דוד
ד-ה) חתנו ר' משה בן אחיו ר' יוסף (ג-ב לעיל)
ד-ו) בנו ר' מאיר טייטלבוים (אבי ר' שמעון מוומ"ס)

איך האב געטראפן דעם בילד אין די ראצפערטער שטעטל-לינק סייט געשריבען אז הרה"ח הישיש ר' ליפא מאנן לאויט"א האט דאס אידענטיפיצירט אלס ר' אלעזר מייזליש, איז דאס דער איהעלער רב ביצעורותו?

מיללער האט געשריבן: יגעתי ומצאתי.

אין המאור תמוז תשכ"א איז באשריבען די פטירה פון ר' יהושע חיים טייטלבוים מטשענסאקוויץ ווי עס ווערט אויסגערעכנט זיין יחוס מיט פונקטליכע דעטאלן.

צום ערשט האבן מיר צוגעשטעלט נאך א זוהן פון ר' שמואל גארליצער, בנו ר' אהרן מגארליץ, ר' יהושע חיים איז געווען א זוהן פון ר' מנחם ב"ר אהרן מגארליץ.

ר' מנחם מגארליץ איז געווען אן איידעם ביי ר' אברהם הורוויץ משענדישוב ב"ר יעקב ממעליץ בן ר' נפתלי מראפשיץ הזרע קודש.

ר' יהושע חיים איז געווארן אן איידעם ביי זיין קרוב ר' אהרן טייטלבוים פון מאשציסק ב"ר נחום צבי מדרוהביטש (ב"ר אלעזר ניסן), ר' אהרן ממאשציסק איז געווען אן איידעם ביי ר' לייבוש ראזענפעלד ממאשציסק.

די צוויי זוהן פון ר' יהושע חיים;
ט) ר' אהרן מממלא מקומו כאדמו"ר טשענסקאוויץ
ב) ר' שמואל טייטלבוים שליט"א הנ"ל מטשענסקאוויץ

ברוך דיין האמת, נעכטן ביום שב"ק ו' אדר תש"ע איז דער טשענסקאוויצער רב ר' שמואל ט"ב נפטר געווארן, און היינט האט מען אים געפירט למנו"כ נעבן זיין פאטער ר' יהושע חיים ט"ב מטשענסקאוויץ ז"ל, אויפן ביה"ח דקיט"ל אין לאנג-איילאנד ניו יארק.

תנצב"ה

בערך פאר 6-7 יאר צוריק (אדער מער) האב איך געזעהן אין די דזשורנאל פון חבת ירושלים א הערליכן בילד פון די צוויי ברודער ר' אהרן און ר' שמואל אלס בחורים פאר'ן קריג, ווי זיי גיין צוזאמען מיט ר' משה סטעמפל הי"ד (חדב"ן הק"צ מבאבוב), קען עס איינער אפיר זיכן

מיללער האט געשריבן: ר' שמואל איז געבוירן צו זיין פאטער ר' אלעזר ניסן ט"ב אב"ד דרוהביטש בן מרן הישמח משה מאוהעל און צו זיין מוטער בתה של הרה"ק ר' אהרן מחודרוב, כשהגיע לפרקו איז ער געווארן אן איידעם ביי הרה"ק ר' מנחם מענדל הורוויץ מסקאהל ובאלחוב בעמח"ס שושנת יעקב על חושן משפט, ב"ר ישראל יעקב יוקל מבאלחוב.

מען האט דא דערמאנט ר' מנחם מענדל הורוויץ מבאלחוב, וועל איך דא צושטעלן איבער אים וואס איז געמאלדון געווארן אויף די שפאלטענעס פון 'זשאיש זשען' רבנישע אפטיילונג, און אפשר אז עס וועט עפעס ווערן קענען די גבאים מאכען א באזונדערע אשכול איבער די איש-הורוויץ משפחת הלווים.

