ר' איד, אייערע רביס האבן אנדערש געהאלטן!
ווען מ'האט געעפענט די ביזנעס און פארגעלייגט פאר אינוועסטירער דעם פלאן האבן זיי נישט געהאט צופיל שאלות פארצושטעלן אויסער די געווענליכע כללים אויף וואס מען קוקט ביים עפענען א ביזנעס. טעותים קומען אבער נאר נאך מיט די צייט. פארהאלטן די ביזנעס פירער אויף טעותים קען מען נאר נאך וואס די ביזנעס איז שוין אדורך עטליכע סעזאנס.
נאכן צווייטע וועלט קריג איז דער נסיון געווען געפערליך. אידן זענען געווען צושמעטערט, רוב רובם פון כלל ישראל האבן נישט געהאט קיין פולשטענדיגע דאך איבערן קאפ. מ'האט פארלוירן אלעס וואס מ'האט געהאט. קומט א UN און שענקט א מדינה פאר די ציונית'טישע באוועגונג, "דא וועלן אידן קענען וואוינען רואיגערהייט". ס'איז באמת שווער געווען צו טראכטן אנדערש. איז בכלל פארהאן א צווייטע אפציע? זאלסטו אים ווען פארשטעלן וויזוי אידישקייט אין אמעריקא וועט אויסזעהן היינט, 80 יאר שפעטער, וואלט ער דיר נישט געגלייבט. אמעריקא האט קוים געהאלטן ביים זיך אריינמישן אינעם קריג, וואס רעדט איר שטותים..
מ'האלט יעצט נאך אכציג יאר וואס עס איז פארהאן א מדינת ישראל. ס'איז צייט זיך אוועקצוזעצן און מאכן אן אסיפה. פראקטיש גערעדט. האט זיך דאס געשעפט געלוינט, אדער נישט?
אין א"ג פרידנ'ס צייטן, ערגעץ צווישן די בחירות, ווען דו שטעלסט אפ איינער וואס איז זיך משתתף אין די וואלן און הייבסט אים אן פארלייגן שאלות, וועט ער דיר אין ארגעסטן אדער און בעסטן פאל ענטפערן "מיינע רביס האבן אנדערש געהאלטן".
אהן בכלל אריינגיין אין די נושא פון בחירות, פארוואס ס'איז געווען חילוקי דיעות, צווישן וועם און וועם און פארוואס, ווייסן זיי אבער נישט אז זיי זענען שוין לאנג מחולק מיט זייערע רביס. אמת אז ווען עס איז געקומען צו די בחירות וכדו' איז געווען פארשידענע דיעות אין יענע צייטן. "ציונות" (נאציאנאליזם) איז אבער געווען חזר טריפה ביי אלע אונזערע רביס. קיינער איז נישט מחולק אז דער קליפה פון "נאציאנאליזם" האט אנגעזייט די גרעסטע חרבנות אין אייראפעאישע שטעט דורכאויס די לעצטע פאר צענליגע יארן בעפאר די צווייטע וועלט קריג. "אגודת ישראל" האט זיך נאר געגרינדעט מלחמה צו האלטן קעגן דעם רעיון. און נאציאנאליזם מיינט "מיר האבן א לאנד". "מיר האבן א מיליטער". "מיר וועלן זיי ווייזן".
