אומאן ראש השנה – ווי שטארק איז דער מקור?
אומאן ראש השנה – ווי שטארק איז דער מקור?
פרשת ויחי מיט בערך 30 יאר צוריק זיצט זיך א מלמד אין בני ברק און לערנט מיט די קינדער דעם ואני מ'חזר'ט איין מאל און נאכמאל הויך דעם ואני און איך יעקב, אבער דער קלימאקס איז אייביג ביי די הויעכע פאל ווען נבוזרדן וועט פארטרייבן אידן אין גלות אריין וועלן זיי אדורך גיין רחל'ס קבר....., פלוצלונג פליט אדורך א בליץ אין מח פארן מלמד און ער מאכט שטיל אלע קינדער, ששששששש קינדער! היינט אין מאנטאג נאכמיטאג איך בין יעצט מודיע אז ווער ס'וועט קענען דעם ואני אויף אויסעווייניג ביז סוף וואך וועט קענען דאנארשטאג פארן צום קבר רחל און דארט זינגען דעם ואני הויעך ווען נבוזרדן וכו' יש שכר לפעולתך ושבו בנים לגבולם...., די קינדער זענען גלייך געווארן אנגעצינדן און מיט פלייס האט מען גע'חזר'ט אינדערהיים דעם בלעטל ואני אזוי אז אויף דאנארשטאג זאל מען עס שוין קענען גוט אויסעווייניג און קענען מיטפארן מיט די נסיעה צו קבר רחל צו זעהן מיט די אייגענע אויגן דעם פלאץ ווי נבוזרדן האט פארטריבן אידן אין גלות אריין און זיי האבן געוויינט אויף רחל'ס קבר.
אויף דאנערשטאג איז די גאנצע קלאס געוועהן גרייט צום פארהער און אלעס האט געקענט דעם ואני גוט, דער מלמד האט געהאלטן ווארט ער האט גענומען זיין חדר אויף א נסיעה קיין בית לחם צו קבר רחל, דער מלמד אליין האט נישט געוויסט ווי ווייט דאס וועט עושה רושם זיין, אנקומענדיג אהין האבן די קינדער אנגעהויבן זינגען דעם ואני, די קינדערישע קולות האבן אנגעפילט דעם קליינעם בנין מיט די רינדעכיגע קופה, מ'האלט שוין ביי די הויכע פאל ווען נבוזרדן וועט פארטרייבן אידן אין גלות אריין..... רחל'ס קבר.... די קינדער האבן דאס געזינגען מיט אלע זייערע כוחות און מיט אלע זייערע געפילן, דער מלמד האט זיך געווינדערט אויף זיך אליין, ער איז שוין א מלמד 25 יאר אבער די ווערטער פון ואני האט אים נאך קיינמאל נישט אזוי בארירט ווי איצט, ער גלייבט זיך אליין נישט זעהנדיג ווי די טרערן גיסן זיך פון זיינע אויגן אן קיין צוריקהאלט, ושבו בנים לגבולם... דער מלמד ווישט זיך די אויגן - אזא הרגש האב איך אין מיין לעבן נישט געשפירט.
צורק קומענדיג קיין בני ברק האט דער מלמד איבער געגעבן זיינע געפילן פאר זיין שכן אין חדר וועלכע האט די פאראלעל קלאס מיט די זעלבע יאר גאנג ווי ער, דער אנדערע מלמד איז געווארן שטארק מרוגש ווען ער האט נאר געהערט וואס איז געוועהן היינט ביי קבר רחל, און ער האט קלאר אפגעמאכט ביי זיך אז נעקסטע יאר טוט ער אויך דעם שפיל מיט די קינדער, דאס נעקסטע יאר האט זיך טאקע דער אנדערע מלמד אויך מיטגעכאפט, און זיין קלאס האט אויך מיטגעזיגען דעם ואני ביי קבר רחל און די הרגש איז געוועהן מורא'דיג, א יאר דערויף איז דער מנהל געוואר געווארן פון דעם האט ער שוין איינגעשלאסן מערערע קלאסן פון די ת"ת וואס זאלן מיטפארן דאנארשטאג פ' ויחי צו קבר רחל זינגען דעם ואני דארטן אויפן פלאץ, פארשטייט זיך אז ווען מ'נעמט אסאך קינדער אויף אזא נסיעה בלייבט דאס נישט קיין סוד, און אנדערע תלמוד תורה'ס האבן דאס אויפגענומען פאזעטיוו און א יאר דערויף האבן זיי זיך אויך אנגעשלאסן מיט דעם פלאן און פלאנירט פון פאראויס אז היי יאר פארן זיי אויך פ' ויחי צו קבר רחל מיט די קינדער צו זינגען דעם ואני, פארשטייט זיך מ'האט זיך מסדר געווועהן ווער קומט צופרי און ווער ס'קומט נאכמיטאג, און וועלכע ת"ת קומט גאר מיטוואך, און אזוי אז מיט וואס א יאר איז געווארן גרעסער און שטערקער דאס פארן פ' ויחי צו קבר רחל זאגן דעם ואני.
