איך האב הנאה מנשה אז די ביסט דא אריינגעקומען. מעגליך אז עס קען גיין אויף מיין זכות. זאל מיר עס גערעכענט ווערן..
שוואקי האלט איך פאר א סיבה אז ער האט א געוויסע "מרה שחורה" אין זוך. ליפא האלט איך פאר א הערליכער זינגער, אסאך בעסער און שענער ווי שוואקי "אבער" נאר אויף זיין ליפא בדרך, לעילא ולעילא און ביז קניינע הארע. פון דארט און ווייטער איז ער א בדחן אדער עפעס אנדערש, נאר נישט נארמאל געזינגען.
דאס איז שוין א אלטער ווייטאג אז אזא גוטער און שיינער זינגער האט זיך ארויסגעלאזט פון די זינגען ליין און בלויז צו געפעלן זיינע פענס טוט ער יעדע מאדנע זאך, א חוץ זינגען. גאר בקיצור. היינט איז ער א "סטאַר" אנשטאט א זינגער.
צו זאגן ווער עס קומט נאך מרדכי און אברהם איז נישט מעגליך, יעדער האט זיין אייגענארטיגער חן און זיין אייגענארטיגער סטיל. כאטש למעשה איז שוועקי דער גרעסטער סטאר פון די קלענערע זינגער'ס קומט ער אבער ווייט נישט צו צי די א.ד. צוויי מלכים.
דאנציגער האט געשריבן:
דער וועלט שרייעט אין זייערע וואויטס אז שוואקי איז דער נעקסטער, לויט וואס כ'האב געלינקט קען מען זיך דאס איבערצייגן, גראדע מרה שחורה האט מרדכי אסאך מער.
עס איז גאר א ווייטער מהלך פון די געשמאקע מרה שחורה אין וועלכע מרדכי לייגט אריין זיין צוהערער, צו די אומגעשמאקע גיסטע וואס שוועקי דערליווערט ביים זינגען א הארציגן ניגון.
זעסט, די זעלבע שריי איך אויף ליפא, איך מיז זיין אין די מוט עהם צו קענען הערן נאכמאכן דזשאני מיט טאני און בארבי.. אבער די אנדערע זענען מיר געשמאק ווען אימער. כ'מיין ס'האט מיט די אייגענע געפיל און טעם. אפשר אויך די נאטור פון יעדן מענטש פאר זיך.
איך זעה אז דא איז געווארן א שטיקל וואוט אויפן משנה למלך (אדער וויצע-מלך) נאך די שני מלכים המשמשים בכתר אחד מב"ד ומשנהו אברהם פריד[מאן].
איך (ווער ביסטו?) האלט אז עס גייט שוין נישט זיין קיין 'מלך' נאך די צוויי ערשטע, פשוט ווייל זיי זענען געווען די ערשטע אין די קאטעגאריע פון מאדערנע-היימישע מוזיק, נאך יו"ט ערליך בנציון שענקער און דוד וורדיגער, און אנדערש ווי קרליבאך (וועם איך האלט אז ליפא איז ענדערש ממלא מקום, פשוט ווייל ער איז אן אלל-עראונד פערפורמער וואס בדור הקדום האט עס ר' שלמה'לה געטאן אין א געוויסען זין).
משא"כ אינעם דור השני פון זשואיש-מוזיק ווען יעדער טאם דיק און הערי, גוט ארויס קאסעטן און זינגט ביי קאנצערטן, טאנצט אויף שמחות און ברימט ביי קומזיצען, גייט אויף שיפן און פאברענגט צווישען מזמרים/שירה/מאקרים וכו', איז נישט שייך צו סעלעקטירען 'איין' מלך צווישען אזויפיל האלבע און פערטל קעניגען, שרים ועבדים און סתם חמורים....
בקיצור עס איז א וועלט ווען יעדער שמויגער באקרוינט זיך מיט טיטול זינגער, און אסאך האבן באמתן אייגנארטיגע טאלאנטען וואס מאכט זייער שווער דעם פעלד פון 'מלך' (אלס קינד האב איך אויך נישט צו גוט געשפילט מלך....)