אמאל איז מיר אויסגעקומען צו שמועסן מיט א חשובער איד אין וומסב"ג, נישט קיין סאטמאר'ער (שיין געזאגט), בנוגע די בחירות. נישט קיין יונגערמאן, איינער וואס ווייסט שוין עדוואס יא וואס ער רעדט. האט ער גע'טענה'ט אז ער זעהט נישט מיט וואס סאטמאר רב זי"ע האט מער פיינט געהאט די ציונים ווי למשל דער קלויזנבורגער רבי זצ"ל. און ער צייגט מיר עטליכע מאמרים וויזוי דער רבי (קלויזענבורגער רבי זי"ע) פלאקערט קעגן דעם ממשלת הכופרים, צווישן זיי אז ווער עס זאגט אז "זיי זענען אונזערע מצילים" דריקט ער זיך אויס זייער שארף. דער באקאנטער משל פון "דער צינדער דער לעשער" וואס דער לעגענדע אין די גאס איז אז סאטמאר רב איז אויפגעקומען מיט דעם משל.. קלויזנבורגער רבי זצ"ל לייגט דאס אראפ אזאנס זאפטיג. ער גייט צוריק צו דעם צווייטן וועלט קריג, און ברענגט ארויס דאס אז נישט נאר האבן די ציונית'טישע פאליטישע פארטרעטער נישט געזוכט צו העלפן ראטעווען אידן, פארקערט זיי האבן גאר געשטערט דאס אפשטעלן אידישע טראספארטן וואס רבי מיכאל בער זצ"ל האט געארבעט צו ראטעווען. (דער קלויזנבורגער רבי איז געווען א שוואגער מיט ר' מיכאל בער זצ"ל.) און אזוי ווייטער זייער שנאה צו ערליכע אידן, און אז זיי, די כופרים, האבן אונז נאך מער פיינט ווי זיי האבן פיינט אונזערע עכטע שונאים. (ס'איז כדי אליינס נאכצוקוקן, לוגמא אין קונטרס "אמרי יציב" מאמר י"ג. עי"ש.)
זיין נקודה איז אז ס"ה האט ער (קוילזנבורגער רבי זצ"ל) נישט געהאלטן פון דאס ארויסקומען קעגן דעם ממשלת הכופרים "לצאת במלחמה ולהפגין ברחובות" (כלשונו). ווידער סאטמאר רב זי"ע, ער האט יא געהאלטן פון פירן א מלחמה קעגן דעם מלכות המינים בקול מחאה. פיינט געהאט דעם מדינה (ציונות) האבן זיי אבער ביידע געהאט. כ'הער.
און ער פירט אויס אז אמת סאטמאר רב האט געהאלטן אז מיטן גיין צו די בחירות, נעמען געלט וכו', וועט מען עווענטועל ווערן פארכאפט און זיין איינס מיט די רשעים. נו, "אונזער רבי האט אבער אנדערש געהאלטן", און ער זאגט מיר קוק אהער, איך לערן נאך מיינע רביס תורות, איך גיי צו די בחירות, מוסדות נעמען יא געלט, וכו', און איך בין מיט דיר אויף איין בלאט לגבי דעם ממשלת הכופרים אז ס'איז א מרידה במ"ש.
און ער איז בעצם גערעכט. ווי אנגעהויבן, ציוניזם איז נישט געבוירן געווארן אין תש"ח. דעמאלטס האט עס ס"ה באקומען א זיגל. אויף דעם עצם רעיון איז קיין חילוקי דיעות נישט געווען, מיר אלע זענען תלמידים פון רביס און אייניקליך פון זיידעס וועלכע האבן אדורכגעשוויצט דעם ניסיון. ווען דער מדינה איז געגרינדעט געווארן, איז בס"ה צוגעקומען א שווערן שלב צום טמא'עם געדאנק, אז וואס? אז ס'איז מער נישט קיין געדאנק, נאר א פאקט. און ליידער האבן די כופרים מצליח געווען און אהערגעשטעלט א ממשלה.
א"כ, מיט וואס זענען מיר דען יא מחולק?
עס האט פאסירט א שרעקליכע שחיטה, דער ארגסטער פאגראם אויף אידן זינט דער צווייטער וועלט קריג. יעדער איד ווערט אויפגעשאקלט און דערציטערט. עס איז אבער פארהאן מער ווי איין שפראך וואס מ'הערט אויף די גאס. איך טרעף דעם זעלבן איד יעצט, עטליכע יאר שפעטער, און איך פרעג אים וואס ער זאגט אויפן מצב. און זיין ענטפער איז "זאלן זיי אריינגיין אהין פלאך מאכן דאס פלאץ. והיתה תל עולם לא תבנה עוד. הרג'נען וואס און וויפיל עס לאזט זיך. איינמאל פאר אלעמאל. הי"ד!"