היינט האלט עס שוין כמעט דארט אז מ'גייט אין אמעריקא נאך געלט און מ'פראקלעמירט א סגולה ח"י רוטל משקה צו טיילן פאר די אידן וואס קומען אהין פראווענען פ' ויחי צו קבר רחל.......
בערך אזוי (כמעט) איז מיט זייער אסאך מענטשן וועלכע פארן קיין אומאן ר"ה.... (שלאג נישט, איך האב געזאגט אסאך מענטשן נישט "אלע" מענטשן), יעדער ווייסט אז הרה"ק ר' נחמן זי"ע האט געזאגט אז זיין ר"ה איז העכער אלעס, ועוד ועוד, און זיין תלמוד ר' נתן האט געזאגט אז דער דיבור פון ר' נחמן מיינט נישט נאר בחייו נאר אפי' אויך נאך זיין הסתלקות, וואס צוליב דעם איז ר' נתן געפארן יערליך קיין אומאן ר"ה, וואס דאס איז אויך גאר פארשטענדליך דאווענעדיג אין ביהמ"ד פון זיין רבי'ן וואס איז א ענין פון א מקום שהתפללו בו אבותי, וועלכע האט א שטארקע מקור פון חז"ל, האט ר' נתן געדאוונט אין ביהמ"ד פון זיין רבי'ן (נישט אויפן ציון) און מ'ווייסט אז במשך הדורות זענען געוועהן אידן בעלי מסי"נ וועלכע האבן זיך מוסר נפש געוועהן צו קענען דאווענען אין אומאן ר"ה, מחמת אט די קבלה פון ר' נתן צו דאווענען אין א ביהמ"ד שהתפלל בו רבו הק'.
די פאקט איז אז די היינטיגע געפארעכץ קיין אומאן האט בכלל נישט אט די זעלבע משמעות, קודם כל דאס דאווענען אויף א בית החיים (נישט די קלויז) איז נגד ההלכה, (בכלל ווייס איך נישט פשט פון דעם בית המדרש געביידע אויפן ציון, ווייל ווען מ'קומט אן אהין זעהט מען אז ס'איז דא אנגעצייכנט פון דרויסן סימנים אז כהנים זאלן נישט גיין פון דא און ווייטער צולב דעם וואס אונטער דעם איז געוועהן א בית החיים, אנשטאט ארום צו נעמען דעם מקום מיט א גדר ווי אין אלע אנדערע מקומות ווי אין מעזעבוז אדער ווילעדניק וואס דער עצם ביה"ח איז טאקע נעבאך נעקר געווארן אבער א גדר איז דא כדי צו וויסן ווי דער ביה"ח איז געוועהן, האט מען אויפגעבויעט דא א גאנצע בנין אויף דעם פלאץ?, ממש נישט צום פארשטיין, און אזוי גייען מענטשן אריין מיט טלית ותפילין העכער א בית החיים, וואס טוט זיך מיט לועג לרש?, און ערגעץ דאווונט מען נישט אויף א קבר חוץ מערת הרשב"י ורבי מאיר בעל הנס) יו"ט גיין אויף א ציון איז א פראבלעם להלכה, און בכלל ווי טרעפט מען דאס אין די היסטאריע אז אידן זענען געקומען צו א ציון אויף יו"ט?, ווי אויך איז מקובל אז רוב צדיקים נאך 150 יאר האבן שוין נישט קיין שייכות מיט די וועלט חוץ געציילטע צדיקים וועלכע האבן מפורש געזאגט אז זיי ווילן ווייטער האבן שייכות מיט די וועלט כגון הרה"ק הר"ר אלימלך זי"ע, נו אויב אזוי ווער איז דער פוסק אחרון אז היינט איז אויך גילטיג די אלע זאכן פונקט ווי עטליכע יאר נאכן הסתלקות פון ר' נחמן?.
און אויב ר' נתן מיט די תלמידים האבן געהאלטן אז גיין צום ביהמ"ד / שטאט פון ר' נחמן, פרעגט זיך אבער, צו איז די אלע ענינים עפעס א הוראה לדורות אז איש בל יעדר, און אפי' ביז היינט איז פארהאן א חיוב צו קומען ר"ה?, עד כדי כך אז דער חיוב איז שטערקער ווי אליין זיין ביי א אייגן קינד'ס ברית מילה? נאר שיקן א שליחות זאל מל זיין דאס קינד?, לאמיר שוין אננעמען אז ס'איז זייער זייער א גרויס ענין דווקא אפי' היינט צו פארן ר"ה, איז דען דער חיוב צו פארן ממש יאר יערליך אן אן אויסנאם פונקט ווי עולת ראי'? וועלכע איז שולט א חיוב מן התורה, ס'איז דאך לא ימלט אז ווען איינער פארט יעדע איינציגסטע יאר אז ערגעץ אינצווישן זאל ער נישט מצער זיין איינעם, צו דאס ווייב, צו די טאטע און מאמע, צו די שווער און שוויגער, צו אפי' די אייגענע בני בית, ווער איז דער פוסק היינטיגע צייטן און פון וועלעכן שו"ע פסק'נט מען דאס אז יעדע איינציגסטע יאר איז אזא חיוב צו פארן עד כדי כך אז ס'איז וועגט איבער די אלע זייטיגע זאכן, ווער זענען דאס די ברייטע פלייצעס?, צו זענען דען די אייגענע תלמידים פון ר' נתן געוועהן אזוי שטרענג בזמניהם אז ס'איז געוועהן א חיוב צו קומען יעדעס איינציגסטע יאר מ'האט נישט געטארט אויסלאזן אפי' איין יאר אויך נישט? אפי' אויפן חשבון פון אנדערע?.
