רצה עתירתם בעמדם בלילות...
א' סליחות תשע"ו
דער זייגער האט געקלאפט 4:20 און דער אלארם האט זיך אויפגעוועקט מיט זיינע אלט באקאנטע באנומענע קולות פון וועם איר האט שוין געהאט צו הערן דא עטליכע מאל.
אבער נישט היינט נאא... היינט איז עפעס אנדערש... א מאדנע רואיגקייט האט איינגעהילט דעם גאנצן ארום א געפיל פון התחדשות באנייאונג שפירט זיך אין דער לופט. ס'הייסט, ס'אלף סליחות אויף דער וועלט! מיט איין אימפעט בין איך שוין געשטאנען מיט ביידע פיס אויף ד'רערד און די שיסאלע וואסער אין מיינע הענט, זיך אנגעטון געפוצט די ציין, אלעס מיט א פלינקייט עפעס נישט ווי דער געווענדליכער שטייגער.
4:35 האב איך זיך געטראפן ארויסגיין פונדערהיים מיט'ן טלית בייטל און איין האנט, און דער לאנג אויסגעדינטער סליחות'ל אין צווייטן האנט. א טריט ארויס אין די פינסטערע האריזאנט און דער באקאנטער קילער א' סליחות ווינטל האט מיר באגעגנט אנזאגנדיג אז תשע"ז איז אן דע וועי...
די בלאסע לבנה שיין פון סוף מאנאט האט געווארפן א מאטן שיין אויף די שווארצע טראטואר פארמירנדיג לאנגע שווארצע שרעקעוודיגע שאטנס אויף אלע ריכטונגען.
פינסטער? נאכט? אבערוואס.. ווי מיינע אויגן האבן זיך צוגעוואוינט צו דער פינסטערניש האב איך שוין באמערקט צום שיין פון די האלב פינסטערע גאסן לאמפן ווי פון אלע זייטן שלייכן זיך יודאלאך מיט פלינקע טריט אין שול אריין דער שמש - קלאפער'ס געזאנג האט ווי אפגעשפילט אין מיינע אויערן.. 'שטייטס אויף צו סליחות.. שטייטס אויף צו סליחות.. שטייטס אויף לעבודת הבורא..'
מאסן מענטשן אין אלע עלטערס און פון אלע שאטירונגען און קרייזן האבן פארפלייצט די געווענדליך שטילע געסאלאך אין די שעה. פון 7-8 יעריגע חדר אינגאלאך (וואס גייען גיין שפעטער אין חדר...) ביז 80 און אויך 90 יעריגע זקנים, אלע אינאיינעם גרייטן זיך צום יום הדין.. דער מיט א קאר און דער מיט די פיס.. בבית ה' נהלך ברגש.
איך קום אן אין סמעדרעש, און דארט הייבט זיך ערשט אן דאס ריכטיגע. די מקוה איז פול איבער אלע ברעגעס, זקנים עם נערים, אלעס וויל נאך א טבילה טון פארן בורא איידער מ'טרעט אריין דעם ערשטן רעכטן טריט אין די פארכטיגע טעג ווען אונזער זיסער טאטע גייט אונז פאר'משפט'ן צום נייעם יאר.
ביי די קאווע האט זיך שוין שטייצעך געטון א צונאמי פון קלעבעדיגע צוקער מילך ס'נישט שווער געווען צו כאפן וואס גייט דא פאר זעהענדיג דערנעבן די לעכטיגע תמימות'דיגע פנים'לעך פון די תינוקות של בית רבן וואס זענען ארויסגעלאזט געווארן פון שטייג מיט די פארשמירטע מיילעכלעך פון די קאווע (ליבערשט ווארעמע צוקער מילך...) וואס 'טאטי האט געלאזט נעמען לכבוד אויפשטיין פארטאגס'..
מ'האמער אראפ געלייגט א ברכה"ת, געמאכט א ווארעמען קאווע (מ'דארף דאך האבן כח צו פאסטן), זיך שנעל געכאפט א גוטן פלאץ ווי לאנג ס'איז נאך דא, און זיך געשטעלט זאגן אפאר קאפיטלעך תהילים ביז מ'הייבט אן זאגן.