אויפן פלאץ פון ר' מנחם מענדל מבאלחוב איז אויפגענומען געווארן זיין זוהן ר' לוי יצחק הלוי איש-הורוויץ אלס אב"ד באלחוב, דער ר' לוי יצחק האט געהאט אן איידעם ר' גור-ארי' הכהן הורנשטיין וועלכער איז ווייזט אויס געווען א באיאנער חסיד און ליגט אין וויען סמוך ונראה צו רבו מבאיאן זצ"ל (ווי אויפגעקריצט אויף זיין מציבה, זעה בילד).

היצט, דער נאמען 'גור ארי' און 'הארנשטיין' געפונען זיך ביידע אין חב"ד (ווי ערווענט האט דער מהריי"צ געהאט אן איידען ר' מנחם מענדל הארנשטיין וועכלער איז געווען א חבד'סקער אייניקל) איז די שאלה צו דער איז אויך פון די ליובאוויטשער משפחה, און ווי ער קומט קיין באיאן?

נישט געווען א לוי. ר' ישראל יעקב יוקל מבאלחוב איז געווען א ברודער פון ראפשיצער רב ז"ל.

אברעמעלע האט געשריבן: נישט געווען א לוי. ר' ישראל יעקב יוקל מבאלחוב איז געווען א ברודער פון ראפשיצער רב ז"ל.

גערעכט, טעיתי.

ס'איז א גרינגער טעות צו מאכען דא, ווייל די נוסח אויף דער מצבה שטייט "איש הורוויץ".

מיללער האט געשריבן: אויפן פלאץ פון ר' מנחם מענדל מבאלחוב איז אויפגענומען געווארן זיין זוהן ר' לוי יצחק הלוי איש-הורוויץ אלס אב"ד באלחוב, דער ר' לוי יצחק האט געהאט אן איידעם ר' גור-ארי' הכהן הורנשטיין וועלכער איז ווייזט אויס געווען א באיאנער חסיד און ליגט אין וויען סמוך ונראה צו רבו מבאיאן זצ"ל (ווי אויפגעקריצט אויף זיין מציבה, זעה בילד).

היצט, דער נאמען 'גור ארי' און 'הארנשטיין' געפונען זיך ביידע אין חב"ד (ווי ערווענט האט דער מהריי"צ געהאט אן איידען ר' מנחם מענדל הארנשטיין וועכלער איז געווען א חבד'סקער אייניקל) איז די שאלה צו דער איז אויך פון די ליובאוויטשער משפחה, און ווי ער קומט קיין באיאן?

מען זאגט אויף איינע פון די הארענשטיין'ס וועלכע האבן געהאט א באנק אין קיעוו און איז געווען ימים נוראים בעל מוסף אין [באיאן], אז ווען ער הייבט אן דעם "הנני ה עניממעש" ציטערען אלע בענק אין רוסלאנד.

מיללער האט געשריבן: יגעתי ומצאתי.

אין המאור תמוז תשכ"א איז באשריבען די פטירה פון ר' יהושע חיים טייטלבוים מטשענסאקוויץ ווי עס ווערט אויסגערעכנט זיין יחוס מיט פונקטליכע דעטאלן.

צום ערשט האבן מיר צוגעשטעלט נאך א זוהן פון ר' שמואל גארליצער, בנו ר' אהרן מגארליץ, ר' יהושע חיים איז געווען א זוהן פון ר' מנחם ב"ר אהרן מגארליץ.

ר' מנחם מגארליץ איז געווען אן איידעם ביי ר' אברהם הורוויץ משענדישוב ב"ר יעקב ממעליץ בן ר' נפתלי מראפשיץ הזרע קודש.

ר' יהושע חיים איז געווארן אן איידעם ביי זיין קרוב ר' אהרן טייטלבוים פון מאשציסק ב"ר נחום צבי מדרוהביטש (ב"ר אלעזר ניסן), ר' אהרן ממאשציסק איז געווען אן איידעם ביי ר' לייבוש ראזענפעלד ממאשציסק.

ברכת מז"ט אין מחזיקי הדת צום שידוך פון טשענסקאוויצער רב זצ"ל עם ש"ב בתו של ר' אהרן ט"ב ב"ר נחום הירש מדרוהביטש

מיללער האט געשריבן: ד) איך געדענק אז אויפן מצבה פון ר' שמואל גארליצער שטייט די הייליגע ווערטער פונעם זוה"ק'רגלוהו דבר-נש וכו' האט איינער א בילד אדער די נוסח המצבה במיליאו?