הגם מענטשן ווילן ענפערן אז חסידים זענען אייביג אוועק געפארן פון דערהיים אויף חדשים לאנג צו זייערע רבי'ס און היינט איז די זעלבע, אבער ולא הוא, היינט איז נישט די זעלבע, ווייל די אמאליגע חסידים וועלכע זענען אליינס געוועהן בעלי השגה, האבן פארשטאנען צו א שורש נשמה, זיי האבן מרגיש געוועהן ווי דער שורש ציט, און מ'איז געפארן צו לעבעדיגע צדיקים בעלי רוח הקודש, אפגערעדט אז די גאנצע וועג איז געוועהן איין שטיק מסי"נ וואו דארט אליין האט מען געהונגערט נאך א שטיקל ברויט, צו קען דען היינט איינער אויף די וועלט זיך פארגלייכן צו א חסיד פון אמאל וואס איז געפארן צום חוזה אדער צום דברי חיים?, דיין פארן אויפן פליגער און דורך גיין א עירפארט מיט ראיות אסורות איז די זעלבע זאך ווי דער חסיד מיטן פערד און וואגן?
בנוסף צו די מעשה הידועה אז דער ארי דבי אילעה איז געפארן שנה ראשונה קיין לובלין און ווען דער חוזה האט אים געפרעגט וואס טוט זיך מיטן נקי יהי' לביתו, האט ער געהאט א בירור להיתר פון א דיוק אין ס' החינוך, איז פשט אז אפי' דער גרויסער הייליגע ארי דבי אילעא וועלכע איז געפארן צום בעל רוח הקודש דער הייליגע חוזה האט אויך געדארפט א היתר להלכה צו פארן, ער אזי נישט סתם אזוי געפארן און געטרעטן אויף די משפחה.
אמת מ'וועט מוזן מודה זיין אז פילע אידן זענען בארעכטיגט אהין צו פארן ווייל דארטן האבן זיי געטראפן דעם באשעפער, ווי דער הייליגע קדושת לוי האט געזאגט פאר זיין שווער נאכן זיין חדשים אין מעזריטש אז די דינסט זאגט אז ס'איז דא א באשעפער אבער איך ווייס אז ס'איז דא א באשעפער, זייער אסאך יונגעלייט האבן "געזאגט" אז ס'איז דא א באשעפער פשוט נאכגעזאגט וואס מ'האט זיי אריין געהאקט אין קאפ פון קינדווייז אן, אבער ווי נאר זיי זענען געווארן אביסל מקורב צו די הייליגע ספרים פון ר' נחמן זי"ע האט זיך זיי געפענט דעם קאפ און אנגעהויבן איינזעהן אביסל השגחה פרטיות, אביסל אמונה בבורא כ"ע, אזא איינער איז פארשטענדליך אז דעם טאג וואס מ'איז ממליך קב"ה במלכיות זכרונות שופרות וויל ער זיין אין די זעלבע שטאט ווי ר' נחמן ליגט ווייל דא האט ער געפינען זייין פארלוירענע אמונה.
שתי תשובות בדבר, קודם אפי' ווען ס'איז אמת מאכט דאס דאס נישט קיין פשט צו פארן צו א קבר אויף יו"ט, און אפי' דו פארסט יא מאן יימיר אז דאס מוז זיין אויסשליסלעך יעדעס יאר, אפי' אויפן חשבון פון אנדערע, שנית שמעתי פון א חשוב'ן רב וועלכע האט זיך אפגערעדט אויף די היינטיגע מצב פון די מבקשים און משפיעים, זאגנדיג אז אמאל האט מען געוויסט ביי אונזערע זיידעס און ביי די אידן פונעם עלטערן דור אז ר"ה האט יעדער איד אפגעציטערט די הייליגע טעג, מיט אזא אימת הדין אזש דאס פנים איז אים איינגעגאנגען פאר שרעק, און מיט דעם פחד האט מען מחנך געוועהן די קינדער, מ'האט געוויסט אז די וועלט איז נישט הפקר, אז מ'האט לכה"פ געציטערט איין מאל א יאר האט מען במשך די יאר אביסל געציטערט פארן דין וחשבון לעתיד אחר מאה ועשרים, היינט איז דא א נייע מושג ר"ה, דער עולם האט נישט קיין כח צו דעם פרעשור פון אימת הדין, ער זיכט זיך א נייע פשט אין ר"ה, דער משפיע איז מכריז א פרישן ענין פון ר"ה, "ער איז ממליך דעם מלך"!!!!..... ער פאטשט ביי המלך, ער איז מכריז דעם מלך, אוועק מיטן פחד, אוועק מיטן ציטער, ס'איז ישמחו השמים, אמת, קיינער לייקנט נישט וואס חז"ל זאגן אז ר"ה איז מען ממליך דעם באשעפער, אבער צו ווייסט איר אז די בחי' מלך איז גאר פיל שארפער ווי די בחינת אב פון אגאנץ יאר? אטע דאס אליין איז דאך גורם דאס גרעסטע מאס פחד.