איך זיץ יעצט דא מיט אים ביים אסיפה. איך וויל פראקטיש-ווייז וויסן וויזוי ער קוקט עס אן. די מדינה איז נישט היינט געגרינדעט געווארן, עס האט שוין אין פאקט א אכציג יעריגע היסטאריע. אויב איז דער מדינה געבויעט געווארן מיט א ציל, וואס איז צו באשיצן אידן פון די וואס ווילן זיי הרג'נען, זאג דו מיר, איז דער ציל פון אכציג יאר צוריק ערייכט געווארן?
און דער ענטפער אויף דעם איז, עס ווענד זיך וועם מ'פרעגט. אויב זעהט מען דעם אידישן פאלק גארנישט אנדערש ווי די אנדערע פעלקער, ככל הגויים בית ישראל, און פונקט ווי זיי האבן א לאנד האבן אידן אויך.. איז דער מדינה א סוקסעס. זיי האבן א לאנד, אין א געוויסן זין א וועלטסמאכט. זייער מיינונג שפילט א ראלע איבעראל, א אייגענע עקאנאמיע, א העכסט פארגעשריטענע מיליטער, בעסטע שפיאנאדזש, געווינען מלחמות, קוק נאר וויזוי אמעריקא ריאגירט יעצט צו די אטאקעס. איבעראשענד! אזוי שטארק צו רעדן, א דעמעקראט, קיינער האט דאס נישט ערווארטעט. אוואדי איז די מדינה א סוקסעס. כ'הער, דאן וועסטו אבער מיזן מודה זיין עפעס אנדערש. און דאס איז אז "בלוט" איז געווען און איז נאכאלטס א וויכטיגע זאך אנצוקומען און בויען ווייטער'דיגע סוקסעסן.
ווען דו וועסט פרעגן סיי וועלכער גענעראל פון סיי וועלכער לאנד וואס שיקט סאלדאטן אויפן שלאכטפעלד איינצונעמען שטחים, צו סתם אזוי פארטייטיגן דאס לאנד, היתכן ער שטעלט איין דאס לעבן פון זיינע סאלדאטן, וועט זיין ענטפער זיין אז אוואדי וויל ער נישט זיינע סאלדאטן זאלן גע'הרג'ט ווערן, וואס זאל ער אבער טאן. דאס איז דער פרייז פון מלחמה. א לאנד וואס וויל פארטייטיגן זייער רעכט מיז וויסן אז עס קען קאסט בלוט.
און דאס גענוי איז געווען דער חשבון פון די ציוני'טישע באוועגונג בשעת די צווייטע וועלט קריג (און בעפאר דעם). נישט אז זיי האבן געוואלט אז עס זאל קאסטן אידיש בלוט, ס"ה איז דאס די איינציגסטע וועג אהין. "רק בדם תהיה לנו הארץ" איז געווען א שיטה. א פשוטע פאליטישער חשבון.
וואס זאגסטע, די מדינה יעצט האט דען געוואלט די טראגעדיע זאל פאסירן? ניין, נישט דאס איז וואס איך זאג. הגם עס איז פארהאן גאנץ גוטע באווייזן וואס זאל שטיפן צו גלייבן אזא טעאריע, קויף איך עס נישט אפ. מיין מיינונג איז גראדע דאס.
דאס איז אבער א כלל אין פאליטיק. אין אמעריקא היינט קענען ריפאבליקאנער באשטיין די עקאנאמיע זאל קראכן אינטער ביידען. וכן פארקערט, אינטער טראמפ קענען דעמעקראטן באשטיין ס'זאל פאסירן עפעס א טעראר אטאקע. ממש אזוי? יעדער זוכט זיך אליינס אינטערצוברענגען? דער דעמעקראט איז עכט מסכים אמעריקאנער זאלן גע'הרג'ט ווערן? דער ענטפער אויף דעם איז אז ניין, אבער אזוי ארבעט עס. צו קענען געווינען מיין פיינט מיז מען באצאלן א פרייז. און דאס איז געווען דער חשבון מיט די ציונית'טישע באוועגונג. זייער ציל איז דען געווען אידן זאלן גע'שחט'ן ווערן? נישט ממש.. דאס איז אבער די איינציגסטע מהלך געווען.