צוביסלעך איז געוואקסן דער עולם, קעפ אויף קעפ איז מען געשטאנען צוזאמען געדריקט ווי סארדינס אינעם שאכטל, יעדער מיטן זעלבן ציל זיך אויסצובעטן ביים שומע תפילה א זיס לעכטיג יאר.
די סליחות איז אדורך גאר דערהויבן, מ'האט געשפירט א העכערקייט א אימת הדין אין די לופט, אינאיינעם מיט א 'וגילו' ברעדה, וואוסנדיג אז דאס איז דאך אונזער געטרייער טאטע וואס וועט אונז זיכער געבן פון אלעם גוטן.
אפגעזאגט, געשאקלט, געבויגן, געפאלן און מ'שטיימער שוין נאך סליחות. געכאפט א ותיקין מנין און שוין אריינגעכאפט נאך א זכות צום יום הדין. איך טו מיר אויס די טלית און תפילין, ס'שוין היבש שפעט געווארן אינצווישן מיט די ר"ת, תהילים, וכדו', און איך געב זיך א קוק ארום איך הייב אן זוכן די שפעטע מנינים ווי וואס ווען? דא דארט זעהט מען נאך אפאר געהויבענע יודן פון די חסידים הראשונים וואס האבן זיך שוהה געווען די טעגליכע שעה אחת פארן דאווענען שטעלן זיך שוין, אבער נישט מער ווי דעם.
גייט אדורך נאך א שעה, ס'שוין 9:00, מ'האלט מיר שוין נאך א שיעור אין גפ"ת, מ'גייט שוין אהיים זיך צולייגן אביסל, און איך שטיי פארוואונדערט ווי זענען די אלע שלעפערס היינט? ס'טאקע א' סליחות, אבער דאך, יעדער קען דען אויפשטיין פינף אזייגער פארטאגס, כ'מיין ס'דאך דא אזוי פיל מדרגות ביי כלל ישראל, ווי זענען די יודן וואס דאס דאווענען נעמט זיי ליידער נישט צו לאנג יעדו טאג? און איך זעה זיך מיטן פאקט אז 'יעדער' יא 'יעדער' איז אויפגעשטאנען פארטאגס צו סליחות!!
יא, פון קליין ביז גרויס, יונג און אלט, דער קאנטראקטער מיטן פלאמבער, דער ערנסטער יונגערמאן מיטן שוואכערן וואס עפנט נישט אויף א ספר איבערן וואך, יעדער האט זיך ארויסגעריסן 4:00 אזייגער פארטאגס נאך געציילטע שעה שלאף ווען פילע לייגן זיך נאך פון די ווארעמע דאכענע וואס ציט ווי א מאגנעט צוזאמען מיטן יצר וואס גיט נישט אויף אפילו אין אזא טאג, אינדרויסן איז קאלט, אינטער די קאלדרע הערשט א געשמאקע ווארעמקייט. די אויגן קלעפן פארלאנגן דאס זייעריגע, די מידע ביינער בעטן זיך פאר נאך אפאר שעה שלאף.
און וואס איז געשעהן?? מ'האט געמאכט 'תקנות'? ס'איז ארויסגעקומען א קול קורא פון די גדולי ישראל? מ'סטראשעט מיט ארויס ווארפן קינדער פון די מוסדות? גארנישט! לא מיניה ולא מקצתיה!..
מ'האט נישט געמאכט קיין תקנות און נישט צוגעזאגט קיין גליקן, נישט געסטראשעט מיטן ערגסטן און נישט אראפ געברענגט א זינגער פון ארץ ישראל. סך הכל האט א קליינע קאלענדער אויפן פרידזש אנגעוויזן מיט פיצעלע שוארצע אותיות'לעך אז ס'איז דער ערשטער טאג סליחות!... און א שטאט דרייט זיך איבער!.. יונג און אלט לויפט און קויפט!... זאל נאר אבאמא פרובירן צו מאכן א געזעץ אז איין זונטאג אינדערפרי דארף יעדער אויפשטיין פיר אזייגער פארטאגס, מעג ער שטעלן די שטרענגסטע פאליציי קראפט, דער עולם וועט שנארכעצן אויפן העכסטן וואליום! מ'וועט קענען אנפילן די תפיסות אין איין טאג.. און דא, נישט קיין פאליציי נישט קיין תפיסה, גארנישט! ס"ה א מנהג ישראל..