אויף די אויבנדערמאנטע זינגערס איז מיין מיינונג; ליפא - זעלטענע טאלטן, פון מוזיק ביז גראמען, פון רעיונות ביז א חוש צו פארשידענע קאמפליצירטע תנועות און קולות, באגלייט מיט שטארקע געפילען, אבער א שאד א שאד, אז זיין אטענשאן-ליבשאפט און נער'ישע סעלעברטיט שטאטוב האט אים אריינגעווארפן אין עולם התוהו והדמיון, מארק מיי ווארדס....
ליפא שמעלצער גייט לויפן פאר פרעזידענט......
שוועקי - א שיינע קוויטשענדיגע שטימע, אסאך געפילען, אבער לדעתי איז ער 'פעימאוס' וועגן די געלונגענע 'רחם' ניגון וואס האט ארומגענומען גאנץ כלל ישראל (און אפי' כלל גוים), אבער נישט דוקא ווייל 'ער' זעלבסט איז מב"ד קאליווער.
איך וועל מיך ערלויבען צו זאגען אז אברהם פריד און מב"ד זעלבסט וואלטן היינט נישט געווארן ערוויללט אלס 'מלכים' צווישען אזא ווערייעטי פון זינגערס וואס גייט פון זייערע פלימעניקס ישראל וורדיגער און בעני פריעדמאן ביז די יואליס, יאסיס און חיליס וואס שפייען ארויס טעיפס ווי שוועמל נאכען זיך רעגן.
גראדע האב איך זייער ליב, עטליכע ניגונים פון די ליפא אויסוואל, זייער ליב, מיין איך אז ס'דרייעט מיך איבער די מוהט ווען אימער, משא''כ די אנדערע איבריגע לידער. די ניגון קעניינעהארע האב איך זייער ליב, ווייל איך גלייך זייער קלעזמער אן ידישיסטישע ליריקס. אנה השם אויף הלל, קען איך זאגן כמעט הונדערט פראצענט, אז ליפא האט דארט נישט געטראכט פון קיין כבוד אדער עפעס אנדערש, נאר זיין הארץ האט זיך באמת צעפלאקערט. די צוויי ניגונים 'א פשוטע יוד' און אויך די ענגלישע 'יא מאסט קערי אן' זינגט ליפא אויכעט פון ניסיון בחיים, נישט פון כבוד וועגן, דאס בין איך עדות, זייענדיג אין אזעלכע מצבים, פון יא מאסט קערי אן, און ליפא האט געהאט נאכן 'ביג איווענט' קאנסאלעישאן, ביטערע שווערע טעג. פארווער ס'ווייסט. כ'געדענק נישט יעצט אויפן פלאץ, וועלכע נאך געפעלן מיר, אבער יא, וואס ס'איז גוט איז גוט,. ממילא איר זאגט אז רחם האט געכאפט די וועלט, און נאר דערפאר איז שוואקעי געליבט אין די וועלט, איך האב ליב כמעט יעדע איינציגע ניגון פון שוואקי, און ביי ליפא איז דאס ביי מיר נאר געליבט געציילטע.
