וואס טייטשט? - פרשת השבוע

די אחראים: יאנאש , אור המקיף , אחראי , געלעגער

אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

וואס טייטשט על צבאותם?

מיט זייער הערשאפט?

יא! מיין רבי האט אויך אזוי געטייטשט. אבער וואס בין איך שולדיג אז ער האט נישט געטראפן בעסער'ס?
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

פאר די אלע וואס מוטשענען זיך שוין יארן לאנג -אזויווי מיר-, צו פארשטיין די חילוק פון "טרם" און "קודם", וואס רש"י הק' זאגט אויף א פאר פלעצער, אז די צוויי זענען צוויי באזונדערע זאכן.

אויפ'ן פסוק "כי טרם תיראון", ביי די מכה פון "ברד", איז די אבן עזרא מיטן רמב"ן מחולק מיט רש"י, אין זיי זאגן ביידע אז "טרם" און "קודם" האבן די זעלביגע אפטייטש.

און פון די אנדערע זייט, ברענגען זיי ארויס קלארער רש"י'ס שיטה. אז "טרם" מיינט "לא".

איצטערט ברויך מען נאר מאכן א ליסטע, פון אלע פלעצער וואו עס שטייט דאס ווארט "טרם", און זעהן וואו עס שטימט לויט וועם.
שמן זית
שר האלף
תגובות: 1297
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג יאנואר 04, 2009 7:54 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שמן זית »

רש''י און פרשת בראשית אויף טרם יצמח זאגט אזד טרם איז טייטש עדיין לא אין יודיש מיינט עס עס האט נאכנישט געשפראצט און
טרם תיראון טייטש עטץ האטס נאכנישט מורא קודם איז טייטש פאר
שמן זית
שר האלף
תגובות: 1297
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג יאנואר 04, 2009 7:54 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שמן זית »

על צבאותם מיינט מיט זייערע פארזאמלונגען
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27074
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

פארשלאפן,
געדענקסט נאך וואו מיר האבן גערעדט פון די 'טרם/קודם' שאלה?
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

אינעם ערשטן בלאט פון דעם אשכול האט מען באהאנדלט די שאלה, עס איז אבער נישט פארענדיגט געווארן, אפשר איז טאקע יעצט די צייט עס אויפצופרישן.
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

שמן זית האט געשריבן: על צבאותם מיינט מיט זייערע פארזאמלונגען

גאנץ גוט, עטליעסט בעסער פון 'הערשאפט'.
איצטערט זיי מוחל אין טייטש מיר אפ.

ד' צבאות

יצא צבא בישראל
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

שמן זית האט געשריבן: רש''י און פרשת בראשית אויף טרם יצמח זאגט אזד טרם איז טייטש עדיין לא אין יודיש מיינט עס עס האט נאכנישט געשפראצט און
טרם תיראון טייטש עטץ האטס נאכנישט מורא קודם איז טייטש פאר

די צומישעניש וואס ס'איז דא דערביי, נעמט זיך לכאורה פון דעם וואס אין חדר טייטשן די רבי'ס 'איידער'. יעצט גיי ברעך דיר קאפ, וואס איז די חילוק פון 'פאר' און 'איידער'.

יעצט ווען די אבן עזרא מיטן רמב''ן קומען און טייטשן, אז לויט רש''י מיינט 'טרם' כמו 'לא', ווערט עס אויסגעקלארט. אז די עיקר אפטייטש איז 'נישט'. און ווי ס'פעלט אויס, לייגט מען צו דעם 'נאכ'.

אגב, איז כדאי צוציברענגען די הייליגע רמב''ן'ס פשט. 'כי טרם'=ווייל פאר איך בין מתפלל, 'תיראון'= האט עטס מורא,ווייל ס'האגלט אז נאר. אבער דערנאך, וועלן ענק צוריקגיין צום אלטן.