איך ווייס אז זייער אסאך מענטשן "פילן" מורא'דיגע הרגישים זייענדיג ר"ה אין אומאן, אמת, קיינער לייקנט נישט די גרויסע התעוררות, אבער איר מוזט וויסן אז דער מלמד וועלכע האט געזאגט ואני מיט די קינדער ביי קבר רחל האט אויך "געשפירט" א מורא'דיגע התעוררות ווי קיינמאל בעפאר, ער האט אפי' געלאזט טרערן..., וועט דען איינער זאגן אז ווייל די הרגישים זענען גרויס דערפאר איז דער מקור מורא'דיג שטארק און מען "מוז" פארן יעדעס יאר אפי' אויפן חשבון פון בעלי חובות צו אויפן ווייטאג פון די נאנטע משפחה?
די גרעסטע חידוש איז מיר נאר אז ווי נאר מיינס א גוטע פריינד כאפט זיך אויף און פארט קיין אומאן גלייך ווען ער קומט צוריק ווערט ער שוין פארוואנדלט אין א מיסיאנער, ער פראבירט מיט אלע מיטלען מיר מסביר זיין, שאץ.... איך זאג דיר דו מוזסט קומען אמאל קיין אומאן וועסטו זעהן וואס דארט טוט זיך.... ס'איז מורא'דיג, קום מיט נעקסטע יאר, א רגע, ביסט געפארן, האסט הנאה געהאט, פיין, וואס ווילסטו פון מיר? פארוואס פראבירסטו מיך משכנע צו זיין אז נעקסטע יאר "מוז" איך פארן, איז דאס אויך א חלק פונעם חסידות?.... צו ברעגען וואס מער חסידים?
קיצור וואס וויל איך דא?, דא ליגט דעם אלטן יסוד וועלכע איך האב שוין געשריבן אין די מבקשים ארטיקל, ווילסט אננעמען א גאנג אין לעבן פיין און וואויל, אבער נישט מיטן עקסטרים, ווילסט פארן קיין אומאן ר"ה, אדרבה פאר געזונטערהייט על אף וואס די מקורות זענען גאנץ שוואכע, אבער נעם עס נישט פאר א "מוז", און אוודאי נישט עובר זיין אויף אנדערע עבירות בתורה אויף דעם חשבון, צו חובות, צו וויי טון משפחה מיטגלידער, ווילסט פארן נאכאמאל, מסכים פאר געזונטערהייט, אבער מען "מוז נישט" יעדעס יאר פארן, דאס איז נישט קיין יהרוג ואל יעבור, ס'איז דאך חודש תשרי נעם ארויס דיין וואגשאל די מאזנים למשפט און מעסט אפ וואס זענען די צדדים, פארוואס "מוז" איך פארן, און וואס זענען די עיכובים (נישט די אזוי גערופענע איינגערעטע מניעות.....) אויב טוט דאס וויי פאר מיינע עלטערן, לוינט עס נישט, אויב טוט דאס וויי פאר דאס ווייב איז עס אוודאי נישט כדאי, ווילסט לערנען די הייליגע ספרים פון רבינו נחמן זי"ע אדרבה ואדרבה, אבער ווער נישט משוגע דערפון, טויש נישט דיין מסורת אבות דערפאר (אויב מ'לערנט די ספרים מוז מען נאך נישט אנטון קיין תכלת ציצית), בליייב נארמאל, (אויך א פארגאנגעהייט פון א ווארט "נארמאל"....) זיי מכריז אין די תקופה (אנשטאט צו שרייען בקול פשוט ר"ה אין אומאן הוווווויייייייי......) שריי אויס כלנו לנארמאל.
און דער עיקר איז אז וואו מ'איז זאל מען פועל'ן א גוט יאר, און א "נארמאל" יאר, און זיין אמת'ע ערליכע אידן, מיט ריינע כוונות, און זיך האלטן מיט אונזער מסורת אבות וועלכע האט די שטערקסטע גאראנטי, און יא לאמיר נישט פארגעסן פון די ברענעדיגע טעמע, זיך אפצוטיילן פון די שולי המחנה וועלכע זיצן בחושך וצלמות און שרייבן אויף פארשידענע ווינקלען פון דעם געוועב לשון הרע, ניוול, כפירה, און זילזול במנהגי ישראל, וזלותא דרבנן, הבדלו הבדלו, טיילט'ס אפ אונז פון זיי, ווייל זיי זענען דער לאך פון כלל ישראל, נעמט'ס ג-ט פאר א שותף, און וויסן אז על כל אלה יביא במשפט, ויזכור לחיים טובים.