ווי אזוי האט נאר דער הייליגער בארדיטשובער געזאגט פסח ווען קיין שום יוד האט נישט געוואלט געבן ביר פאר די וועלטס געלד..
און דאס איז נאר דער אנהויב.. די קומענדיגע וואך זונטאג וועט מען ווידעראמאל זיך ארויסרייסן פון בעט אין די פריע פארטאגס שעות, און דאסמאל שוין נישט פאר א קורצע סליחות מיטן פלאן זיך צוריק לייגן אין געציילטע שעות.. אנדערהאלבן-צוויי שעה וועט מען שטיין און זיך אויסגיסן דאס הארץ. דערנאך צוויי טעג זיצן אין סמעדרעש פון אידערפרי ביז שפעט נאכמיטאג דאווענען וויינען בלאזן און שרייען, צעהן טאג וואס מען איז פארנומען נאר מיט מצוות, זוכן א שיינע ארבע מינים פאר טייער געלט, כפרות פרי פארטאגס, זיצן גאנץ יום כיפור אין שול פאסטענדיגערהייט... דאס איז נאר אנגערירט אויפן שפיץ גאפל וואס איעדער יוד פונעם חשוב'סטן ביזן פשוט'סטן גייט אדורך אין די פאר טעג.
ס'שרייט זיך ארויס פון זיך אליין 'מי כעמך ישראל!!'אין פולן זין פון ווארט!!
לאמער זיך אלע פארנעמען טאקע נאר צו זוכן די גוטס ביי כלל ישראל, נאר זעהן די הערליכע חלקים פון איעדן יוד, וועט אונזער זיסער טאטע אודאי אויך טון אזוי און קוקן נאר אויף אונזערע שיינע טיילן, און אונז אלע אנשרייבן א שנה טובה ומתוקה, א זיס לעכטיג יאר בתוך גאנץ כלל ישראל. אמן.
אויסצוג פון 'מיין טאגע בוך' http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?f=3&t=31401
דער זייגער האט געקלאפט 4:20 און דער אלארם האט זיך אויפגעוועקט מיט זיינע אלט באקאנטע באנומענע קולות פון וועם איר האט שוין געהאט צו הערן דא עטליכע מאל.
אבער נישט היינט נאא... היינט איז עפעס אנדערש... א מאדנע רואיגקייט האט איינגעהילט דעם גאנצן ארום א געפיל פון התחדשות באנייאונג שפירט זיך אין דער לופט. ס'הייסט, ס'אלף סליחות אויף דער וועלט! מיט איין אימפעט בין איך שוין געשטאנען מיט ביידע פיס אויף ד'רערד און די שיסאלע וואסער אין מיינע הענט, זיך אנגעטון געפוצט די ציין, אלעס מיט א פלינקייט עפעס נישט ווי דער געווענדליכער שטייגער.
4:35 האב איך זיך געטראפן ארויסגיין פונדערהיים מיט'ן טלית בייטל און איין האנט, און דער לאנג אויסגעדינטער סליחות'ל אין צווייטן האנט. א טריט ארויס אין די פינסטערע האריזאנט און דער באקאנטער קילער א' סליחות ווינטל האט מיר באגעגנט אנזאגנדיג אז תשע"ז איז אן דע וועי...
די בלאסע לבנה שיין פון סוף מאנאט האט געווארפן א מאטן שיין אויף די שווארצע טראטואר פארמירנדיג לאנגע שווארצע שרעקעוודיגע שאטנס אויף אלע ריכטונגען.
פינסטער? נאכט? אבערוואס.. ווי מיינע אויגן האבן זיך צוגעוואוינט צו דער פינסטערניש האב איך שוין באמערקט צום שיין פון די האלב פינסטערע גאסן לאמפן ווי פון אלע זייטן שלייכן זיך יודאלאך מיט פלינקע טריט אין שול אריין דער שמש - קלאפער'ס געזאנג האט ווי אפגעשפילט אין מיינע אויערן.. 'שטייטס אויף צו סליחות.. שטייטס אויף צו סליחות.. שטייטס אויף לעבודת הבורא..'