מבד, שטימע ארויף, שטימע אראפ, איז מלך, אין די יונגע יארן אויף איין מהלך און אויף דער עלטער אביסל אנדערש געשלייערט, איך באצייכן עס ווי 'זקן מלא רחמים', עפעס אזא סארט פאטערליכקייט, א פעלזענע שטארקייט איבערגעדעקט מיט א סאמעטענע ווייכקייט, די ווערטער ווערען געטייטש, דער מעסעדזש ווערט דעליווערט עפעס אזוי מין קלאר, ס'איז אומבאשרייבליך, אנגעהויבן פון זיין שרייען 'לעט מיי פיפל גאו' ביזן זיך בעטן: 'טייערער פאטער ליבער קעניג', דאס בענקשאפט פון 'איך האב געוווארט', דער געפיהל פון באו מים עד נפש ווען ער רייסט איין, 'עד מתי', אלעס אזוי עכט ארויסגעברענגט, הזמן יכלה והם לא יכלו. איך מיין אז קיין ממלא מקום וועט נישט זיין... מאנארכיע איז שוין ממילא א פארגאנגענהייט, איז נישט עק וועלט אז 'יודישע מוזיק' וועט אריבערגיין צו דעמאקראטיע... און אויס מיט די מלכים. ... אברעמל, האט מוראד'דיגע קוואליפיקאציעס, באגלייט מיט א וואונדערבארע 'חיות', ווי אויך ברענגט ער מיט זיך א געוואלד מיט עקפיריענס, זיין שטערקסטער פונקט: זיין 'קריצלאזע', זיסע און איינגענעמע שטימעלע אויף וועלכע ער באזיצט א פולער קאנטראל דורכאויס אלע זיינע אקטאוועס, מ'טאר נישט פארגעסען, זיין איידעלער כאראקטער וואס שטארט אזוי ארויס בעת'ן זינגען, וואס לדעתי קען דאס קרעדיטירט ווערן פאר זיין גרויסע הצלחה.
טראץ וואס און מוזיקאלישקייט און קעניגליכקייט קומט ער נישט מרדכי'ן צו די קנעכל, איז ער פארט געבליבן 'שני למלכות', איך קרעדיטיר בעיקר דאס זיין 'אויף די ריכטיגע פלאץ, און די ריכטיגע צייט'. ... עס איז אגב ווערט צו פארנאטירן, אז במשך די יארן זענען 'געקומען און געגאנגען' א צאל ריכטיג געלונגענע זינגערס, וועלעכע האבן שיין געזינגן אן די הילף פון די 'קאמפיוטער דזשענערעיטערס', און וואלטן איינגעפאקט רוב פון די 'בעיבי בוממערס', איך וועל אויסרעכענען צוויי וועלעכע קומען מיר איצט אין געדאנק:
1.ארי קליין,מרדכי'ס שוואגער אויף וועמען מען האט גרויסע זאכן פאראויס געזאגט. און ווי אין ים אריין...
1.שמואלי ראזענבערג, א זינגער וואס האט ארויסגעגבן א קאסעטע 'אחינו' וואס דאן געשטורעמט די וועלט, פרעגט אייך נאר נאך. די ביידע האבן שפעטער פראבירט צו מאכן א קאמבעק, אבער ס'האט עפעס נישט געכאפט. ... אין צו די היינטיגע,
ליפא, ווייסט דאך יעדער איז דזשעני און מוזיקאלישקייט, אפילו אין טייטשן ווערטער קומט ער די נענטסטע צום קעניג, אלס טאלאנט אויס איז דער קרוין פרינץ, דא עקא, עס פעלט עהם קאנסיסטענסי, עפעס אן אומגעזעצטקייט באגלייט אים, זינט טאג איינס, עס פעלט אים קאמיוניקאציע מיט דער מוזיק, למשל ער וועט הארמאנייזן הערליך שיין, אבער... אויף א צווייטע קארד ווי די מוזיק,
ועוד, כדי צו זיין א כרכא דכולא ביה, זינגט ער אלע סטיילס, נישט שלעכט, אבער עכט גוט איז ער נאר אין געוויסע סטיילס. ער גראמט, די ווערטער גראמען טאקע, אבער פון פאעזיע איז דאס זייער ווייט,
אין איין ווארט, ווען ער זאל טוהן נאר וואס ער קען וואלט ער ביי מיר געווען דער ממשיך דרכו פון די צוויי גרויסע. ... שוועקי, וועלעכער איז ווייט נישט אזא טאלאנט ווי קיין איינער פון די דערמאנטע, פארט האט ער געברענגט 'עפעס נייעס' צום טיש, הגם קיין מוזיקאנט איז ער ווייט נישט, האט ער א געוויסע 'תמימות'דיגע זיסקייט' וואס קומט זייער שיין ארויס אין זיינע אלבוימס, אבער נישט דאס איז דער עיקר וואס דער עולם גייט משוגע, וואס יא, די הויכע קוויטשעדיגע טענער פון וואס 'קטנים נשים ועבדים' ווערען מורא'דיג אנציקט.