הרב 'שמן זית' א פאר שטרעכעלעך ביטע
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

יידישיסט האט געשריבן: זעהט אויס בפשטות אז דאס ווארט "קודם" טייטשט זיכער ווי מיר ווייסן דאס, דאס איז דאך דער אנגענומענער טייטש וואס שטאמט פון די מקורות. נאר דאס וואס די מפרשים זאגן אז אויב "טרם יצמח" וואלט מען געמיינט "קודם יצמח" וואלט משמע געווען אז די צמיחה איז שוין געווען איז לכאורה דווקא צוליב דעם ספעציפישן צוזאמשטעל פונעם "יפעל" נאכ'ן "קודם". ד.ה. ווען איך זאג "קודם שיצמח...." אזוי-ווי דער אבן-עזרא שרייבט מיינט עס טאקע אוודאי "איידער דעם שפראצן". דא אבער ווילן מיר טייטשן "קודם יצמח" (אויב "טרם" הייסט "קודם"), און דער באדייט דערפון איז "עס האט שוין פריער געשפראצט".

פארוואס טאקע דארף עס אזוי טייטשן ביי דעם צוזאמשטעל? לאמיר דערפאר א בליק טון אויפ'ן פסוק אין בראשית אלס ביישפיל: "וכל שיח השדה קודם יהיה בארץ" - יעצט דער "יהיה" וואס קוקט אויס ווי א לשון-עתיד קען אינעם לשון המקרא מיינען אויך אן עבר (אזוי-ווי פשטות "אז ישיר משה"), אדער כאטש א הווה תמידי (אזוי-ווי "ככה יעשה איוב כל הימים"). יעצט, אויב זאל שטיין פארדעם "קודם" וועט דאס מיינען "קודם [כבר] היה בארץ" - עס איז שוין געווען פריער אויף דער ערד. דאס טייטשט די צמיחה דערפון, אדער די הויה דערפון איז שוין געווען "קודם". עס איז לכאורה קלאר אז דאס איז זייער כוונה, און נישט אינעם עצם ווארט "קודם".

מיר קומט גראדע אויס פונקט פארקערט. לויט ווי איך האב אפגעלערנט די מחלוקה אין פרשת וארא. אין מיין אנדערע תגובה.

לויט רש''י
'וכל עשב השדה'= און אלע גראזן פון פעלד,
'טרם יצמח'= האט נאכ'נישט' געשפראצט.

וואלט אפשר בעסער געווען 'טרם צמח'. א לשון עבר.

משא''כ לויט'ן רמב''ן
'טרם יצמח'=נאכ'פאר' ער -יעדע גראז באזונדער-שפראצט.
א לשון הוה.

און דאס זעלביגע מיט 'טרם יהיה בארץ'.

לויט רש''י=נאכ'נישט' געווען אויף דער ערד(עבר).

לויט'ן רמב''ן =נאכ'פאר' ער איז אויף דער ערד(הוה).

דיין ראי' פון 'אז ישיר משה', איז לפענ''ד נישט קיין ראי'. וויבאלד רש''י מוטשעט זיך דארט אויפ'ן פלאץ עס צו פאר-ענטפערן. און ער זאגט טאקע 'עלה בלבו שישיר'.
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

bailout האט געשריבן:
שמן זית האט געשריבן: על צבאותם מיינט מיט זייערע פארזאמלונגען

גאנץ גוט, עטליעסט בעסער פון 'הערשאפט'.
איצטערט זיי מוחל אין טייטש מיר אפ.