פרשת ויחי מיט בערך 30 יאר צוריק זיצט זיך א מלמד אין בני ברק און לערנט מיט די קינדער דעם ואני מ'חזר'ט איין מאל און נאכמאל הויך דעם ואני און איך יעקב, אבער דער קלימאקס איז אייביג ביי די הויעכע פאל ווען נבוזרדן וועט פארטרייבן אידן אין גלות אריין וועלן זיי אדורך גיין רחל'ס קבר....., פלוצלונג פליט אדורך א בליץ אין מח פארן מלמד און ער מאכט שטיל אלע קינדער, ששששששש קינדער! היינט אין מאנטאג נאכמיטאג איך בין יעצט מודיע אז ווער ס'וועט קענען דעם ואני אויף אויסעווייניג ביז סוף וואך וועט קענען דאנארשטאג פארן צום קבר רחל און דארט זינגען דעם ואני הויעך ווען נבוזרדן וכו' יש שכר לפעולתך ושבו בנים לגבולם...., די קינדער זענען גלייך געווארן אנגעצינדן און מיט פלייס האט מען גע'חזר'ט אינדערהיים דעם בלעטל ואני אזוי אז אויף דאנארשטאג זאל מען עס שוין קענען גוט אויסעווייניג און קענען מיטפארן מיט די נסיעה צו קבר רחל צו זעהן מיט די אייגענע אויגן דעם פלאץ ווי נבוזרדן האט פארטריבן אידן אין גלות אריין און זיי האבן געוויינט אויף רחל'ס קבר.
אויף דאנערשטאג איז די גאנצע קלאס געוועהן גרייט צום פארהער און אלעס האט געקענט דעם ואני גוט, דער מלמד האט געהאלטן ווארט ער האט גענומען זיין חדר אויף א נסיעה קיין בית לחם צו קבר רחל, דער מלמד אליין האט נישט געוויסט ווי ווייט דאס וועט עושה רושם זיין, אנקומענדיג אהין האבן די קינדער אנגעהויבן זינגען דעם ואני, די קינדערישע קולות האבן אנגעפילט דעם קליינעם בנין מיט די רינדעכיגע קופה, מ'האלט שוין ביי די הויכע פאל ווען נבוזרדן וועט פארטרייבן אידן אין גלות אריין..... רחל'ס קבר.... די קינדער האבן דאס געזינגען מיט אלע זייערע כוחות און מיט אלע זייערע געפילן, דער מלמד האט זיך געווינדערט אויף זיך אליין, ער איז שוין א מלמד 25 יאר אבער די ווערטער פון ואני האט אים נאך קיינמאל נישט אזוי בארירט ווי איצט, ער גלייבט זיך אליין נישט זעהנדיג ווי די טרערן גיסן זיך פון זיינע אויגן אן קיין צוריקהאלט, ושבו בנים לגבולם... דער מלמד ווישט זיך די אויגן - אזא הרגש האב איך אין מיין לעבן נישט געשפירט.
צורק קומענדיג קיין בני ברק האט דער מלמד איבער געגעבן זיינע געפילן פאר זיין שכן אין חדר וועלכע האט די פאראלעל קלאס מיט די זעלבע יאר גאנג ווי ער, דער אנדערע מלמד איז געווארן שטארק מרוגש ווען ער האט נאר געהערט וואס איז געוועהן היינט ביי קבר רחל, און ער האט קלאר אפגעמאכט ביי זיך אז נעקסטע יאר טוט ער אויך דעם שפיל מיט די קינדער, דאס נעקסטע יאר האט זיך טאקע דער אנדערע מלמד אויך מיטגעכאפט, און זיין קלאס האט אויך מיטגעזיגען דעם ואני ביי קבר רחל און די הרגש איז געוועהן מורא'דיג, א יאר דערויף איז דער מנהל געוואר געווארן פון דעם האט ער שוין איינגעשלאסן מערערע קלאסן פון די ת"ת וואס זאלן מיטפארן דאנארשטאג פ' ויחי צו קבר רחל זינגען דעם ואני דארטן אויפן פלאץ, פארשטייט זיך אז ווען מ'נעמט אסאך קינדער אויף אזא נסיעה בלייבט דאס נישט קיין סוד, און אנדערע תלמוד תורה'ס האבן דאס אויפגענומען פאזעטיוו און א יאר דערויף האבן זיי זיך אויך אנגעשלאסן מיט דעם פלאן און פלאנירט פון פאראויס אז היי יאר פארן זיי אויך פ' ויחי צו קבר רחל מיט די קינדער צו זינגען דעם ואני, פארשטייט זיך מ'האט זיך מסדר געווועהן ווער קומט צופרי און ווער ס'קומט נאכמיטאג, און וועלכע ת"ת קומט גאר מיטוואך, און אזוי אז מיט וואס א יאר איז געווארן גרעסער און שטערקער דאס פארן פ' ויחי צו קבר רחל זאגן דעם ואני.
