เมื่อไม่นานมานี้เราเห็นข่าว Cisco เปิดตัวเราเตอร์แบรนด์ Linksys รุ่นใหม่ที่มีฟีเจอร์ Cisco Connect Cloud ซึ่งถือเป็นนวัตกรรมใหม่ของโลก home wireless router พอสมควร

ตอนนี้อุปกรณ์เหล่านี้เริ่มวางขายในไทยแล้ว และทาง Cisco ก็ส่งมาให้ผมลองทดสอบหนึ่งตัวคือ Linksys EA4500 ซึ่งเป็นรุ่นรองท็อปที่สุดในขณะนี้ (รุ่นท็อปสุดคือ Linksys EA6500 ใช้ Wi-Fi 802.11ac ด้วย ไม่รู้จะเอาฝั่งรับที่ไหนมาทดสอบ)

เมื่อเราเตอร์มาเจอกับคลาวด์

ก่อนอื่นต้องอธิบายแนวคิดของ Cisco Connect Cloud กันก่อนนะครับ คือเราเตอร์ไร้สายที่ใช้ตามบ้าน ปกติแล้วมันจะฝังเว็บเซิร์ฟเวอร์มาให้ในตัว เอาไว้ควบคุมปรับแต่งค่าต่างๆ ในเราเตอร์ ซึ่งเวลาเราได้เราเตอร์มาใหม่ๆ วิธีการตั้งค่าแบบมาตรฐานคือเสียบสายแลน แล้วเปิดเบราว์เซอร์เข้าไปที่หมายเลขไอพีที่กำหนดมาให้ (ส่วนใหญ่เป็น 192.168.1.1) แล้วปรับแต่งค่าตามต้องการ รีบูตเราเตอร์หนึ่งทีก็เรียบร้อยใช้งานได้

วิธีนี้ง่ายและใช้เป็นมาตรฐานกันมานาน แต่ในภาพรวมแล้วมันมีปัญหาใหญ่ๆ 3 ข้อ ดังนี้

• ถ้าไม่ใช่คนไอทีที่มีความรู้ด้านระบบเครือข่าย การเข้าไปคอนฟิกค่าผ่านเว็บเซิร์ฟเวอร์ (ที่เข้าด้วยหมายเลขไอพี) อาจยุ่งยากและสับสนไปบ้าง
• เข้าไปเปลี่ยนค่าจากเครือข่ายนอกวงได้ลำบากมาก (ต้องผ่านขั้นตอนเยอะ เช่น หาไอพีจริงมาใช้งาน หรือหาโดเมนเนม ฯลฯ)
• การตั้งค่าขั้นสูงบางอย่างอาจทำได้ยากและต้องใช้ความเชี่ยวชาญเยอะ เช่น port forwarding, DMZ, จำกัดการเข้าถึงตาม MAC ที่ระบุ ฯลฯ

Cisco จึงพยายามแก้ปัญหานี้ด้วยแนวคิด Connect Cloud ซึ่งอธิบายง่ายๆ คือการยกเว็บเซิร์ฟเวอร์ในตัวเราเตอร์ ไปอยู่บนกลุ่มเมฆของ Cisco แทน (ในทางปฏิบัติคือเว็บไซต์ CiscoCloudConnect.com

ข้อดีของแนวคิดนี้คือพอระบบคอนฟิกไปอยู่บนอินเทอร์เน็ต (แทนที่จะเป็นวงแลนภายในบ้าน) เราจึงสามารถคอนฟิกเราเตอร์ตัวเองจากที่ไหนก็ได้ (แถมใช้งานเหมือนเข้าเว็บแอพทั่วไป) และระบบกลุ่มเมฆของ Cisco ก็มีแอพพลิเคชันสำหรับตั้งค่างานเฉพาะทางบางอย่างในพร้อมสรรพ ไม่ต้องมานั่งคอนฟิกเองให้เมื่อย

ว่าแล้วก็มาดูตัวจริงกันดีกว่าครับ

แกะกล่อง

ก่อนอื่นต้องบอกว่า EA4500 เป็นแค่ Wi-Fi router ไม่มีส่วนของ ADSL modem มาให้ในตัว ดังนั้นเราต้องพ่วงมันกับ ADSL modem ที่มีอยู่แล้วด้วยสายแลนก่อนนะครับ ต่อตรงกับสายโทรศัพท์โดยตรงไม่ได้ (ถ้าอยากได้โมเด็มด้วยต้องไปใช้ตระกูล Linksys Gateways แทน)

