די אחראים: יאנאש , אור המקיף , אחראי , געלעגער
https://ivelt.com/forum/viewtopic.php?p ... 7#p1988697
כ'בין מודהגרשון האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 02, 2024 6:23 pmhttps://ivelt.com/forum/viewtopic.php?p ... 7#p1988697
בעצם קומען ביידע פון איין שורש, סיי TOWARD - ACROSS און סיי התנגדות - קעגנערשאפט עכ"פ אין לשה"ק זיכער.
אמת. "סתם צוגעלייגט" און "פארגרייזטער פארעם" זענען כמעט די זעלבע זאך.
אחוץ אדורך זענען טאקע סתם צוגעלייגט, אבער טיף אריינגעגעסן מתסמא שוין הונדערטער יאר אין אידיש, עס האט נישט קיין פשט זיי ארויסצואווארפן סתם.
אסאך מאל רעדט/שרייבט זיך בעסער אזוי.
ס'איז שלעכט אזוי ווי אלע יידישיסטישע פארדרייטע אויסלייגן. וואס איז שלעכט צו שרייבן אזויווי מ'זאגט עס אין מאמע לשון? פארוואס דארף מען סתם צופליקן ווערטער?
הייסט עס אז מ'דארף זאגן "א זיכער"? "א ווייניג"?
דאן פארוואס איז עס אין אלט-יודיש "זא / זוי"?
און אפשר איז דאס די זעלבע א ווי אין אהיים, אהין, אהער (א קרוב מיט היער און הער אין דייטש און ענגליש), ארויף, אראפ, אריין, ארויס (דייטשע ראַוס) אפיר, אריבער, ארונטער, אוועק (פארוואונדעט מיטן ענגלישן wake?), אנידער?
ס'ווערט גענוצט אין אידיש צו באטאנען באוועגונג/ריכטונג.ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ פרייטאג יוני 07, 2024 3:51 pmהייסט עס אז מ'דארף זאגן "א זיכער"? "א ווייניג"?דאן פארוואס איז עס אין אלט-יודיש "זא / זוי"?
זיכעראיז אן אדיעקטיוו/אדווערב, אזוי אויך ווייניג, און ס'קען נישט קומען פארדעם א. וודאיאון ביסלזענען זאכווערטער, פונקט ווי ספקאון ס(א)ך, מילא קלעבט דער אדערויף זייער גוט.ביבליאגראף האט געשריבן: ↑ פרייטאג יוני 07, 2024 3:51 pmהייסט עס אז מ'דארף זאגן "א זיכער"? "א ווייניג"?דאן פארוואס איז עס אין אלט-יודיש "זא / זוי"?
ווען כ'וועל וויסן וואס ס'מיינט אדיעקטיוו און אדווערב, וועל איך האפנטליך פארשטיין וואס איר זאגט דא.
אין אלט-יודיש טרעפט מען נישט אזוי, אזעלכע, אזוינע וכו', נאר זא (שפעטער: זוי), זולכע, זוכע, זונע, וכו'. והלא דבר הוא.גרשון האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 09, 2024 12:15 amאין בין נישט קיין מבין אויף אלט אידיש, אבער אלע ווערטער אין דעם צווייגל (אז, אזא, אזוי, אזוינס, אזוינע, אזעלכע, און אויך אלס) זענען אנגעבליך פונעם דייטשן also, ווי אויפגעהיטן אין ענגליש אלס as. דער שורש איז טאקע so, אבער דער א(ל)- איז שוין צוגעלייגט הונדערטער יארן אין דייטש אלס פרעפיקס.
פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pmגעגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג
פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?
(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)
א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:20 pmעס איז דער "מאמענטאלע אספעקט".
אנע אריכות, "געבן א שרייב" איז אינגאנצען נישט איינפאך געשריבן, יא?
קנאפער ידען האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:22 pmמ'קען אריינלייגן דער סוספענס פארדעם "האסטיג געכאפט דאס פעדער און געשריבן". "געגעבן א שרייב" איז פשוט נישט צודערזאך אין מיינע אויגן.
איינער געדענקט נאך דעם שמועס?גרשון האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 4:19 pmוואס טוט זיך מיט give me a call?
רש"י שמות א, י:
איך האב עס אלץ צוזאמגעשטעלט מיט'ן געבן אין אידיש/ענגליש, וויבאלד "הבה" מיינט געבן אין אראמיש. קען זיין ס'איז א פורים תורה. נאר בדרך אפשר.כל "הבה" לשון הכנה והזמנה לדבר הוא, כלומר הזמינו עצמכם לכך.
אבער "געבן א באפעל" דארף מען נישט צוקומען צו דעם. דאס באפעל איז פאקטיש עפעס וואס איינער גיבט און א צווייטער באקומט.