היינט האלט עס שוין כמעט דארט אז מ'גייט אין אמעריקא נאך געלט און מ'פראקלעמירט א סגולה ח"י רוטל משקה צו טיילן פאר די אידן וואס קומען אהין פראווענען פ' ויחי צו קבר רחל.......
בערך אזוי (כמעט) איז מיט זייער אסאך מענטשן וועלכע פארן קיין אומאן ר"ה.... (שלאג נישט, איך האב געזאגט אסאך מענטשן נישט "אלע" מענטשן), יעדער ווייסט אז הרה"ק ר' נחמן זי"ע האט געזאגט אז זיין ר"ה איז העכער אלעס, ועוד ועוד, און זיין תלמוד ר' נתן האט געזאגט אז דער דיבור פון ר' נחמן מיינט נישט נאר בחייו נאר אפי' אויך נאך זיין הסתלקות, וואס צוליב דעם איז ר' נתן געפארן יערליך קיין אומאן ר"ה, וואס דאס איז אויך גאר פארשטענדליך דאווענעדיג אין ביהמ"ד פון זיין רבי'ן וואס איז א ענין פון א מקום שהתפללו בו אבותי, וועלכע האט א שטארקע מקור פון חז"ל, האט ר' נתן געדאוונט אין ביהמ"ד פון זיין רבי'ן (נישט אויפן ציון) און מ'ווייסט אז במשך הדורות זענען געוועהן אידן בעלי מסי"נ וועלכע האבן זיך מוסר נפש געוועהן צו קענען דאווענען אין אומאן ר"ה, מחמת אט די קבלה פון ר' נתן צו דאווענען אין א ביהמ"ד שהתפלל בו רבו הק'.
די פאקט איז אז די היינטיגע געפארעכץ קיין אומאן האט בכלל נישט אט די זעלבע משמעות, קודם כל דאס דאווענען אויף א בית החיים (נישט די קלויז) איז נגד ההלכה, (בכלל ווייס איך נישט פשט פון דעם בית המדרש געביידע אויפן ציון, ווייל ווען מ'קומט אן אהין זעהט מען אז ס'איז דא אנגעצייכנט פון דרויסן סימנים אז כהנים זאלן נישט גיין פון דא און ווייטער צולב דעם וואס אונטער דעם איז געוועהן א בית החיים, אנשטאט ארום צו נעמען דעם מקום מיט א גדר ווי אין אלע אנדערע מקומות ווי אין מעזעבוז אדער ווילעדניק וואס דער עצם ביה"ח איז טאקע נעבאך נעקר געווארן אבער א גדר איז דא כדי צו וויסן ווי דער ביה"ח איז געוועהן, האט מען אויפגעבויעט דא א גאנצע בנין אויף דעם פלאץ?, ממש נישט צום פארשטיין, און אזוי גייען מענטשן אריין מיט טלית ותפילין העכער א בית החיים, וואס טוט זיך מיט לועג לרש?, און ערגעץ דאווונט מען נישט אויף א קבר חוץ מערת הרשב"י ורבי מאיר בעל הנס) יו"ט גיין אויף א ציון איז א פראבלעם להלכה, און בכלל ווי טרעפט מען דאס אין די היסטאריע אז אידן זענען געקומען צו א ציון אויף יו"ט?, ווי אויך איז מקובל אז רוב צדיקים נאך 150 יאר האבן שוין נישט קיין שייכות מיט די וועלט חוץ געציילטע צדיקים וועלכע האבן מפורש געזאגט אז זיי ווילן ווייטער האבן שייכות מיט די וועלט כגון הרה"ק הר"ר אלימלך זי"ע, נו אויב אזוי ווער איז דער פוסק אחרון אז היינט איז אויך גילטיג די אלע זאכן פונקט ווי עטליכע יאר נאכן הסתלקות פון ר' נחמן?.
און אויב ר' נתן מיט די תלמידים האבן געהאלטן אז גיין צום ביהמ"ד / שטאט פון ר' נחמן, פרעגט זיך אבער, צו איז די אלע ענינים עפעס א הוראה לדורות אז איש בל יעדר, און אפי' ביז היינט איז פארהאן א חיוב צו קומען ר"ה?, עד כדי כך אז דער חיוב איז שטערקער ווי אליין זיין ביי א אייגן קינד'ס ברית מילה? נאר שיקן א שליחות זאל מל זיין דאס קינד?, לאמיר שוין אננעמען אז ס'איז זייער זייער א גרויס ענין דווקא אפי' היינט צו פארן ר"ה, איז דען דער חיוב צו פארן ממש יאר יערליך אן אן אויסנאם פונקט ווי עולת ראי'? וועלכע איז שולט א חיוב מן התורה, ס'איז דאך לא ימלט אז ווען איינער פארט יעדע איינציגסטע יאר אז ערגעץ אינצווישן זאל ער נישט מצער זיין איינעם, צו דאס ווייב, צו די טאטע און מאמע, צו די שווער און שוויגער, צו אפי' די אייגענע בני בית, ווער איז דער פוסק היינטיגע צייטן און פון וועלעכן שו"ע פסק'נט מען דאס אז יעדע איינציגסטע יאר איז אזא חיוב צו פארן עד כדי כך אז ס'איז וועגט איבער די אלע זייטיגע זאכן, ווער זענען דאס די ברייטע פלייצעס?, צו זענען דען די אייגענע תלמידים פון ר' נתן געוועהן אזוי שטרענג בזמניהם אז ס'איז געוועהן א חיוב צו קומען יעדעס איינציגסטע יאר מ'האט נישט געטארט אויסלאזן אפי' איין יאר אויך נישט? אפי' אויפן חשבון פון אנדערע?.