ד' צבאות

יצא צבא בישראל

לויטן רד"ק איז נאר אן אסיפת צבא, א פארזאמלונג פון מיליטער, פון דעם איז עס געבארגט אויף כלל ישראל וואס האבן ארויס מארשירט פון מצרים ביד חזקה ובזרוע נטוי' אזוי ווי א מיליטער.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

מיליטער קען מען לכאורה אריינוועטשן איבעראל. די שאלה איז נאר, פון ווי האבן די רבי'ס גענומען די 'הערשאפט', צו טייטשן 'הערשאפט'?
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

אין פרשת שמות טייטשט דער תרגום און אזוי אויך רש"י הק' און אזוי לערנט אויך דער רד"ק און נאך מפרשים די ווארט "מתכונת" אלס א סכום און חשבון, די פראגע וואס מיר עגבערט איז, פון וואנעט נעמט זיך די ווארט "תוכן" אלס איכות אזוי ווי "ער איז מלא תוכן", עס איז דאך טייטש פונקט דאס פארקערטע, עס באדייט דאך "כמות"?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
bailout
שר האלפיים
תגובות: 2210
זיך איינגעשריבן אום:דינסטאג נאוועמבער 25, 2008 10:27 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך bailout »

תוכו כברו, ואספתו אל תוך ביתך, א לשון פון 'אינווייניג'. עס האט לכאורה נישט מיט 'מתכונת', מסכים?
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27074
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

'תוכן' קומט פון 'תוך' וואס באמת באדייט דאס נישט דוקא כמות אדער איכות, ווען מ'זאגט אז איינער איז 'מלא תוכן' מיינט דאס אז ער איז נישט ליידיג, עס קען ווייזן אויף כמות אויך, ווי למשל אויב איינערווייסט אסאך סיפורי צדיקים איז ער 'מלא תוכן' בכמות, און אויב איז ער אן עקספערט אויף חינוך מיוחד איז ער מלא תוכן באיכות.
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

דאס ווייס איך אז אין היינטיגן שפראך דארף עס דאס באדייטן, די פראגע איז אבער צו האט דאס א מקור אין תנ"ך אדער ס'איז סתם א פארדרייטע אויסגעטראכטע ווארט?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27074
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

farshlufen האט געשריבן: דאס ווייס איך אז אין היינטיגן שפראך דארף עס דאס באדייטן, די פראגע איז אבער צו האט דאס א מקור אין תנ"ך אדער ס'איז סתם א פארדרייטע אויסגעטראכטע ווארט?


איך האב פרובירט צו טרעפן אין ספר השרשים להרד"ק, ביי שרש 'תוך' ברענגט ער דעם בריח 'התיכון' דעם ויבתר אותו ב'תוך' און אפי' דעם 'מתוך ומחמס' פון תהלים, אבער ער דערמאנט נישט 'מתכונתו' און אויך נישט אונזער 'תוכן'.

ווידער דער תשבי האט אן ערך פאר 'תכן' וואס באלאנגט מיט די חכמת ה'תכונה' ווי ער זאגט אז א מענטש וואס רעכנט און פארשטייט אטא די חכמה הייסט א 'תוכן' אבער ווייטער נישט אונזער 'מלא תוכן'.

אויפן היינטיגען עברית האב איך געטראפן דורך 'מילון מורפיקס' די פאלגענדע מונחים אין די סעריע.
תֹּכֶן שֵם ז' contents ; gist, substance ; list of contents (book)

תֻּכַּן פ' פועל to be designed

תּוֹכֵן שֵם ז' (archaic) astronomer

הוּכַן פ' הופעל to be prepared, to be readied

תּוֹךְ שֵם ז' inside, interior ; basis, main idea, central theme

תָּוֶךְ שֵם ז' center, middle ; (physics) medium ; (art) solvent ; בתווך - in between, in the middle


די שאלה איז; ווען איז דער 'תוכן - contents' אריין אין באנוץ בכלל, און אויף 'איכות' בפרט.
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

קאן זיין אפשר אז איז עס גאר אזא לשה"ק אידיש הייבריד ווארט "תוך'ן.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