ตัวเราเตอร์หน้าตามีชาติตระกูลดีมาก ไม่มีไฟแสดงสถานะใดๆ ยกเว้นโลโก้ Cisco เรืองแสงได้ ส่วนพอร์ตเชื่อมต่อก็มี Ethernet ให้ 4 พอร์ตสำหรับกระจายออก และขาเข้าอีก 1 พอร์ต นอกจากนี้ยังมี USB หนึ่งช่องสำหรับเอา flashdrive ไปเสียบเพื่อทำตัวเป็น media server ได้ และมีฟีเจอร์มาตรฐานสำหรับเราเตอร์สมัยใหม่ๆ อย่างปุ่ม WDS มาให้ด้วย

เนื่องจากโมเด็มของผมต่ออินเทอร์เน็ตได้อยู่แล้ว ดังนั้นพอเสียบสายไฟเข้ากับ EA4500 และต่อสายแลนเรียบร้อย มันก็ส่งสัญญาณ Wi-Fi ออกมาทันที โดยใช้ชื่อ SSID ว่า Cisco11648(เข้าใจว่าเป็นเลขสุ่ม) กำหนดไอพีมาให้เสร็จสรรพ แต่เป็นเครือข่ายแบบไม่ได้เข้ารหัส ใครก็มาใช้งานได้

ถ้าไม่คิดอะไรมาก เท่านี้ก็เสร็จเรียบร้อยแล้ว แต่ในความเป็นจริงเราคงไม่ซื้อเราเตอร์ราคาตั้งแพงมาทำอะไรแค่นี้จริงไหมครับ

ติดตั้ง

Cisco ให้ซีดีสำหรับติดตั้งเราเตอร์มาให้ในกล่อง ใช้ได้ทั้งวินโดวส์และแมค (ผมยังคิดไม่ออกเหมือนกันว่าคนใช้ลินุกซ์จะทำยังไง) ถ้าเครื่องไม่มีไดรฟ์ซีดี-ดีวีดีแล้ว ก็สามารถดาวน์โหลดไฟล์จากเว็บไซต์ของ Cisco ได้

กระบวนการติดตั้งและตั้งค่าเราเตอร์จะต้องทำผ่านโปรแกรม setup ทั้งหมด ไม่สามารถทำผ่านเบราว์เซอร์แบบที่เราคุ้นเคยกันได้

ขั้นตอนไม่มีอะไรซับซ้อน แค่ตั้งชื่อ SSID, กำหนดรหัสผ่านของเครือข่าย, รหัสผ่านของตัวเราเตอร์ แค่นี้ก็เรียบร้อย

จากนั้นเราจะได้ PIN ของเราเตอร์มาหนึ่งชุด เพื่อไปลงทะเบียนกับเว็บไซต์ Cisco Connect Cloud อีกทีหนึ่ง ขั้นตอนการลงทะเบียนและกรอก PIN ไม่มีอะไรซับซ้อน คงไม่ต้องแปะภาพ

ผมพยายามลองล็อกอินเข้าไปที่ไอพีของเราเตอร์เพื่อลัดขั้นตอนการติดตั้งด้วยซีดี ปรากฏว่าทำไม่ได้ครับ เราเตอร์จะ redirect ส่งเราไปยังเว็บไซต์ Cisco Connect Cloud แทน

Cisco Connect Cloud

เมื่อลงทะเบียนบนเว็บไซต์เสร็จเรียบร้อย ล็อกอินเข้ามา เราจะพบกับหน้าจอตั้งค่าเราเตอร์แห่งยุคกลุ่มเมฆ ตามภาพ

จากภาพเราจะเห็นเมนูด้านซ้ายมือ และ widget/app บอกสถานะด้านขวามือ

ส่วนของเมนูเองก็แยกเป็นครึ่งบนและครึ่งล่าง โดยครึ่งล่างคือหมวด Router Settings หรือการตั้งค่าเราเตอร์ทั่วไป ซึ่งตรงนี้ฟีเจอร์เหมือนกับเราเตอร์ยี่ห้ออื่นๆ ในท้องตลาด เช่น เปลี่ยนรหัส Wi-Fi, กรอง MAC ฯลฯ

แต่จุดเด่นของ Cisco Cloud อยู่ที่ครึ่งบนที่เขียนว่า Apps นั่นล่ะครับ มันคือแอพช่วยสนับสนุนงานขั้นสูงที่ Cisco เตรียมมาให้เราแล้ว เช่น