הגם מענטשן ווילן ענפערן אז חסידים זענען אייביג אוועק געפארן פון דערהיים אויף חדשים לאנג צו זייערע רבי'ס און היינט איז די זעלבע, אבער ולא הוא, היינט איז נישט די זעלבע, ווייל די אמאליגע חסידים וועלכע זענען אליינס געוועהן בעלי השגה, האבן פארשטאנען צו א שורש נשמה, זיי האבן מרגיש געוועהן ווי דער שורש ציט, און מ'איז געפארן צו לעבעדיגע צדיקים בעלי רוח הקודש, אפגערעדט אז די גאנצע וועג איז געוועהן איין שטיק מסי"נ וואו דארט אליין האט מען געהונגערט נאך א שטיקל ברויט, צו קען דען היינט איינער אויף די וועלט זיך פארגלייכן צו א חסיד פון אמאל וואס איז געפארן צום חוזה אדער צום דברי חיים?, דיין פארן אויפן פליגער און דורך גיין א עירפארט מיט ראיות אסורות איז די זעלבע זאך ווי דער חסיד מיטן פערד און וואגן?
בנוסף צו די מעשה הידועה אז דער ארי דבי אילעה איז געפארן שנה ראשונה קיין לובלין און ווען דער חוזה האט אים געפרעגט וואס טוט זיך מיטן נקי יהי' לביתו, האט ער געהאט א בירור להיתר פון א דיוק אין ס' החינוך, איז פשט אז אפי' דער גרויסער הייליגע ארי דבי אילעא וועלכע איז געפארן צום בעל רוח הקודש דער הייליגע חוזה האט אויך געדארפט א היתר להלכה צו פארן, ער אזי נישט סתם אזוי געפארן און געטרעטן אויף די משפחה.
אמת מ'וועט מוזן מודה זיין אז פילע אידן זענען בארעכטיגט אהין צו פארן ווייל דארטן האבן זיי געטראפן דעם באשעפער, ווי דער הייליגע קדושת לוי האט געזאגט פאר זיין שווער נאכן זיין חדשים אין מעזריטש אז די דינסט זאגט אז ס'איז דא א באשעפער אבער איך ווייס אז ס'איז דא א באשעפער, זייער אסאך יונגעלייט האבן "געזאגט" אז ס'איז דא א באשעפער פשוט נאכגעזאגט וואס מ'האט זיי אריין געהאקט אין קאפ פון קינדווייז אן, אבער ווי נאר זיי זענען געווארן אביסל מקורב צו די הייליגע ספרים פון ר' נחמן זי"ע האט זיך זיי געפענט דעם קאפ און אנגעהויבן איינזעהן אביסל השגחה פרטיות, אביסל אמונה בבורא כ"ע, אזא איינער איז פארשטענדליך אז דעם טאג וואס מ'איז ממליך קב"ה במלכיות זכרונות שופרות וויל ער זיין אין די זעלבע שטאט ווי ר' נחמן ליגט ווייל דא האט ער געפינען זייין פארלוירענע אמונה.
שתי תשובות בדבר, קודם אפי' ווען ס'איז אמת מאכט דאס דאס נישט קיין פשט צו פארן צו א קבר אויף יו"ט, און אפי' דו פארסט יא מאן יימיר אז דאס מוז זיין אויסשליסלעך יעדעס יאר, אפי' אויפן חשבון פון אנדערע, שנית שמעתי פון א חשוב'ן רב וועלכע האט זיך אפגערעדט אויף די היינטיגע מצב פון די מבקשים און משפיעים, זאגנדיג אז אמאל האט מען געוויסט ביי אונזערע זיידעס און ביי די אידן פונעם עלטערן דור אז ר"ה האט יעדער איד אפגעציטערט די הייליגע טעג, מיט אזא אימת הדין אזש דאס פנים איז אים איינגעגאנגען פאר שרעק, און מיט דעם פחד האט מען מחנך געוועהן די קינדער, מ'האט געוויסט אז די וועלט איז נישט הפקר, אז מ'האט לכה"פ געציטערט איין מאל א יאר האט מען במשך די יאר אביסל געציטערט פארן דין וחשבון לעתיד אחר מאה ועשרים, היינט איז דא א נייע מושג ר"ה, דער עולם האט נישט קיין כח צו דעם פרעשור פון אימת הדין, ער זיכט זיך א נייע פשט אין ר"ה, דער משפיע איז מכריז א פרישן ענין פון ר"ה, "ער איז ממליך דעם מלך"!!!!..... ער פאטשט ביי המלך, ער איז מכריז דעם מלך, אוועק מיטן פחד, אוועק מיטן ציטער, ס'איז ישמחו השמים, אמת, קיינער לייקנט נישט וואס חז"ל זאגן אז ר"ה איז מען ממליך דעם באשעפער, אבער צו ווייסט איר אז די בחי' מלך איז גאר פיל שארפער ווי די בחינת אב פון אגאנץ יאר? אטע דאס אליין איז דאך גורם דאס גרעסטע מאס פחד.