הוא בגמ' סוכה נג.

בןהרחמן האט געשריבן: יעצט נאך אפאר נקודות בנוגע צאצאי ר' שמואל גארליצער זצ"ל, וואס איך האב באקומען ווען איך האב זיך פארבינדן מיט אן אייניקל פון ר' לייביש מאוהעל ז"ל.
א) ר' לייביש מאוהעל האט געהאט נאך א טאכטער וואס ווערט נישט דא אויסגערעכנט, זי האט געהייסן אויפן לעצטע נאמען פריינד(יענער האט נישט געוואוסט מער פרטים), זי האט איבערגעלעבט די קריג און געוואוינט אין א"י.
ע"כ שמעתי

זי האט געהייסן רויזא בלומא, זי האט חתונה געהאט מיט ר' יוסף שמואל בן הראש הקהל ר' משה ארי' פריינד מסיגוט.
עיין באשכול לר' יושע קראליר.

ביקסאד האט געשריבן:

מיללער האט געשריבן: ד-ב) חתנו ר' אלי' גאלדבערג מאיהעל אבי ר' נתן טייטלבוים-גאלדבערג מברוקלין

מצבת בתו הרבנית פעסל לאה

מיללער האט געשריבן: ר' שמואל איז געבוירן צו זיין פאטער ר' אלעזר ניסן ט"ב אב"ד דרוהביטש בן מרן הישמח משה מאוהעל און צו זיין מוטער בתה של הרה"ק ר' אהרן מחודרוב, כשהגיע לפרקו איז ער געווארן אן איידעם ביי הרה"ק ר' מנחם מענדל הורוויץ מסקאהל ובאלחוב בעמח"ס שושנת יעקב על חושן משפט, ב"ר ישראל יעקב יוקל מבאלחוב.

ווען זיין ברודער דער הייליגער ייטב לב איז אוועק פון שטאט גארליץ קיין סיגוט, האט מען קודם אויפגעומען זיין איידעם ר' ברוך גארליצער בן מרן הדב"ח מצאנז, אבער ווען ר' ברוך איז אריבער בפקודת אביו קיין רודניק דאן איז ר' שמואל געקומען קיין גארליץ למלאות מקום אחיו עד יום פטירתו בט' חשון שנת תרמ"ט.

ר' שמואל איז געווען אונטערוועגנס ביי זיין פטירה,ער איז געקומען למנוחות אינעם נייעם ביה"ח אין קראקא נישט ווייט פונעם הייליגען מאור ושמש און ר' שמעון סופר אב"ד קראקא.

געטראפן א נייעס אינעם קראקאווער צייטונג 'עברי אנכי' וואס מעלדט די פטירה פון ר' שמואל גארליצער זצ"ל, דער שרייבער דערציילט איבער א גרויסער עולם וואס איז געקומען קיין קראקא צו די לוי' און אז דער קראקאווער רב ר' עקיבא קארניצער וועט מספיד זיין פארנט פון די רמ"א שול, פון דארט וועט די לוי' גיין צו די נייע ביה"ח ווי ער וועט קומען למנוחה נעבן ווי מען האט נארוואס באהאלטן דעם אוזרובער רבי ר' יחאל חיים (בטעות נכתב שמו חיים יחיאל) עפשטיין זצ"ל.

ווי מ'זעהט טאקע אויפן שער בלאט פונעם ספר ברכת טוב לבנו ומ"מ ר' ארי' יהודה הלוי אב"ד אוזרוב ואפאלע, אז ר' יחיאל חיים איז געקומען למנוחה אין קראקא, איך געדענק נישט אויף די בילדער זעהן די מציבה פונעם אוזרובער צדיק נעבן ר' שמואל גארליצער, האט איינער א בילד פון די מציבה פון ר' יחיאל חיים? האט מען זיי טאקע געלייגט סמוכין לעד?