מאסן מענטשן אין אלע עלטערס און פון אלע שאטירונגען און קרייזן האבן פארפלייצט די געווענדליך שטילע געסאלאך אין די שעה. פון 7-8 יעריגע חדר אינגאלאך (וואס גייען גיין שפעטער אין חדר...) ביז 80 און אויך 90 יעריגע זקנים, אלע אינאיינעם גרייטן זיך צום יום הדין.. דער מיט א קאר און דער מיט די פיס.. בבית ה' נהלך ברגש.
איך קום אן אין סמעדרעש, און דארט הייבט זיך ערשט אן דאס ריכטיגע. די מקוה איז פול איבער אלע ברעגעס, זקנים עם נערים, אלעס וויל נאך א טבילה טון פארן בורא איידער מ'טרעט אריין דעם ערשטן רעכטן טריט אין די פארכטיגע טעג ווען אונזער זיסער טאטע גייט אונז פאר'משפט'ן צום נייעם יאר.
ביי די קאווע האט זיך שוין שטייצעך געטון א צונאמי פון קלעבעדיגע צוקער מילך ס'נישט שווער געווען צו כאפן וואס גייט דא פאר זעהענדיג דערנעבן די לעכטיגע תמימות'דיגע פנים'לעך פון די תינוקות של בית רבן וואס זענען ארויסגעלאזט געווארן פון שטייג מיט די פארשמירטע מיילעכלעך פון די קאווע (ליבערשט ווארעמע צוקער מילך...) וואס 'טאטי האט געלאזט נעמען לכבוד אויפשטיין פארטאגס'..
מ'האמער אראפ געלייגט א ברכה"ת, געמאכט א ווארעמען קאווע (מ'דארף דאך האבן כח צו פאסטן), זיך שנעל געכאפט א גוטן פלאץ ווי לאנג ס'איז נאך דא, און זיך געשטעלט זאגן אפאר קאפיטלעך תהילים ביז מ'הייבט אן זאגן.
צוביסלעך איז געוואקסן דער עולם, קעפ אויף קעפ איז מען געשטאנען צוזאמען געדריקט ווי סארדינס אינעם שאכטל, יעדער מיטן זעלבן ציל זיך אויסצובעטן ביים שומע תפילה א זיס לעכטיג יאר.
די סליחות איז אדורך גאר דערהויבן, מ'האט געשפירט א העכערקייט א אימת הדין אין די לופט, אינאיינעם מיט א 'וגילו' ברעדה, וואוסנדיג אז דאס איז דאך אונזער געטרייער טאטע וואס וועט אונז זיכער געבן פון אלעם גוטן.
אפגעזאגט, געשאקלט, געבויגן, געפאלן און מ'שטיימער שוין נאך סליחות. געכאפט א ותיקין מנין און שוין אריינגעכאפט נאך א זכות צום יום הדין. איך טו מיר אויס די טלית און תפילין, ס'שוין היבש שפעט געווארן אינצווישן מיט די ר"ת, תהילים, וכדו', און איך געב זיך א קוק ארום איך הייב אן זוכן די שפעטע מנינים ווי וואס ווען? דא דארט זעהט מען נאך אפאר געהויבענע יודן פון די חסידים הראשונים וואס האבן זיך שוהה געווען די טעגליכע שעה אחת פארן דאווענען שטעלן זיך שוין, אבער נישט מער ווי דעם.
גייט אדורך נאך א שעה, ס'שוין 9:00, מ'האלט מיר שוין נאך א שיעור אין גפ"ת, מ'גייט שוין אהיים זיך צולייגן אביסל, און איך שטיי פארוואונדערט ווי זענען די אלע שלעפערס היינט? ס'טאקע א' סליחות, אבער דאך, יעדער קען דען אויפשטיין פינף אזייגער פארטאגס, כ'מיין ס'דאך דא אזוי פיל מדרגות ביי כלל ישראל, ווי זענען די יודן וואס דאס דאווענען נעמט זיי ליידער נישט צו לאנג יעדו טאג? און איך זעה זיך מיטן פאקט אז 'יעדער' יא 'יעדער' איז אויפגעשטאנען פארטאגס צו סליחות!!