• Device Listการดูว่ามีอุปกรณ์รุ่นใดเชื่อมต่อเครือข่ายอยู่บ้าง บอกได้อัตโนมัติว่าเป็นมือถือ แท็บเล็ต โน้ตบุ๊ก (เท่าที่ลองมาถูกเกือบหมด)
• Guest Accessหรือการรัน SSID อีกตัวสำหรับแขกที่ใช้เน็ตบ้านของเรา ให้เล่นเน็ตได้แต่ไม่เห็นคอมเครื่องอื่นๆ ที่ต่อกับเครือข่ายอยู่ ความง่ายในการใช้งานเพียงแค่กดปุ่ม On ก็ใช้ได้แล้ว ที่เหลือ Cisco จัดการมาให้เสร็จสรรพแม้แต่รหัสผ่าน
• Parental Controlsพ่อแม่สามารถตั้งค่าคอมของลูกให้เข้าถึงเนื้อหาตามที่กำหนดในช่วงเวลาที่ต้องการได้
• Media Prioritizationจัดความสำคัญของอุปกรณ์-โปรโตคอลที่ใช้ มีรายชื่อเกมหรือแอพยอดนิยมเตรียมมาให้พอสมควร
• Speed Testทดสอบความเร็วการเชื่อมต่อเน็ตของเรา
• USB Storageเราสามารถจิ้ม usb drive กับตัวเราเตอร์แล้วให้มันแปลงร่างเป็น file server ได้เลย

หน้าจอตั้งค่าอันนี้ยังสามารถใช้งานได้จาก Android/iOS ผ่านแอพ Cisco Connect Cloud ที่ดาวน์โหลดได้จาก App Store/Play Store ตามปกติ (แต่ความสามารถในการปรับแต่งจะไม่เยอะเท่ากับเวอร์ชันเว็บ)

ในอนาคต Cisco มีแผนการเพิ่ม "แอพ" ลักษณะนี้เข้ามาบนแพลตฟอร์ม Connect Cloud อีก ตอนนี้มีตัวอย่างนิดหน่อยดูได้จาก เว็บของ Connect Cloud

สรุป

แนวคิดของ Connect Cloud ถือว่าน่าสนใจมากครับ ในแง่ผู้ใช้ทั่วไปแล้ว เราเตอร์ที่มีความสามารถนี้จะคล้ายกับเครื่องใช้ไฟฟ้ามากขึ้น ไม่ต้องมาตั้งค่ายากๆ แบบเดียวกับเราเตอร์ยุคที่ผ่านมา ส่วนแนวคิดเรื่องแอพเฉพาะกิจก็น่าจะมีประโยชน์มากกว่านี้ถ้ามีแอพเยอะมากขึ้นในอนาคต (ตอนนี้ยังรู้สึกว่ามันน้อยไปหน่อย)

แต่ผมก็มีข้อกังขาต่อแนวคิด Connect Cloud ของ Cisco เหมือนกัน

• ถ้าเน็ตเจ๊งแล้วเราจะปรับแต่งค่าในเราเตอร์ได้อย่างไร? เอาง่ายๆ แค่เน็ตไม่เจ๊ง ผมก็ประสบปัญหาพอสมควรในการเข้าเว็บ Connect Cloud ที่มักมีปัญหาอยู่เรื่อยๆ แถมโหลดช้าอีกต่างหาก
• เอาเข้าจริงๆ แล้ว เราจำเป็นต้องเข้าไปตั้งค่าเราเตอร์ตัวเองบ่อยขนาดนั้นเลยหรือ ประโยชน์ที่ได้จากการยกเว็บเซิร์ฟเวอร์ขึ้นกลุ่มเมฆมันมีมากขึ้นแค่ไหนกันเชียว

นอกจากนี้ Connect Cloud เองก็มีปัญหาเรื่องความเป็นส่วนตัวไม่น้อย ดูได้จากข่าวเก่า ซิสโก้อัพเดตเฟิร์มแวร์โดยไม่ขออนุญาตล่วงหน้า บังคับใช้ Cloud Connect และ Cisco ขอโทษลูกค้าที่อัพเดตซอฟต์แวร์ ตั้งศูนย์ช่วยเหลือและรับรองว่าข้อมูลจะไม่ส่งต่อสู่ภายนอก

สำหรับผู้อ่าน Blognone ที่มีความรู้เชิงเทคนิคสูงอยู่แล้ว ฟีเจอร์ของ Connect Cloud คงไม่จำเป็นเท่าไรนัก และเผลอๆ อาจกลายเป็นอุปสรรคด้วยซ้ำ แต่สำหรับคนที่ซื้อเราเตอร์ใหม่และต้องการความสามารถด้านการควบคุมจากระยะไกล ก็อาจพิจารณาเลือกเราเตอร์ตระกูล Linksys Smart Wi-Fi ได้ครับ