"איך קען זיך נישט איינהאלטן און מוז אַ לאך טאָן"היסטאריש האט געשריבן: ↑ זונטאג יוני 09, 2024 10:16 pmפראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pmגעגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג
פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?
(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:20 pmעס איז דער "מאמענטאלע אספעקט".
אנע אריכות, "געבן א שרייב" איז אינגאנצען נישט איינפאך געשריבן, יא?קנאפער ידען האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:22 pmמ'קען אריינלייגן דער סוספענס פארדעם "האסטיג געכאפט דאס פעדער און געשריבן". "געגעבן א שרייב" איז פשוט נישט צודערזאך אין מיינע אויגן.איינער געדענקט נאך דעם שמועס?גרשון האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 4:19 pmוואס טוט זיך מיט give me a call?
רש"י שמות א, י:
איך האב עס אלץ צוזאמגעשטעלט מיט'ן געבן אין אידיש/ענגליש, וויבאלד "הבה" מיינט געבן אין אראמיש. קען זיין ס'איז א פורים תורה. נאר בדרך אפשר.כל "הבה" לשון הכנה והזמנה לדבר הוא, כלומר הזמינו עצמכם לכך.
אבער "געבן א באפעל" דארף מען נישט צוקומען צו דעם. דאס באפעל איז פאקטיש עפעס וואס איינער גיבט און א צווייטער באקומט.
נארוואס געליינט אין יודל מארק'ס גראמאטיק פון דער יידישער כלל-שפראך, ווערב, י-4 (איבערגעשריבן אין היינטיגן אויסלייג):
דער אספעקט פון 'מיטאמאליגקייט', וואס דריקט אויך אויס אז די טואונג איז פלוצלינג, אומגעריכט און האסטיג, פארמאגט דריי באשטאנדטיילן: דעם אומבאשטימטן ארטיקל 'אַ', דעם סובסטאנטיוו וואס איז דער ווערבאלער שטאם און דעם הילפסווערב טאָן . אט האבן מיר כאראקטעריסטישע זאצן: "איך קען זיך נישט איינהאלטן און מוז אַ לאך טאָן "; "ער האט אַ קיצל געטאָן דאס קינד אין בייכעלע"; "קענסט עפענען די טיר און אַ קוק טאָן וואס עס טוט זיך אינעווייניג אין צימער"; "מען וועט אַן ארבעט טאָן אלע צוזאמען און זיך אַ באפרײ טאָן פון דער באשטעלונג איינס און צוויי"; "מען דארף אים אַ פארשטאפ טאָן דאס מויל, ער זאל נישט קענען אַ שרײ טאָן "; "ער וואלט זיך געטאָן אַ צעהוליע , אויב איך וואלט אים געטאָן אַ רוק ארײן א פינפערל אין האנט".
ביי א צאל ווערבן קען דער ווערבאלער שטאם קומען אין צוויי געשטאלטן, ווי ער איז אין דער יעצטיגער צייט צי אין אינפיניטיוו אדער ווי ער איז אין פארטיציפ: א שפרונג טאן און א שפרינג טאן, א ווארף טאן און א ווארף טאן, א ביס טאן און א בייס טאן, א ריס טאן און א רייס טאן, א לאף טאן און א לויף טאן, א קלונג טאן און א קלינג טאן, א בראך טאן און א ברעך טאן, א שטאך טאן און א שטעך טאן, א שניט טאן און א שנייד טאן, א קניפ טאן און א קנייפ טאן, א פארדריס טאן און א פארדראס טאן. אזוי איז אבער בלויז אין דער קלענערער צאל ווערבן. ס'רוב איז גובר דעם שטאם אין אינפיניטיוו איבערן שטאם אין פארטיציפ: א הייב טאן (נישט א הויב טאן), א בייג טאן (נישט א בויג טאן), א זינג טאן, א ווינטש טאן, א שווים טאן, א פלי טאן, א מעסט טאן, א פלעכט טאן, א נעם טאן, א שטארב טאן, א שרייב טאן, א שרעק טאן, א דינג טאן און נאך א סך אנדערע. זיך מערקן: א דרוק טאן איז פון ווערב דרוקן, א דריק טאן פון ווערב דריקן; פון ווערב שמייסן איז א שמיס טאן און א שמיץ טאן (הגם לויטן פארטיציפ וואלט געקענט זיין א 'שמיס' טאן).
_____
@א שטענדיג צעמישטער, אז דו האסט עס יא געליינט, וואס האסטו נישט גלייך מסביר געווען?
ס'קען אויך זיין אן אַדווערב: קענען די מסכתא דורך און דורך.