איך ווייס אז זייער אסאך מענטשן "פילן" מורא'דיגע הרגישים זייענדיג ר"ה אין אומאן, אמת, קיינער לייקנט נישט די גרויסע התעוררות, אבער איר מוזט וויסן אז דער מלמד וועלכע האט געזאגט ואני מיט די קינדער ביי קבר רחל האט אויך "געשפירט" א מורא'דיגע התעוררות ווי קיינמאל בעפאר, ער האט אפי' געלאזט טרערן..., וועט דען איינער זאגן אז ווייל די הרגישים זענען גרויס דערפאר איז דער מקור מורא'דיג שטארק און מען "מוז" פארן יעדעס יאר אפי' אויפן חשבון פון בעלי חובות צו אויפן ווייטאג פון די נאנטע משפחה?
די גרעסטע חידוש איז מיר נאר אז ווי נאר מיינס א גוטע פריינד כאפט זיך אויף און פארט קיין אומאן גלייך ווען ער קומט צוריק ווערט ער שוין פארוואנדלט אין א מיסיאנער, ער פראבירט מיט אלע מיטלען מיר מסביר זיין, שאץ.... איך זאג דיר דו מוזסט קומען אמאל קיין אומאן וועסטו זעהן וואס דארט טוט זיך.... ס'איז מורא'דיג, קום מיט נעקסטע יאר, א רגע, ביסט געפארן, האסט הנאה געהאט, פיין, וואס ווילסטו פון מיר? פארוואס פראבירסטו מיך משכנע צו זיין אז נעקסטע יאר "מוז" איך פארן, איז דאס אויך א חלק פונעם חסידות?.... צו ברעגען וואס מער חסידים?
קיצור וואס וויל איך דא?, דא ליגט דעם אלטן יסוד וועלכע איך האב שוין געשריבן אין די מבקשים ארטיקל, ווילסט אננעמען א גאנג אין לעבן פיין און וואויל, אבער נישט מיטן עקסטרים, ווילסט פארן קיין אומאן ר"ה, אדרבה פאר געזונטערהייט על אף וואס די מקורות זענען גאנץ שוואכע, אבער נעם עס נישט פאר א "מוז", און אוודאי נישט עובר זיין אויף אנדערע עבירות בתורה אויף דעם חשבון, צו חובות, צו וויי טון משפחה מיטגלידער, ווילסט פארן נאכאמאל, מסכים פאר געזונטערהייט, אבער מען "מוז נישט" יעדעס יאר פארן, דאס איז נישט קיין יהרוג ואל יעבור, ס'איז דאך חודש תשרי נעם ארויס דיין וואגשאל די מאזנים למשפט און מעסט אפ וואס זענען די צדדים, פארוואס "מוז" איך פארן, און וואס זענען די עיכובים (נישט די אזוי גערופענע איינגערעטע מניעות.....) אויב טוט דאס וויי פאר מיינע עלטערן, לוינט עס נישט, אויב טוט דאס וויי פאר דאס ווייב איז עס אוודאי נישט כדאי, ווילסט לערנען די הייליגע ספרים פון רבינו נחמן זי"ע אדרבה ואדרבה, אבער ווער נישט משוגע דערפון, טויש נישט דיין מסורת אבות דערפאר (אויב מ'לערנט די ספרים מוז מען נאך נישט אנטון קיין תכלת ציצית), בליייב נארמאל, (אויך א פארגאנגעהייט פון א ווארט "נארמאל"....) זיי מכריז אין די תקופה (אנשטאט צו שרייען בקול פשוט ר"ה אין אומאן הוווווויייייייי......) שריי אויס כלנו לנארמאל.
און דער עיקר איז אז וואו מ'איז זאל מען פועל'ן א גוט יאר, און א "נארמאל" יאר, און זיין אמת'ע ערליכע אידן, מיט ריינע כוונות, און זיך האלטן מיט אונזער מסורת אבות וועלכע האט די שטערקסטע גאראנטי, און יא לאמיר נישט פארגעסן פון די ברענעדיגע טעמע, זיך אפצוטיילן פון די שולי המחנה וועלכע זיצן בחושך וצלמות און שרייבן אויף פארשידענע ווינקלען פון דעם געוועב לשון הרע, ניוול, כפירה, און זילזול במנהגי ישראל, וזלותא דרבנן, הבדלו הבדלו, טיילט'ס אפ אונז פון זיי, ווייל זיי זענען דער לאך פון כלל ישראל, נעמט'ס ג-ט פאר א שותף, און וויסן אז על כל אלה יביא במשפט, ויזכור לחיים טובים.
http://shatzmatz.blogspot.com/
" onclick="window.open(this.href);return false;