יא, פון קליין ביז גרויס, יונג און אלט, דער קאנטראקטער מיטן פלאמבער, דער ערנסטער יונגערמאן מיטן שוואכערן וואס עפנט נישט אויף א ספר איבערן וואך, יעדער האט זיך ארויסגעריסן 4:00 אזייגער פארטאגס נאך געציילטע שעה שלאף ווען פילע לייגן זיך נאך פון די ווארעמע דאכענע וואס ציט ווי א מאגנעט צוזאמען מיטן יצר וואס גיט נישט אויף אפילו אין אזא טאג, אינדרויסן איז קאלט, אינטער די קאלדרע הערשט א געשמאקע ווארעמקייט. די אויגן קלעפן פארלאנגן דאס זייעריגע, די מידע ביינער בעטן זיך פאר נאך אפאר שעה שלאף.
און וואס איז געשעהן?? מ'האט געמאכט 'תקנות'? ס'איז ארויסגעקומען א קול קורא פון די גדולי ישראל? מ'סטראשעט מיט ארויס ווארפן קינדער פון די מוסדות? גארנישט! לא מיניה ולא מקצתיה!..
מ'האט נישט געמאכט קיין תקנות און נישט צוגעזאגט קיין גליקן, נישט געסטראשעט מיטן ערגסטן און נישט אראפ געברענגט א זינגער פון ארץ ישראל. סך הכל האט א קליינע קאלענדער אויפן פרידזש אנגעוויזן מיט פיצעלע שוארצע אותיות'לעך אז ס'איז דער ערשטער טאג סליחות!... און א שטאט דרייט זיך איבער!.. יונג און אלט לויפט און קויפט!... זאל נאר אבאמא פרובירן צו מאכן א געזעץ אז איין זונטאג אינדערפרי דארף יעדער אויפשטיין פיר אזייגער פארטאגס, מעג ער שטעלן די שטרענגסטע פאליציי קראפט, דער עולם וועט שנארכעצן אויפן העכסטן וואליום! מ'וועט קענען אנפילן די תפיסות אין איין טאג.. און דא, נישט קיין פאליציי נישט קיין תפיסה, גארנישט! ס"ה א מנהג ישראל..
ווי אזוי האט נאר דער הייליגער בארדיטשובער געזאגט פסח ווען קיין שום יוד האט נישט געוואלט געבן ביר פאר די וועלטס געלד..
און דאס איז נאר דער אנהויב.. די קומענדיגע וואך זונטאג וועט מען ווידעראמאל זיך ארויסרייסן פון בעט אין די פריע פארטאגס שעות, און דאסמאל שוין נישט פאר א קורצע סליחות מיטן פלאן זיך צוריק לייגן אין געציילטע שעות.. אנדערהאלבן-צוויי שעה וועט מען שטיין און זיך אויסגיסן דאס הארץ. דערנאך צוויי טעג זיצן אין סמעדרעש פון אידערפרי ביז שפעט נאכמיטאג דאווענען וויינען בלאזן און שרייען, צעהן טאג וואס מען איז פארנומען נאר מיט מצוות, זוכן א שיינע ארבע מינים פאר טייער געלט, כפרות פרי פארטאגס, זיצן גאנץ יום כיפור אין שול פאסטענדיגערהייט... דאס איז נאר אנגערירט אויפן שפיץ גאפל וואס איעדער יוד פונעם חשוב'סטן ביזן פשוט'סטן גייט אדורך אין די פאר טעג.
ס'שרייט זיך ארויס פון זיך אליין 'מי כעמך ישראל!!'אין פולן זין פון ווארט!!
לאמער זיך אלע פארנעמען טאקע נאר צו זוכן די גוטס ביי כלל ישראל, נאר זעהן די הערליכע חלקים פון איעדן יוד, וועט אונזער זיסער טאטע אודאי אויך טון אזוי און קוקן נאר אויף אונזערע שיינע טיילן, און אונז אלע אנשרייבן א שנה טובה ומתוקה, א זיס לעכטיג יאר בתוך גאנץ כלל ישראל. אמן.
אויסצוג פון 'מיין טאגע בוך' http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?f=3&t=31401