די לעצטע אכציג יאר איז א סוקסעס. איי ס'האט נארוואס פאסירט אזא שרעקליכער שחיטה? נו, דאס איז דער פרייז פון א מדינה. אמאל איז עס אמעריקא וואס מאכט מיט א 9/11, אמאל אין פראנקרייך א טעראריסט מיט א טראק, און אמאל איז עס מדינת ישראל וואס מאכט אדורך א שחיטה שבת שמחת תורה. ס'איז אבער דער זעלבער געדאנק. וואס איז דער עצה דערצו? מלחמה! איי ס'גייט נאר קאסטן נאך לעבנס? נו, דו ביסט א לאנד, אדער נישט? אויב יא איז דאס דער פרייז! (דאס איז אלעס מיט א בליק פון היינט. ווייסט ער ווען אז עזה איז א ביין איז האלז פארן מדינה נאכן עס אליינס אראפשלינגן מיט זייערע א״ג ״נצחונות״.. וואלט ער אנדערש גערעדט..)
די נעבעכ'דיגע וויינעריי נאכן צווייטע וועלט קריג צו די UN אז מ'זאל אונז שענקען דעם שטח, "מ'האט אונז גע'שחט'ן און גע'רצח'ט".. שפילט זיך איבער היינט גענוי. די וועג וויזוי זיי שיקן ארויס בילדער פאר די אמעריקאנע רעגירונג און אנדערע, מ'קעש'ט גלייך אויס דעם גאנצן טראגעדיגע אויף "לאנדס צוועקן". ס'איז "פעי בעק טיים". פונקט ווי אמעריקא האט געהאט נאך 9/11. אונז אידן האבן אויך. און מיט אזא חשבון איז ר' מיכאל בער זצ"ל טאקע נישט גערעכט געווען..
מיר ווייסן אבער דעם אמת אז דאס אלעס איז שקר. מינות ואפיקורסות. אידן זענען נישט קיין פאלק "ווייל זיי האבן א לאנד". אידן זענען א פאלק, ווייל זיי האבן באקומען א תורה. "היום הזה נהיית לעם". נאר מיט דעם און נאר וועגן דעם. "אתה בחרתנו מכל העמים וכו' ורוממתנו בכל הלשונות וקדשתנו במצותיך". דאס איז עס. מיט דעם האט זיך דאס פאלק אנגעהויבן און דא האלטן מיר דערזייט.
אלא מאי, דער ענטפער אויף די שאלה (צו די לעצטע אכציג יאר איז געווען א סוקסעס צו נישט) איז נישט אזוי. ווייל קיין שום ערליכער איד וועט אזוי קלערן חלילה. מיר ווייסן אז קיין שום אידיש נפש איז ווערד אפילו א מיליאן גויים. מ'טאר זיך ניטאמאל מוסר נפש זיין אויף מצוות אין די תורה, נאר אויף די ג' עבירות חמירות און על קדש"י. אין אונזער תורה שטייט "וחי בהם", ווי דער רמב"ם פסק'ט איז אן איסור דאורייתא זיך צו לאזן הרג'נען אויף אנדערע זאכן.
די לעצטע 80 יאר האט אונז די מדינה געקאסט צענליגע טויזענטער אידישע קרבנות. מיליאנען אידן ווערן נעבעך ערצויגן לשמד. עקירת הדת אויפן גרעסטן פארנעם. די ארגסטע פלאץ דורכאויס תקופת קאראנע איז געווען פאר ערליכע אידן א"י. ס'איז קיינעם קיין סוד.
זיי האבן געוואונען מלחמות, אלזא, וואו איז שוין דער ישועה? עזה זאל פלאך ווערן! ווען מ'פרעגט אים וועגן צפון ענטפערט ער "דערווייל זענען זיי שטיל". און וואס טוט זיך מיט קאר אטאקעס? מעסער אטאקעס? שיסערייען? ווי כאילו נאר עזה איז אונזער פראבלעם די לעצטע אכציג יאר. ער פארגעסט זייער שנעל אלע געפאלענע ביז אהער. פון ארגינעזירטע באמבעס ביז די איינצעלנע וואלף אטאקעס מיט וואס דער מדינה קען זיך נישט קיין עצה געבן. צענליגער טויזנטער קרבנות הי"ד. ווער נעמט אויף זיינע פלייצעס א שחיטת יפו?