זוך עס נישט אין תנ"ך ווייל דו וועסט עס ווארשיינליך דארט נישט טרעפן. עס איז מעגליך אז דאס איז א ווארט וואס חז"ל האבן מחדש געווען, אזוי-ווי גאר אסאך אנדערע ווערטער. מיר דארפן עס ענדערש זוכן אין מקורות פון חז"ל. אויב אויך דארט וועט זיך עס נישט אפגעפונען דאן וועט מען מוזן זאגן אז דאס איז פון דעם מיטלעלעטער-העברעאיש. מעגליך אז דאס איז פון די ווערטער וואס די יידישע פילאזאפן האבן מחדש געווען כדי צו קענען זיך פרייער באוועגן מיט פילאזאפישע טערמינען וואס זענען געווען רייך אין אנדערע שפראכן. מען קען דעריבער אויך נאכזוכן אין דער רשימה פון רבי יהודה אבן תיבון איבער די "מילים חדשות" אין דער פילאזאפיע-ליטעראטור (צום ביישפיל די ווערטער "כמות" און "איכות" שטאמען פון דארט).
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הער אידישיסט, וואו קאן מען טרעפן די רשימה פון ר' יהודה הלוי, איז דאס געדרוקט אדער אוועילעבל אנליין?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35907
זיך איינגעשריבן אום:פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע:אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

אייגענטליך געהערט צו פרשת שמות, דאך ברענג איך עס אהער ווייל עס איז מענין זה האשכול.
http://www.ivelt.com/forum/index ... =viewtopic
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27074
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

farshlufen האט געשריבן: הער אידישיסט, וואו קאן מען טרעפן די רשימה פון ר' יהודה הלוי, איז דאס געדרוקט אדער אוועילעבל אנליין?


פארשלאפן,
ר' יהודה אבן-תיבון איז געווען א 'מתרגם' ער האט איבערגעטייטשט דעם חובת הלבבות פון רבינו בחיי און אויך דעם ספר הכוזרי פון ר' יהודה הלוי פון אראביש אויף לשון הקודש.

אידישיסט,
איך וואלט אויך געוואלט זעהן די רשימה אויב מעגליך.
אוועטאר
מאטעס
שר מאה
תגובות: 242
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אקטאבער 15, 2008 12:28 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מאטעס »

די רשימה פון אבן תיבון געפונט זיך סוף דעם ספר המורה (נמצא בהיברו בוקס) אינטער דעם נאמען 'פירוש מהמילות הזרות',
פון א שנעלער בליק דארטן האב איך נישט געטראפן דעם ווארט תוכן, דאכט זיך אז אין יענע תקופה האט תוכן געמיינט א חכם בחכמת התכונה,
זיכנדיג און פרוייקט השו"ת טרעפט מען דעם לשון 'תוכן הדברים' וכדו' פון די שנות ה'ר"ע און ווייטער
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

מיללער האט געשריבן:
אידישיסט,
איך וואלט אויך געוואלט זעהן די רשימה אויב מעגליך.


איך האב דאס נאך קיינמאל נישט געזעהן אויפן אינטערנעץ, אבער ווי מאטעס האט שוין געזאגט געפינט זיך דאס געווענליך צום סוף פונעם מורה-נבוכים (היינט נישט אין יעדן דרוק), דאכט זיך מיר אז צומאל איז עס אויך געדרוקט צום סוף פונעם ספר "דעות ואמונות" פון רב סעדיה גאון. א דאנק פאר מאטעס פארן צופירן דערצו דורך דער העבראישער ביבליאטעק.
אוועטאר
מאטעס
שר מאה
תגובות: 242
זיך איינגעשריבן אום:מיטוואך אקטאבער 15, 2008 12:28 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מאטעס »

[quote
דאכט זיך מיר אז צומאל איז עס אויך געדרוקט צום סוף פונעם ספר "דעות ואמונות" פון רב סעדיה גאון .[/quote]
א. האמונות והדעות
ב. אין אנהייב ספר הנ"ל איז געדרוקט א ענליכע רשימה וואס האט מחבר געווען דער מבאר פון דעם ספר,
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”