זעצט אייך אוועק און מאכט א חשבון. אין תרפ"ט איז געווען א שרעקליכער שחיטה אויף אידן אין א"י. מ'האלט א קנאפע 100 יאר דערויף און עס האט זיך איבערגע'חזר'ט. אינעם זעלבן לאנד. אין תרפ"ט איז קיין מדינה נאכנישט געווען, יעצט האט עס פאסירט אינטער א מדינה וואס האט דער "סאמע פארגעשריטנסטע גרעניץ זיכערהייט אויף דער וועלט. יעדע פייגל וואס פליעט אריבער ווערט אויפגעכאפט" (דא לאכט מען). איז דער מדינה נאך ווערד פאר אייך?
רבותי, וועקט אייך אויף, פאלט נישט אריין אין א מצב וואו איר ענטפערט ווי א וועלטליכער גענעראל. חזר'ט און לערנט ענקערע רביס תורות. זיי קענען נישט, ווילן און וועלן נישט זיין אונזערע מצילים!. ווייל נאר אויב זענט איר מחולק מיט ענקערע רביס, נאר דעמאלטס קענט איר האבן סימפאטיע מיט די מדינה הטמאה און זייער מיליטער.
ווען רביה"ק מ'סאטמאר זי"ע האט פון אכציג ביז פערציג יאר צוריק אונז געלערנט אז מיטן זיך משתתף זיין און הנאה האבן פונעם מדינה וועט מען ווערן איינס מיט זיי, אוי אוי אוי האט ער געוויסט וואס ער רעדט. קוק ווי אזוי זיי זעהן אויס. הער נאר ווי אזוי זיי רעדן.
ווער עס האלט דאס פאר זיינע אויגן, פאר אים איז נאר גרינגער געווארן צו זעהן דעם אמת. מ'געבט א קוק אן די לעצטע אכציג יאר. עס דארף נישט צופיל געזאגט ווערן. ווידער מצד שני, ווער עס איז ליידער אויפגעוואקסן אנדערש, אזא איינער שפייט נעבעך פייער. ער שטיצט און בעט פאר די חיילים, ער וויל די מדינה זאל מצליח זיין. ער ווייסט ניטאמאל אז ער איז מחולק מיט זיינע רביס זצ"ל. "ר' איד, דיינע רביס האבן געהאלטן אנדערש פון דיר".
ס'איז ליידער א ביטערע פאקט. ציונות האט גענומען א טריט אויף צוריק. אויב האט זיך איינער איינגערעדט אז די ארגינעלע ציונות פון "נאציאנאליזם" איז איינגעשלאפן, זאל נאר ארויסגיין אויף די גאס און זעהן ווי אידן זוכן און קוקן ארויס אויף פרישע צה"ל אטאקעס. זיי לעכצן אויף א ערד אינוואזיע. "זאל מען זיי ווייזן איינמאל פאר אלעמאל".
ערליכע אידן שומרי תורה מצוות, מיט שטריימל בעקיטשע נעמען אויף די פורקי עול ביי זייערע מעמדים. מ'שעצט זיי. מ'חנפ'ט זיך מיט זיי. מ׳שטעלט זיך (בלית ברירה) צו צו זייערע חינוך לימודים. מ'בעט פאר זייער הצלחה. טיפשות נוראות געמישט מיט לויטער מינות ואפיקורסות רח"ל. "רק בדם תהיה לנו הארץ" איז אומוועלנדיג געוארן א פראז וואס אידן מיט שטריימל בעקיטשע באניצן זיך מיט.
און פאר אזעלכע אידן, פאר זיי איז טאקע דער ניסיון נאר שווערער געווארן. זיי ווייסן נישט וואו מען לייגט דער קללה פון "הריני מתיר את בשרכם כצבאות וכאיילות השדה."
ברוך הוא אלוקינו אשר נתן לנו תורת אמת. והבדילנו מן התועים וחיי עולם נטע בתוכינו.